آموزش
تئوری داو (Dow Theory) چیست؟
تئوری داو یک رویکرد برای توسعه معامله گری است که توسط چارلز داو تهیه شده است. چارلز داو و شریک تجاری اش ادوارد جونز در سال ۱۸۸۲ شرکت داو جونز را تأسیس کردند. اکثر تکنسین ها و دانشجویان بازار معتقدند بیشتر آنچه که ما امروزه تحلیل تکنیکال می نامیم، منشا آن در نظریه هایی است که برای اولین بار توسط داو مطرح شده است. بیشتر تحلیل گران ایده های اصلی داو را می شناسند و آن ها را به کار می گیرند.

منتشر شده
3 سال پیشدر
توسط
روکو (Rocco)
تحلیل تکنیکال بخشی از مسیر موفقیت در بازارهای مالی است که از اصولی به نام تئوری داو (Dow Theory) نشات گرفته است. در ۳ ژوئیه ۱۸۸۴، داو اولین میانگین سهام بورس را که متشکل از قیمت نهایی یازده شرکت بود را منتشر کرد؛ این یازده شرکت از ۹ شرکت راه آهن و دو شرکت تولیدی تشکیل می شدند. داو احساس کرد که این یازده سهام نشانه خوبی از سلامت اقتصادی کشور هستند.
در سال ۱۸۹۷، داو تعیین کرد که دو شاخص جداگانه بهتر می توانند این سلامت را نشان دهند:
یکی شاخص دوازده گانه شرکت های صنعتی که به شاخص میانگین صنعتی داو جونز (DJIA) معروف است و دیگری شاخص بیست شرکت راه آهن که به شاخص میانگین حمل و نقل داو جونز (DJIT) معروف است. سال بعد در سال ۱۹۲۸ تعداد شرکت های مؤثر در شاخص صنعت به عدد ۳۰ رسیدند. سردبیران وال استریت ژورنال این لیست را در سال های بعد چندین بار به روز کردند.
نظریه داو در اواخر قرن نوزدهم توسط یک روزنامه نگار و تحلیلگر اقتصادی بهنام چارلز اچ. داو (Charles H.Dow) ابداع شد. او یکی از بنیانگذاران شرکت داو جونز و شرکا (Dow Jones & Company) است. چارلز معتقد بود که بازارهای مالی از یک سری قوانین و الگوهای تکرارشونده پیروی می کنند و به همین دلیل فعالان بازار می توانند با استفاده از داده های تاریخی یک بازار، درک بهتری از اتفاقات آتی داشته باشند.
داو در سال ۱۹۰۲ درگذشت و پیش از مرگش کتابی در مورد تئوری خود ننوشت. اما، چندین نفر از پیروان ایده های وی اقدام به گردآوری و انتشار سرمقاله های وی کردند که از این میان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- “فشارسنج بازار سهام” از ویلیام.پی.همیلتون (۱۹۲۲)
- “تئوری داو” از رابرت رنا (۱۹۲۳)
- “چگونه به بیش از ۱۰ هزار سرمایه گذار در سودآوری سهام کمک کردم” جورج شفر (۱۹۶۰)
- “تئوری داو امروز” ریچارد راسل (۱۹۶۱)
داو معتقد بود که بورس اوراق بهادار به عنوان یک کل، معیار قابل اعتمادی برای شرایط کلی تجارت در اقتصاد است و با تجزیه و تحلیل کلیت بازار، می توان شرایط آن را به دقت ارزیابی کرد. البته این نظریه در تاریخ بیش از ۱۰۰ ساله خود دست خوش تحولات زیادی شده است اما همچنان زیر بنا و پایه اصلی نظریات تجزیه و تحلیل بازارها است.
با گذشت بیش از صد سال از تئوری داو هنوز هم از این نظریه در تحلیل بازارهای مالی استفاده می شود. تئوری داو (Dow Theory) شامل ۶ اصل است که در ادامه به آن ها می پردازیم.

اگرچه این تئوری در اصل برای تشخیص روند حرکت در بازار سهام ابداع شد؛ اما تحلیلگران معتقدند که علی رغم ماهیت نوسانی بازار ارزهای دیجیتال و بیت کوین (Bitcoin)، می توان تئوری داو را در تحلیل کریپتوکارنسی ها نیز بکار برد.
