آموزش
بک تست (Backtesting) به چه معناست؟
بک تست (Backtest) گرفتن راهکاری است برای آنکه بتوانید از رویکرد معاملاتی خود اطمینان حاصل کنید. بک تست یک برای استفاده از داده های گذشته قیمت است.

منتشر شده
3 سال پیشدر
توسط
روکو (Rocco)
آیا تاکنون برایتان پیش آمده که در حال تماشای وضعیت قیمت یک جفت ارز، الگوی آشنایی ببینید اما مطمئن نباشید چگونه این الگو را تبدیل به یک رویکرد معاملاتی کنید؟ این احساس عدم اطمینان احساسی است که روزانه هزاران معامله گر با آن دست به گریبان هستند. بک تست (Backtest) گرفتن راهکاری است برای آنکه بتوانید از رویکرد معاملاتی خود اطمینان حاصل کنید.
بسیاری از معامله گران ساعت های زیادی را صرف مطالعه و تحقیق در مورد الگوها و حرکات قیمت کرده و با انجام بک تست، معاملات خود را با اطمینان بیشتر انجام می دهند.
بک تست یک فرآیند برای استفاده از داده های گذشته قیمت است تا بتوانید استراتژی معاملاتی خود را آزمایش کنید. شما می توانید با استفاده از داده های گذشته قیمت و چارت، به صورت دستی استراتژی خود را آزمایش کنید یا از الگوریتم های پیچیده استفاده کنید تا آن ها کار تشخیص الگو های مورد نظر شما را انجام دهند.
تفاوتی ندارد از کدام روش برای بک تست استراتژی خود استفاده کنید. این فرآیند به شما کمک می کند تا موقعیت های معاملاتی بوجود آمده توسط استراتژی خود را مشاهده کرده و مزیت هایی را که از این استراتژی کسب می کنید، مشخص کنید.
روش های بک تست دستی
ممکن است فرآیند بک تست دستی طاقت فرسا و زمان گیر باشد اما آزمون خود را پس داده است. البته این نوع بک تست بهره وری چندان بالایی ندارد و احتمال خطا در آن زیاد است.
به عنوان مثال اگر بر روی کاغذ به نمودار نگاه کنید، تعیین اینکه آیا واقعا کف ها از کف های قبلی پایین تر هستند یا خیر کمی دشوار است. اگر چه ابزارهای آنلاین مشکلات را کمی کاهش داده اند اما با این وجود همچنان این روش وقت گیر است.
بک تست دستی از استراتژی معاملاتی به شما این امکان را می دهد که ببینید آیا ایده معامله گری شما عملی است یا خیر. همچنین می توانید با بررسی داده های گذشته ببینید که استراتژی شما چقدر کارایی دارد. اما اگر بخواهید استراتژی خود را به صورت گسترده آزمایش کنید قطعا فرایندهای خودکار مناسب تر هستند.
اولین قدم در فرآیند بک تست دستی، یافتن نرم افزار نمودارسازی است که کار با آن راحت و آسان باشد. همچنین اگر استراتژی شما به گونه ای است که از تایم فریم (Time Frame) روزانه یا هفتگی استفاده می کنید این نرم افزار باید داده های زیادی (مثلا ۵ تا ۱۰ سال اخیر) را در اختیار داشته باشد. اما اگر معامله گر روزانه (Day Trader) هستید و در تایم فریم میان روز (Intraday) معامله می کنید داده های چند سال برای تست استراتژی شما کافی خواهد بود.
همچنین باید متوجه باشید که داده های مورد استفاده در تایم فریم میان روز تا چه حد می توانند وسیع باشند. به عنوان مثال اگر بخواهید داده های گذشته در تایم فریم یک دقیقه ای را بررسی کنید، شما برای هر روز ۱۴۴۰ داده دارید که در یک دوره سه ساله بیش از یک میلیون داده می شود!
روش های بک تست خودکار
روش های مختلفی برای بک تست خودکار وجود دارد. یکی از این روش ها شبیه ساز فارکس (Forex Simulator) است که شما می توانید با استفاده از آن خودتان به آزمایش استراتژی تان بپردازید. همچنین می توانید از نرم افزارهای بک تست گیری که به شما اجازه می دهند رویکرد های اساسی و پیچیده تری را آزمایش کنید، استفاده کنید.
تعداد بسیار زیادی از وب سایت ها هستند که به شما داده های گذشته قیمت را ارائه می کنند. بیشتر این داده ها اطلاعات روزانه یا هفتگی (قیمت باز شدن، بسته شدن، بالاترین و پایین ترین قیمت) را شامل می شوند. شما می توانید این داده ها را در نرم افزار اکسل (Excel) وارد کرده و سپس آن ها را به پلتفرم انجام بک تست خود منتقل کنید.
همچنین اگر می خواهید یک استراتژی که بر روی داده های ساعتی یا دقیقه ای پیاده می شود را آزمایش کنید، می توانید از اینترنت این داده ها را پیدا کنید. البته بعضی وب سایت ها نیز این داده ها را به شما می فروشند. مزیت خرید این داده ها آن است که معمولا فیلتر شده و تمیز تحویل شما داده می شود و تیک های بد را از سری های زمانی حذف کرده اند.
باید توجه داشت هر داده ای که بارگیری می کنید باید از نظر صحت و دقت آزمایش شود. نباید در مجموع داده ها هیچ نقطه داده بدی وجود داشته باشد به خصوص اگر می خواهید بر اساس سقف ها و کف های قیمتی وارد معامله شوید. اگر داده ها دارای سقف ها و کف های اشتباه باشند ممکن است نقاط ورود یا خروج اشتباه تعیین شده و منجر به سیگنال ورود و خروج اشتباه شوند.
بعلاوه باید استراتژی خود را عمیقا درک کرده باشید و بدانید که آیا داده ها نتایج را تغییر می دهند یا خیر. به عنوان مثال، اگر بر اساس داده های روزانه معامله می کنید، ممکن است متوجه نشوید که سقف قیمتی یک روز، قبل کف قیمتی آن روز تشکیل شده است یا بعد آن. اگر محدوده های حد سود (Take Profit) و حد ضرر (Stop Loss) شما نزدیک نقطه ورود شما باشند، این مسئله می تواند مشکل ساز شود و شما سیگنال اشتباهی دریافت خواهید کرد.
برای مثال، اگر بر اساس قیمت بسته شدن یکی از روزهای گذشته وارد معامله ای شوید و سطوح حد سود و حد ضرر شما در بازه قیمتی روز بعدی باشند، نتیجه معامله شبیه سازی شما در چارت روزانه به این موضوع وابسته خواهد بود که ترتیب زمانی تعریف شده برای شبیه ساز در فرایند ارزیابی حد سود و حد ضرر چگونه انجام شود و شاید نتیجه آن چیزی نباشد که واقعا در عمل رخ داده است.
استفاده از نرم افزار بک تست (backtesting)
روش دیگر برای بک تست گیری استراتژی استفاده از بک تست کامپیوتری است. امروزه بسیاری از پلتفرم های معاملاتی دارای بخشی هستند که به معامله گران اجازه می دهند مدل معاملاتی با استفاده از اندیکاتورهای تکنیکال طراحی کرده و مجموعه ای از استراتژی ها را آزمایش کنند. در این روش بر اساس داده های گذشته استراتژی شما آزمایش می شود و به شما امکان می دهد تا ببینید چقدر این استراتژی در گذشته کارایی داشته است. متاتریدر ۴ (Metatrader 4) نمونه ای از بک تست گیری خودکار را دارد که می توانید از آن استفاده کنید.
می توانید از زبان و رابط کاربری گرافیکی این پلتفرم که یک روش کارآمد برای ساختن استراتژی های شماست، استفاده کنید. همچنین می توانید از رابط برنامه نویسی اپلیکیشن (Application program interface یا API) این برنامه استفاده کنید تا سیستمی سفارشی سازی شده برای خود داشته باشید.
در تصویر زیر نمونه ای از محیط برنامه نویسی در برنامه متا ادیتور (متعلق به کمپانی سازنده متا تریدر) را مشاهده می کنید.
ایجاد یک سیستم معاملاتی خودکار
روش های مختلفی وجود دارد که می توانید با استفاده از آن ها رویکردی سیستماتیک به معاملات خود ببخشید. می توانید خودتان سیستم را با استفاده از ایده ها و استراتژی های خود برنامه نویسی کنید، یا می توانید به شخص دیگری بسپارید تا با استفاده از استراتژی شما یک سیستم خودکار طراحی کند.
اگر سیستم معاملاتی شما از ابزارهای متداول مانند میانگین متحرک (Moving Average) یا سایر اندیکاتورهای تکنیکال استفاده میکند، کارآمدترین روش برای بک تست گیری این است که از یک پلتفرم مانند متاتریدر یا نینجا تریدر (Ninja Trader) برای بک تست گیری استفاده کنید.
یادگیری نحوه استفاده از این رابط های کاربری کمی زمان می برد اما این سیستم ها برای کسانی که تجربه کمی در برنامه نویسی دارند ارائه شده اند. همچنین برای راحتی شما، استراتژی های استانداردی مانند کراس اور (Crossovers) میانگین های متحرک، یا شرایط اشباع خرید (Overbought) و اشباع فروش (Oversold) در بیشتر این نرم افزار ها از قبل برنامه ریزی شده است.
اکثر سیستم های بک تست و پلتفرم های معاملاتی، رابط های کاربری نسبتا آسانی دارند که حتی بدون دانش تخصصی می توانید از آن ها استفاده کرده و استراتژی خود همراه با مدیریت ریسک را پیاده سازی کنید. اکثر این بسته های نرم افزاری رابط کاربری گرافیکی ساده ای دارند که شما تنها با زدن یک کلیک می توانید معیارهای استراتژی خود را بسازید.
اگر فکر می کنید که برنامه نویسی یک سیستم معاملاتی خارج از توان شماست، می توانید برنامه نویس مستقل (Freelancer) استخدام کنید تا به شما در این کار کمک کند.
استخدام یک برنامه نویس مستقل (آزاد کار)
برنامه نویسان ماهر و آزاد کار بسیار زیادی وجود دارند که می توانید آن ها را استخدام کرده و سیستم معاملاتی شخصی خود را به آن ها بسپارید. همچنین می توانید از آن ها بخواهید تا نتایج مربوط به هر مجموعه داده ای را که با استراتژی شما همخوانی دارد اجرا کرده و به شما نشان دهند.
اما استفاده از یک برنامه نویس می تواند نکات منفی نیز داشته باشد. یکی از این اشکالات هزینه اضافی است که شما برای ایجاد سیستم معاملاتی خودکار خود متحمل می شوید. این هزینه ها شامل برنامه نویسی اولیه و اشکال زدایی های بعدی نیز می شود. همچنین از آنجایی که احتمالا نیاز به تغییر استراتژی خود خواهید داشت (چرا که هیچ استراتژی تا ابد کارایی ندارد) مجبور خواهید بود برای هر بار تغییر استراتژی هزینه ای بپردازید.
