آموزش
حجم معاملات (Volume Trading) چیست؟
یکی از مهمترین نکاتی که باید به آن دقت کرد حجم معاملات می باشد چون قیمت ها به طور مشابه در هر دو جهت شناور می باشند. تحلیل گر باید دقت کند که در کدام جهت حجم معامله بیشتر می باشد.

منتشر شده
3 سال پیشدر
توسط
روکو (Rocco)
میزان حجم معاملات شدت یا فوریت پنهان شده در حرکت قیمت را نشان میدهد حجم معاملات سنگین در نشانگر تمایل یا فشار بیشتر است. حجم معاملات میبایست در جهت روند قیمت موجود افزایش یافته یا گسترده شود. در روند صعودی حجم معاملات باید همزمان با صعود قیمت بیشتر شود و در هنگام پدید آمدن حفرهها باید کاهش یابد. تا هنگامی که الگو ادامه دارد حجم معاملات باید روند قیمت را تایید کند.
به عقیده داو حجم معاملات یک عامل ثانویه ولی مهم در تایید اخطارهایی می باشد که از تحلیل قیمت به دست آمده اند. بدون شک حجم معاملات چه افزایش داشته باشند و چه کاهش، عامل مهمی در تصمیم گیری های یک معامله گر هستند.
روند بازگشتی کف به نقطه اوج فروش نیز معروف است. این روند بازگشتی معمولا شامل تغییر جهت ناگهانی قیمت در نقطه کف است که خریداران دلسرد شده مجبور به ترک بازار می شوند و این اقدامات همراه با حجم معاملات بالایی است.
حجم معامله نقش بسیار مهمی را در تایید الگوهای تکنیکال (Technical Patterns) بازی می کند. در زمانی که شک داشته باشیم (که زیاد اتفاق می افتد) بررسی الگوهای حجم به همراه اطلاعات قیمت می تواند فاکتور تعیین کننده ای باشد که الگو قابل اعتماد می باشد یا خیر.
حجم در روند های صعودی اهمیت ویژه ای دارد. چارتیست ها علاقه مندند که وقتی قیمت افت می کند شاهد فعالیت بیشتر روی دارایی و در نتیجه افزایش حجم باشند ولی این قابل اعتنا نیست اما در کف ها افزایش حجم کاملا ضروری به نظر می رسد. اگر در صعود ها حجم معاملات بیشتر بود و در نزول ها حجم کم می شد این الگو به احتمال زیاد یک الگوی ادامه دهنده و رو به صعود می باشد. اگر حجم معاملات زمان نزول بیشتر شد می تواند به عنوان یک اخطار باشد که الگو می تواند به عنوان یک الگوی برگشتی عمل کند!
حجم بالا چه چیزی را نشان می دهد؟
حجم بالا (High Volume) معادل یک بازار شلوغ است. وقتی حجم بالا باشد، یعنی معامله گران زیادی موقعیت های خود را باز کرده اند و در نتیجه در بازار هیجان ایجاد می شود. به طور کلی می توان گفت که حجم بالای معاملات برای خرید با حرکت قیمت بازار در همین جهت در ارتباط است. به همین ترتیب، حجم بالای فروشندگان به کاهش قیمت مربوط می شود. این یک علم دقیق نیست، اما در بسیاری از موارد درست عمل می کند.
برای بسیاری از معامله گران که معاملات زیادی انجام می دهند، حجم بالا معمولاً معادل نقدینگی بالا است. نقدینگی به تعداد افرادی در بازار اشاره دارد که مایل به خرید و فروش دارایی هستند. نقدینگی به معامله گران این امکان را می دهد که موقعیت های خود را خیلی سریع ببندند. حجم و نقدینگی بالا اسپرد (Spread) های فشرده تری ایجاد می کند، به این معنی که معاملات به طور مؤثرتری انجام می شوند.
(اسپرد به تفاوت میان قیمت پیشنهادی خرید (Ask) و قیمت پیشنهادی فروش (Bid) یک جفتارز (Currency Pair) گفته میشود. این تفاوت به نوعی هزینهای است که معاملهگر برای ورود به یک معامله پرداخت میکند و به عنوان یکی از منابع درآمدی کارگزاران نیز به شمار میرود).
حجم بالای معاملات مزایای زیادی دارد، اما معایبی نیز با خود به همراه دارد. زمانی که خریداران و فروشندگان زیادی در یک بازار فعال هستند، قیمت با سرعت زیادی تغییر می کند. یک راه خوب برای مقابله با این نوسانات وجود دارد که به آن حجم تیک (Tik) می گویند، که در ادامه توضیح داده خواهد شد.
حجم پایین چه چیزی را نشان می دهد؟
برخلاف حجم بالا (High)، حجم پایین (Low) به این معنی است که خریداران و فروشندگان کمتر و نقدینگی پایین تری وجود دارد. برای بیشتر معامله گران، نقدینگی کم یک کابوس است، زیرا به معنای خطر گیر کردن در یک موقعیت معاملاتی و احتمالاً بیشتر از حد انتظار ضرر کردن است. همچنین به معنای افزایش اسپردها است که می تواند منجر به افزایش هزینه های معاملاتی شود.
حجم زیاد و کم می توانند اطلاعات مفید زیادی را به ما نشان دهند، اما چیزهای بیشتری نیز می توان از این ارقام به دست آورد.
- قدرت و ضعف یک روند (Strength and Weakness of a Trend)
افزایش و کاهش حجم می تواند جهت یک روند (Trend) را به ما نشان دهد. زمانی که حجم و قیمت افزایش می یابد، روند صعودی تایید می شود. زمانی که حجم و قیمت کاهش می یابد، روند نزولی تایید می شود. کسانی که به تجزیه و تحلیل حجم مسلط هستند، می توانند با دیدن نقاط قیمتی شدید که با حجم مطابقت ندارند، انتهای یک روند را، چه صعودی باشد و چه نزولی، تشخیص دهند. همچنین، شکست سطوح مهم را می توان با معیاری مشابه، تأیید کرد.
- توزیع (Distribution)
این اتفاق زمانی رخ می دهد که فروشندگان بازار را کنترل می کنند. در پی افزایش قیمت ناگهان حجم افزایش می یابد و فروشندگان جدیدی وارد بازار می شوند تا روند معکوس را آغاز کنند. حجم افزایش پیدا می کند و قیمت ها کاهش می یابند و پایین تر بسته می شوند.
- انباشت (Accumulation)
اساساً برعکس توزیع است، زمانی که خریداران بازار را کنترل می کنند. سپس قیمت کاهش می یابد و ناگهان حجم افزایش می یابد و خریداران جدیدی وارد بازار می شوند تا روند معکوس را آغاز کنند. حجم بالاتر می رود و قیمت ها بالاتر از روز قبل بسته می شوند.
هم توزیع و هم انباشت به راحتی به روش زیر قابل محاسبه هستند:
((قیمت بسته شدن – قیمت باز شدن) ÷ (بالاترین قیمت – پایین ترین قیمت)) X حجم = AD
نتیجه دو روز را با یکدیگر مقایسه کنید. اگر این رقم کاهش یابد، توزیع را نشان می دهد. اگر این رقم افزایش یابد، انباشت را نشان می دهد.
یک “تیک – Tick” چیست؟
یک تیک در بازارهای معاملاتی، مانند سهام، بازار آتی یا فارکس (FOREX)، کوچکترین افزایشی است که این ابزارهای معاملاتی می توانند با آن حرکت کنند.
روش دیگر برای توصیف تیک، یک واحد تغییر در قیمت ارز در هر جهت است. یک معامله یک تیک است، بنابراین اگر در یک بازه زمانی کوتاه تغییر قابل توجهی در حجم تیک مشاهده کردید، به این معنی است که تعداد زیادی موقعیت های معاملاتی باز و بسته شده اند.
- محاسبه حجم تیک (Calculating Tick Volume)
این محاسبه بسیار ساده است، فقط به نمودار روزانه نیاز دارید. دوره زمانی مورد نظر خود را انتخاب کنید، مثلا ده دقیقه، سپس تعداد تیک ها را در آن بازه زمانی در نمودار روزانه بشمارید.
حجم تیک (Tick Volume) تعداد معاملات انجام شده را نشان می دهد.
حجم معاملات (Trading Volume) نشان دهنده مقدار پولی است که دست به دست می شود. هر دو، معیارهای مفیدی برای معامله گران هستند و معمولاً همبستگی بالایی تا حدود ۹۰% دارند.
راه دیگر برای درک این دو معیار این است که تصور کنید صاحب یک مغازه هستید. فروشگاه شما روز شنبه ۱۰۰ کالا فروش (تیک) به مبلغ ۱۰۰۰ دلار (حجم) و روز یکشنبه ۲۰۰ کالا فروش به مبلغ ۱۸۰۰ دلار داشته است. می بینید که هر چه تعداد فروش بیشتر باشد، معمولاً حجم فروش نیز بیشتر می شود، اگر چه داده ها با هم همبستگی دارند اما کاملا دقیق نیستند.
چند ابزار محاسبه حجم معاملات
۱- حجم تیک (Tick Volume)
به این موضوع قبلا پرداخته شده است. به طور خلاصه یعنی حجم معاملات و حجم ارزی که دست به دست شده است.
۲- حجم متوازن (On Balance Volume)
اندیکاتور حجم متوازن (OBV) یک روش تایید روند جاری است. OBV باید هم جهت با روند غالب حرکت کند. اگر قیمت با OBV به سمت بالا حرکت کند نشان دهنده این است که حتی در سطوح بالایی نیز فشار خریداران غالب است. این موضوع خاصیت افزایشی دارد. برعکس اگر OBV همراه با قیمت شروع به افت کند نشان می دهد که حجم معاملات سنگین تر توسط فروشندگان به وجود آمده و کاهش قیمت ادامه پیدا می کند.
OBV در هنگام وقوع روندهای حاشیه ای نیز کاربرد دارد. اگر OBV افزایش یابد ولی قیمت ثابت بماند (ترجیحا در سطوح پایینی قیمت) دوره ای از تراکم (تجمیع) را نشان می دهد که احتمالا منجر به صعود قیمت خواهد شد. اگر قیمت در روند حاشیه ای باشد ولی OBV کاهش یابد نشانه دوره ای از توزیع است و به خصوص در سطوح بالایی قیمت، خاصیت کاهشی دارد.
دو راه برای انجام این روش وجود دارد. ابتدا به قیمت بسته شدن امروز و قیمت بسته شدن دیروز نگاه کنید. وقتی قیمت بسته شدن امروز بالاتر از دیروز است، OBV فعلی = OBV قبلی + حجم امروز. وقتی قیمت بسته شدن امروز کمتر از دیروز است، OBV فعلی = OBV قبلی – حجم امروز
