با ما همراه باشید

آموزش

اندیکاتور مکدی (MACD) چیست؟

Moving Average Convergence/Divergence به اختصار (MACD) میانگین متحرک همگرایی/ واگرایی یک شاخص تحلیل تکنیکال است که برای معاملات ابزارهای مالی مانند سهام، کالاها و ارز استفاده می شود. این شاخص در دهه ۱۹۷۰ توسط جرالد اپل ایجاد شد و هدف آن ارائه اطلاعات به معامله گر در مورد حرکت فعلی و رفتار بالقوه بازار است.

منتشر شده

در

اندیکاتور مکدی (MACD) چیست؟

اندیکاتور مکدی (MACD) یک اندیکاتور دنبال کننده روند است که رابطه بین دو میانگین متحرک (MA) در قیمت یک دارایی را نشان می دهد. MACD با کسر EMA (میانگین متحرک نمایی/ Exponential Moving Average) ۲۶ دوره ای از ۱۲ دوره ای محاسبه می شود.

نتیجه این محاسبه خط “مکدی” (MACD) را به ما می دهد. سپس یک EMA نه روزه به عنوان “خط سیگنال” (Signal Line) در بالای آن رسم می شود، از این خط می توان به عنوان سیگنال خرید و فروش استفاده کرد. هنگامی که MACD به بالای خط سیگنال خود می رود، معامله گران دارایی را می خرند و هنگامی که به زیر آن می رود دارایی را می فروشند. اندیکاتور MACD را به روش های متفاوت دیگری نیز تفسیر می کنند. متداول ترین روش ها، تقاطع خطوط (Crossover)، واگرایی (Divergence) و صعود/ سقوط شدید هستند.

اندیکاتور مکدی از محبوب ترین اندیکاتورها در تحلیل تکنیکال است که توسط جرالد اپل (Gerald Appel) در دهه ۱۹۷۰ ابداع شده و تحلیلگران در سراسر جهان به دلیل سادگی و انعطاف پذیری بالا، از آن استفاده می کنند. اندیکاتور مکدی به عنوان ابزاری برای تشخیص روند (Trend) بازار و شناسایی فرصت های خرید و فروش مورد استفاده قرار می گیرد.

محاسبات در MACD

میانگین متحرک نمایی ۲۶ دوره ای – میانگین متحرک نمایی ۱۲ دوره ای = MACD

MACD=12-Period EMA − ۲۶-Period EMA

MACD با کسر EMA بلند مدت (۲۶ دوره) از EMA کوتاه مدت (۱۲ دوره) محاسبه می شود. (معمولاً از ۱۲ یا ۲۶ روز یا هفته اخیر استفاده می شود).

EMA یا میانگین متحرک نمایی نوعی میانگین متحرک است که وزن و اهمیت بیشتری برای داده های جدیدتر قائل است. همچنین میانگین متحرک نمایی به عنوان میانگین متحرک نمایی وزنی (Exponentially Weighted Moving Average) شناخته می شود.

این میانگین متحرک، نسبت به میانگین متحرک ساده (Simple Moving Average / SMA) به تغییرات اخیر قیمت واکنش بیشتری نشان می دهد اما میانگین متحرک ساده به تمام دوره های قیمتی وزن یکسانی می دهد.

نمودارها در تحلیل تکنیکال اطلاعات ارزشمندی در اختیار تحلیلگران قرار می دهند.

ساختار اندیکاتور MACD به گونه ای است که در بخش پایینی نمودار قیمت نمایش داده می شود؛ به طوریکه به راحتی امکان مقایسه حرکت قیمت با تغییرات MACD وجود دارد. در نمودار MACD سه جزء اصلی وجود دارد:

خط مکدی (MACD Line)، خط سیگنال (Signal Line) و هیستوگرام (MACD Histogram) که حول یک محور افقی به نام خط پایه (Baseline) ترسیم شده است.

  • خط مکدی یا MACD Line

این خط از تفاوت میان میانگین متحرک نمایی بلند مدت (۲۶ روزه) و میانگین متحرک نمایی کوتاه مدت (۱۲ روزه) تشکیل می شود و جهت روند را مشخص می کند. معمولاً خط مکدی در نمودار با رنگ آبی نمایش داده می شود.

  • خط سیگنال یا Signal Line

خط سیگنال در واقع یک میانگین متحرک نمایی ۹ روزه از خط مکدی است که چرخش روند را مشخص می کند. معمولاً خط سیگنال در نمودار با رنگ قرمز نمایش داده می شود.

  • نمودار هیستوگرام (Histogram)

این نمودار تفاوت میان خط مکدی و خط سیگنال را نشان می دهد. میله های هیستوگرام با افزایش سرعت حرکت قیمت افزایش می یابد و با کاهش سرعت حرکت قیمت نیز کاهش می یابد.

هیستوگرام، خط صفر مخصوص به خودش را دارد.

ارزش واقعی هیستوگرام زمانی مشخص می‌شود که فاصله بین دو خط، در حال باز تر یا بسته شدن است. زمانی که هیستوگرام در بالای خط صفر خودش قرار می‌گیرد (مثبت) اما شروع به کاهش به سمت پایین می‌کند روند صعودی در حال تضعیف است. برعکس زمانی که هیستوگرام در زیر خط صفر قرار دارد (منفی) و شروع به بالا رفتن به سمت خط صفر می‌کند روند نزولی در حال از دست دادن پتانسیلش می‌باشد.

اخطار خرید و فروش واقعی فقط زمانی صادر می‌شود که هیستوگرام از خط صفر خودش عبور کند و در چرخش هیستوگرام اخطار زود هنگامی درباره تضعیف روند موجود است. 

چرخش‌های هیستوگرام بهترین کاربرد را برای نشان دادن اخطارهای به موقع درباره  پایان وضعیت موجود دارند. خطرناک‌ترین کار این است که از چرخش‌های هیستوگرام به عنوان بهانه‌ای برای انجام معامله بر خلاف جهت روند موجود استفاده شود. 

اخطارها با عبور از خط صفر صادر می‌شود. توجه کنید که چرخش‌ها در هیستوگرام زودتر سیگنال‌های عبوری رخ داده و به معامله‌گر اخطارهای به موقعی می‌دهد.