نکته دیگر اینکه برنامه نویس ها معمولا به دو صورت پروژه ای و ساعتی، کار می کنند. اینجا شما باید تصمیم بگیرید که با استفاده از کدام روش (ساعتی یا پروژه ای) می خواهید برنامه نویس استخدام کنید.
بک تست گیری مزایای بسیاری برای شما دارد. با بک تست گیری مشخص می شود که استراتژی شما در چه سطحی از ریسک قرار دارد و در شرایط مختلف بازار کارایی دارد یا خیر. مهم تر از همه، پیش از آنکه سرمایه واقعی خود را به خطر بیندازید متوجه می شوید که از نظر داده های گذشته استراتژی شما چقدر کارایی دارد.
بک تست گیری سودآوری معاملات شما را در آینده تضمین نمی کند اما می تواند ضرر های احتمالی را به شدت کاهش دهد.
یکی از مزایای برنامه نویسی شخصی برای استراتژی این است که شما قطعا دانش عمیق تری نسبت به نحوه عملکرد سیستم و میزان قدرت نتایج بک تست بدست می آورید. همچنین با این کار اعتماد به نفس بیشتری نسبت به سیستم خود در هنگام معامله واقعی خواهید داشت. همانطور که اشاره کردیم، خروجی سیستمی که توسعه می دهید تنها می تواند به خوبی داده هایی باشد که از آن ها استفاده می کنید. اگر داده ها معیوب باشند یا در نتایج آن ها خطایی وجود داشت باشد، ممکن است سیگنال های معاملاتی نادرست ایجاد شود.
اگر داده های خود را از یک ارائه دهنده نرم افزار رایگان بارگیری کرده اید، باید داده ها را مرور کنید تا ببینید آیا قیمت های مشکوک در آن ها وجود دارد یا خیر. در این داده ها معمولا قیمت های باز و بسته شدن کندل ها درست است اما ممکن است بالاترین یا پایین ترین قیمت اشتباه باشند که منجر به نتایج اشتباه در بک تست گیری می شوند.
خرید سیستم معاملاتی
در بازار سیستم معاملاتی تجاری زیادی برای خرید وجود دارند. بسیاری از آن ها توسط توسعه دهندگان مورد آزمایش قرار گرفته و بازده چشمگیری را که توسعه دهندگان آن ها تبلیغ می کنند، دارند. اما در هنگام خرید سیستم های معاملات همواره فرض را بر این بگذارید که اگر سیستم آنقدر خوب است، چرا فرد قصد فروش آن را دارد؟! بسیاری از این سیستم ها اگر چه در داده های گذشته بسیار خوب و سودآور عمل می کنند اما وقتی در زمان واقعی معامله می شوند، ابدا سودآوری ندارند.
نقد و بررسی هایی درباره سیستم های معاملاتی که در اینترنت پیدا می شوند، وجود دارد که نحوه عملکرد سیستم های مختلف را در زمان واقعی توصیف می کند. یک منبع معتبر برای بررسی سیستم های معاملاتی وب سایت (Futures Truth) است. اما اگر نمی توانید نقد و بررسی ها را مطالعه کنید، حتما قبل از استفاده از استراتژی با سرمایه واقعی، حتما استراتژی را روی یک حساب دمو (Demo) امتحان کنید.
مشکلات و مسائل موجود
یکی از مباحث مربوط به بک تست گیری و خرید یک استراتژی این است که تنها بر اساس داده های گذشته عملکرد مناسب دارند.
بدین ترتیب ممکن است یک استراتژی روی کاغذ خوب به نظر برسد اما در معاملات واقعی شکست بخورد. شما می توانید با بهینه سازی بیش از حد یک سیستم معاملاتی در یک دوره زمانی خاص، سیستمی را تولید کنید که تنها در همان دوره زمانی خاص بسیار خوب به نظر برسد. این همان کاری است که کلاه برداران هنگام فروش سیستم های معاملاتی انجام می دهند.
طراح یک سیستم معاملاتی می تواند معیار ها را به گونه ای تغییر دهد که عملکرد سیستم معاملاتی خارق العاده شود. برای مثال ممکن است طراح سیستم یک استراتژی دنبال کننده روند بک تست کند و آن را با استفاده از تقاطع میانگین های متحرک تنها برای ۲ سال بهینه کند.
اگر نتایج بک تست برای یک استراتژی بیش از حد مطلوب به نظر رسید، دوره های زمانی طولانی تر را نیز بررسی کنید. معمولا در طولانی مدت نتایج متعادل تر می شود البته فروشنده استراتژی این مطلب را به شما نخواهد گفت. شاید استراتژی مثل تقاطع میانگین های متحرک که در یک دوره دو ساله ۹۰ درصد بازدهی داشته باشد، اما در یک دوره ۱۰ ساله بازدهی تنها به ۲۰% برسد.
اما مهم تر از آن این است که ببینید آیا استراتژی در فوروارد تست (Forward Test) و در مرحله بعدی در معاملات واقعی نیز کارایی مناسب را دارد یا خیر. علاوه بر این بسیاری از معامله گران تازه کار تصور می کنند یک سیستم معاملاتی خوب باید درصد معاملات موفق زیادی داشته باشد. از این رو ممکن است فردی پارامترهایی در سیستم ایجاد کند که سیستم درصد بالایی از معاملات برنده داشته باشد. به عنوان مثال بیش از ۹۰ درصد معاملات سود دِه باشند. چنین سیستمی ممکن است برای افراد تازه کار جذاب به نظر برسد اما در اکثر موارد این سیستم ها کارایی ندارند چرا که ضرر ها چندین برابر هر معامله برنده ای است که سیستم تولید می کنند.
حذف احساسات منفی از معاملات
سیستمی که بک تست گیری شده است، برخی از احساسات انسانی را از معاملات حذف می کند. بسیاری از معامله گران با این تصور که سیستم آن ها در گذشته به خوبی کار کرده است، آرامش می گیرند. این امر به ویژه زمانی که قیمت بر علیه شما حرکت می کند بسیار مفید است. در این موارد شما با این فرض که سیستم شما کار خواهد کرد از بستن زود هنگام معامله خودداری می کنید و اجازه می دهد سیستم به کار خود ادامه دهد.
یکی از معیارهای مهمی که در بک تست گیری به شما کمک می کند، فاکتور بیشترین افت سرمایه (Drawdown) است. هنگام بک تست گیری از استراتژی معاملاتی خود باید به این فاکتور توجه کنید چرا که این فاکتور بیشترین کاهش در سرمایه شما را محاسبه می کند. بیشترین افت سرمایه به شما نشان می دهد در صورت نامطلوب بودن شرایط، انتظار چه میزان از افت سرمایه را باید داشته باشید. البته باید به یاد داشته باشید که در اکثر مواقع بدترین سناریو همچنان در پیش روی شما است و نه پشت سر شما و همچنان ممکن است سناریویی بدتر از آنچه در بک تست گیری مشاهده کردید، تجربه کنید.
اگر سیستم خود را با ۱۰ هزار دلار سرمایه در یک دوره ۱۰ ساله بک تست گیری کردید و بیشترین سقوط شما ۱۵۰۰ دلار (معادل ۱۵ درصد) بوده، پس انتظار ندارید که بعدا هم بیش از ۱۵-۲۰ درصد از سرمایه خود را از دست بدهید. اگر سیستم خود را در شرایط مختلف بازار امتحان کنید، این تحلیل به شما کمک خواهد کرد بفهمید تا چه میزان لازم است معامله خود را رصد کنید مخصوصا در مواقعی که بازار مطابق انتظار شما رفتار نمی کند.
همچنین اگر مشاهده کردید که بیشنیه افت سرمایه (Drawdown) شما بیشتر از بیشینه افت قبلی (مثلا ۲ برابر) است، باید مجددا تاریخچه بک تست گیری خود را بررسی کنید و پارامترهای خود را دوباره تنظیم کنید.
اگر چه استفاده از سیستم معاملاتی بک تست شده، احساسات منفی را به حداقل می رساند، اما این احساسات همچنان ممکن است در روند تصمیم گیری شما نقش داشته باشند. برای تعیین کارایی سیستم باید به آن زمان بدهید. با توجه به نتایج سیستم معاملاتی تان باید از قبل مشخص کنید چه انتظاری از سیستم خود دارید و اگر سیستم در معاملات واقعی طبق بک تست شما عمل نکرد، چه کاری باید انجام دهید.
همچنین شما باید زمانی را برای آزمایش استراتژی خود در یک حساب آزمایشی (دمو) اختصاص دهید. این کار را برای چند هفته یا چند ماه انجام داده تا اطمینان حاصل کنید که سیستم در زمان واقعی نیز همان بازدهی را که در بک تست گیری داشته، ایجاد خواهد کرد.
اگر سیستم خودتان را توسعه داده و از آن بک تست می گیرید، ممکن است نسبت به آن متعصب شوید و حتی در صورتی که به خوبی عمل نکند، نتوانید از آن دست بردارید. در این صورت یادتان باشد که هدف مهم تر از وسیله است. استراتژی شما تنها یک وسیله برای رسیدن به هدف یعنی سودآوری است پس حتی اگر زمان زیادی برای توسعه یک استراتژی صرف کردید، از دست کشیدن از آن ناراحت نشوید.
بک تست گیری یکی از راه های بسیار عالی برای تعیین این است که آیا استراتژی معاملاتی شما توانایی سودآوری در آینده را دارد یا خیر.
بخاطر داشته باشید که صرفا نتایج مثبت سیستم در گذشته، لزوما به معنای عملکرد مثبت آن در آینده نیست. اما می تواند اطمینان بیشتری در مورد عملکرد استراتژی ها ایجاد کند. این بهترین نکته ای است که یک معامله گر می تواند در انجام معاملاتش به آن امیدوار باشد. هیچ معامله گری دنبال قطعیت کامل در معاملات نیست بلکه همواره بر اساس احتمالات معامله می کند.
مطمئن شوید که داده هایی که برای بک تست گیری از آن ها استفاده می کنید معتبر بوده و دارای کف و سقف های اشتباه نیستند. اگر در حال معامله با سیستمی هستید که بر روی داده های میان روز اجرا می شود، بیشتر مراقب باشید. افت سرمایه را در نظر داشته باشید تا بدانید باید منتظر چه میزان از ضرر باشید. همچنین پیش از به خطر انداختن سرمایه واقعی، ابتدا استراتژی خود را با حساب دمو آزمایش کنید.
شاید دوست داشته باشید
تقویم اقتصادی (Economic Calendar) چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟
اندیکاتور ATR چیست و چه کاربردی در تحلیل تکنیکال دارد؟
آیا تحلیل تکنیکال بهتنهایی در بازار رمز ارزها سودآور است؟
اصطلاحات پایه فارکس که هر معامله گر باید بداند
تفاوت بازار اسپات و فیوچرز در فارکس چیست؟
اپن اینترست (Open Interest) در بازار رمز ارزها چیست؟
آموزش
تقویم اقتصادی (Economic Calendar) چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟
تقویم اقتصادی مثل یک “برنامهریزی خبری” برای بازار است. اگر به آن توجه نکنید، ممکن است در لحظه انتشار اخبار مهم با حرکتهای ناگهانی و شدید قیمت غافلگیر شوید. استفاده درست از آن کمک میکند ریسک معاملات را مدیریت کنید و حتی فرصتهای سودآور پیدا کنید.