جهت روند در خط OBV بسیار مهم است و باید به آن توجه کرد.
۳- شاخص جریان نقدینگی (Money Flow Index)
اسیلاتور شاخص جریان نقدینگی (MFI) نرخی است که پول در آن به یک جفت ارز وارد یا از آن خارج می شود. محاسبه این رقم مستلزم یک سری معادلات پیچیده جبری است. خوشبختانه، همه بروکرهای خوب، محاسبات را برای شما انجام داده و ارقام MFI را در اختیار شما قرار می دهند.
۴- اندیکاتور میانگین وزنی- حجمی قیمت (Volume-Weighted Average Price)
این اندیکاتور (VWAP) میانگین قیمت یک جفت ارز را در یک روز بر اساس حجم و قیمت نشان می دهد. مانند اندیکاتور قبلی، محاسبه این میانگین پیچیده است، بنابراین اکثر نرم افزارهای معاملاتی این محاسبه را برای شما انجام می دهند.
۵- اسیلاتور کلینگر (Klinger Oscillator)
این اندیکاتور حجم جفت ارزها را با حرکات قیمت آن مقایسه می کند و نتیجه را به عنوان یک اسیلاتور تکنیکال ارائه می دهد. این روش برای نشان دادن روندهای بلند مدت و زمانی که آن ها توسط نوسانات کوتاه مدت مختل می شوند استفاده می شود.
۶- اندیکاتور حجم (Volume RSI)
اندیکاتور حجم (VRSI) با استفاده از میانگین افزایش و کاهش قیمت در یک دوره زمانی مشخص محاسبه می شود و یک اندیکاتور حجمی بسیار محبوب برای مبتدیان است.
۷- اندیکاتور حجم روند قیمت (Volume Price Trend Indicator)
اندیکاتور حجم روند قیمت (VPTI) مشابه اندیکاتور حجم متوازن (OBV) است. این اندیکاتور برای تجزیه و تحلیل جهت قیمت و قدرت آن از طریق حجم تجمعی استفاده می شود.
قیمت بسته شدن دیروز ÷ ( قیمت بسته شدن دیروز _ قیمت بسته شدن امروز ) × حجم + قبلی VPT = VPT
۸- شاخص حجم منفی (Negative Volume Index)
این اندیکاتور (NVI)، شاخصی تجمعی می باشد برای شناسایی تغییر حجم و تصمیم گیری در مورد زمانی که پول هوشمند (Smart Money) فعال است ( پول هوشمند وقتی می آید که حجم کاهش می یابد).
قبلی PV × [قیمت بسته شدن دیروز ÷ ( قیمت بسته شدن دیروز _ قیمت بسته شدن امروز)]} + قبلی PVI = PVI
۹- شاخص جریان نقدینگی چایکین (Chaikin Money Flow)
این اندیکاتور (CMF) حجم جریان نقدینگی را در یک دوره زمانی مشخص اندازه گیری می کند. این محاسبه پیچیده در چهار مرحله انجام می شود و یک دوره ۲۱ روزه را در نظر می گیرد.
۱۰- انباشت/توزیع (Accumulation/Distribution)
توضیح این شاخص مفید قبلا در بالا داده شده است.
حجم × ((پایین ترین قیمت _ بالاترین قیمت) ÷ (قیمت باز شدن _ قیمت بسته شدن )) = AD
۱۱- اندیکاتور سهولت حرکت (Ease of Movement)
این اندیکاتور (EOM) به این جهت استفاده می شود که بتوان تشخیص داد قیمت چقدر به چه سادگی می تواند به بالا یا پایین حرکت کند. برای محاسبه آن میانگین قیمت دیروز را از میانگین قیمت امروز کم کنید و تفاوت را بر حجم تقسیم کنید.
۱۲- اندیکاتور محدوده حجمی (Volume Zone Indicator)
یک اندیکاتور (VZO) تکنیکال است که تغییرات حجم را در رابطه با سطوح خاصی تجزیه و تحلیل می کند و از طریق یک فرمول جبری پیچیده محاسبه می شود.
بهترین اندیکاتور حجم (Indicator of Volume) کدام است؟
برخی می گویند چایکین (CMF)، برخی دیگر می گویند VZO، و برخی هم به شاخص جریان نقدینگی (MFI) و VWAP ایمان کامل دارند. اما در حقیقت، این انتخاب کاملا شخصی است. هر اندیکاتور را که خواستید امتحان کنید، روی استراتژی های معاملاتی (Trading Strategy) مختلف تحقیق کنید تا هر کدام که بهترین نتایج را برای شما به ارمغان می آورد را پیدا کنید.
وقتی اولین معاملات خود را انجام می دهید، کاری پر استرس است. مطمئن نیستید که تجزیه و تحلیل شما موثر است؛ و حتی ممکن است احساس کنید که فقط در حال حدس زدن هستید. شاید تنها با توصیه دوستان خود معامله کنید. هر چه که باشد، صرفاً این یک نقطه برای شروع است و همین شروع کار، اتفاق خوبی است. ما از اشتباهات خود، بیشتر می آموزیم تا از موفقیت هایمان، فقط مطمئن شوید که مقدار کمی از سرمایه خود را از دست می دهید.
در بازار فارکس، مانند سایر بازارهای معاملاتی، کسی باید ببازد تا کسی برنده شود. بدون شک شما می خواهید برنده باشید، و در حالی که قدرت تأثیرگذاری بر بازارها را ندارید، اما می توانید با یادگیری تحلیل حجم معاملات، مانند کسانی معامله کنید که قدرت تأثیرگذاری بر بازارها را دارند.
بازیگران بزرگ، متخصصان بازار با دستمزد خوبی که دارند بازارها را درک می کنند و برای امرار معاش، تصمیمات معاملاتی را با این دانش اتخاذ می کنند. بنابراین، نقش حجم در معاملات، به یک معنا این است که بتوانید مؤسسات را دنبال کنید و از آنچه یاد می گیرید برای کسب سود استفاده کنید.
معامله گران همچنین به دنبال یافتن علامت واگرایی (Divergence) هستند. واگرایی هنگامی رخ میدهد که نفوذ به بالاتر از نقطه بالایی در یک روند صعودی همراه با کاهش حجم معاملات باشد. این وضعیت هشداری است به معاملهگران در مورد کاهش فشار خرید. اگر حجم معاملات تمایل به افزایش در حفرهها داشته باشد تحلیلگران نگران این موضوع هستند که روند صعودی دچار اشکال شده است.
اندیکاتورهای حجمی که در بالا معرفی شد و یا هر اندیکاتور دیگری عملکردها و مزایای مختلفی را ارائه می دهند که می توانند برای استراتژی های معاملاتی شما بسیار مفید و یا کاملاً بی فایده باشند. این به عهده شماست که بفهمید کدامیک مفید و کدامیک بی فایده است. موارد زیر حداقل اهدافی هستند که این اندیکاتورها به دنبال آن هستند.
- در سناریوی فعلی بازار، فعالیت معاملاتی در چه سطحی قرار دارد.
- سنجش قدرت یک روند (Strength of a trend).
- شناسایی هر چه سریع تر تغییر قیمت و جهت روند.
- تأیید بریک اوت (Breakout).
- شناسایی مناطق حمایتی (Support) و مقاومتی (Resistance).
- مشاهده اینکه کنترل بازار در دست خریداران است یا فروشندگان.
نکات مهم !!!!
- حجم معاملات در تمام بازارها به کار میرود.
- افزایش حجم معاملات در روند جاری نشانگر این است که روند احتمالاً ادامه خواهد یافت.
- کاهش حجم معاملات در روند جاری نشانگر این است که روند قیمت ممکن است تغییر کند.
- حجم معاملات جلوتر از قیمت است یعنی تغییر فشار صعود یا نزول اغلب زودتر از نمودار قیمت در حجم معاملات آشکار میشود.
- OBV یا انواع دیگر آن میتوانند جهت فشار در حجم معاملات را به صورت دقیق اندازه بگیرند.
- افزایش در حجم معاملات به تایید تحلیلهای مربوط به الگوهای قیمت یا دیگر نشانههای مهمی که در نمودار پدید میآید و اخطار دهنده شروع روند جدید هستند کمک میکند.
در انتها
تجزیه و تحلیل حجم یک راه عالی برای شناسایی حرکت های پولی بزرگ است که معمولاً نتیجه اقدامات مشاغل، بانک ها، صندوق های پوشش ریسک (Hedge Founds)، بروکرها (Brokers)، شرکت های بیمه، نهنگ ها و سایر سرمایه گذاران بزرگ است. اگر متوجه شوید که بازیگران بزرگ پول خود را کجا می گذارند، می توانید آن را دنبال کنید و وارد عمل شوید.
با مطالعه همزمان قیمت و حجم معاملات به طور همزمان یک موضوع یعنی فشار را اندازهگیری میکنیم.
با مشاهده افزایش قیمت میتوان دریافت که تمایل بیشتری برای خرید نسبت به فروش وجود دارد به همین دلیل است که حجم معاملات سنگینتر باید هم جهت با روند قطعی بازار رخ دهد. از نظر تحلیلگران تکنیکال حجم معاملات جلوتر از قیمت است به این معنی که کاهش شدت صعود در روند صعودی یا افت شدت نزول در روند نزولی قبل از آشکار شدن در روند نزولی قبل از آشکار شدن در روندهای برگشتی قیمت ابتدا در حجم معاملات ظاهر میشود.
شاید دوست داشته باشید
تقویم اقتصادی (Economic Calendar) چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟
اندیکاتور ATR چیست و چه کاربردی در تحلیل تکنیکال دارد؟
آیا تحلیل تکنیکال بهتنهایی در بازار رمز ارزها سودآور است؟
داستان واقعی ۱۰ تریدر موفق، آیا میتوان از ترید به ثروت رسید؟
اصطلاحات پایه فارکس که هر معامله گر باید بداند
تفاوت بازار اسپات و فیوچرز در فارکس چیست؟
آموزش
تقویم اقتصادی (Economic Calendar) چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟
تقویم اقتصادی مثل یک “برنامهریزی خبری” برای بازار است. اگر به آن توجه نکنید، ممکن است در لحظه انتشار اخبار مهم با حرکتهای ناگهانی و شدید قیمت غافلگیر شوید. استفاده درست از آن کمک میکند ریسک معاملات را مدیریت کنید و حتی فرصتهای سودآور پیدا کنید.