شش اصل اساسی تئوری داو
۱- همه چیز در بازار (قیمت) لحاظ شده است.
نظریه داو شبیه نظریه بازار کارآمد (Efficient Market Hypothesis) عمل می کند زیرا بیان می کند که قیمت دارایی ها، تمام اطلاعات موجود در بازار را در بر می گیرد. این رویکرد نقطه مقابل اقتصاد رفتاری است. بر اساس این نظریه پتانسیل درآمد، مزیت رقابتی، صلاحیت مدیران و تمام عوامل و موارد دیگر در بازار قیمت گذاری شده است، حتی اگر همه افراد از همه یا هر یک از این جزئیات اطلاع نداشته باشند. در یک برداشت دقیق تر حتی می توان گفت تمام رویداد های آینده نیز در قیمت لحاظ شده اند.
به عبارت دیگر مجموعه عواملی نظیر اخبار اقتصادی، پتانسیل درآمد، سود و زیان شرکت، احساسات بازار و حتی رویدادهای آینده روی قیمت فعلی یک سهم یا دارایی منعکس می شوند. از آنجایی که قیمت دارایی در واکنش به جریان مداوم اطلاعات در نوسان است، تریدرها اغلب روی حرکات قیمت متمرکز می شوند. پرایس اکشن (Price Action) نمونه بارزی از این نوع تحلیل تکنیکال است.
۲- در بازار سه روند اصلی وجود دارد.
روند صعودی از دیدگاه داو این گونه تعریف می شود: هرگاه قیمت در یک موج صعودی بالاتر از موج صعودی پیش از خودش قرار گیرد یا قیمت در یک موج نزولی بالاتر از موج نزولی پیش از آن قرار گیرد یا به عبارت ساده تر کف ها بالاتر از کف های قبلی و سقف ها بالاتر از سقف های قبلی قرار گیرد یک روند صعودی خواهیم داشت.
در واقع روند صعودی الگویی از نوسانات رو به بالاست و برعکس این حالت مجموعه ای از نوسانات رو به پایین را روند نزولی می نامیم. در یک روند مثبت قیمت ممکن است بارها به سمت بالا و پایین نوسان کند ولی در نهایت برآیند آن دارای شیبی مثبت است. این تعریف داو، اساس تحلیل روندهاست.
از نظر داو یک روند شامل سه روند دیگر است: روند اولیه (Primary trend)؛ روند ثانویه (Secondary trends)؛ روند کوچک (Minor trends) که می توان آن ها را به: جریان، موج و سطح ناهموار دریا تشبیه کرد.
- روندهای اولیه (Primary trend)
روندهای اولیه یا اصلی، حرکت بازار را در بلند مدت مشخص می کنند. ما روند صعودی و نزولی را با نام بازار گاوی (Bull Market) و بازار خرسی (Bear Market) می شناسیم و ممکن است یک سال یا حتی بیشتر تداوم داشته باشند.
- روندهای ثانویه (Secondary trends)
روندهای ثانویه یا اصلاحی در دل روندهای اولیه و اغلب در خلاف جهت آن ها هستند. بنابراین می توانیم روندهای ثانویه را حرکت هایی برای اصلاح روند اولیه درنظر بگیریم. پولبک ها (Pullback) نمونه روندهای ثانویه هستند و ممکن است هفته ها یا ماه ها طول بکشند.
- روند کوچک/ جزئی (Minor trends)
به نوسان های روزانه، روند جزئی گفته می شود؛ البته گاهی ممکن است تا چند هفته طول بکشند.
روند اولیه نشان دهنده جریان حاکم بر کل روند است و روند ثانویه در حقیقت امواجی است که جریان را تکمیل می کنند و روند های کوچک رفتاری مشابه سطح ناهموار دریا دارند.
هر جریان که بتواند روند خود را به قیمت ها تحمیل کند به عنوان روند غالب در نظر گرفته می شود. به عقیده داو روند های اولیه می توانند تا سال ها ادامه پیدا کنند. اما قیمت ها نمی توانند یک مسیر را به صورت خطی طی کنند و هر چند مدت یکبار نیاز به اصلاح دارند.
