در روز ۳۱ اکتبر ۲۰۰۸ مصادف با ۱۰ آبان ماه ۱۳۸۷ مقاله ای با عنوان “Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System” به معنی ” بیت کوین: یک سیستم پول الکترونیکی فرد به فرد” منتشر شد.

در بخش نویسنده‌ این مقاله نام ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto) نوشته شده بود. همچنان کسی نمی داند که این نام، اسم یک نفر بوده یا گروهی از دانشمندان چنین نامی را برای خود انتخاب کرده اند. ساتوشی ناکاموتو هیچگاه هویت خود را فاش نکرد تا برای همیشه به عنوان راز در تاریخ باقی بماند.

یکی از جنجالی ترین مباحث از ابتدای معرفی بیت کوین تاکنون، هویت خالق یا خالقان این سیستم مالی جدید است. ساتوشی ناکاماتو (Satoshi Nakamoto) نام مستعاری است که فرد یا افرادی که بیت کوین را به وجود آورده‌اند، برای خود انتخاب کرده اند.

ساتوشی ناکاموتو کار بر روی کدهای شبکه بلاکچین بیت کوین را از سال ۲۰۰۷ آغاز کرد. در ۱۸ آگوست سال ۲۰۰۸ یا ۲۸ مرداد ۱۳۸۷ او یک وب سایت به نشانی www.Bitcoin.org را خریداری کرد و در نهایت در تاریخ ۳۱ اکتبر ۲۰۰۸ یا ۱۰ آبان ۱۳۸۷ مقاله بیت کوین را منتشر کرد. او در هیچیک از فعالیت های خود اطلاعاتی از خود منتشر نکرده بود و کسی از هویت واقعی او خبر نداشت.

این وایت پیپر (whitepaper) تنها ۹ صفحه داشت؛ اما دقت علمی مقاله آن چنان بالا بود که بسیاری از پژوهشگران حوزه‌ اقتصاد، رمزنگاری و ریاضیات و کامپیوتر را به ایده‌ مطرح شده در این مقاله جذب کرد.

ایده‌ اصلی این مقاله، ارائه‌ یک سیستم پرداخت مالی الکترونیکی به صورت فرد به فرد بود. فرد به فرد بودن این سیستم به این معنی‌ است که افراد بتوانند برای مبادلات مالی خود از پولی استفاده کنند که هیچ نهاد واسط مانند دولت ها و بانک مرکزی در آن دخالتی نداشته باشند و بدون وجود واسطه ابزاری برای انتقال ارزش ایجاد کنند. پس می توان گفت که بیت کوین، رقیبی برای بانک ها است.

اما اگر مردم از سیستم بانکی برای مبادلات مالی خود استفاده می کنند به دلیل اعتماد آن ها به دولت هاست. در واقع اگر مردم نمی توانند مبادلات خود را به صورت فرد به فرد انجام دهند به این دلیل است که نمی توانند به هم اعتماد کنند. دلیل نیاز ما به حضور موجودیت سومی به نام دولت ها و بانک های مرکزی، ایجاد اعتماد بین مردم است. اگر چنین نهادی حذف شود و سیستم پرداخت فرد به فرد شود چه عاملی اعتماد را بین طرفین مبادله فراهم کند؟

خالق یا خالقان این پول مجازی، استفاده از امضای دیجیتال که با استفاده از الگوریتم های رمزنگاری ایجاد خواهد شد را عامل ایجاد اعتماد میان طرفین معرفی کردند.

اما مسئله اصلی چیز دیگری است. چه راهکاری تضمین می کند که فردی ۱ واحد از این پول دیجیتال را به صورت همزمان به دو نفر ارسال نکرده و اصطلاحا دوبار خرج کردن (Double-spending) در این سیستم رخ نخواهد داد؟ در سیستم بانکی از آنجا که تمام اطلاعات حساب افراد در بانک ذخیره شده، دوبار خرج کردن هیچگاه رخ نخواهد داد. چون تمام اطلاعات در یک محل ذخیره شده و یک نهاد آن را کنترل می کند. اگر چنین نهادی حذف شود، چگونه جلوی دوبار خرج شدن دارایی گرفته می شود؟

ساتوشی ناکاموتو برای این مشکل، با استفاده از توابع رمزنگاری، هش تراکنش ها را ایجاد کرده و آن ها را با استفاده از فناوری بلاکچین در بلاک هایی ذخیره می کند. برای تغییر این تراکنش ها بایستی توان محاسباتی استفاده شده در زمان هش کردن این تراکنش ها، مجددا مورد استفاده قرار گیرد. لذا امنیت شبکه به این صورت تامین خواهد شد. تراکنش ها به صورت زنجیروار در زنجیره بلوکی بیت کوین ذخیره خواهد شد و تغییر در آن ها به این راحتی صورت نخواهد گرفت.

بلاکچین، ابزاری برای ذخیره اطلاعات به صورت به‌ هم پیوسته و زنجیره وار است. این اطلاعات در دفتر کل (Ledger) آن شبکه ذخیره می شود. این دفتر کل یا لجر عمومی بوده و تمام افراد به طور یکسان به آن دسترسی دارند. کل شبکه بیت کوین از چنین فناوری استفاده کرده و به این فناوری وابسته است.

تمام تراکنش هایی که در شبکه بیت کوین تایید می شوند، در بلاکچین بیت کوین ذخیره می شوند. تراکنش ها با زمان بندی مشخصی و به صورت زنجیره ای در بلاکچین ذخیره می شوند تا از این طریق امنیت آن ها تامین شود. از این رو برای تغییر در هر تراکنش، باید زنجیره تراکنش های متصل به آن که در بلاکچین بیت کوین ذخیره شده را تغییر داد.

جالب است بدانید بلاکچین به عنوان بزرگترین اختراع بشر بعد از اینترنت شناخته می شود و با این وجود، این تکنولوژی عظیم و جذاب، دیده شدن خود را مدیون بیت کوین است؛ چرا که تکنولوژی بلاکچین برای اولین بار، در وایت پیپر بیت کوین و توسط ساتوشی ناکاموتو معرفی شد.