لازم به ذکر است، در محاسبه هر دو میانگین متحرک از قیمت های پایانی یا بسته شدن کندل استفاده می شود. در ضمن خط مکدی به عنوان خط سریع تر و خط سیگنال به عنوان خط کندتر در میان تحلیلگران بازار شناخته می شوند. اعداد طلایی مکدی یعنی ۱۲ و ۲۶ به عنوان تعداد روز پیش فرض در این اندیکاتور مورد استفاده قرار می گیرند. این اعداد متغیرهای استانداردی هستند که اکثر تحلیلگران از آن استفاده می کنند. با این حال امکان استفاده از هر ترکیبی از اعداد برای محاسبه مکدی وجود دارد.

چگونگی کارکرد مکدی (MACD)

در اندیکاتور MACD هر زمان که میانگین متحرک ۱۲ دوره ای (خط قرمز در نمودار قیمتی) از میانگین متحرک ۲۶ دوره ای بالاتر باشد (خط آبی در نمودار قیمتی)، مقدار آن مثبت است و هنگامی که میانگین متحرک ۱۲ دوره ای کمتر از میانگین متحرک ۲۶ دوره ای باشد، مقدار آن منفی است. همچنین هر چه فاصله MACD نسبت به بیس لاین بالاتر یا پایین تر باشد نشان می دهد که فاصله بین دو میانگین متحرک در حال افزایش است. اخطارهای خرید و فروش واقعی در زمان تقاطع دو خط صادر می‌شود.

در نمودار زیر می بینید چگونه حرکت دو میانگین متحرک نمایی که در نمودار قیمت اعمال شده اند با حرکات اندیکاتور MACD یکسان بوده اند.

Moving Average Convergence Divergence - MACDu

MACD اغلب به صورت هیستوگرام (Histogram) نشان داده می شود. (نمودار زیر را ببینید) در این شیوه فاصله بین MACD و خط سیگنال به صورت نمودار میله ای نمایش داده می شود. اگر MACD از خط سیگنال بالاتر باشد، هیستوگرام بالاتر از خط پایه MACD خواهد بود و اگر MACD زیر خط سیگنال باشد، هیستوگرام زیر خط پایه خواهد بود. معامله گران برای شناسایی زمان حرکت صعودی یا نزولی از هیستوگرام MACD استفاده می کنند.

Moving Average Convergence Divergence - MACD

بسیاری از تحلیلگران برای شناسایی نقاط خرید و فروش از سیگنال های اندیکاتور MACD استفاده می کنند. آن ها معتقدند اگر خط مکدی و خط سیگنال از یکدیگر عبور کنند، اصطلاحاً‌ مکدی متقاطع رخ داده است. در این صورت اگر خط مکدی خط سیگنال را به سمت بالا قطع ‌کند، سیگنال خرید و اگر خط مکدی خط سیگنال را به سمت پایین قطع کند سیگنال فروش صادر می شود.

زمانی که این خطوط تا حد زیادی در بالای خط صفر قرار می‌گیرند شرایط خرید هیجانی محسوب می‌شود و همینطور وقتی در پایین خط صفر فاصله زیادی ایجاد می‌کنند فروش هیجانی رخ می‌دهد. بهترین اخطار خرید، زمانی است که قیمت‌ها کاملاً در زیر خط صفر قرار می‌گیرند (فروش هیجانی).

خطوط MACD در اطراف خط صفر نوسان می‌کند و این خاصیت اسیلاتور هاست. بهترین اخطارهای خرید در پایین خط صفر رخ می‌دهند. بهترین اخطارهای فروش در بالای این خط به وجود می‌آیند.

در نظر داشته باشید سیگنال خرید در فاز منفی هیستوگرام (زیر خط صفر) و سیگنال‌ فروش در فاز مثبت هیستوگرام (بالای خط صفر) از اعتبار بیشتری برخوردار هستند. همچنین در هر دو مورد هر چقدر طول نوارهای هیستوگرام بلندتر باشد، شاهد سیگنال قوی تری خواهیم بود.

MACD vs. Relative Strength

شاخص قدرت نسبی (RSI) نشان می دهد که آیا یک بازار نسبت به سطوح قیمتی اخیر خودش در وضعیت اشباع خرید (Overbought) یا اشباع فروش (Oversold) قرار گرفته است. اندیکاتور RSI، اوسیلاتوری (Oscillator) است که میانگین کاهش و افزایش قیمت را در یک بازه زمانی مشخص محاسبه می کند. دوره زمانی پیش فرض ۱۴ دوره است و مقادیر آن بین ۰ تا ۱۰۰ متغیر است.

MACD رابطه بین دو EMA را اندازه گیری می کند، در حالی که RSI تغییرات قیمت در رابطه با کف ها و سقف های قیمتی اخیر را اندازه گیری می کند. این دو شاخص اغلب با هم استفاده می شوند تا تصویر تکنیکال کامل تری به تحلیلگران ارائه دهند.

این اندیکاتورها هر دو حرکت بازار مومنتوم  (Momentum) را اندازه گیری می کنند، اما از آنجا که در محاسبه از فاکتورهای متفاوتی استفاده می کنند ممکن است گاهی اوقات سیگنال های متضاد ارائه کنند.

به عنوان مثال ممکن است در یک بازه زمانی RSI بالای ۷۰ باقی بماند که نشان می دهد بازار نسبت به قیمت های اخیر به سطح اشباع خرید رسیده است، در حالی که MACD نشان دهد که مونتوم صعودی بازار همچنان در حال افزایش است. مشاهده واگرایی در هر یک از اندیکاتورها می تواند نشان از تغییر روند آتی در قیمت باشد.

MACD vs. Relative Strength

محدودیت ها در اندیکاتور MACD

یکی از مشکلات اصلی MACD این است که غالبا سیگنال تغییر برگشت روند (Reversal) می دهد اما هیچ تغییر روندی رخ نمی دهد. مشکل دیگر این است که تمام تغییر روندها را پیش بینی نمی کند. به عبارت دیگر این اندیکاتور نه تنها تمام تغییر روندها را پیش بینی نمی کند، بلکه آن هایی را که پیش بینی می کند نیز ممکن است اشتباه باشند.

واگرایی کاذب اغلب زمانی رخ می دهد که قیمت یک دارایی روند رِنج (Range) دارد مثل زمانی که قیمت در یک محدوده کوچک نوسان می کند و یا در حال تشکیل الگوی مثلث (Triangle) است. کاهش مومنتوم قیمت منجر می شود که MACD از محدوده های اشباع خود فاصله بگیرد و به سمت محدوده صفر حرکت کند و در نهایت سیگنال اشتباهی برای ما صادر کند.