منتشر شده
3 روز پیشدر
شهریور 21, 1404توسط
روکو (Rocco)
اگر معاملهگر یا فعال بازارهای مالی باشید، حتما تجربه کردهاید که یک خبر اقتصادی میتواند ظرف چند دقیقه بازار را زیر و رو کند. مثلا اعلام نرخ بیکاری آمریکا یا تصمیم فدرال رزرو درباره نرخ بهره کافی است تا قیمت دلار، طلا یا حتی بیت کوین نوسان شدیدی پیدا کند. در چنین شرایطی، دانستن زمان دقیق این رویدادها میتواند مرز میان یک معامله سودآور یا پشیمانکننده باشد.
اینجاست که تقویم اقتصادی به عنوان یک ابزار به کمک شما میآید. ابزاری که تمام اتفاقات مهم اقتصادی و مالی جهان را در یک جدول زمانی مشخص نمایش میدهد و به شما کمک میکند همیشه چند قدم جلوتر از بازار باشید. اگر میخواهید بدانید تقویم اقتصادی دقیقا چیست، چه اجزایی دارد و چطور باید از آن استفاده کنید، این مطلب را از دست ندهید.
تقویم اقتصادی (Economic Calendar) چیست؟
یک لیست زمانبندیشده از اعلامیههای اقتصادی، دادههای کلان، سخنرانیهای مقامات مالی و انتشار شاخصهای اقتصادی مثل نرخ بهره، تورم، بیکاری، تولید ناخالص داخلی و … است. علاوه بر این معمولاً زمان بیانیه های بانک مرکزی، سخنرانی های سیاست گذاران پولی و انتخابات را فهرست می کند.
بیشتر تقویم های اقتصادی منتشر شده شامل نوع داده مثل نرخ بیکاری، نتیجه قبلی که منتشر شده بود و انتظارات اجماع بازار برای نتیجه آتی می شوند. باید توجه داشت که نوع انتشار به طور کلی بسته به اینکه چه تاثیری می تواند داشته باشد؛ بصورت زیاد، متوسط، کم یا بدون تاثیر، کد گذاری می شود.
برای مثال، تصور کنید بانک مرکزی اروپا (ECB) قرار است درباره نرخ بهره (Interest Rate) جلسه برگزار کند. این تصمیم میتواند ارزش یورو را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. اگر شما معاملهگر بازار فارکس باشید و این تاریخ را ندانید، ممکن است در میانه یک معامله ناگهان با نوسانی شدید روبهرو شوید و فرصت مدیریت آن را از دست بدهید. اما وقتی به تقویم اقتصادی نگاه میکنید، میبینید که این رویداد دقیقا چه روز و ساعتی اتفاق میافتد و میتوانید از قبل برایش برنامهریزی کنید.
تقویم اقتصادی نه فقط برای معاملهگران حرفهای، بلکه برای هر فردی که در بازارهای مالی فعالیت میکند (از بورس و فارکس گرفته تا ارزهای دیجیتال) یک ابزار ضروری است. حتی سرمایهگذاران بلندمدت هم با نگاه به این تقویم میتوانند تصمیمهای دقیقتری برای مدیریت پرتفوی خود بگیرند.
اگر انتشار داده اقتصادی تأثیر کمی داشته باشد، آنگاه جفت ارز حرکتی نداشته و یا واکنشی جزیی نسبت به نتیجه از خود نشان خواهد داد. اما اگر در رویدادی با تأثیر متوسط، نتیجه نهایی با چیزی که انتظار می رفت خیلی تفاوت داشته باشد، باعث می شود جفت ارز به میزان بیشتری تغییر کند. زمانی که انتشار داده ها به طور قابل توجهی بیشتر یا کمتر از نتیجه مورد انتظار بازار باشند، به خصوص زمانی که صحبت از داده هایی با تأثیر بالا باشد، جفت ارز مرتبط تمایل بیشتری به حرکت دارد و بازار نوسانات قابل توجهی را در این فرآیند تجربه می کند.
چرا تقویم اقتصادی مهم است؟
- تقویم اقتصادی مانند یک نقشه راه است که مسیر حرکت بازارها را روشنتر میکند و شما را از غافلگیریهای ناگهانی نجات میدهد. به این ترتیب شما میتوانید تصمیمات معاملاتی خودتان را بر پایه اطلاعات موثق بگیرید.
- انتشار دادههای اقتصادی میتواند باعث نوسانات شدید در بازارهای مالی شود. برای مثال، اگر نرخ تورم بالاتر از حد انتظار اعلام شود، سرمایهگذاران انتظار افزایش نرخ بهره خواهند داشت و همین موضوع میتواند بازار سهام یا ارزهای دیجیتال را تحت تاثیر قرار دهد.
- بدون تقویم اقتصادی، بسیاری از تصمیمها بر اساس حدس و گمان گرفته میشود. معاملهگرانی که فقط با تحلیل تکنیکال کار میکنند، ممکن است در لحظه انتشار یک خبر بزرگ، گرفتار نوسانات غیرمنتظره بازار شوند. در حالیکه کسی که تقویم اقتصادی را دنبال میکند، میداند چه زمانی باید محتاطتر باشد یا حتی برای شکار فرصتهای جدید آماده شود.
- یکی از مهمترین مزیتهای تقویم اقتصادی، مدیریت ریسک است. اگر قبل از انتشار یک داده مهم پوزیشن باز دارید، میتوانید حجم معاملات خود را کاهش دهید، حد ضرر تنظیم کنید یا حتی معامله را ببندید تا از ضررهای سنگین جلوگیری شود.
- استفاده از تقویم اقتصادی به شما امکان میدهد استراتژیهای کوتاهمدت و بلندمدت خود را بر اساس دادههای واقعی طراحی کنید. به این ترتیب، معاملات شما نظم بیشتری پیدا میکند و احتمال موفقیت بالاتر میرود.
- بسیاری از ضررها به دلیل تصمیمات عجولانه و احساسی اتفاق میافتد. وقتی بدانید چه چیزی در راه است، آرامش بیشتری خواهید داشت و کمتر اسیر ترس یا طمع میشوید.
اجزای اصلی یک تقویم اقتصادی
وقتی وارد یک تقویم اقتصادی مثل Trading Economics یا Investing.com میشوید، در نگاه اول ممکن است جدول شلوغی ببینید که پر از عدد و کلمه است. اما اگر بدانید هر ستون چه معنایی دارد، کار با آن بسیار ساده خواهد شد. در ادامه تکتک اجزای اصلی این جدول که از وبسایت تریدینگ اکونومیکس آورده شده را توضیح میدهیم.