منتشر شده
3 روز پیشدر
شهریور 21, 1404توسط
روکو (Rocco)
اگر معاملهگر یا فعال بازارهای مالی باشید، حتما تجربه کردهاید که یک خبر اقتصادی میتواند ظرف چند دقیقه بازار را زیر و رو کند. مثلا اعلام نرخ بیکاری آمریکا یا تصمیم فدرال رزرو درباره نرخ بهره کافی است تا قیمت دلار، طلا یا حتی بیت کوین نوسان شدیدی پیدا کند. در چنین شرایطی، دانستن زمان دقیق این رویدادها میتواند مرز میان یک معامله سودآور یا پشیمانکننده باشد.
اینجاست که تقویم اقتصادی به عنوان یک ابزار به کمک شما میآید. ابزاری که تمام اتفاقات مهم اقتصادی و مالی جهان را در یک جدول زمانی مشخص نمایش میدهد و به شما کمک میکند همیشه چند قدم جلوتر از بازار باشید. اگر میخواهید بدانید تقویم اقتصادی دقیقا چیست، چه اجزایی دارد و چطور باید از آن استفاده کنید، این مطلب را از دست ندهید.
تقویم اقتصادی (Economic Calendar) چیست؟
یک لیست زمانبندیشده از اعلامیههای اقتصادی، دادههای کلان، سخنرانیهای مقامات مالی و انتشار شاخصهای اقتصادی مثل نرخ بهره، تورم، بیکاری، تولید ناخالص داخلی و … است. علاوه بر این معمولاً زمان بیانیه های بانک مرکزی، سخنرانی های سیاست گذاران پولی و انتخابات را فهرست می کند.
بیشتر تقویم های اقتصادی منتشر شده شامل نوع داده مثل نرخ بیکاری، نتیجه قبلی که منتشر شده بود و انتظارات اجماع بازار برای نتیجه آتی می شوند. باید توجه داشت که نوع انتشار به طور کلی بسته به اینکه چه تاثیری می تواند داشته باشد؛ بصورت زیاد، متوسط، کم یا بدون تاثیر، کد گذاری می شود.
برای مثال، تصور کنید بانک مرکزی اروپا (ECB) قرار است درباره نرخ بهره (Interest Rate) جلسه برگزار کند. این تصمیم میتواند ارزش یورو را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. اگر شما معاملهگر بازار فارکس باشید و این تاریخ را ندانید، ممکن است در میانه یک معامله ناگهان با نوسانی شدید روبهرو شوید و فرصت مدیریت آن را از دست بدهید. اما وقتی به تقویم اقتصادی نگاه میکنید، میبینید که این رویداد دقیقا چه روز و ساعتی اتفاق میافتد و میتوانید از قبل برایش برنامهریزی کنید.
تقویم اقتصادی نه فقط برای معاملهگران حرفهای، بلکه برای هر فردی که در بازارهای مالی فعالیت میکند (از بورس و فارکس گرفته تا ارزهای دیجیتال) یک ابزار ضروری است. حتی سرمایهگذاران بلندمدت هم با نگاه به این تقویم میتوانند تصمیمهای دقیقتری برای مدیریت پرتفوی خود بگیرند.
اگر انتشار داده اقتصادی تأثیر کمی داشته باشد، آنگاه جفت ارز حرکتی نداشته و یا واکنشی جزیی نسبت به نتیجه از خود نشان خواهد داد. اما اگر در رویدادی با تأثیر متوسط، نتیجه نهایی با چیزی که انتظار می رفت خیلی تفاوت داشته باشد، باعث می شود جفت ارز به میزان بیشتری تغییر کند. زمانی که انتشار داده ها به طور قابل توجهی بیشتر یا کمتر از نتیجه مورد انتظار بازار باشند، به خصوص زمانی که صحبت از داده هایی با تأثیر بالا باشد، جفت ارز مرتبط تمایل بیشتری به حرکت دارد و بازار نوسانات قابل توجهی را در این فرآیند تجربه می کند.
چرا تقویم اقتصادی مهم است؟
- تقویم اقتصادی مانند یک نقشه راه است که مسیر حرکت بازارها را روشنتر میکند و شما را از غافلگیریهای ناگهانی نجات میدهد. به این ترتیب شما میتوانید تصمیمات معاملاتی خودتان را بر پایه اطلاعات موثق بگیرید.
- انتشار دادههای اقتصادی میتواند باعث نوسانات شدید در بازارهای مالی شود. برای مثال، اگر نرخ تورم بالاتر از حد انتظار اعلام شود، سرمایهگذاران انتظار افزایش نرخ بهره خواهند داشت و همین موضوع میتواند بازار سهام یا ارزهای دیجیتال را تحت تاثیر قرار دهد.
- بدون تقویم اقتصادی، بسیاری از تصمیمها بر اساس حدس و گمان گرفته میشود. معاملهگرانی که فقط با تحلیل تکنیکال کار میکنند، ممکن است در لحظه انتشار یک خبر بزرگ، گرفتار نوسانات غیرمنتظره بازار شوند. در حالیکه کسی که تقویم اقتصادی را دنبال میکند، میداند چه زمانی باید محتاطتر باشد یا حتی برای شکار فرصتهای جدید آماده شود.
- یکی از مهمترین مزیتهای تقویم اقتصادی، مدیریت ریسک است. اگر قبل از انتشار یک داده مهم پوزیشن باز دارید، میتوانید حجم معاملات خود را کاهش دهید، حد ضرر تنظیم کنید یا حتی معامله را ببندید تا از ضررهای سنگین جلوگیری شود.
- استفاده از تقویم اقتصادی به شما امکان میدهد استراتژیهای کوتاهمدت و بلندمدت خود را بر اساس دادههای واقعی طراحی کنید. به این ترتیب، معاملات شما نظم بیشتری پیدا میکند و احتمال موفقیت بالاتر میرود.
- بسیاری از ضررها به دلیل تصمیمات عجولانه و احساسی اتفاق میافتد. وقتی بدانید چه چیزی در راه است، آرامش بیشتری خواهید داشت و کمتر اسیر ترس یا طمع میشوید.
اجزای اصلی یک تقویم اقتصادی
وقتی وارد یک تقویم اقتصادی مثل Trading Economics یا Investing.com میشوید، در نگاه اول ممکن است جدول شلوغی ببینید که پر از عدد و کلمه است. اما اگر بدانید هر ستون چه معنایی دارد، کار با آن بسیار ساده خواهد شد. در ادامه تکتک اجزای اصلی این جدول که از وبسایت تریدینگ اکونومیکس آورده شده را توضیح میدهیم.