از آنجایی که بیت کوین یک دارایی با ارزش است و ماهیت آن به گونه ای است که توسط تمام افراد حاضر در شبکه اداره می شود، باید محلی برای ذخیره کردن تمام تراکنش ها داشته باشد. اگر قرار نباشد پای بانکی برای ذخیره کردن بیت کوین وجود داشته باشد، تراکنش های آن باید در محلی امن و مطمئن ذخیره شوند. ساتوشی ناکاموتو برای ذخیره کردن تراکنش های بیت کوین، فناوری بلاکچین را معرفی کرد.

بلاکچین (Blockchain) شبکه ای غیر متمرکز است که تاریخچه تمام تراکنش ها را در خود ذخیره می کند. بلاکچین تشکیل شده از دو کلمه بلاک (Block) و چین یا زنجیره (Chain) است. بلاکچین به زبان ساده یعنی محل ذخیره اطلاعات؛ این اطلاعات یا تاریخچه تمام تراکنش ها، به شکل زنجیره وار در بلاک ها ذخیره می شود و به همین دلیل است که به آن بلاکچین می گوییم.

بلاکچین بیت کوین غیر متمرکز است؛ یک نسخه از آن در اختیار تمام افرادی که در شبکه فعالیت دارند قرار دارد و یک فرد خاص کنترل و مدیریت شبکه را در دست ندارد. انجام هر تراکنش بیت کوین در شبکه، نیاز به تایید اعضای شبکه دارد و تا زمانی که تراکنش مورد نظر تایید اعضای شبکه را نگرفته، انجام نمی شود.

اگر شهرام بخواهد یک بیت کوین برای هستی ارسال کند، نمی تواند این کار را بدون اطلاع بقیه اعضای شبکه بیت کوین انجام بدهد. اعلامیه تراکنش او برای دیگران هم ارسال می شود؛ اگر اطلاعات او صحیح باشد، اعضای شبکه تایید می کنند که این تراکنش انجام شود و سابقه ارسال یک بیت کوین از سمت شهرام برای هستی، روی شبکه ذخیره می‌ شود.

حالا، از آنجایی که همه اعضا یک نسخه یکسان از بلاکچین دارند، اطلاعات این تراکنش برای همه آن ها ارسال می‌ شود و همگی در جریان این تراکنش هستند. بنابراین، امکان سانسور، تغییر سابقه تراکنش ها و دست بردن در آن ها وجود ندارد.

در واقع، اگر شخصی بخواهد تراکنشی در شبکه بیت کوین داشته باشد، درخواست تراکنش را ارسال می کند، اعضای شبکه با بررسی سابقه متوجه می شوند که او موجودی کافی برای انجام این تراکنش را دارد یا نه، و در نهایت تراکنش او را معتبر یا غیر معتبر در نظر می گیرند. اگر تراکنشی معتبر باشد، منتظر تایید اعضای شبکه می ماند.

این شبکه توسط بازیگرانی که به آن ها نود (Node) یا گره گفته می شود، کنترل می شود. هر Full Node (نود اصلی شبکه که اختیار تمام دارد) در شبکه بیت کوین، به طور مستقل لجر بیت کوین را ذخیره می کند.

زمانی که چند نود مستقل یک نسخه واحد از بلاکچین را ذخیره کنند، اعتماد به اطلاعات ذخیره شده در این شبکه افزایش می یابد. بلاکچین به فارسی زنجیره بلوکی ترجمه می شود که در آن هر بلوک حاوی اطلاعاتی است که به بلوک قبلی متصل می شود. به این شکل زنجیره‌ طولانی از بلاک ها تولید می شود.

اینجا زمانی است که باید در مورد اجماع (Consensus) در شبکه های بلاکچین صحبت کنیم. اجماع زمانی رخ می دهد که چندین نود شبکه، یک نسخه واحد و مشابه از لجر آن شبکه را در اختیار دارند. اما سوال اینجاست که چرا باید در شبکه بلاکچین به چنین اجماعی رسید؟

برای اینکه ما به عنوان کاربر، به اطلاعات ذخیره شده در شبکه اعتماد کنیم تا از آن استفاده کنیم. ما زمانی حاضریم مبادلات مالی خود را با استفاده از بیت کوین انجام دهیم، که بدانیم فرد مقابل واقعا بیت کوین دارد و ما در آینده می توانیم آن بیت کوین را به فرد دیگری بفروشیم. این اتفاق با استفاده از اجماع در شبکه رخ خواهد داد. بیت کوین برای اجرای ساز و کار اجماع در شبکه، قوانینی را تنظیم کرده که در ادامه آن ها را می خوانیم.

تصویر بالا، شماتیکی ساده از بلاکچین بیت کوین است. در هر بلاک اطلاعاتی ذخیره می شود که می توان به چهار دسته کلی تقسیم کرد:

• Block Size یا اندازه هر بلاک (اندازه این بلاک به بایت (Byte))
• Block Header یا هدر بلاک یا سرتیتر بلاک که خود ۶ اطلاعات دیگر را به ما می دهد.
•  Transaction Counter یا شمارنده تراکنش ها که تعداد تراکنش های ذخیره شده در این بلاک را نشان می دهد.
• Transactions یا تراکنش ها که تراکنش های ذخیره شده در این بلاک را نشان می دهد.

در شبکه بلاکچین، هر بلوک با استفاده از هش [Header Block] آن بلاک شناخته می شود. در هدر بلاک شش داده ذخیره می شود. لازم به ذکر است که هدر هر بلاک ۸۰ بایت از حجم ۱ مگابایتی شبکه بیت کوین را اشغال می کند. در هر هدر بلاک شبکه بیت کوین اطلاعات زیر ذخیره می شود.