در قسمت بالای جدول بخشی برای فیلتر کردن نتایج آورده شده است. گزینه «Recent» فیلتری برای نشان دادن رویدادهای اخیر است و فقط موارد نزدیک به زمان فعلی را نشان میدهد. اگر میخواهید مثلا رویدادهای اقتصادی چند ماه دیگر را ببینید کافی است این فیلتر را تغییر دهید.
با استفاده از گزینه «Impact» شما میتوانید این رویدادهای اقتصادی را بر اساس سطح اهمیت آن ها دستهبندی کنید. تریدینگ اکونومیکس سه دستهبندی دارد. رویدادهای یک ستاره، دو ستاره و سه ستاره که طبیعتا اهمیت آن ها بر اساس تعداد ستاره افزایش مییابد.
قسمت «Countries» امکان فیلتر کردن بر اساس کشور یا اقتصاد موردنظر را فراهم میکند. مثلا اگر قصد دارید فقط شاخصهای اقصتادی کلان آمریکا را ببینید، کافی است روی این گزینه کلیک کرده و «United States» را انتخاب کنید.
فیلتر «Category» دستهبندی رویدادها را نمایش میدهد. مثلا شما میتوانید در این فیلتر گزینه «Prices & Inflation» را انتخاب کرده و فقط دادههای تورمی را مشاهده کنید.
بخش «UTC +3:30» نیز برای تعیین منطقه زمانی است. شما میتوانید منطقه زمانی خودتان (تهران-ایران) را تنظیم کنید تا ببینید دقیقا رویداد موردنظرتان در چه ساعتی به وقت ایران رخ میدهد.
- تاریخ و ساعت
اولین چیزی که در تقویم اقتصادی به چشم میآید، ستون زمان انتشار است. در این بخش دقیقا مشخص میشود که هر رویداد چه روز و ساعتی منتشر خواهد شد. اهمیت این قسمت بسیار بالاست، چون بازارها معمولا درست در همان لحظه انتشار خبر واکنش نشان میدهند. مثلا اگر در ساعت ۴:۰۰ صبح «شاخص اعتماد مصرفکننده استرالیا» منتشر شود، معاملهگران بازار فارکس در همان دقیقه باید آماده واکنش باشند.
همانطور که گفتیم، ساعت تقویم معمولا بر اساس منطقه زمانی قابل تغییر است. مثلا شما میتوانید آن را روی «تهران (UTC+3:30)» تنظیم کنید تا دقیقاً با ساعت محلی خودتان هماهنگ باشد.
- کشور
در ستون بعدی، پرچم و کد کشور (مثلاً GB = بریتانیا، AU = استرالیا، MX = مکزیک) قرار دارد که نشان میدهد داده متعلق به کدام اقتصاد است. گاهی اوقات هم رویدادها مربوط به یک بلوک منطقهای خاص مثلا اروپا (EA = Euro Area) هستند. در این صورت آن داده را باید به عنوان یک شاخص منطقهای و نه مربوط به یک کشور واحد تفسیر کرد.
- عنوان رویداد
این ستون عنوان خبر یا شاخص اقتصادی را نشان میدهد. گاهی هم کنار این عنوان، مخفف ماه میلادی (مثل AUG، SEP) دیده میشود که نشان میدهد داده مربوط به کدام ماه است. شناخت هر شاخص اهمیت زیادی دارد، چون هرکدام اثر متفاوتی روی بازار میگذارند.
اما نکته مهم اینجاست که همه رویدادها عددی و آماری نیستند. بعضی از آن ها بیشتر کیفی هستند و باید با توجه به ماهیتشان تفسیر شوند. برای درک بهتر، به چند نمونه نگاه کنیم:
- شاخصهای آماری (عددمحور)
مثل نرخ بیکاری (Unemployment Rate)، شاخص قیمت مصرف کننده (CPI)، یا تولید ناخالص داخلی (GDP). اینها همیشه یک عدد مشخص دارند که میتوان آن را با مقدار قبلی و پیشبینی بازار مقایسه کرد.
- سخنرانیها (Speech)
مثلا «سخنرانی رئیس فدرال رزرو». این نوع رویداد عدد ندارد، بلکه مهم محتوای صحبتهاست. اگر لحن سخنران به سمت سیاست انقباضی (افزایش نرخ بهره) باشد، بازار واکنش منفی به داراییهای پرریسک نشان میدهد. اگر لحن انبساطی باشد، میتواند باعث رشد بازار سهام یا ارزهای دیجیتال شود.
- حراج اوراق (Auction)
مثل «حراج اوراق ۱۰ ساله آمریکا» یا «حراج اوراق خزانه ژاپن». اینجا اعداد مربوط به بازده (Yield) یا حجم اوراق فروختهشده اهمیت دارند. بالا رفتن بازده معمولا نشانه افزایش هزینه استقراض دولت و احتمال بالا رفتن نرخ بهره است.
- شاخصهای نظرسنجی و اعتماد (Survey/Confidence Index)
مثل «شاخص اعتماد مصرفکننده» یا «شاخص مدیران خرید (PMI)». اینها با پرسشنامه از فعالان اقتصادی یا مصرفکنندگان تهیه میشوند و بازتابدهنده چشمانداز آینده هستند.
ستون Previous نشاندهنده نتیجه گزارش قبلی است. مثلا اگر شاخص بیکاری ماه گذشته ۸٪ بوده، این عدد در ستون Previous نمایش داده میشود. این بخش برای مقایسه روند بسیار مهم است، چون بازار همیشه تغییرات نسبت به گذشته را در نظر میگیرد.
در قسمت (Consensus / Forecast) دو ستون پیشبینی تحلیلگران و اقتصاددانان درباره آن شاخص یا داده اقتصادی آورده میشود. اما چه تفاوتی با هم دارند؟
Consensus یا اجماع در واقع میانگین پیشبینی جمعی تحلیلگران، اقتصاددانها و موسسات مالی است. یعنی چندین منبع معتبر پیشبینی خود را درباره یک شاخص اعلام میکنند و تقویم اقتصادی میانگین یا اجماع آنها را نمایش میدهد.
Forecast گاهی به همان معنی Consensus به کار میرود، اما در بعضی تقویمها (مثل Trading Economics) یک تفاوت کوچک دارد:
- Forecast معمولاً پیشبینی اختصاصی خود سایت یا موسسه منتشرکننده تقویم است.
- در حالی که Consensus نماینده پیشبینی کلی بازار و تحلیلگران مختلف است.
در ستون (Actual) مقدار واقعی در لحظه انتشار خبر بهروزرسانی میشود و عدد واقعی گزارش را نشان میدهد. در حقیقت، مهمترین بخش برای معاملهگران همین ستون است، چون مستقیما رفتار بازار را شکل میدهد.
بعضی تقویمها مثل Trading Economics در کنار هر شاخص نمودارهای کوچکی نمایش میدهند. این نمودار روند تاریخی آن شاخص را نشان میدهد (مثلا تغییرات نرخ بیکاری در چند ماه گذشته). با نگاه سریع به این بخش میتوانید متوجه شوید وضعیت در حال بهبود یا بدتر شدن است.