مثال استفاده از MACD

همانطور که در نمودار زیر نشان داده شده است، هنگامی که MACD زیر خط سیگنال قرار می گیرد، یک سیگنال نزولی صادر می شود که یعنی زمان فروش فرا رسیده است و برعکس، هنگامی که MACD از خط سیگنال بالاتر می رود، اندیکاتور سیگنال صعودی می دهد که یعنی احتمال دارد قیمت به سمت بالا حرکت کند. برخی از معامله گران قبل از ورود به معامله منتظر تکمیل تقاطع بالای خط سیگنال می شوند تا احتمال سیگنال کاذب کاهش یابد.

کراس اورها (Crossover) وقتی مطابق با روند غالب باشند، قابل اطمینان تر هستند. اگر در روند صعودی بلند مدت MACD پس از اصلاحی مختصر سیگنال صعودی صادر کند،‌ می توان با اطمینان بالایی گفت که روند صعودی خواهد بود.

Moving Average Convergence Divergence MACD

اگر MACD به دنبال یک روند بلند مدت نزولی، کمی افزایش یافته و سپس MACD به زیر خط سیگنال برود، معامله گران این حرکت را یک سیگنال نزولی قابل اطمینان در نظر می گیرند.

Moving Average Convergence Divergence MACD

واگرایی در مکدی (MACD)

وقتی MACD کف و سقف هایی تشکیل می دهد که متناظر با سقف و کف سطوح قیمتی نیستند، گفته می شود واگرایی (Divergence) ایجاد شده است. واگرایی در اندیکاتور مکدی زمانی رخ می دهد که در آن نمودار قیمت و خط مکدی یک الگوی متضاد قابل توجه ایجاد کنند. به عبارت دیگر قیمت در جهت مخالف خط مکدی حرکت کند.

واگرایی صعودی (Bullish Divergence) زمانی رخ می دهد که MACD دو کف ایجاد می کند که دومین کف از اولی بالاتر باشد، اما در نمودار قیمت، کف دوم پایین تر از کف اول قرار دارد. در صورتی که روند بلند مدت نیز صعودی باشد،‌ شاهد یک سیگنال صعودی معتبر هستیم.

در این حالت انتظار داریم جهت حرکت قیمت معکوس شود. در حالت کلی در اندیکاتور مکدی دو نوع واگرایی معمولی (Regular Divergence) و واگرایی مخفی (Hidden Divergence) وجود دارد که هر کدام نیز به دو نوع مثبت و منفی تقسیم می شوند.

برخی از معامله گران حتی در صورت نزولی بودن روند بلند مدت باز هم به دنبال واگرایی های صعودی در MACD هستند چرا که می تواند نشانه ای از تغییر روند باشد. اگرچه این تکنیک از اطمینان کمتری برخوردار است.

Moving Average Convergence Divergence MACD

به طور مشابه هنگامی که MACD دو سقف ایجاد می کند و سقف دومی پایین تر از سقف اولی است و در نمودار قیمت، سقف های متناظر به گونه ای هستند که سقف دومی بالاتر از سقف اولی است، گفته می شود که یک واگرایی نزولی (Bearish Divergence) ایجاد شده است. اگر واگرایی نزولی در طی یک روند نزولی بلند مدت ظاهر شود، به عنوان تاییدی بر روند نزولی در نظر گرفته می شود.

مانند واگرایی صعودی، برای برخی معامله گران واگرایی نزولی در طی یک روند صعودی نیز از اهمیت برخوردار است چرا که می تواند ضعف روند بلند مدت را نشان دهد. با این حال این سیگنال نیز ضریب اطمینان پایینی دارد.

Moving Average Convergence Divergence MACD
  • واگرایی معمولی RD

در واگرایی معمولی زمانی‌که در اندیکاتور دو کف افزایشی و در قیمت، کف قیمت کاهشی باشد، آن را واگرایی معمولی مثبت (+RD) می نامند. این اندیکاتور معمولاً در روندهای نزولی مشاهده می شود و می تواند نشان دهنده صدور سیگنال خرید باشد. زمانیکه اندیکاتور دو سقف متوالی کاهشی و قیمت سقف افزایشی داشته باشد، آن را واگرایی معمولی منفی (-RD) می نامند. این واگرایی در انتهای یک روند صعودی شکل می گیرد و می تواند نشان دهنده سیگنال فروش باشد.

  • واگرایی مخفی HD

در واگرایی مخفی زمانیکه کف قیمت افزایشی باشد اما اندیکاتور کف کاهشی تشکیل دهد، آن را واگرایی مخفی مثبت (+HD) می نامند. این اندیکاتور معمولاً در طول روندهای صعودی مشاهده می شود و می تواند نشان دهنده ادامه روند صعودی باشد. هنگامیکه قیمت سقف کاهشی داشته باشد اما اندیکاتور سقف افزایشی، آن را واگرایی منفی (-HD) می نامند. این واگرایی در روند نزولی شکل می گیرد و می تواند نشانه ای از ادامه روند نزولی باشد.

حرکات شارپ و سریع در مکدی (MACD)

وقتی MACD به سرعت بالا می رود یا پایین می آید، سیگنالی مبنی بر اشباع خرید یا اشباع فروش صادر می کند که قیمت باید به زودی به حالت نرمال بازگردد. معامله گران این تحلیل را اغلب با اندیکاتور RSI انجام می دهند اما می توان برای اطمینان از ترکیب MACD و RSI نیز استفاده کرد.

Moving Average Convergence Divergence MACD

گاهی معامله گران از هیستوگرام MACD به همان روشی که از خود MACD استفاده می کنند، بهره می برند. کراس اورهای مثبت و منفی، واگرایی ها و افزایش یا کاهش سریع قیمت در هیستوگرام نیز قابل شناسایی است اما باید قبل از استفاده از هیستوگرام تجربه لازم را کسب کنید چرا که بین سیگنال های MACD و هیستوگرام آن تفاوت های زمانی وجود دارد.

هشدار ریسک و سلب مسئولیت

این مطلب به هیچ عنوان توصیه به خرید یا فروش نیست

بازارهای مالی از ریسک بالایی برخوردارند و امکان از دست رفتن بخش یا تمام حساب معاملاتی شما وجود دارد. تا زمانی که دانش کافی در مورد بازارها به دست نیاورده اید یا امکان قرار دادن سرمایه خود در ریسک محتمل را ندارید در این بازارها سرمایه گذاری نکنید.