در قسمت بالای جدول بخشی برای فیلتر کردن نتایج آورده شده است. گزینه «Recent» فیلتری برای نشان دادن رویدادهای اخیر است و فقط موارد نزدیک به زمان فعلی را نشان میدهد. اگر میخواهید مثلا رویدادهای اقتصادی چند ماه دیگر را ببینید کافی است این فیلتر را تغییر دهید.
با استفاده از گزینه «Impact» شما میتوانید این رویدادهای اقتصادی را بر اساس سطح اهمیت آن ها دستهبندی کنید. تریدینگ اکونومیکس سه دستهبندی دارد. رویدادهای یک ستاره، دو ستاره و سه ستاره که طبیعتا اهمیت آن ها بر اساس تعداد ستاره افزایش مییابد.
قسمت «Countries» امکان فیلتر کردن بر اساس کشور یا اقتصاد موردنظر را فراهم میکند. مثلا اگر قصد دارید فقط شاخصهای اقصتادی کلان آمریکا را ببینید، کافی است روی این گزینه کلیک کرده و «United States» را انتخاب کنید.
فیلتر «Category» دستهبندی رویدادها را نمایش میدهد. مثلا شما میتوانید در این فیلتر گزینه «Prices & Inflation» را انتخاب کرده و فقط دادههای تورمی را مشاهده کنید.
بخش «UTC +3:30» نیز برای تعیین منطقه زمانی است. شما میتوانید منطقه زمانی خودتان (تهران-ایران) را تنظیم کنید تا ببینید دقیقا رویداد موردنظرتان در چه ساعتی به وقت ایران رخ میدهد.
- تاریخ و ساعت
اولین چیزی که در تقویم اقتصادی به چشم میآید، ستون زمان انتشار است. در این بخش دقیقا مشخص میشود که هر رویداد چه روز و ساعتی منتشر خواهد شد. اهمیت این قسمت بسیار بالاست، چون بازارها معمولا درست در همان لحظه انتشار خبر واکنش نشان میدهند. مثلا اگر در ساعت ۴:۰۰ صبح «شاخص اعتماد مصرفکننده استرالیا» منتشر شود، معاملهگران بازار فارکس در همان دقیقه باید آماده واکنش باشند.
همانطور که گفتیم، ساعت تقویم معمولا بر اساس منطقه زمانی قابل تغییر است. مثلا شما میتوانید آن را روی «تهران (UTC+3:30)» تنظیم کنید تا دقیقاً با ساعت محلی خودتان هماهنگ باشد.
- کشور
در ستون بعدی، پرچم و کد کشور (مثلاً GB = بریتانیا، AU = استرالیا، MX = مکزیک) قرار دارد که نشان میدهد داده متعلق به کدام اقتصاد است. گاهی اوقات هم رویدادها مربوط به یک بلوک منطقهای خاص مثلا اروپا (EA = Euro Area) هستند. در این صورت آن داده را باید به عنوان یک شاخص منطقهای و نه مربوط به یک کشور واحد تفسیر کرد.
- عنوان رویداد
این ستون عنوان خبر یا شاخص اقتصادی را نشان میدهد. گاهی هم کنار این عنوان، مخفف ماه میلادی (مثل AUG، SEP) دیده میشود که نشان میدهد داده مربوط به کدام ماه است. شناخت هر شاخص اهمیت زیادی دارد، چون هرکدام اثر متفاوتی روی بازار میگذارند.
اما نکته مهم اینجاست که همه رویدادها عددی و آماری نیستند. بعضی از آن ها بیشتر کیفی هستند و باید با توجه به ماهیتشان تفسیر شوند. برای درک بهتر، به چند نمونه نگاه کنیم:
- شاخصهای آماری (عددمحور)
مثل نرخ بیکاری (Unemployment Rate)، شاخص قیمت مصرف کننده (CPI)، یا تولید ناخالص داخلی (GDP). اینها همیشه یک عدد مشخص دارند که میتوان آن را با مقدار قبلی و پیشبینی بازار مقایسه کرد.
- سخنرانیها (Speech)
مثلا «سخنرانی رئیس فدرال رزرو». این نوع رویداد عدد ندارد، بلکه مهم محتوای صحبتهاست. اگر لحن سخنران به سمت سیاست انقباضی (افزایش نرخ بهره) باشد، بازار واکنش منفی به داراییهای پرریسک نشان میدهد. اگر لحن انبساطی باشد، میتواند باعث رشد بازار سهام یا ارزهای دیجیتال شود.
- حراج اوراق (Auction)
مثل «حراج اوراق ۱۰ ساله آمریکا» یا «حراج اوراق خزانه ژاپن». اینجا اعداد مربوط به بازده (Yield) یا حجم اوراق فروختهشده اهمیت دارند. بالا رفتن بازده معمولا نشانه افزایش هزینه استقراض دولت و احتمال بالا رفتن نرخ بهره است.
- شاخصهای نظرسنجی و اعتماد (Survey/Confidence Index)
مثل «شاخص اعتماد مصرفکننده» یا «شاخص مدیران خرید (PMI)». اینها با پرسشنامه از فعالان اقتصادی یا مصرفکنندگان تهیه میشوند و بازتابدهنده چشمانداز آینده هستند.
ستون Previous نشاندهنده نتیجه گزارش قبلی است. مثلا اگر شاخص بیکاری ماه گذشته ۸٪ بوده، این عدد در ستون Previous نمایش داده میشود. این بخش برای مقایسه روند بسیار مهم است، چون بازار همیشه تغییرات نسبت به گذشته را در نظر میگیرد.
در قسمت (Consensus / Forecast) دو ستون پیشبینی تحلیلگران و اقتصاددانان درباره آن شاخص یا داده اقتصادی آورده میشود. اما چه تفاوتی با هم دارند؟
Consensus یا اجماع در واقع میانگین پیشبینی جمعی تحلیلگران، اقتصاددانها و موسسات مالی است. یعنی چندین منبع معتبر پیشبینی خود را درباره یک شاخص اعلام میکنند و تقویم اقتصادی میانگین یا اجماع آنها را نمایش میدهد.
Forecast گاهی به همان معنی Consensus به کار میرود، اما در بعضی تقویمها (مثل Trading Economics) یک تفاوت کوچک دارد:
- Forecast معمولاً پیشبینی اختصاصی خود سایت یا موسسه منتشرکننده تقویم است.
- در حالی که Consensus نماینده پیشبینی کلی بازار و تحلیلگران مختلف است.
در ستون (Actual) مقدار واقعی در لحظه انتشار خبر بهروزرسانی میشود و عدد واقعی گزارش را نشان میدهد. در حقیقت، مهمترین بخش برای معاملهگران همین ستون است، چون مستقیما رفتار بازار را شکل میدهد.
بعضی تقویمها مثل Trading Economics در کنار هر شاخص نمودارهای کوچکی نمایش میدهند. این نمودار روند تاریخی آن شاخص را نشان میدهد (مثلا تغییرات نرخ بیکاری در چند ماه گذشته). با نگاه سریع به این بخش میتوانید متوجه شوید وضعیت در حال بهبود یا بدتر شدن است.