طبق ستون اول متوجه میشویم که شاخص قیمت تولیدکننده (PPI) آمریکا ساعت ۴ بعد از ظهر به وقت محلی منتشر میشود. به طور کلی، شاخصهای اقتصادی را میتوان در بازه زمانیهای مختلفی ارزیابی کرد. منظور از MoM بازه زمانی ماهانه است و YoY تغییرات کل یک سال نسبت به سال قبل را نشان میدهد.
در سطر اول که مربوط به شاخص PPI اصلی در بازه ماهانه است، میبینیم که مقدار قبلی ۰.۹٪ ثبت شده است. این یعنی در ماه گذشته قیمت تولیدکنندهها نسبت به ماه ماقبلش ۰.۹٪ افزایش داشته است. در ستون Forecast پیشبینی تریدینگ اکونومیکس برای این ماه ۰.۳٪ است و Consensus که میانگین پیشبینی اقتصاددانان و تحلیلگران مختلف را نشان میدهد ۰.۴٪ ثبت شده است. مقدار Actual یا واقعی هم هنوز منتشر نشده و به همین دلیل این ستون خالی مانده و در لحظه انتشار شاخص پر میشود.
چطور از تقویم اقتصادی استفاده کنیم؟
این بخش مهمترین قسمت مقاله است، چون فقط دانستن اینکه رویدادها چه زمانی هستند کافی نیست؛ باید بدانید چطور از این اطلاعات استفاده کنید.
- برنامهریزی هفتگی: در ابتدای هفته به تقویم اقتصادی نگاه کنید و رویدادهای مهم (مثل NFP یا تصمیم نرخ بهره) را علامت بزنید. این کار به شما کمک میکند از قبل آماده باشید.
- ترکیب با تحلیل تکنیکال: اگر میبینید یک خبر مهم نزدیک است، سطوح حمایت و مقاومت نمودار را بررسی کنید. مثلا اگر خبر منفی بیاید و بازار به حمایت نزدیک باشد، احتمال شکستن حمایت بیشتر میشود.
- استراتژی معاملاتی متناسب با خبر: بعضی معاملهگران قبل از انتشار خبر، از بازار خارج میشوند تا ریسک نکنند. برخی دیگر ترجیح میدهند منتظر بمانند و پس از انتشار داده و مشخص شدن جهت بازار وارد معامله شوند.
- مدیریت حجم و حد ضرر: در زمانهایی که احتمال نوسان شدید وجود دارد، بهتر است حجم معامله کمتر شود یا حد ضرر نزدیکتر قرار بگیرد.
- ثبت تجربهها: بهترین راه برای یادگیری استفاده از تقویم اقتصادی، تجربه شخصی است. بعد از هر رویداد مهم یادداشت کنید بازار چگونه واکنش نشان داد و استراتژی شما چقدر موفق بود.
تقویم اقتصادی را از کجا ببینیم؟
امروزه دهها وبسایت معتبر وجود دارد که تقویم اقتصادی رایگان و بهروزی ارائه میدهند. برخی از بهترین منابع عبارتاند از:
- Trading Economics: همه رویدادها، نرخ بهره، قیمتها و تورم، بازار کار، رشد تولید ناخالص داخلی، تجارت خارجی، دولت، اعتماد تجاری، احساسات مصرفکننده، بازار مسکن.
- Investing.com: تقویم اقتصادی همزمان با اعلام رویدادهای اقتصادی، شاخصها را دریافت کنید و تأثیر فوری آنها بر بازار جهانی را مشاهده کنید – از جمله رویدادهای قبلی، …
- Forex Factory: با تقویم اقتصادی فارکس محور، رویدادهای تأثیرگذار بر بازار را خیلی قبل از وقوع پیشبینی کنید.
- TradingView: تقویم اقتصادی آخرین و رویدادهای اقتصادی آینده را نشان میدهد که میتوانند بر داراییها، مناطق و بازارهای جهانی خاصی تأثیر بگذارند.
- FXStreet: تقویم اقتصادی لحظهای، رویدادها و شاخصهای اقتصادی سراسر جهان را پوشش میدهد.
- MyFxBook: تقویم اقتصادی به صورت آنی که تمام رویدادها و اطلاعیههای اقتصادی را پوشش میدهد. مقادیر تاریخی، قبلی، اجماعی و واقعی هر شاخص را مشاهده کنید.
همچنین بروکرهای فارکس هم معمولاً تقویم اقتصادی روی سایت خود دارند.
در انتها
تقویم اقتصادی مثل یک “برنامهریزی خبری” برای بازار است. اگر به آن توجه نکنید، ممکن است در لحظه انتشار اخبار مهم با حرکتهای ناگهانی و شدید قیمت غافلگیر شوید. استفاده درست از آن کمک میکند ریسک معاملات را مدیریت کنید و حتی فرصتهای سودآور پیدا کنید. در دنیایی که ثانیهها حرف اول را میزنند، اطلاع از آنچه در راه است، برگ برنده شماست. با استفاده منظم از این ابزار، دیگر از نوسانات ناگهانی غافلگیر نخواهید شد و میتوانید با اطمینان بیشتری برای آینده سرمایهگذاری خود برنامهریزی کنید.
به یاد داشته باشید، موفقیت در بازارهای مالی تنها به تحلیل نمودارها محدود نمیشود. تسلط بر اطلاعات و درک وقایع کلان اقتصادی، مکمل تحلیل تکنیکال است و شما را در مسیری قرار میدهد که به جای دنبال کردن بازار، آن را پیشبینی کنید. به همین خاطر توصیه میکنیم که از همین امروز، استفاده از تقویم اقتصادی را به یکی از عادتهای معاملاتی خود تبدیل کنید.
سودآوری و معامله گری بصورت مداوم در بازار می تواند بسیار چالش برانگیز باشد، و واقعیت مسلم این است که اکثر معامله گران خرد معمولا پول خود را در این بازار از دست می دهند. با این وجود، با یک برنامه معاملاتی جامع، ابزارهای مناسب و دانش کافی از بازار ارز، شانس موفقیت شما به عنوان یک معامله گر به میزان قابل توجهی افزایش می یابد.
آموزش
اندیکاتور ATR چیست و چه کاربردی در تحلیل تکنیکال دارد؟