آموزش

تقویم اقتصادی (Economic Calendar) چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟

تقویم اقتصادی مثل یک “برنامه‌ریزی خبری” برای بازار است. اگر به آن توجه نکنید، ممکن است در لحظه انتشار اخبار مهم با حرکت‌های ناگهانی و شدید قیمت غافلگیر شوید. استفاده درست از آن کمک می‌کند ریسک معاملات را مدیریت کنید و حتی فرصت‌های سودآور پیدا کنید.

منتشر شده

در

تقویم اقتصادی (Economic Calendar) چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟

اگر معامله‌گر یا فعال بازارهای مالی باشید، حتما تجربه کرده‌اید که یک خبر اقتصادی می‌تواند ظرف چند دقیقه بازار را زیر و رو کند. مثلا اعلام نرخ بیکاری آمریکا یا تصمیم فدرال رزرو درباره نرخ بهره کافی است تا قیمت دلار، طلا یا حتی بیت کوین نوسان شدیدی پیدا کند. در چنین شرایطی، دانستن زمان دقیق این رویدادها می‌تواند مرز میان یک معامله سودآور یا پشیمان‌کننده باشد.

اینجاست که تقویم اقتصادی به عنوان یک ابزار به کمک شما می‌آید. ابزاری که تمام اتفاقات مهم اقتصادی و مالی جهان را در یک جدول زمانی مشخص نمایش می‌دهد و به شما کمک می‌کند همیشه چند قدم جلوتر از بازار باشید. اگر می‌خواهید بدانید تقویم اقتصادی دقیقا چیست، چه اجزایی دارد و چطور باید از آن استفاده کنید، این مطلب را از دست ندهید.

تقویم اقتصادی (Economic Calendar) چیست؟

یک لیست زمان‌بندی‌شده از اعلامیه‌های اقتصادی، داده‌های کلان، سخنرانی‌های مقامات مالی و انتشار شاخص‌های اقتصادی مثل نرخ بهره، تورم، بیکاری، تولید ناخالص داخلی و … است. علاوه بر این معمولاً زمان بیانیه های بانک مرکزی، سخنرانی های سیاست گذاران پولی و انتخابات را فهرست می کند.

بیشتر تقویم های اقتصادی منتشر شده شامل نوع داده مثل نرخ بیکاری، نتیجه قبلی که منتشر شده بود و انتظارات اجماع بازار برای نتیجه آتی می شوند. باید توجه داشت که نوع انتشار به طور کلی بسته به اینکه چه تاثیری می تواند داشته باشد؛ بصورت زیاد، متوسط، کم یا بدون تاثیر، کد گذاری می شود.

برای مثال، تصور کنید بانک مرکزی اروپا (ECB) قرار است درباره نرخ بهره (Interest Rate) جلسه برگزار کند. این تصمیم می‌تواند ارزش یورو را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. اگر شما معامله‌گر بازار فارکس باشید و این تاریخ را ندانید، ممکن است در میانه یک معامله ناگهان با نوسانی شدید روبه‌رو شوید و فرصت مدیریت آن را از دست بدهید. اما وقتی به تقویم اقتصادی نگاه می‌کنید، می‌بینید که این رویداد دقیقا چه روز و ساعتی اتفاق می‌افتد و می‌توانید از قبل برایش برنامه‌ریزی کنید.

تقویم اقتصادی نه فقط برای معامله‌گران حرفه‌ای، بلکه برای هر فردی که در بازارهای مالی فعالیت می‌کند (از بورس و فارکس گرفته تا ارزهای دیجیتال) یک ابزار ضروری است. حتی سرمایه‌گذاران بلندمدت هم با نگاه به این تقویم می‌توانند تصمیم‌های دقیق‌تری برای مدیریت پرتفوی خود بگیرند.

اگر انتشار داده اقتصادی تأثیر کمی داشته باشد، آنگاه جفت ارز حرکتی نداشته و یا واکنشی جزیی نسبت به نتیجه از خود نشان خواهد داد. اما اگر در رویدادی با تأثیر متوسط، نتیجه نهایی با چیزی که انتظار می رفت خیلی تفاوت داشته باشد، باعث می شود جفت ارز به میزان بیشتری تغییر کند. زمانی که انتشار داده ها به طور قابل توجهی بیشتر یا کمتر از نتیجه مورد انتظار بازار باشند، به خصوص زمانی که صحبت از داده هایی با تأثیر بالا باشد، جفت ارز مرتبط تمایل بیشتری به حرکت دارد و بازار نوسانات قابل توجهی را در این فرآیند تجربه می کند.

چرا تقویم اقتصادی مهم است؟

  • تقویم اقتصادی مانند یک نقشه راه است که مسیر حرکت بازارها را روشن‌تر می‌کند و شما را از غافلگیری‌های ناگهانی نجات می‌دهد. به این ترتیب شما می‌توانید تصمیمات معاملاتی خودتان را بر پایه اطلاعات موثق بگیرید.
  • انتشار داده‌های اقتصادی می‌تواند باعث نوسانات شدید در بازارهای مالی شود. برای مثال، اگر نرخ تورم بالاتر از حد انتظار اعلام شود، سرمایه‌گذاران انتظار افزایش نرخ بهره خواهند داشت و همین موضوع می‌تواند بازار سهام یا ارزهای دیجیتال را تحت تاثیر قرار دهد.
  • بدون تقویم اقتصادی، بسیاری از تصمیم‌ها بر اساس حدس و گمان گرفته می‌شود. معامله‌گرانی که فقط با تحلیل تکنیکال کار می‌کنند، ممکن است در لحظه انتشار یک خبر بزرگ، گرفتار نوسانات غیرمنتظره بازار شوند. در حالی‌که کسی که تقویم اقتصادی را دنبال می‌کند، می‌داند چه زمانی باید محتاط‌تر باشد یا حتی برای شکار فرصت‌های جدید آماده شود.
  • یکی از مهم‌ترین مزیت‌های تقویم اقتصادی، مدیریت ریسک است. اگر قبل از انتشار یک داده مهم پوزیشن باز دارید، می‌توانید حجم معاملات خود را کاهش دهید، حد ضرر تنظیم کنید یا حتی معامله را ببندید تا از ضررهای سنگین جلوگیری شود.
  • استفاده از تقویم اقتصادی به شما امکان می‌دهد استراتژی‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت خود را بر اساس داده‌های واقعی طراحی کنید. به این ترتیب، معاملات شما نظم بیشتری پیدا می‌کند و احتمال موفقیت بالاتر می‌رود.
  • بسیاری از ضررها به دلیل تصمیمات عجولانه و احساسی اتفاق می‌افتد. وقتی بدانید چه چیزی در راه است، آرامش بیشتری خواهید داشت و کمتر اسیر ترس یا طمع می‌شوید.