طبق ستون اول متوجه میشویم که شاخص قیمت تولیدکننده (PPI) آمریکا ساعت ۴ بعد از ظهر به وقت محلی منتشر میشود. به طور کلی، شاخصهای اقتصادی را میتوان در بازه زمانیهای مختلفی ارزیابی کرد. منظور از MoM بازه زمانی ماهانه است و YoY تغییرات کل یک سال نسبت به سال قبل را نشان میدهد.
در سطر اول که مربوط به شاخص PPI اصلی در بازه ماهانه است، میبینیم که مقدار قبلی ۰.۹٪ ثبت شده است. این یعنی در ماه گذشته قیمت تولیدکنندهها نسبت به ماه ماقبلش ۰.۹٪ افزایش داشته است. در ستون Forecast پیشبینی تریدینگ اکونومیکس برای این ماه ۰.۳٪ است و Consensus که میانگین پیشبینی اقتصاددانان و تحلیلگران مختلف را نشان میدهد ۰.۴٪ ثبت شده است. مقدار Actual یا واقعی هم هنوز منتشر نشده و به همین دلیل این ستون خالی مانده و در لحظه انتشار شاخص پر میشود.
چطور از تقویم اقتصادی استفاده کنیم؟
این بخش مهمترین قسمت مقاله است، چون فقط دانستن اینکه رویدادها چه زمانی هستند کافی نیست؛ باید بدانید چطور از این اطلاعات استفاده کنید.
- برنامهریزی هفتگی: در ابتدای هفته به تقویم اقتصادی نگاه کنید و رویدادهای مهم (مثل NFP یا تصمیم نرخ بهره) را علامت بزنید. این کار به شما کمک میکند از قبل آماده باشید.
- ترکیب با تحلیل تکنیکال: اگر میبینید یک خبر مهم نزدیک است، سطوح حمایت و مقاومت نمودار را بررسی کنید. مثلا اگر خبر منفی بیاید و بازار به حمایت نزدیک باشد، احتمال شکستن حمایت بیشتر میشود.
- استراتژی معاملاتی متناسب با خبر: بعضی معاملهگران قبل از انتشار خبر، از بازار خارج میشوند تا ریسک نکنند. برخی دیگر ترجیح میدهند منتظر بمانند و پس از انتشار داده و مشخص شدن جهت بازار وارد معامله شوند.
- مدیریت حجم و حد ضرر: در زمانهایی که احتمال نوسان شدید وجود دارد، بهتر است حجم معامله کمتر شود یا حد ضرر نزدیکتر قرار بگیرد.
- ثبت تجربهها: بهترین راه برای یادگیری استفاده از تقویم اقتصادی، تجربه شخصی است. بعد از هر رویداد مهم یادداشت کنید بازار چگونه واکنش نشان داد و استراتژی شما چقدر موفق بود.
تقویم اقتصادی را از کجا ببینیم؟
امروزه دهها وبسایت معتبر وجود دارد که تقویم اقتصادی رایگان و بهروزی ارائه میدهند. برخی از بهترین منابع عبارتاند از:
- Trading Economics: همه رویدادها، نرخ بهره، قیمتها و تورم، بازار کار، رشد تولید ناخالص داخلی، تجارت خارجی، دولت، اعتماد تجاری، احساسات مصرفکننده، بازار مسکن.
- Investing.com: تقویم اقتصادی همزمان با اعلام رویدادهای اقتصادی، شاخصها را دریافت کنید و تأثیر فوری آنها بر بازار جهانی را مشاهده کنید – از جمله رویدادهای قبلی، …
- Forex Factory: با تقویم اقتصادی فارکس محور، رویدادهای تأثیرگذار بر بازار را خیلی قبل از وقوع پیشبینی کنید.
- TradingView: تقویم اقتصادی آخرین و رویدادهای اقتصادی آینده را نشان میدهد که میتوانند بر داراییها، مناطق و بازارهای جهانی خاصی تأثیر بگذارند.
- FXStreet: تقویم اقتصادی لحظهای، رویدادها و شاخصهای اقتصادی سراسر جهان را پوشش میدهد.
- MyFxBook: تقویم اقتصادی به صورت آنی که تمام رویدادها و اطلاعیههای اقتصادی را پوشش میدهد. مقادیر تاریخی، قبلی، اجماعی و واقعی هر شاخص را مشاهده کنید.
همچنین بروکرهای فارکس هم معمولاً تقویم اقتصادی روی سایت خود دارند.
در انتها
تقویم اقتصادی مثل یک “برنامهریزی خبری” برای بازار است. اگر به آن توجه نکنید، ممکن است در لحظه انتشار اخبار مهم با حرکتهای ناگهانی و شدید قیمت غافلگیر شوید. استفاده درست از آن کمک میکند ریسک معاملات را مدیریت کنید و حتی فرصتهای سودآور پیدا کنید. در دنیایی که ثانیهها حرف اول را میزنند، اطلاع از آنچه در راه است، برگ برنده شماست. با استفاده منظم از این ابزار، دیگر از نوسانات ناگهانی غافلگیر نخواهید شد و میتوانید با اطمینان بیشتری برای آینده سرمایهگذاری خود برنامهریزی کنید.
به یاد داشته باشید، موفقیت در بازارهای مالی تنها به تحلیل نمودارها محدود نمیشود. تسلط بر اطلاعات و درک وقایع کلان اقتصادی، مکمل تحلیل تکنیکال است و شما را در مسیری قرار میدهد که به جای دنبال کردن بازار، آن را پیشبینی کنید. به همین خاطر توصیه میکنیم که از همین امروز، استفاده از تقویم اقتصادی را به یکی از عادتهای معاملاتی خود تبدیل کنید.
سودآوری و معامله گری بصورت مداوم در بازار می تواند بسیار چالش برانگیز باشد، و واقعیت مسلم این است که اکثر معامله گران خرد معمولا پول خود را در این بازار از دست می دهند. با این وجود، با یک برنامه معاملاتی جامع، ابزارهای مناسب و دانش کافی از بازار ارز، شانس موفقیت شما به عنوان یک معامله گر به میزان قابل توجهی افزایش می یابد.
آموزش
اندیکاتور ATR چیست و چه کاربردی در تحلیل تکنیکال دارد؟