منتشر شده
3 هفته پیشدر
شهریور 1, 1404توسط
روکو (Rocco)
بررسی دامنه تغییرات قیمت سهام یکی از موثرترین روشها برای اندازهگیری میزان نوسان قیمت است. برای تعیین دامنه تغییرات، کافی است بالاترین و پایینترین قیمت را در یک بازه زمانی معین مقایسه کنیم. در ادامه، به بررسی جزئیات بیشتری درباره اندیکاتور ATR، از جمله نحوه محاسبه آن، کاربردهای مختلف در معاملات و نکاتی برای استفاده بهینه در تحلیل تکنیکال میپردازیم. با اینوستورنت همراه باشید.
اندیکاتور ATR چیست؟
اندیکاتور ATR، مختصر کلمه (Average True Range) یا میانگین دامنه واقعی است. این اندیکاتور یکی از ابزارهای تحلیل تکنیکال است که برای اندازهگیری نوسانات بازار استفاده میشود. این اندیکاتور توسط ولز وایلدر (Welles Wilder) سال ۱۹۷۸ در کتابی با عنوان “مفاهیم جدید در سیستمهای معاملاتی تکنیکال” معرفی شد. ATR به معاملهگران کمک میکند تا نوسانات بازار را بهتر درک کنند و تصمیمات معاملاتی بهتری بگیرند.
اندیکاتور ATR نوسانات را به صورت مطلق اندازهگیری میکند و مقادیر حاصل از آن درصدی از قیمتهای فعلی نیستند. به عبارتی دیگر، ATR سهام با قیمت بالا، بیشتر از ATR سهام با قیمت پایین خواهد بود. به عنوان مثال، سهامی که قیمت آن در بازه ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار معامله میشود، ATR بالاتری نسبت به سهامی با بازه قیمتی ۵۰ تا ۶۰ هزار خواهد داشت. بنابراین، نمیتوان مقادیر ATR سهام مختلف را با یکدیگر مقایسه کرد.
نحوه محاسبه اندیکاتور ATR
محاسبه ATR شامل مراحلی است که به ترتیب زیر انجام میشود:
۱. محاسبه دامنه واقعی (True Range)
TR بزرگترین مقدار بین سه دسته زیر است:
اختلاف بین بالاترین (High) و پایینترین قیمت (Low) در دوره فعلی
تفاوت بین بالاترین قیمت دوره فعلی (High) و قیمت بسته شدن دوره قبلی (Previous Close)
تفاوت بین پایینترین قیمت دوره فعلی (Low) و قیمت بسته شدن دوره قبلی (Previous Close)
۲. میانگینگیری دامنه واقعی:
ATR با میانگینگیری دامنه واقعی (TR) در یک دوره مشخص محاسبه میشود. معمولاً این دوره ۱۴ روزه است، اما میتوان آن را بر اساس نیازهای خاص تنظیم کرد.