اجزای اصلی یک تقویم اقتصادی

وقتی وارد یک تقویم اقتصادی مثل Trading Economics یا Investing.com می‌شوید، در نگاه اول ممکن است جدول شلوغی ببینید که پر از عدد و کلمه است. اما اگر بدانید هر ستون چه معنایی دارد، کار با آن بسیار ساده خواهد شد. در ادامه تک‌تک اجزای اصلی این جدول که از وب‌سایت تریدینگ اکونومیکس آورده شده را توضیح می‌دهیم.

Economic Calendar
All events, interest rate, prices & inflation, labour market, GDP growth, foreign trade, government, business confidence, consumer sentiment, housing market.

در قسمت بالای جدول بخشی برای فیلتر کردن نتایج آورده شده است. گزینه «Recent» فیلتری برای نشان دادن رویدادهای اخیر است و فقط موارد نزدیک به زمان فعلی را نشان می‌دهد. اگر می‌خواهید مثلا رویدادهای اقتصادی چند ماه دیگر را ببینید کافی است این فیلتر را تغییر دهید.

با استفاده از گزینه «Impact» شما می‌توانید این رویدادهای اقتصادی را بر اساس سطح اهمیت آن ها دسته‌بندی کنید. تریدینگ اکونومیکس سه دسته‌بندی دارد. رویدادهای یک ستاره، دو ستاره و سه ستاره که طبیعتا اهمیت آن ها بر اساس تعداد ستاره افزایش می‌یابد.

قسمت «Countries» امکان فیلتر کردن بر اساس کشور یا اقتصاد موردنظر را فراهم می‌کند. مثلا اگر قصد دارید فقط شاخص‌های اقصتادی کلان آمریکا را ببینید، کافی است روی این گزینه کلیک کرده و «United States» را انتخاب کنید.

فیلتر «Category» دسته‌بندی رویدادها را نمایش می‌دهد. مثلا شما می‌توانید در این فیلتر گزینه «Prices & Inflation» را انتخاب کرده و فقط داده‌های تورمی را مشاهده کنید.

بخش «UTC +3:30» نیز برای تعیین منطقه زمانی است. شما می‌توانید منطقه زمانی خودتان (تهران-ایران) را تنظیم کنید تا ببینید دقیقا رویداد موردنظرتان در چه ساعتی به وقت ایران رخ می‌دهد.

  • تاریخ و ساعت

اولین چیزی که در تقویم اقتصادی به چشم می‌آید، ستون زمان انتشار است. در این بخش دقیقا مشخص می‌شود که هر رویداد چه روز و ساعتی منتشر خواهد شد. اهمیت این قسمت بسیار بالاست، چون بازارها معمولا درست در همان لحظه انتشار خبر واکنش نشان می‌دهند. مثلا اگر در ساعت ۴:۰۰ صبح «شاخص اعتماد مصرف‌کننده استرالیا» منتشر شود، معامله‌گران بازار فارکس در همان دقیقه باید آماده واکنش باشند.

همانطور که گفتیم، ساعت تقویم معمولا بر اساس منطقه زمانی قابل تغییر است. مثلا شما می‌توانید آن را روی «تهران (UTC+3:30)» تنظیم کنید تا دقیقاً با ساعت محلی خودتان هماهنگ باشد.

  • کشور

در ستون بعدی، پرچم و کد کشور (مثلاً GB = بریتانیا، AU = استرالیا، MX = مکزیک) قرار دارد که نشان می‌دهد داده متعلق به کدام اقتصاد است. گاهی اوقات هم رویدادها مربوط به یک بلوک منطقه‌ای خاص مثلا اروپا (EA = Euro Area) هستند. در این صورت آن داده را باید به عنوان یک شاخص منطقه‌ای و نه مربوط به یک کشور واحد تفسیر کرد.

  • عنوان رویداد

این ستون عنوان خبر یا شاخص اقتصادی را نشان می‌دهد. گاهی هم کنار این عنوان، مخفف ماه میلادی (مثل AUG، SEP) دیده می‌شود که نشان می‌دهد داده مربوط به کدام ماه است. شناخت هر شاخص اهمیت زیادی دارد، چون هرکدام اثر متفاوتی روی بازار می‌گذارند.

اما نکته مهم اینجاست که همه رویدادها عددی و آماری نیستند. بعضی از آن ها بیشتر کیفی هستند و باید با توجه به ماهیتشان تفسیر شوند. برای درک بهتر، به چند نمونه نگاه کنیم:

  • شاخص‌های آماری (عدد‌محور)

مثل نرخ بیکاری (Unemployment Rate)، شاخص قیمت مصرف کننده (CPI)، یا تولید ناخالص داخلی (GDP). اینها همیشه یک عدد مشخص دارند که می‌توان آن را با مقدار قبلی و پیش‌بینی بازار مقایسه کرد.

  • سخنرانی‌ها (Speech)

مثلا «سخنرانی رئیس فدرال رزرو». این نوع رویداد عدد ندارد، بلکه مهم محتوای صحبت‌هاست. اگر لحن سخنران به سمت سیاست انقباضی (افزایش نرخ بهره) باشد، بازار واکنش منفی به دارایی‌های پرریسک نشان می‌دهد. اگر لحن انبساطی باشد، می‌تواند باعث رشد بازار سهام یا ارزهای دیجیتال شود.

  • حراج اوراق (Auction)

مثل «حراج اوراق ۱۰ ساله آمریکا» یا «حراج اوراق خزانه ژاپن». اینجا اعداد مربوط به بازده (Yield) یا حجم اوراق فروخته‌شده اهمیت دارند. بالا رفتن بازده معمولا نشانه افزایش هزینه استقراض دولت و احتمال بالا رفتن نرخ بهره است.