• [نسخه بیت کوین – ورژن یا Version بیت کوین]

به نسخه نرم‌ افزار بیت کوینی اشاره دارد که ماینر از آن استفاده کرده است. این بخش ۴ بایت حجم دارد.

• [Previous block hash – هدر بلاک قبلی]

با استفاده از تابع رمزنگاری بیت کوین هش شده (به فرم رمزنگاری درآمده) و در بلاک بعدی ذخیره می شود. این بخش ۳۲ بایت حجم دارد.

• [Merkle Root]

ساتوشی برای تامین امنیت تراکنش ها از یک ساختار درختی برای هش کردن تراکنش ها استفاده کرده است. این ساختار درختی را درخت مرکل [Merkle Tree] می گوییم. در این ساختار هر دو تراکنش با هم هش (Hash) می شوند، سپس هش این جفت تراکنش با هش جفت تراکنش دیگری هش می شود، این روند آنقدر ادامه می یابد که در انتها یک هش که حاصل هش شدن جفت تراکنش ها است باقی می ماند. به این هش نهایی مرکل روت و به فرآیند ایجاد این هش نهایی، مرکل تری می گوییم. این بخش ۳۲ بایت حجم دارد. تصویر زیر این مورد را نشان می دهد.

• برچسب زمانی [Timestamp]

به زمان ایجاد این بلوک به صورت تقریبی اشاره دارد. مبدا محاسبه این زمان ساعت ۰۰:۰۰ روز اول ژانویه سال ۱۹۷۰ بوده و به صورت ثانیه بیان می شود. مثلا تایم بلاکی ۱۳۸۸۱۸۵۹۱۴ است. این بخش نیز ۴ بایت حجم دارد.

• سختی هدف [Difficulty Target] 

این مورد به سختی هدف که شبکه برای ایجاد بلاک ها در نظر گرفته اشاره دارد. در شبکه بیت کوین با توجه به تعداد ماینرها و قدرت پردازشی شبکه، سختی به عنوان ابزاری برای اندازه گیری توان پردازشی مورد نیاز برای استخراج یک بلاک استفاده می شود. سختی هدف در شبکه بیت کوین هر ۲۰۱۶ بلاک با توجه به توان پردازشی کل نودهای شبکه، باز تنظیم می شود.

• نانس [Nonce]

یک عدد اتفاقی است که در استخراج یک بلاک مد نظر قرار می گیرد. این عدد نیز ۴ بایت حجم دارد.

برای استخراج هر بلاک جدید، هدر بلاک قبلی هش شده و در بلاک جدید درج خواهد شد. به این شکل زنجیره ای از بلوک های به هم پیوسته ایجاد خواهد شد که تغییر در هر یک از آن ها، قابل تشخیص است.

تراکنش هایی که روی شبکه ارسال شده و معتبر شناخته شده اند وارد محلی به نام ممپول (Mempool) می شوند و منتظر می مانند تا توسط ماینر به بلاک اضافه شوند.

ممپول در واقع نوعی اتاق انتظار برای تراکنش های تایید نشده است. این تراکنش ها در ممپول باقی می مانند تا تعداد آن ها به حد نصاب برای قرارگیری در یک بلاک از بلاکچین برسد.

وقتی تعداد تراکنش ها به حد نصاب رسید (بر اساس حجم یا اندازه آن ها)، ظرفیت یک بلاک تکمیل شده، آن بلاک توسط اعضای شبکه تایید شده و به بلاکچین اضافه می شود. طی این فرآیند، کوین های جدیدی تولید شده و به تعداد کوین های در گردش شبکه اضافه می شوند. در اینجاست که پای مفهومی به نام استخراج یا ماینینگ بیت کوین به میان می آید.

تمام تراکنش ها در شبکه بلاکچین ذخیره می شود و همه می توانند یک نسخه از آن را داشته باشند و شاهد تمام تراکنش ها باشند. این موضوع باعث ایجاد دو مزیت بزرگ برای بیت کوین می شود. اما این دو مزیت بزرگ برای بیت کوین چیست؟

۱- شفافیت

که از انجام تخلفاتی که به روش های معمول در پشت پرده انجام می شود جلوگیری می کند.

۲- امنیت

چرا که اگر کسی بخواهد در شبکه دستکاری کند افراد دیگر که آن ها هم نسخه اصلی شبکه بیت کوین را دارا هستند متوجه این موضوع می شوند و عملا چنین کاری غیر ممکن خواهد بود.

کیف پول یک رابط میان ما و شبکه بلاکچین بیت کوین است. هیچ بیت کوینی در کیف پول ذخیره نمی شود. همه چیز روی خود شبکه بلاکچین بیت کوین اتفاق می افتد. در واقع بیت کوین از کیف پول یک نفر به کیف پول فرد دیگر منتقل نمی شود، بلکه بیت کوین ها از یک تراکنش به تراکنش دیگری انتقال پیدا می کند. هر تراکنش حداقل یک Input (ورودی تراکنش) و حداقل یک Output (خروجی تراکنش) دارد.

زمانی که شهرام به هستی مقدار ۰.۱ بیت کوین را انتقال می دهد، Output این تراکنش ۰.۱ خواهد بود. در وهله اول این خروجی تراکنش، یک خروجی خرج نشده یا Unspent Transaction Outputs است که به اختصار به آن UTXO گفته می شود. تا زمانی که شهرام این ۰.۱ را خرج نکرده، این مقدار به صورت UTXO باقی خواهد ماند. در شبکه بیت کوین، تراکنشی اعتبار دارد که در بخش ورودی یا Input آن از UTXO استفاده شود.

به طور خلاصه می توان گفت که تراکنش های بیت کوین نیمه ناشناس هستند. یعنی به طور کامل ناشناس نیستند و امکان ردیابی آن ها وجود دارد.

از آنجایی که اطلاعات هر تراکنش بیت کوین بر روی بلاکچین ثبت می شود، امکان شناسایی تراکنش ها وجود دارد. اطلاعاتی از قبیل آدرس کیف پول عمومی در بلاکچین ثبت می شود و همین مورد برای ردیابی یک تراکنش کافی است.