اصلاح قیمت ها در روند ثانویه رخ می دهد. این اصلاح های قیمتی معمولا به اندازه یک سوم تا دو سوم جریان اصلی صورت می گیرد و بین ۳ هفته تا ۳ ماه به طول می انجامند. روندهای کوچک نیز نشان دهنده نوسانات در روند ثانویه هستند که معمولا کمتر از ۳ هفته به درازا می انجامند.
۳- روند های بزرگ دارای سه مرحله هستند.
طبق نظریه داو، دو روند اصلی صعودی و نزولی هر کدام از ۳ فاز تشکیل می شوند.
داو توجه خود را به روندهای اصلی یا عمده متمرکز کرد. وی معتقد بود این روند معمولا در سه مرحله مجزا صورت می گیرد، مرحله انباشت (Accumulation phase)، مرحله ورود عموم مردم یا حرکت بزرگ (Public participation (or big move) phase) و مرحله توزیع (Excess phase).
مرحله انباشت بیانگر خرید آگاهانه از سوی سرمایه گذاران مستعد است. اگر روند قبلی رو به کاهش بود، در این مرحله این سرمایه گذاران می دانند که بازار اخبار “بد” را جذب کرده است و چیزی تا شروع صعود بعدی نمانده است. مرحله مشارکت عمومی، زمانی است که اکثر تحلیل گران تکنیکال شروع به مشارکت و خرید سهام می کنند. این مرحله هنگامی اتفاق می افتد که قیمت ها به سرعت در حال افزایش هستند و وضعیت تجاری بهبود می یابد.
مرحله توزیع یا فروش توسط سرمایه گذارن حرفه ای زمانی اتفاق می افتد که روزنامه ها شروع به چاپ داستان هایی می کنند که به طور فزاینده به سیر صعودی بازار کمک می کند. وقتی اخبار اقتصادی بهتر از همیشه است؛ و هنگامی که حجم سفته بازی و مشارکت عمومی افزایش به بیشترین میزان خود می رسد.
در پایان، همان سرمایه گذاران آگاه که اواخر رکود بازار شروع به جمع آوری سهام از بازار کردند (هنگامی که هیچکس قصد خرید نداشت) قبل از اینکه کس دیگری شروع به فروش کند، شروع به عرضه می کنند. در واقع این اصل از تئوری داو بنیان و شالوده نظریه امواج الیوت (Elliott Wave Theory) است.
۴- شاخص ها باید یکدیگر را تایید کنند.
داو اعتقاد داشت که هیچ سیگنال مهمی از بازار نمی توان گرفت مگر اینکه دو شاخص، این سیگنال را تایید کنند. برای همین دو شاخص میانگین صنعتی داو جونز (DJIA) و میانگین حمل و نقل داو جونز (DJTA) را جداگانه در نظر گرفت. وی معتقد بود تا زمانی که این دو میانگین یکدیگر را تایید نکرده اند نمی توان تغییر روند را تایید شده دانست. البته داو اعتقاد نداشت که سیگنال ها باید هم زمان رخ دهند اما دریافت که هر چه زمان بین دو سیگنال تایید کوتاه تر باشد، به معنای تایید قوی تر است.
واگرایی بین این دو شاخص، نشان دهنده ضعف یا احتمال برگشت روند است. با توجه به این اصل، زمانی می توان بازارهای مالی یک کشور را صعودی درنظر گرفت که تمام شاخص های مربوطه صعودی باشند.
۵- حجم باید روند را تأیید کند.
داو حجم را به عنوان عاملی ثانویه اما مهم در تأیید سیگنال های قیمت به رسمیت می شناسد. به عبارت ساده، حجم باید در جهت روند اصلی افزایش یابد. در روند صعودی، با افزایش قیمت ها، حجم معاملات افزایش می یابد و در اصلاح ها با کاهش قیمت ها حجم هم کاهش می یابد. در روند نزولی، با کاهش قیمت و ادامه روند نزولی، باید حجم آن افزایش یابد.
حجم در روند های صعودی اهمیت ویژه ای دارد.
چارتیست ها علاقه مندند که وقتی قیمت افت می کند شاهد فعالیت بیشتر روی سهم و در نتیجه افزایش حجم باشند ولی این قابل اعتنا نیست اما در کف ها افزایش حجم کاملا ضروری به نظر می رسد.