  • شاخص‌های نظرسنجی و اعتماد (Survey/Confidence Index)

مثل «شاخص اعتماد مصرف‌کننده» یا «شاخص مدیران خرید (PMI)». اینها با پرسش‌نامه از فعالان اقتصادی یا مصرف‌کنندگان تهیه می‌شوند و بازتاب‌دهنده چشم‌انداز آینده هستند.

ستون Previous نشان‌دهنده نتیجه گزارش قبلی است. مثلا اگر شاخص بیکاری ماه گذشته ۸٪ بوده، این عدد در ستون Previous نمایش داده می‌شود. این بخش برای مقایسه روند بسیار مهم است، چون بازار همیشه تغییرات نسبت به گذشته را در نظر می‌گیرد.

در قسمت (Consensus / Forecast) دو ستون پیش‌بینی تحلیلگران و اقتصاددانان درباره آن شاخص یا داده اقتصادی آورده می‌شود. اما چه تفاوتی با هم دارند؟

Consensus یا اجماع در واقع میانگین پیش‌بینی جمعی تحلیلگران، اقتصاددان‌ها و موسسات مالی است. یعنی چندین منبع معتبر پیش‌بینی خود را درباره یک شاخص اعلام می‌کنند و تقویم اقتصادی میانگین یا اجماع آنها را نمایش می‌دهد.

Forecast گاهی به همان معنی Consensus به کار می‌رود، اما در بعضی تقویم‌ها (مثل Trading Economics) یک تفاوت کوچک دارد:

  • Forecast معمولاً پیش‌بینی اختصاصی خود سایت یا موسسه منتشرکننده تقویم است.
  • در حالی که Consensus نماینده پیش‌بینی کلی بازار و تحلیل‌گران مختلف است.

در ستون (Actual) مقدار واقعی در لحظه انتشار خبر به‌روزرسانی می‌شود و عدد واقعی گزارش را نشان می‌دهد. در حقیقت، مهم‌ترین بخش برای معامله‌گران همین ستون است، چون مستقیما رفتار بازار را شکل می‌دهد.

بعضی تقویم‌ها مثل Trading Economics در کنار هر شاخص نمودارهای کوچکی نمایش می‌دهند. این نمودار روند تاریخی آن شاخص را نشان می‌دهد (مثلا تغییرات نرخ بیکاری در چند ماه گذشته). با نگاه سریع به این بخش می‌توانید متوجه شوید وضعیت در حال بهبود یا بدتر شدن است.

Economic Calendar
Economic Calendar

طبق ستون اول متوجه می‌شویم که شاخص قیمت تولیدکننده (PPI) آمریکا ساعت ۴ بعد از ظهر به وقت محلی منتشر می‌شود. به طور کلی، شاخص‌های اقتصادی را می‌توان در بازه زمانی‌های مختلفی ارزیابی کرد. منظور از MoM بازه زمانی ماهانه است و YoY تغییرات کل یک سال نسبت به سال قبل را نشان می‌دهد.

در سطر اول که مربوط به شاخص PPI اصلی در بازه ماهانه است، می‌بینیم که مقدار قبلی ۰.۹٪ ثبت شده است. این یعنی در ماه گذشته قیمت تولیدکننده‌ها نسبت به ماه ماقبلش ۰.۹٪ افزایش داشته است. در ستون Forecast پیش‌بینی تریدینگ اکونومیکس برای این ماه ۰.۳٪ است و Consensus که میانگین پیش‌بینی اقتصاددانان و تحلیلگران مختلف را نشان می‌دهد ۰.۴٪ ثبت شده است. مقدار Actual یا واقعی هم هنوز منتشر نشده و به همین دلیل این ستون خالی مانده و در لحظه انتشار شاخص پر می‌شود.

چطور از تقویم اقتصادی استفاده کنیم؟

این بخش مهم‌ترین قسمت مقاله است، چون فقط دانستن اینکه رویدادها چه زمانی هستند کافی نیست؛ باید بدانید چطور از این اطلاعات استفاده کنید.

  • برنامه‌ریزی هفتگی: در ابتدای هفته به تقویم اقتصادی نگاه کنید و رویدادهای مهم (مثل NFP یا تصمیم نرخ بهره) را علامت بزنید. این کار به شما کمک می‌کند از قبل آماده باشید.
  • ترکیب با تحلیل تکنیکال: اگر می‌بینید یک خبر مهم نزدیک است، سطوح حمایت و مقاومت نمودار را بررسی کنید. مثلا اگر خبر منفی بیاید و بازار به حمایت نزدیک باشد، احتمال شکستن حمایت بیشتر می‌شود.
  • استراتژی معاملاتی متناسب با خبر: بعضی معامله‌گران قبل از انتشار خبر، از بازار خارج می‌شوند تا ریسک نکنند. برخی دیگر ترجیح می‌دهند منتظر بمانند و پس از انتشار داده و مشخص شدن جهت بازار وارد معامله شوند.
  • مدیریت حجم و حد ضرر: در زمان‌هایی که احتمال نوسان شدید وجود دارد، بهتر است حجم معامله کمتر شود یا حد ضرر نزدیک‌تر قرار بگیرد.
  • ثبت تجربه‌ها: بهترین راه برای یادگیری استفاده از تقویم اقتصادی، تجربه شخصی است. بعد از هر رویداد مهم یادداشت کنید بازار چگونه واکنش نشان داد و استراتژی شما چقدر موفق بود.

تقویم اقتصادی را از کجا ببینیم؟

امروزه ده‌ها وب‌سایت معتبر وجود دارد که تقویم اقتصادی رایگان و به‌روزی ارائه می‌دهند. برخی از بهترین منابع عبارت‌اند از:

  • Trading Economics: همه رویدادها، نرخ بهره، قیمت‌ها و تورم، بازار کار، رشد تولید ناخالص داخلی، تجارت خارجی، دولت، اعتماد تجاری، احساسات مصرف‌کننده، بازار مسکن.
  • Investing.com: تقویم اقتصادی همزمان با اعلام رویدادهای اقتصادی، شاخص‌ها را دریافت کنید و تأثیر فوری آنها بر بازار جهانی را مشاهده کنید – از جمله رویدادهای قبلی، …
  • Forex Factory: با تقویم اقتصادی فارکس محور، رویدادهای تأثیرگذار بر بازار را خیلی قبل از وقوع پیش‌بینی کنید.
  • TradingView: تقویم اقتصادی آخرین و رویدادهای اقتصادی آینده را نشان می‌دهد که می‌توانند بر دارایی‌ها، مناطق و بازارهای جهانی خاصی تأثیر بگذارند.
  • FXStreet: تقویم اقتصادی لحظه‌ای، رویدادها و شاخص‌های اقتصادی سراسر جهان را پوشش می‌دهد.
  • MyFxBook: تقویم اقتصادی به صورت آنی که تمام رویدادها و اطلاعیه‌های اقتصادی را پوشش می‌دهد. مقادیر تاریخی، قبلی، اجماعی و واقعی هر شاخص را مشاهده کنید.