در صورتی که برای ارسال یک تراکنش از اینترنت شخصی استفاده کنید و برای دریافت این اینترنت اطلاعات هویتی خود را در اختیار شرکتی قرار داده باشید، امکان دسترسی به اطلاعات هویتی شما نیز وجود خواهد داشت. دلیل اینکه تراکنش های بیت کوین را نیمه‌ ناشناس می نامند، این است که اطلاعات هویتی شما جایی در بلاکچین بیت کوین وجود ندارد و ثبت نمی شود، اما با استفاده از این تراکنش ها، می توان به اطلاعات شما دست پیدا کرد.

به قسمت جذاب بیت کوین رسیدیم. بخشی که محلی برای کسب درآمد از این پول دیجیتال است. همانطور که گفتیم، برای اینکه یک تراکنش در شبکه بیت کوین انجام شود، باید مورد تایید اعضای شبکه قرار بگیرد. کسانی که به صورت داوطلبانه این کار را انجام دهند، به صورت بیت کوین پاداش دریافت می کنند.

فرآیند تکمیل کردن ظرفیت یک بلاک جدید و اضافه کردن آن به بلاکچین، استخراج نام دارد. استخراج بیت کوین باعث ایجاد کوین های جدید و اضافه شدن آن ها به کوین های در حال گردش در شبکه می شود.

تراکنش های بیت کوین به دلیل بهره مندی از تکنولوژی رمزنگاری، به صورت توابع پیچیده ریاضی هستند. برای تایید یا حل این توابع به قدرت پردازشی بالایی نیاز است. تاییدکنندگان تراکنش که ماینر نام دارند، از دستگاه های مخصوصی به همین نام استفاده می کنند.

پاداش استخراج بیت کوین به ازای هر بلاک، در ابتدا (سال ۲۰۰۹) ۵۰ بیت کوین بود. این تعداد هر چهار سال یک بار (به طور دقیق، بعد از استخراج هر ۲۱۰,۰۰۰ بلاک) و طی پدیده ای به نام هاوینگ (Halving)‌ نصف می شود.

چهارمین هاوینگ بیت کوین در سال ۲۰۲۰ رخ داد و پاداش استخراج بیت کوین در حال حاضر یعنی در سال ۲۰۲۳، ۶.۲۵ بیت کوین است. تنها یک سال دیگر تا هاوینگ بعدی بیت کوین فاصله داریم. در این هاوینگ پاداش استخراج به ۳.۱۲۵ بیت کوین کاهش می یابد.

یکی از مشکلات اساسی در ارزهای فیات این است که آن ها توسط بانک های مرکزی کنترل می شوند. این بانک ها مجازند که هر تعداد ارز و اسکناسی که صلاح می بینند، چاپ کنند! مشکل در اینجاست که اگر یک ارز بیش از حد چاپ شود، بر اساس قانون عرضه و تقاضا، ارزش آن به سرعت کم می شود.

بیت کوین از طرف دیگر، مانند طلا است. از این منظر که فقط مقدار محدودی طلا در دنیا وجود دارد و با هر گرم طلایی که استخراج می‌شود، استخراج این کالا سخت تر و سخت تر می شود.

به صورت کلی ماینینگ بیت کوین به دو صورت انفرادی و گروهی انجام می شود. در حالت انفرادی، هر فرد به تنهایی و با تامین دستگاه های مورد نیاز اقدام به ماینینگ می کند. در حالت گروهی مشارکت کنندگان مختلف با اشتراک گذاری منابعشان که در اصطلاح به آن ها استخر استخراج می گویند، توان پردازشی را افزایش می دهند و به صورت جمعی در عملیات استخراج شرکت می کنند. در این حالت احتمال موفقیت افزایش می یابد.

پروپوزال بهبود بیت کوین (BIP) طرحی است که توسط یک فرد به منظور ارتقا و بهبود اکوسیستم کلی بیت کوین ارائه می شود که این می تواند شامل جنبه های مختلفی از بیت کوین باشد. عموما، BIP ها توسط توسعه دهندگان یا افرادی که دارای نوعی مهارت و دانش کامپیوتری هستند ارائه می شود.

دلیل اینکه طرح های پیشنهادی معمولا توسط چنین افرادی پیشنهاد می شوند، پیچیدگی و فنی بودن بالای این نوع دانش است که معمولا فراتر از درک افراد معمولی و بدون دانش تخصصی می باشد.

عموما، BIP ها زمانی شکل می گیرند که فردی ایده ی جدیدی پیدا کند که بتواند باعث بهبود بیت کوین شود. اولین پروپوزال بهبود توسط فردی به نام امیر تاکی ارائه شد. این BIP که در ۱۹ آگوست ۲۰۱۱ مطرح شد، با عنوان BIP 0001 نامگذاری شد. BIP 0001 عملا شرحی از چگونگی فرآیند یک پروپوزال بهبود و استانداردهای لازم آن بود.

از زمان ایجاد اولین پروپوزال بهبود، بسیاری پیشنهادات دیگر نیز ارائه شده است. اما با وجود اینکه طرح های پیشنهادی بسیاری مرتبا ارائه می شوند، عموما به سه دسته تقسیم می شوند. این سه دسته عبارتند از: طرح های هسته اصلی، اطلاعاتی و فرآیندی.

• BIP هسته اصلی (Standard Track BIP)

این طرح ها بیشتر در مورد پروتکل شبکه بیت کوین، بلاک ها و تایید تراکنش ها می باشند. در نتیجه وارد قلب بیت کوین و تکنولوژی های زیرساختی آن می شوند. به این دلیل هر BIP هسته اصلی که توسط اجماعی از توسعه دهندگان و جامعه بیت کوین پذیرفته شود، می تواند تاثیری قابل توجه بر این رمز ارز داشته باشد.