دوره های استاندارد برای محاسبه ATR
ولز وایلدر مخترع اندیکاتور ATR، محاسبه این اندیکاتور را با یک دوره زمانی ۱۴ روزه پیشنهاد کرده است. استفاده از این دوره استاندارد ۱۴ روزه باعث میشود که ATR نه بیش از حد حساس باشد و نه تغییرات مهم را از دست بدهد. اگرچه دوره ۱۴ روزه به عنوان یک استاندارد عمومی پذیرفته شده است، اما استفاده از دورههای کوتاهتر یا بلندتر نیز میتواند با توجه به عوامل مختلفی از جمله استراتژی معاملاتی، افق زمانی افراد و نوع بازار مفید باشد. مقدار ATR به دوره زمانی انتخابی حساس است و ممکن است در دورههای مختلف نتایج متفاوتی ارائه دهد.
کاربردهای ATR
اندیکاتور ATR کاربردهای متنوعی دارد که در ادامه به برخی از مهمترین آنها اشاره میشود:
۱. اندازهگیری نوسانات بازار
ATR به تحلیلگران کمک میکند تا نوسانات بازار را اندازهگیری کنند. مقادیر بالای ATR نشاندهنده نوسانات زیاد سهام و مقادیر پایین نشاندهنده نوسانات کم است. این اطلاعات میتوانند در تصمیمگیریهای معاملاتی کمک کنند.
۲. تعیین حد ضرر (Stop Loss)
یکی از کاربردهای مهم ATR تعیین حد سود و حد ضرر است. معاملهگران میتوانند از ATR برای تعیین فاصله مناسب حد ضرر استفاده کنند. زمانی که اندیکاتور ATR مقادیر بالاتری را نمایش میدهد، معاملهگران نوسانات قیمتی بیشتری را پیشبینی میکنند. در نتیجه، آنها معمولاً حد ضرر خود را با فاصله بیشتری از قیمت فعلی قرار میدهند تا از نوسانات شدید بازار در امان بمانند. برعکس، زمانی که ATR نشاندهنده نوسانات کمتری باشد، معاملهگران حد ضرر را نزدیکتر به قیمت فعلی تعیین میکنند تا از حرکات قیمتی کوچک نیز بهرهبرداری کنند.
«خروج شاندلیر» (Chandelier Exit) یکی از تکنیکهای مشهور است که توسط «چاک لبو» (Chuck LeBeau) ابداع شده است. این روش یک تکنیک مبتنی بر ATR است که محدوده حد ضرر را برای موقعیتهای معاملاتی خرید و فروش تعیین میکند.
محدودیتهای اندیکاتور ATR
دو محدودیت اصلی برای استفاده از اندیکاتور ATR وجود دارد که معاملهگران باید به آنها توجه داشته باشند.
۱. محدودیت اول، متفاوت بودن تفسیر نتایج ATR است. هر معاملهگری ممکن است برداشت متفاوتی از نتایج این اندیکاتور داشته باشد.
۲. محدودیت دوم این است که اندیکاتور ATR جهت قیمت را مورد بررسی قرار نمیدهد و تنها به اندازهگیری نوسانات میپردازد. به همین دلیل، ممکن است معاملهگر حرکتهای متفاوتی را از بازار دریافت کند، به خصوص زمانی که پیوتها در حال شکلگیری هستند یا روندها معکوس میشوند.
برای مثال، اگر قیمت حرکت چشمگیری برخلاف روند قبلی داشته باشد و اندیکاتور ATR نیز به میزان قابلتوجهی افزایش یابد، برخی معاملهگران ممکن است تصور کنند که ATR روند قبلی را تأیید میکند، در حالی که این برداشت ممکن است نادرست باشد.
اندیکاتور ATR یکی از ابزارهای مهم و کاربردی در تحلیل تکنیکال است که به معاملهگران کمک میکند تا نوسانات بازار را بهتر درک کنند و تصمیمات معاملاتی بهتری بگیرند. با توجه به مزایا و کاربردهای متعدد ATR، این اندیکاتور میتواند نقش مهمی در استراتژیهای معاملاتی ایفا کند. با این حال، معاملهگران باید به محدودیتهای آن نیز توجه کنند و از ATR در کنار سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال استفاده کنند تا به نتایج دقیقتری دست یابند.