۶- روند تا زمانی که اخطارهای قطعی بازگشت را دریافت نکند ادامه می یابد.
داو این ایده را نیز از قوانین فیزیک گرفته است که می گوید یک شی تا زمانی که توسط نیروهای خارجی مجبور به تغییر جهت نشود، تمایل به ادامه حرکت در همان مسیر اولیه را دارد. بر اساس اصل ششم تئوری داو، روند اصلی بازار علی رغم نوسان های موجود به حرکت خودش ادامه می دهد. مساله این است که تشخیص معکوس شدن روند اصلی از روندهای ثانویه و اصلاحی دشوار است.
به عبارت دیگر تا زمانی که اندیکاتورها و میانگین ها تغییر جهت روند را به طور قطعی تایید نکرده اند، فرض بر این است که انرژی قیمت غالب است و روند فعلی ادامه پیدا خواهد کرد.
به طور مثال اگر نزول در بازار صعودی اتفاق بیافتد، به سختی می توان فهمید که این اتفاق بازگشت روند است یا قرار است یک نزول کوتاه مدت اتفاق بیافتد. نظریه داو در این شرایط تاکید می کند که جوانب احتیاط را رعایت کنید و تا زمانی که سیگنال برگشت روند تایید نشده است، حرکت روند اصلی را ادامه دار در نظر بگیرید.
استفاده از تئوری داو در ارزهای دیجیتال
اگرچه چارلز داو این تئوری را برای بازارهای مالی مرسوم و به ویژه بازار سهام ابداع کرد؛ اما می توان از اصول نظریه داو را در رمز ارزها هم استفاده کرد. در ادامه با هم بررسی می کنیم که چطور می توان نظریه داو را برای تحلیل و درک روندهای بازار کریپتو به کار برد.
- شناسایی روند اصلی ارزهای دیجیتال
بر اساس تئوری داو سه روند اصلی شامل صعودی، نزولی و رنج (Range/ Side) در بازار وجود دارند. تریدرها و سرمایه گذاران می توانند با استفاده از این ایده، جهت کلی بازار کریپتو را تشخیص دهند.
- روند صعودی: یک جریان رو به بالا در بازه بلند مدت که کف و سقف های جدید بالاتر از کف و سقف های قبلی تشکیل می شوند. البته ممکن است در طول این مدت روزهای نزولی هم وجود داشته باشد؛ ولی نهایتا قیمت در هر رالی از سقف قبلی بالاتر می رود.
- روند نزولی: یک جریان رو به پایین در بازه بلند مدت که کف و سقف های جدید، پایین تر از کف و سقف قبلی تشکیل می شوند.
- روند خنثی: در این روند که با نام رِنج یا ساید وی (Sideway) هم شناخته می شود، قیمت بین یک کف و سقف مشخص حرکت می کند.
- تایید حجم
طبق نظریه داو، افزایش حجم معاملات در روند صعودی یا نزولی بازار می تواند نشان دهنده قدرت روند باشد. از طرف دیگر کاهش حجم معاملات می تواند نشانه ضعیف شدن حرکت و احتمال برگشت روند باشد.
- برگشت روند
طبق تئوری داو تا زمانی که سیگنال برگشت تایید نشود و تغییری در نحوه شکل گیری کف و سقف ها مشاهده نکنیم، روند اصلی به حرکت خودش ادامه می دهد.
- سطوح حمایت و مقاومت
تریدرها می توانند برای تعیین زمان ورود یا خروج از معامله و ارزیابی قدرت روند از سطوح حمایت و مقاومت استفاده کنند.
- استفاده از سایر شاخص ها
بر اساس تئوری داو (Dow Theory) در بازارهای مالی صرفا نباید به یک روش خاص متکی بود. معامله گران برای تایید روند باید از روش های مختلف تحلیل تکنیکال و انواع شاخص ها کمک بگیرند.
- تاییدیه در بازه های زمانی مختلف
طبق تئوری داو، روندها باید در چندین مقیاس زمانی مختلف تایید شوند. در بازار ارزهای دیجیتال هم می توان با بررسی نمودارها در تایم فریم های مختلف این رویکرد را اعمال کرد.