با این حال به دلیل اینکه بیت کوین در حال حاضر بسیار محبوب بوده و درجایی محکم قرار دارد، تایید و پیاده سازی یک طرح هسته اصلی امری بسیار مشکل است.

•  BIP اطلاعاتی

BIP های اطلاعاتی غالبا حول موضوعاتی مانند طراحی و دستور العمل های کلی می چرخند. به بیان دیگر آن ها پیشنهاداتی مبنی بر راه حل های مقیاس پذیری، تغییرات در بلاک ها یا پروتکل پردازشی نیستند. با اینکه ممکن است این طرح ها تاثیر چندانی بر زیرساخت های پروتکل بیت کوین نداشته باشند ولی موثر بوده و اهمیت خود را دارند. با علم به اینکه بیت کوین توسط هیچ شرکت خاصی کنترل نمی شود، هر طرحی که بتواند باعث بهبود جامعه یا دستور العمل های موجود شود، کمک بزرگی خواهد بود.

• BIP فرآیندی

همانطور که از نامش پیداست، BIP فرآیندی، تغییرات پیشنهادی مربوط به فرآیند بیت کوین می باشند که از این لحاظ مشابه طرح های هسته اصلی هستند. با این حال یک تفاوت کلیدی بین آ نها وجود دارد؛ طرح های فرآیندی تنها در خارج از پروتکل بیت کوین پیاده می شوند. پس این طرح ها فقط بر مواردی اعمال می شوند که مرتبط به بیت کوین بوده ولی مستقیما در تکنولوژی و کدنویسی مرتبط با ساختار این ارز درگیر نیستند. باز هم باید گفت، با اینکه این طرح ها کاملا با مفهوم اصلی بیت کوین ادغام نشده اند، بسیار مهم می باشند.

BRC-20 یک استاندارد توکن آزمایشی برای بلاکچین بیت کوین و برگرفته از ERC-20 شبکه اتریوم است. این استاندارد به توسعه دهندگان اجازه می دهد با استفاده از پروتکل اردینالز، توکن های قابل تعویض را ایجاد و منتقل کنند؛ کاری که پیش تر به دلیل عدم پشتیبانی بلاکچین بیت کوین از قراردادهای هوشمند (Smart Contract)، امکان آن وجود نداشت. BRC-20 از داده های جیسون برای دیپلوی یا تعریف قراردادهای توکن، مینت و همچنین انتقال توکن ها استفاده می کند.

مهمترین تفاوت توکن های ‌BRC-20 با توکن های مبتنی بر استاندارد ERC-20 این است که در بلاکچین بیت کوین و بر اساس گواه اثبات کار (PoW) تولید و صادر می شوند. همچنین به خاطر عدم پشتیبانی بیت کوین از قراردادهای هوشمند، ویژگی های کمتری دارند. مشخص است که BRC-20 را نمی توان مشابه استانداردی دانست که برای زنجیره های سازگار با ماشین مجازی اتریوم (EVM) طراحی شده است. ضمنا مینت و معامله توکن های BRC-20 را باید با استفاده از یک کیف پول بیت کوین انجام داد.

در روز ۶ آوریل ۲۰۲۳ (۱۷ فروردین ۱۴۰۲) یک توسعه دهنده کریپتو، مستنداتی منتشر کرد که باعث می شود از اوردینالز هم بتوان در روشی مشابه با NFT های اتریوم‌ محور استفاده کرد. این توسعه دهنده با نام مستعار Poyo معتقد است که این استاندارد می تواند به یک استاندارد غیرمتمرکز تبدیل شود.

اکنون اوردینال های بیت کوین فاقد روشی استاندارد برای جمع آوری آیتم ها در مجموعه ها (Collections) هستند و تنها بر کیف پول ها و سرویس های متمرکز تکیه دارند. همین محدودیت ها استاندارد BRC-721 را به وجود آورد که با نام پروتکل کالکشن‌ اوردینالز (Ordinals Collection Protocol) نیز شناخته می شوند.

از اسم این استاندارد هم می شود فهمید که تقلیدی از ERC-721 اتریوم است؛ همان استانداردی که مبنای توکن های بی همتا را تشکیل می دهد و برخی از ویژگی های این توکن ها را رقم می زند. اینطور که به نظر می رسد، استاندارد BRC-721 با هدف ایجاد مکانیزم افشا پس از انتشار (Post-Reveal) برای متادیتاها ایجاد شده است. این استاندارد همچنین به دنبال آن است که فرایند ایجاد و تایید کالکشن های اوردینالز را با حذف لزوم پیش پرداخت بهبود ببخشد.

راه اندازی پروتکل Ordinals در ژانویه ۲۰۲۳ (دی ۱۴۰۱) علاقه به بلاکچین بیت کوین را احیا کرد و به دنبال پیوستن کاربران بیشتر به شبکه، میانگین اندازه بلاک افزایش یافت. اردینالز (Ordinals) به زبان ساده یک پروتکل جدید است که امکان ذخیره سازی توکن های بی همتا (NFT) را در بلاکچین بیت کوین فراهم می کند. اکنون نکته این است که NFT ها پتانسیل بالایی برای ایجاد تقاضای بلاک دارند؛ جایی که روند پذیرش دارایی های دیجیتال به عنوان پول، صعودی است؛ بنابراین نمی شود این حقیقت را نادیده گرفت که احتمال دارد که توکن های NFT به روند صعودی بعدی بیت کوین کمک کنند.

پروتکل اردینالز فراتر از پیامدهای فلسفی که برای بیت کوین و دنیای کریپتو به همراه دارد، یکسری مزایای بالقوه واقعی نیز دارد. باید به این نکته هم توجه داشت که ارتقاهایی مانند ارتقا سگویت (SegWit) در سال ۲۰۱۷ (۱۳۹۵) و به روزرسانی تپ روت (Taproot) در سال ۲۰۲۱ (۱۳۹۹) زمینه ساز ایجاد پروتکل اوردینالز بودند.