همچنین بروکرهای فارکس هم معمولاً تقویم اقتصادی روی سایت خود دارند.

در انتها

تقویم اقتصادی مثل یک “برنامه‌ریزی خبری” برای بازار است. اگر به آن توجه نکنید، ممکن است در لحظه انتشار اخبار مهم با حرکت‌های ناگهانی و شدید قیمت غافلگیر شوید. استفاده درست از آن کمک می‌کند ریسک معاملات را مدیریت کنید و حتی فرصت‌های سودآور پیدا کنید. در دنیایی که ثانیه‌ها حرف اول را می‌زنند، اطلاع از آنچه در راه است، برگ برنده شماست. با استفاده منظم از این ابزار، دیگر از نوسانات ناگهانی غافلگیر نخواهید شد و می‌توانید با اطمینان بیشتری برای آینده سرمایه‌گذاری خود برنامه‌ریزی کنید.

به یاد داشته باشید، موفقیت در بازارهای مالی تنها به تحلیل نمودارها محدود نمی‌شود. تسلط بر اطلاعات و درک وقایع کلان اقتصادی، مکمل تحلیل تکنیکال است و شما را در مسیری قرار می‌دهد که به جای دنبال کردن بازار، آن را پیش‌بینی کنید. به همین خاطر توصیه می‌کنیم که از همین امروز، استفاده از تقویم اقتصادی را به یکی از عادت‌های معاملاتی خود تبدیل کنید.

سودآوری و معامله گری بصورت مداوم در بازار می تواند بسیار چالش برانگیز باشد، و واقعیت مسلم این است که اکثر معامله گران خرد معمولا پول خود را در این بازار از دست می دهند. با این وجود، با یک برنامه معاملاتی جامع، ابزارهای مناسب و دانش کافی از بازار ارز، شانس موفقیت شما به عنوان یک معامله گر به میزان قابل توجهی افزایش می یابد.

ادامه مطلب

آموزش

اندیکاتور ATR چیست و چه کاربردی در تحلیل تکنیکال دارد؟

منتشر شده

در

بررسی دامنه تغییرات قیمت سهام یکی از موثرترین روش‌ها برای اندازه‌گیری میزان نوسان قیمت است. برای تعیین دامنه تغییرات، کافی است بالاترین و پایین‌ترین قیمت را در یک بازه زمانی معین مقایسه کنیم. در ادامه، به بررسی جزئیات بیشتری درباره اندیکاتور ATR، از جمله نحوه محاسبه آن، کاربردهای مختلف در معاملات و نکاتی برای استفاده بهینه در تحلیل‌ تکنیکال می‌پردازیم. با اینوستورنت همراه باشید.

اندیکاتور ATR چیست؟

اندیکاتور ATR، مختصر کلمه (Average True Range) یا میانگین دامنه واقعی است. این اندیکاتور یکی از ابزارهای تحلیل تکنیکال است که برای اندازه‌گیری نوسانات بازار استفاده می‌شود. این اندیکاتور توسط ولز وایلدر (Welles Wilder) سال ۱۹۷۸ در کتابی با عنوان “مفاهیم جدید در سیستم‌های معاملاتی تکنیکال” معرفی شد. ATR به معامله‌گران کمک می‌کند تا نوسانات بازار را بهتر درک کنند و تصمیمات معاملاتی بهتری بگیرند.

اندیکاتور ATR نوسانات را به صورت مطلق اندازه‌گیری می‌کند و مقادیر حاصل از آن درصدی از قیمت‌های فعلی نیستند. به عبارتی دیگر، ATR سهام‌ با قیمت بالا، بیشتر از ATR سهام‌ با قیمت پایین خواهد بود. به عنوان مثال، سهامی که قیمت آن در بازه ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار معامله می‌شود، ATR بالاتری نسبت به سهامی با بازه قیمتی ۵۰ تا ۶۰ هزار خواهد داشت. بنابراین، نمی‌توان مقادیر ATR سهام‌ مختلف را با یکدیگر مقایسه کرد.

نحوه محاسبه اندیکاتور ATR

محاسبه ATR شامل مراحلی است که به ترتیب زیر انجام می‌شود:

۱. محاسبه دامنه واقعی (True Range)

TR بزرگ‌ترین مقدار بین سه دسته زیر است:

اختلاف بین بالاترین (High) و پایین‌ترین قیمت (Low) در دوره فعلی

تفاوت بین بالاترین قیمت دوره فعلی (High) و قیمت بسته شدن دوره قبلی (Previous Close)

تفاوت بین پایین‌ترین قیمت دوره فعلی (Low) و قیمت بسته شدن دوره قبلی (Previous Close)

۲. میانگین‌گیری دامنه واقعی:

ATR با میانگین‌گیری دامنه واقعی (TR) در یک دوره مشخص محاسبه می‌شود. معمولاً این دوره ۱۴ روزه است، اما می‌توان آن را بر اساس نیازهای خاص تنظیم کرد.

Average True Range (ATR)
Average True Range (ATR)

دوره های استاندارد برای محاسبه ATR

ولز وایلدر مخترع اندیکاتور ATR، محاسبه این اندیکاتور را با یک دوره زمانی ۱۴ روزه پیشنهاد کرده است. استفاده از این دوره استاندارد ۱۴ روزه باعث می‌شود که ATR نه بیش از حد حساس باشد و نه تغییرات مهم را از دست بدهد. اگرچه دوره ۱۴ روزه به عنوان یک استاندارد عمومی پذیرفته شده است، اما استفاده از دوره‌های کوتاه‌تر یا بلندتر نیز می‌تواند با توجه به عوامل مختلفی از جمله استراتژی معاملاتی، افق زمانی افراد و نوع بازار مفید باشد. مقدار ATR به دوره زمانی انتخابی حساس است و ممکن است در دوره‌های مختلف نتایج متفاوتی ارائه دهد.