منتشر شده
3 هفته پیشدر
شهریور 1, 1404توسط
روکو (Rocco)
بررسی دامنه تغییرات قیمت سهام یکی از موثرترین روشها برای اندازهگیری میزان نوسان قیمت است. برای تعیین دامنه تغییرات، کافی است بالاترین و پایینترین قیمت را در یک بازه زمانی معین مقایسه کنیم. در ادامه، به بررسی جزئیات بیشتری درباره اندیکاتور ATR، از جمله نحوه محاسبه آن، کاربردهای مختلف در معاملات و نکاتی برای استفاده بهینه در تحلیل تکنیکال میپردازیم. با اینوستورنت همراه باشید.
اندیکاتور ATR چیست؟
اندیکاتور ATR، مختصر کلمه (Average True Range) یا میانگین دامنه واقعی است. این اندیکاتور یکی از ابزارهای تحلیل تکنیکال است که برای اندازهگیری نوسانات بازار استفاده میشود. این اندیکاتور توسط ولز وایلدر (Welles Wilder) سال ۱۹۷۸ در کتابی با عنوان “مفاهیم جدید در سیستمهای معاملاتی تکنیکال” معرفی شد. ATR به معاملهگران کمک میکند تا نوسانات بازار را بهتر درک کنند و تصمیمات معاملاتی بهتری بگیرند.
اندیکاتور ATR نوسانات را به صورت مطلق اندازهگیری میکند و مقادیر حاصل از آن درصدی از قیمتهای فعلی نیستند. به عبارتی دیگر، ATR سهام با قیمت بالا، بیشتر از ATR سهام با قیمت پایین خواهد بود. به عنوان مثال، سهامی که قیمت آن در بازه ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار معامله میشود، ATR بالاتری نسبت به سهامی با بازه قیمتی ۵۰ تا ۶۰ هزار خواهد داشت. بنابراین، نمیتوان مقادیر ATR سهام مختلف را با یکدیگر مقایسه کرد.
نحوه محاسبه اندیکاتور ATR
محاسبه ATR شامل مراحلی است که به ترتیب زیر انجام میشود:
۱. محاسبه دامنه واقعی (True Range)
TR بزرگترین مقدار بین سه دسته زیر است:
اختلاف بین بالاترین (High) و پایینترین قیمت (Low) در دوره فعلی
تفاوت بین بالاترین قیمت دوره فعلی (High) و قیمت بسته شدن دوره قبلی (Previous Close)
تفاوت بین پایینترین قیمت دوره فعلی (Low) و قیمت بسته شدن دوره قبلی (Previous Close)
۲. میانگینگیری دامنه واقعی:
ATR با میانگینگیری دامنه واقعی (TR) در یک دوره مشخص محاسبه میشود. معمولاً این دوره ۱۴ روزه است، اما میتوان آن را بر اساس نیازهای خاص تنظیم کرد.