قانون گذاری بیت کوین و به طور کلی بازار ارزهای دیجیتال، یکی از جنجالی ترین مسائلی است که این حوزه با آن دست و پنجه نرم می کند. احتمالا این سوال برایتان پیش آمده که اگر بیت کوین ساختار اقتصادی فعلی را به چالش کشیده، آیا بیت کوین قانونی است و دولت ها تا چه اندازه بر روی این ارز دیجیتال محبوب کنترل دارند و اصلا آیا دولت ها می توانند بیت کوین را محدود کنند.

کشورها رویکردهای متفاوتی نسبت به این موضوع دارند و هر کدام قوانین خاص خود را برای فعالیت های مربوط به این حوزه وضع کرده اند. بعضی دولت ها نیز ترجیح داده اند فعلا به قانون گذاری این حوزه ورود نکنند؛ یعنی خرید و فروش بیت کوین در بعضی کشورها هنوز تحت هیچ قانون خاصی نیست.

عدم قانون گذاری مشخص برای بیت کوین، نشان دهنده غیرقانونی بودن آن نیست. دولت ها تنها می توانند بر شرکت ها و صرافی های متمرکز که در آن کشورها مشغول به فعالیت هستند، قانون گذاری کنند و حساب افراد را از طریق صرافی ها رصد کنند.

در نتیجه می توان دولت ها را بزرگترین رقیب و دشمن بیت کوین معرفی کرد؛ زیرا بیت کوین اولین سیستم مالی است که تحت نظارت هیچ نهادی نیست و هویت کاربران آن تا حدی ناشناس است. مورد دوم از این جهت باعث نگرانی دولت ها است، زیرا ممکن است از این طریق فرار مالیات، پولشویی، استفاده در فعالیت های غیرقانونی مثل توزیع مواد مخدر، اسلحه، قاچاق انسان و امثالهم بیشتر شود. البته این قضیه نگرانی کامیونیتی کریپتو و بیت کوین را نیز به همراه دارد.

برای رمز ارز بیت کوین تهدیدهای فراوانی وجود دارد، شاید بتوان گفت در راس آن دولت ها هستند؛ اما تا به امروز دولت ها با وجود سنگ اندازی های پیاپی، موفق به شکست این تکنولوژی نشده اند.

یکی از تهدیدهای همیشگی برای شبکه های بلاکچین و همینطور بیت کوین حمله ۵۱ درصدی است. این اتفاق زمانی رخ می دهد که گروهی از نودهای شبکه، بیش از ۵۰ درصد از توان محاسباتی شبکه بیت کوین را در اختیار بگیرند. هزینه انجام چنین حمله ای عمدتا زیاد است و  بسیاری اعتقاد دارند که کسی حاضر به پرداخت آن نیست؛ زیرا پس از وقوع چنین حمله ای حتما شاهد ریزش قیمت بیت کوین خواهیم بود و در نتیجه این کار فاقد توجیه اقتصادی خواهد بود. از طریق سایت کریپتو ۵۱ می توانید هزینه یک ساعت حمله ۵۱ درصد به شبکه های مبتنی بر گواه اثبات کار را مشاهده کنید.

الگوریتم های رمزنگاری فعلی جهان بر مبنای سرعت پردازش کامپیوترهای فعلی، تقریبا غیر قابل هک هستند و امنیت بالایی دارد. اما تهدید سومی که در کمین بیت کوین نشسته، کامپیوتر کوانتومی و سرعت بالای پردازشش است.  پس از ورود کامپیوترهای کوانتومی، الگوریتم های رمزنگاری فعلی دیگر امنیت نداشته و به راحتی می توان از روی کلید عمومی، کلید خصوصی رمز ارزها را بدست آورد.

البته الگوریتم های آنتی کوانتوم نیز وجود دارد. اینجا جنگ میان دو تکنولوژی بوده و از این جهت نمی توان پیش بینی کرد که چه اتفاقی خواهد افتاد. البته تنها حوزه بلاکچین و رمزارزها از این قضیه متضرر نمی شوند و خیلی از حوزه های فناوری دیگر نیز دستخوش تغییر خواهند شد!

• ۲۱ دی ۱۴۰۲

بالاخره انتظارها به پایان رسید و شب گذشته، کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) پس از ۱۰ سال مخالفت، با تمام ۱۱ درخواست راه اندازی ETF اسپات بیت کوین موافقت کرد. قیمت بیت کوین اما واکنش چندانی به این خبر نشان نداد و پس از صعود تا ۴۷٬۵۹۹ دلار، اصلاح شد و به ۴۴٬۸۰۰ دلار رسید؛ اما اتریوم و آلت کوین ها رشد قیمت داشتند.

کمیسیون بورس شب گذشته با درخواست ۱۹b-4 صندوق های آرک توئنتی وان شرز (ARK 21Shares)، اینوسکو گلکسی (Invesco Galaxy)، ون اک (VanEck)، ویزدم تری (WisdomTree)، فیدلیتی (Fidelity)، والکری (Valkyrie)، بلک راک (BlackRock)، گری اسکیل (Grayscale)، بیت وایز (Bitwise)، هش دکس (Hashdex) و فرانکلین تمپلتون (Franklin Templeton) موافقت و بالاخره پس از سال ها راه اندازی ETF اسپات بیت کوین را تایید کرد.

فایل پرونده تایید این ETF ها بلافاصله در وب سایت کمیسیون بورس قرار گرفت؛ اما چند دقیقه بعد صفحه مربوطه با «خطای ۴۰۴» از دسترس خارج شد و دوباره پس از مدتی قرار داده شد. مشخص نیست این خطا عمدا توسط خود کمیسیون بورس ایجاد شده یا ترافیک شدید باعث آن شده است. جیمز سیفرت (James Seyffart)، تحلیلگر بلومبرگ معتقد است احتمالا کمیسیون بورس در آن زمان قصد انتشار این فایل را نداشته، اما به هر حال دوباره آن را به اشتراک گذاشته است.