استارک ور (StarkWare) تأیید کل تاریخچه بلاکچین با ۱ مگابایت حجم ممکن ساخت!

تقویم اقتصادی (Economic Calendar) چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟

ارتقای آلپنگلو (Alpenglow) در سولانا تأیید شد؛ تراکنشها بزودی با سرعت اینترنت نهایی میشوند

تراست ولت امکان معامله سهام های توکنیزه (RWA) را برای کاربران فعال کرد

اندیکاتور ATR چیست و چه کاربردی در تحلیل تکنیکال دارد؟

۹ عادت مالی که افراد منظم را به ثبات و آزادی مالی میرساند

کاناری کپیتال برای ETF اینجکتیو (INJ) ثبتنام کرد

کاردینال؛ اولین پروتکل دیفای بیت کوین بر بستر کاردانو

هر اونس چند گرم طلای ۱۸ عیار است؟ تبدیل ساده انس به گرم طلا

آیا تحلیل تکنیکال بهتنهایی در بازار رمز ارزها سودآور است؟

کوینبیس توکن اتنا (ENA) را به رودمپ خود اضافه کرد

در ۲ ماه اخیر بیش از ۱۰٪ پروژهها ناپدید شدهاند!

ارتقای آلپنگلو (Alpenglow) در سولانا تأیید شد؛ تراکنشها بزودی با سرعت اینترنت نهایی میشوند

اندیکاتور ATR چیست و چه کاربردی در تحلیل تکنیکال دارد؟

تراست ولت امکان معامله سهام های توکنیزه (RWA) را برای کاربران فعال کرد

تقویم اقتصادی (Economic Calendar) چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟

استارک ور (StarkWare) تأیید کل تاریخچه بلاکچین با ۱ مگابایت حجم ممکن ساخت!

سریال پول به زبان ساده (Money, Explained) قسمت پنجم (آخر)

سریال پول به زبان ساده (Money, Explained) قسمت چهارم

سریال پول به زبان ساده (Money, Explained) قسمت سوم

سریال پول به زبان ساده (Money, Explained) قسمت دوم

سریال پول به زبان ساده (Money, Explained) قسمت اول

مستند دیپ وب (Deep Web) 2015

مستند شغل داخلی (Inside Job) بحران مالی

مارجین کال (Margin Call)

فیلم بازیکن شماره یک آماده (Ready Player One)

فیلم مرد آزاد (Free Guy)
![مستند کریپتوپیا [Cryptopia]، بیت کوین، بلاکچین و آینده اینترنت](https://investorent.xyz/wp-content/uploads/مستند-کریپتوپیا-Cryptopia-80x80.webp)
مستند کریپتوپیا (Cryptopia)

برای ارسال نظر باید وارد شوید ورود