دوره های استاندارد برای محاسبه ATR
ولز وایلدر مخترع اندیکاتور ATR، محاسبه این اندیکاتور را با یک دوره زمانی ۱۴ روزه پیشنهاد کرده است. استفاده از این دوره استاندارد ۱۴ روزه باعث میشود که ATR نه بیش از حد حساس باشد و نه تغییرات مهم را از دست بدهد. اگرچه دوره ۱۴ روزه به عنوان یک استاندارد عمومی پذیرفته شده است، اما استفاده از دورههای کوتاهتر یا بلندتر نیز میتواند با توجه به عوامل مختلفی از جمله استراتژی معاملاتی، افق زمانی افراد و نوع بازار مفید باشد. مقدار ATR به دوره زمانی انتخابی حساس است و ممکن است در دورههای مختلف نتایج متفاوتی ارائه دهد.
کاربردهای ATR
اندیکاتور ATR کاربردهای متنوعی دارد که در ادامه به برخی از مهمترین آنها اشاره میشود:
۱. اندازهگیری نوسانات بازار
ATR به تحلیلگران کمک میکند تا نوسانات بازار را اندازهگیری کنند. مقادیر بالای ATR نشاندهنده نوسانات زیاد سهام و مقادیر پایین نشاندهنده نوسانات کم است. این اطلاعات میتوانند در تصمیمگیریهای معاملاتی کمک کنند.
۲. تعیین حد ضرر (Stop Loss)
یکی از کاربردهای مهم ATR تعیین حد سود و حد ضرر است. معاملهگران میتوانند از ATR برای تعیین فاصله مناسب حد ضرر استفاده کنند. زمانی که اندیکاتور ATR مقادیر بالاتری را نمایش میدهد، معاملهگران نوسانات قیمتی بیشتری را پیشبینی میکنند. در نتیجه، آنها معمولاً حد ضرر خود را با فاصله بیشتری از قیمت فعلی قرار میدهند تا از نوسانات شدید بازار در امان بمانند. برعکس، زمانی که ATR نشاندهنده نوسانات کمتری باشد، معاملهگران حد ضرر را نزدیکتر به قیمت فعلی تعیین میکنند تا از حرکات قیمتی کوچک نیز بهرهبرداری کنند.
«خروج شاندلیر» (Chandelier Exit) یکی از تکنیکهای مشهور است که توسط «چاک لبو» (Chuck LeBeau) ابداع شده است. این روش یک تکنیک مبتنی بر ATR است که محدوده حد ضرر را برای موقعیتهای معاملاتی خرید و فروش تعیین میکند.
محدودیتهای اندیکاتور ATR
دو محدودیت اصلی برای استفاده از اندیکاتور ATR وجود دارد که معاملهگران باید به آنها توجه داشته باشند.
۱. محدودیت اول، متفاوت بودن تفسیر نتایج ATR است. هر معاملهگری ممکن است برداشت متفاوتی از نتایج این اندیکاتور داشته باشد.
۲. محدودیت دوم این است که اندیکاتور ATR جهت قیمت را مورد بررسی قرار نمیدهد و تنها به اندازهگیری نوسانات میپردازد. به همین دلیل، ممکن است معاملهگر حرکتهای متفاوتی را از بازار دریافت کند، به خصوص زمانی که پیوتها در حال شکلگیری هستند یا روندها معکوس میشوند.
برای مثال، اگر قیمت حرکت چشمگیری برخلاف روند قبلی داشته باشد و اندیکاتور ATR نیز به میزان قابلتوجهی افزایش یابد، برخی معاملهگران ممکن است تصور کنند که ATR روند قبلی را تأیید میکند، در حالی که این برداشت ممکن است نادرست باشد.
اندیکاتور ATR یکی از ابزارهای مهم و کاربردی در تحلیل تکنیکال است که به معاملهگران کمک میکند تا نوسانات بازار را بهتر درک کنند و تصمیمات معاملاتی بهتری بگیرند. با توجه به مزایا و کاربردهای متعدد ATR، این اندیکاتور میتواند نقش مهمی در استراتژیهای معاملاتی ایفا کند. با این حال، معاملهگران باید به محدودیتهای آن نیز توجه کنند و از ATR در کنار سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال استفاده کنند تا به نتایج دقیقتری دست یابند.