تایید تاریخی ETF های اسپات بیت کوین راه را برای پذیرش بیشتر این ارز دیجیتال باز می کند. به این ترتیب، سرمایه گذاران بزرگ و خرد که تمایلی به نگه داری مستقیم بیت کوین ندارند می توانند سهام این صندوق های بورسی را خریداری کرده و به صورت غیرمستقیم در این ارز دیجیتال سرمایه گذاری کنند.

تایید ETF بیش از ۱۰ سال پس از درخواست کامرون (Cameron Winklevoss) و تایلر وینکلواس (Tyler Winklevoss) برای راه اندازی تراست بیت کوین وینکلواس در سال ۲۰۱۳ صورت گرفته است. کمیسیون بورس از آن زمان به طور مداوم درخواست های راه اندازی ETF اسپات را با اشاره به نگرانی از دستکاری احتمالی بازار و کلاهبرداری رد کرده بود. با این حال، رای دادگاه مبنی بر بازبینی مجدد پرونده شرکت گری اسکیل باعث شد این کمیسیون در مواضع خود تجدید نظر کند.

•  14 اسفند ۱۴۰۲

با ورود جت خصوصی امیر قطر به مادیرا (Madeira) در جریان کنفرانس آتلانتیس بیت کوین، گزارش ها مبنی بر اینکه قطر ممکن است بیت کوین (BTC) را به ذخایر خود اضافه کرده باشد، افزایش یافت. قیمت بیت کوین در روز یکشنبه از ۶۴٬۰۰۰ دلار گذشت و امیدها برای ثبت رکوردهای جدید قیمت را افزایش داد.

آنتونی اسکاراموچی (Anthony Scaramucci)، بنیانگذار اسکای بریج کپیتال (Skybridge Capital)، اخیرا در توییتی گفته است که قطر ممکن است بیت کوین را به ذخایر خود اضافه کرده باشد و اولین کشور خاورمیانه خواهد بود که این کار را انجام می دهد.

•  15 اسفند ۱۴۰۲

در حالی که بسیاری پیش‌بینی می کردند بیت کوین پس از هاوینگ ماه آپریل رکوردشکنی کند، دقایقی پیش قیمت این ارز دیجیتال در صرافی بیت استمپ برای اولین بار از نوامبر سال ۲۰۲۱ از ۶۹٬۰۰۰ دلار فراتر رفت و رکورد تازه ای را به ثبت رساند. بیت کوین پس از این رکوردشکنی با اصلاح شدیدی همراه شد و تا $۶۶,۷۹۶ دلار کاهش یافت. پیش از این در تاریخ بیت کوین هیچوقت اوج قیمتی قبل از هاوینگ شکسته نشده بود.

در حال حاضر بیت کوین در فاز کشف قیمت قرار گرفته و باید دید در بولران فعلی تا چه قیمتی افزایش خواهد یافت. در حالی که برخی معتقدند قیمت بیت کوین پس از این رکوردشکنی اصلاح خواهد شد، برخی دیگر از تحلیلگران از اوج ۱۰۰ تا ۱۲۰ هزار دلاری برای بیت کوین در ماه های آتی خبر می دهند.

تحلیلگران صرافی بیت فینکس (Bitfinex) در تازه ترین گزارش خود معتقدند تقاضای کنونی صندوق های ETF اسپات بیت کوین می تواند قیمت این ارز دیجیتال را در چرخه فعلی تا ۱۲۰ هزار دلار بالا ببرد. در این گزارش آمده است:

“بر اساس تحلیل ما از بازار، پیش بینی می کنیم قیمت بیت کوین تا سه ماهه چهارم سال ۲۰۲۴ به هدف محافظه کارانه ۱۰۰ تا ۱۲۰ هزار دلاری برسد.”

در همین حال، وتل لاندی (Vetle Lunde)، تحلیلگر ارشد شرکت K33 Research معتقد است بهترین قسمت از رالی بیت کوین در سال پس از هاوینگ رخ خواهد داد:

“صرفا با توجه به داده های گذشته و تاثیر رو به کاهش رالی های پس از هاوینگ، می توان انتظار داشت قیمت بیت کوین در سال پس از این رویداد ۱۳۰ تا ۱۵۰٪ افزایش یابد و در سال ۲۰۲۵ به اوج ۱۲۵ تا ۱۵۰ هزار دلاری برسد.”

بیت کوین اکس تی (Bitcoin XT) اولین هارد فورک در بیت کوین  بود که در سال ۲۰۱۴ رخ داد. این هارد فورک توسط مایک هرن (Mike Hearn) یکی از توسعه دهندگان مطرح بیت کوین صورت گرفت.

در این هارد فورک اندازه بلاک بیت کوین ۸ برابر شد و سرعت انجام تراکنش در شبکه بیت کوین به عدد ۲۴ تراکنش در ثانیه رسید. این شبکه در ابتدا با ۱۰۰۰ نود کار خود را آغاز کرد، اما به تدریج تعداد آن ها کاهش یافت و سرانجام پروژه با شکست همراه شد.

پس از شکست پروژه بیت کوین اکس تی (Bitcoin XT)، بسیاری از توسعه دهندگان اعتقاد داشتند که ایده افزایش سایز بلاک بیت کوین، ایده خوبی است.

آن ها در سال ۲۰۱۶ هارد فورک دیگری را در شبکه ایجاد کرده و نام شبکه جدید را بیت کوین کلاسیک (Bitcoin Classic) گذاشتند. سایز بلاک های بیت کوین در این شبکه به ۲ مگابایت افزایش یافت. این شبکه نیز کار خود را با ۲۰۰۰ نود آغاز کرد و در ابتدا مورد توجه قرار گرفت. هرچند این شبکه همچنان به فعالیت خود ادامه می دهد، اما تعداد کاربران آن بسیار کاهش یافته است.