کاربردهای ATR

اندیکاتور ATR کاربردهای متنوعی دارد که در ادامه به برخی از مهم‌ترین آنها اشاره می‌شود:

۱. اندازه‌گیری نوسانات بازار

ATR به تحلیل‌گران کمک می‌کند تا نوسانات بازار را اندازه‌گیری کنند. مقادیر بالای ATR نشان‌دهنده نوسانات زیاد سهام و مقادیر پایین نشان‌دهنده نوسانات کم است. این اطلاعات می‌توانند در تصمیم‌گیری‌های معاملاتی کمک کنند.

۲. تعیین حد ضرر (Stop Loss)

یکی از کاربردهای مهم ATR تعیین حد سود و حد ضرر است. معامله‌گران می‌توانند از ATR برای تعیین فاصله مناسب حد ضرر استفاده کنند. زمانی که اندیکاتور ATR مقادیر بالاتری را نمایش می‌دهد، معامله‌گران نوسانات قیمتی بیشتری را پیش‌بینی می‌کنند. در نتیجه، آنها معمولاً حد ضرر خود را با فاصله بیشتری از قیمت فعلی قرار می‌دهند تا از نوسانات شدید بازار در امان بمانند. برعکس، زمانی که ATR نشان‌دهنده نوسانات کمتری باشد، معامله‌گران حد ضرر را نزدیک‌تر به قیمت فعلی تعیین می‌کنند تا از حرکات قیمتی کوچک نیز بهره‌برداری کنند.

«خروج شاندلیر» (Chandelier Exit) یکی از تکنیک‌های مشهور است که توسط «چاک لبو» (Chuck LeBeau) ابداع شده است. این روش یک تکنیک مبتنی بر ATR است که محدوده حد ضرر را برای موقعیت‌های معاملاتی خرید و فروش تعیین می‌کند.

محدودیت‌های اندیکاتور ATR

دو محدودیت اصلی برای استفاده از اندیکاتور ATR وجود دارد که معامله‌گران باید به آنها توجه داشته باشند.

۱. محدودیت اول، متفاوت بودن تفسیر نتایج ATR است. هر معامله‌گری ممکن است برداشت متفاوتی از نتایج این اندیکاتور داشته باشد.

۲. محدودیت دوم این است که اندیکاتور ATR جهت قیمت را مورد بررسی قرار نمی‌دهد و تنها به اندازه‌گیری نوسانات می‌پردازد. به همین دلیل، ممکن است معامله‌گر حرکت‌های متفاوتی را از بازار دریافت کند، به خصوص زمانی که پیوت‌ها در حال شکل‌گیری هستند یا روندها معکوس می‌شوند.

برای مثال، اگر قیمت حرکت چشم‌گیری برخلاف روند قبلی داشته باشد و اندیکاتور ATR نیز به میزان قابل‌توجهی افزایش یابد، برخی معامله‌گران ممکن است تصور کنند که ATR روند قبلی را تأیید می‌کند، در حالی که این برداشت ممکن است نادرست باشد.

اندیکاتور ATR یکی از ابزارهای مهم و کاربردی در تحلیل تکنیکال است که به معامله‌گران کمک می‌کند تا نوسانات بازار را بهتر درک کنند و تصمیمات معاملاتی بهتری بگیرند. با توجه به مزایا و کاربردهای متعدد ATR، این اندیکاتور می‌تواند نقش مهمی در استراتژی‌های معاملاتی ایفا کند. با این حال، معامله‌گران باید به محدودیت‌های آن نیز توجه کنند و از ATR در کنار سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال استفاده کنند تا به نتایج دقیق‌تری دست یابند.

ادامه مطلب
تبلیغات
اخبار3 روز پیش

استارک ور (StarkWare) تأیید کل تاریخچه بلاکچین با ۱ مگابایت حجم ممکن ساخت!

تقویم اقتصادی (Economic Calendar) چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟
آموزش3 روز پیش

تقویم اقتصادی (Economic Calendar) چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟

ارتقای آلپنگلو (Alpenglow) در سولانا تأیید شد؛ تراکنش‌ها بزودی با سرعت اینترنت نهایی می‌شوند
اخبار2 هفته پیش

ارتقای آلپنگلو (Alpenglow) در سولانا تأیید شد؛ تراکنش‌ها بزودی با سرعت اینترنت نهایی می‌شوند

تراست ولت امکان معامله سهام های توکنیزه را برای کاربران فعال کرد
اخبار2 هفته پیش

تراست ولت امکان معامله سهام های توکنیزه (RWA) را برای کاربران فعال کرد

آموزش3 هفته پیش

اندیکاتور ATR چیست و چه کاربردی در تحلیل تکنیکال دارد؟

۹ عادت مالی که افراد منظم را به ثبات و آزادی مالی می‌رساند
بلاکتوپیا3 ماه پیش

۹ عادت مالی که افراد منظم را به ثبات و آزادی مالی می‌رساند

اخبار3 ماه پیش

کاناری کپیتال برای ETF اینجکتیو (INJ) ثبت‌نام کرد

کاردینال؛ اولین پروتکل دیفای بیت کوین بر بستر کاردانو
اخبار3 ماه پیش

کاردینال؛ اولین پروتکل دیفای بیت کوین بر بستر کاردانو

هر اونس چند گرم طلای ۱۸ عیار است؟ تبدیل ساده انس به گرم طلا
بلاکتوپیا3 ماه پیش

هر اونس چند گرم طلای ۱۸ عیار است؟ تبدیل ساده انس به گرم طلا

آیا تحلیل تکنیکال به‌تنهایی در بازار رمز ارزها سودآور است؟
آموزش3 ماه پیش

آیا تحلیل تکنیکال به‌تنهایی در بازار رمز ارزها سودآور است؟

کوین‌بیس توکن اتنا (ENA) را به رودمپ خود اضافه کرد
اخبار3 ماه پیش

کوین‌بیس توکن اتنا (ENA) را به رودمپ خود اضافه کرد

در ۲ ماه اخیر بیش از ۱۰٪ پروژه‌ها ناپدید شده‌اند!
اخبار3 ماه پیش

در ۲ ماه اخیر بیش از ۱۰٪ پروژه‌ها ناپدید شده‌اند!

برترین ها