استارک ور (StarkWare) تأیید کل تاریخچه بلاکچین با ۱ مگابایت حجم ممکن ساخت!

تقویم اقتصادی (Economic Calendar) چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟

ارتقای آلپنگلو (Alpenglow) در سولانا تأیید شد؛ تراکنشها بزودی با سرعت اینترنت نهایی میشوند

تراست ولت امکان معامله سهام های توکنیزه (RWA) را برای کاربران فعال کرد

اندیکاتور ATR چیست و چه کاربردی در تحلیل تکنیکال دارد؟

۹ عادت مالی که افراد منظم را به ثبات و آزادی مالی میرساند

کاناری کپیتال برای ETF اینجکتیو (INJ) ثبتنام کرد

کاردینال؛ اولین پروتکل دیفای بیت کوین بر بستر کاردانو

هر اونس چند گرم طلای ۱۸ عیار است؟ تبدیل ساده انس به گرم طلا

آیا تحلیل تکنیکال بهتنهایی در بازار رمز ارزها سودآور است؟

کوینبیس توکن اتنا (ENA) را به رودمپ خود اضافه کرد

در ۲ ماه اخیر بیش از ۱۰٪ پروژهها ناپدید شدهاند!

ارتقای آلپنگلو (Alpenglow) در سولانا تأیید شد؛ تراکنشها بزودی با سرعت اینترنت نهایی میشوند

اندیکاتور ATR چیست و چه کاربردی در تحلیل تکنیکال دارد؟

تراست ولت امکان معامله سهام های توکنیزه (RWA) را برای کاربران فعال کرد

تقویم اقتصادی (Economic Calendar) چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟

استارک ور (StarkWare) تأیید کل تاریخچه بلاکچین با ۱ مگابایت حجم ممکن ساخت!

سریال پول به زبان ساده (Money, Explained) قسمت پنجم (آخر)

سریال پول به زبان ساده (Money, Explained) قسمت چهارم

سریال پول به زبان ساده (Money, Explained) قسمت سوم

سریال پول به زبان ساده (Money, Explained) قسمت دوم

سریال پول به زبان ساده (Money, Explained) قسمت اول

مستند دیپ وب (Deep Web) 2015

مستند شغل داخلی (Inside Job) بحران مالی

مارجین کال (Margin Call)

فیلم بازیکن شماره یک آماده (Ready Player One)

فیلم مرد آزاد (Free Guy)
![مستند کریپتوپیا [Cryptopia]، بیت کوین، بلاکچین و آینده اینترنت](https://investorent.xyz/wp-content/uploads/مستند-کریپتوپیا-Cryptopia-80x80.webp)
مستند کریپتوپیا (Cryptopia)

برای ارسال نظر باید وارد شوید ورود