سگویت یک به روز رسانی در شبکه بیت کوین است که نحوه ذخیره سازی اطلاعات و داده ها را تغییر می دهد. ایده سگویت در ابتدا توسط یکی از توسعه دهندگان به اسم پیتر ویول (Pieter Wiulle) در کنفرانس مقیاس پذیری بیت کوین در ماه دسامبر ۲۰۱۵ مطرح شد. سگویت بعد از ۲ سال و در تاریخ ۱۰ می ۲۰۱۷ (۲۰ اردیبهشت ۱۳۹۶) ابتدا روی شبکه لایت کوین (Litecoin) پیاده سازی و سپس در تاریخ ۲۳ آگوست ۲۰۱۷ (۱ شهریور ۱۳۹۶) روی شبکه بیت کوین فعال شد.

یکی از مشکلاتی که شبکه های بلاکچینی همواره با آن دست و پنجه نرم می کنند، مقیاس پذیری است. هر کدام از شبکه ها به دنبال راهی برای حل این مساله هستند. یکی از روش هایی که توسعه دهندگان بیت کوین یافته اند، سگویت (Segwit) است. سگویت یا Segregated Witness به عنوان راه کاری نویدبخش برای مقیاس پذیری بیت کوین در نظر گرفته می شود.

سگویت (SegWit) بیت کوین منجر به شکاف در شبکه نشد و از این رو می توان آن را سافت فورک در شبکه بیت کوین در نظر گرفت. در سال ۲۰۱۷ برخی از نودهای شبکه بیت کوین آن را تایید کرده و مورد استفاده قرار دادند.

اگرچه به روز رسانی سگویت تعداد تراکنش های موجود در هر بلاک را افزایش داده است، اما هدف اولیه آن برطرف کردن یک باگ در کد بیت کوین به اسم انعطاف پذیری تراکنش (Transaction Malleability) بوده است. این نقص به افراد امکان می داد، جزییات کوچکی را تغییر دهند که منجر به تغییر آی دی تراکنش می شد و در عین حال محتوای تراکنش را بدون تغییر باقی می گذاشت. اگرچه این موضوع برای بیت کوین یک مشکل مهم به حساب نمی آمد، اما از توسعه ویژگی های پیچیده تر نظیر پروتکل های لایه دوم یا قراردادهای هوشمند جلوگیری می کرد.

مهمترین هارد فورک در شبکه بیت کوین در سال ۲۰۱۷ رخ داد. بیت کوین کش (BCH) حاصل این هارد فورک بزرگ و موفق در شبکه بیت کوین بود. در این هارد فورک سایز بلاک شبکه بیت کوین به  ۸ مگابایت افزایش یافت. همچنین نودهای شبکه بیت کوین کش، بروزرسانی سگویت را نیز رد کرد و در این شبکه ویژگی سگویت مورد استفاده قرار نمی گیرد.

بیت کوین کش (BCH)، یک فورک از بیت کوین است که سرعت بیشتر و کارمزد کمتری دارد. اندازه بلاک آن بزرگتر است و به همین دلیل از تراکنش های بیشتری پشتیبانی می کند. بیت کوین کش در حال حاضر ارزشمندترین فورک بیت‌ کوین به شمار می آید.

 ایده شبکه لایتنینگ [Lightning Network] (به اختصار LN) در پاسخ به مشکلات مقیاس پذیری (سرعت و کارمزد) شبکه بیت کوین در قالب یک وایت پیپر در سال ۲۰۱۶ ارائه شد.

کارمزد تراکنش های بیت کوین به تقاضای شبکه بستگی دارد. برای تراکنش های بزرگ، سرعت و هزینه بیت کوین قابل مقایسه یا برتر از گزینه های جایگزین است. اما در مورد پرداخت های خرد و روزمره چنین نیست. شبکه لایتنینگ با چنین هدفی متولد شد. لایتنینگ راهکاری است که با ایجاد کانال های پرداخت، تراکنش ها را بدون نیاز به اعتماد، خارج از شبکه اصلی انجام می دهد. پس از بستن کانال پرداخت، نتیجه نهایی موجودی ها به شکل یک تراکنش بر روی شبکه اصلی بیت کوین ثبت می شود.

لایتنینگ به جای ساخت پروتکل بلاکچینی جدید، یک راهکار لایه دوم است. این شبکه با راه اندازی یک کانال پرداخت خارج از زنجیره (Off Chain) بین دو طرف کار می کند که در آن تنها اولین و آخرین تراکنش در بلاکچین بیت کوین قرار می گیرد.

تپ روت (Taproot) یک سافت فورک در شبکه بیت کوین است که حریم خصوصی تراکنش های پیچیده (استفاده از تایم لاک، تراکنش های چند امضایی و موارد دیگر) را بهبود می بخشد.

در صورتی که ویژگی تپ روت روی بلاکچین بیت کوین اعمال شود، تفاوت بین تراکنش های معمولی با تراکنش های پیچیده وجود نخواهد داشت. از مزایای بروزرسانی تپ روت می توان به افزایش ظرفیت شبکه، کاهش حجم دیتای تراکنش ها، کاهش کارمزد و بهبود حریم خصوصی اشاره کرد.

•  27 مهر ۱۴۰۲

شرکت لایتنینگ لبز نسخه آلفای شبکه اصلی پروتکل تپ روت استس (Taproot Assets) را منتشر کرد. هدف این پروتکل، فراهم کردن بستری برای صدور استیبل کوین ها و دارایی های دنیای واقعی (Real-World Assets) در شبکه بیت کوین و شبکه لایتنینگ (Lightning Network) است.

 به گفته رایان جنتری (Ryan Gentry)، رییس بخش توسعه کسب و کار شرکت لایتنینگ لبز، در نسخه ۰.۳ پروتکل تپ روت استس، امکان تجربه کامل صدور، مدیریت و کاوش استیبل کوین ها و سایر دارایی ها در بلاکچین بیت کوین برای توسعه دهندگان فراهم شده است.