نکاتی برای بازارهای رِنج
با توجه به اینکه در اصول تئوری داو به قانون خاصی برای بازارهای رِنج اشاره نشده است، تریدرها در چنین شرایطی باید محتاطانه تر رفتار کنند. به عبارت دیگر زمانی که بازار نوسان اندکی دارد و در حال تثبیت است، بهتر است تا مشخص شدن تکلیف بازار معاملات خود را کاهش دهید. درحالیکه می توانیم اصول تئوری داو را برای ارزهای دیجیتال به کار ببریم، اما نکته اینجاست که بازار کریپتو منحصر به فرد است و عواملی نظیر احساسات بازار، پیشرفت های فنی و تحولات قانونی و نظارتی باعث نوسان قیمت ارزهای دیجیتال می شود.
نکات مهم !!!!
چند نکته:
- قیمتهای پایانی و خطوط دامنه
داو صرفا به قیمت های پایانی اعتماد داشت و هیچ ارزشی برای نوسانات روزانه شاخص قائل نبود. وی معتقد بود تنها قیمت های پایانی می توانند روند را تایید کنند، نه نوسانات قیمتی.اکثر معامله گران نیز بر این باورند که قیمت پایانی از اهمیت بالایی در معاملات روزانه برخوردار است.
- سیگنال ها و شناسایی روندها
یکی از جنبه های دشوار پیاده سازی نظریه داو، شناسایی دقیق روند است. به یاد داشته باشید که یک دنبال کننده نظریه داو صرفا با جهت کلی بازار معامله می کند، بنابراین بسیار مهم است که نقاطی را که در آن جهت تغییر می کند، شناسایی کند.
از دیگر جنبه های نظریه داو این است که قیمت گاهی در یک محدودی افقی با روندی خنثی حرکت می کند و اصطلاحا در حال تثبیت قیمت یا کف سازی است؛ این حرکت تا زمانی که یکی از دو خط روند صعودی یا نزولی را بشکند ادامه خواهد یافت و پس از آن قیمت ها با توجه به اینکه کدام خط روند را شکسته اند در همان جهت حرکت می کنند. برای مثال اگر پس از مدتی نوسان قیمت در یک محدوده با دامنه کم (اصطلاحا محدوده رنج) قیمت خط روند صعودی را بشکند احتمالا در آستانه یک روند نزولی هستیم.
- بازگشت روند
برگشت و تغییر در روند اولیه زمانی رخ می دهد که بازار نتواند دو قله پیاپی را در جهت روند اصلی ایجاد کند. برای یک روند صعودی، هنگامی که قیمت نتواند از قله پیشین خود فراتر روند و سپس نتواند بالاتر از کف پیشین خود متوقف شود و از کف پیشین پایین تر رود، برگشت روند رخ می دهد. همچنین برای یک روند نزولی، هنگامی که بازار دیگر نتواند از پایین ترین کف خود، پایین تر رود و سپس از سقف قبلی خود نیز فراتر برود، معمولا روند نزولی معکوس شده است.
در انتها
تئوری داو (Dow Theory) زیربنای تحلیل تکنیکال در بازارهای مالی است. تئوری داو باوجود عمر بیش از صدساله اش هنوز هم به عنوان هسته تحلیل تکنیکال در بازارهای مالی، به ویژه سهام عمل می کند.
این تئوری شامل ۶ اصل است؛ قیمت فعلی هر سهم یا دارایی ناشی از مجموعه عوامل بیرونی است، هر بازار شامل ۳ روند اصلی و هر روند شامل ۳ فاز است. شاخص های بازار باید یکدیگر را تایید کنند، حجم باید روند را تایید کند و روندها تا زمانیکه سیگنال برگشت تایید نشود، ادامه پیدا می کنند. اگرچه فضای رمزارزها متفاوت از بازارهای مالی سنتی است؛ اما می توان در کنار سایر ابزارهای تحلیلی از اصول داو برای آنالیز ارزهای دیجیتال استفاده کرد.
این اصول، پایه و اساس یکی از مهم ترین روشهای تحلیلگری، یعنی تحلیل تکنیکال است، همچنین بسیاری از افراد در بازارهای مالی معتقدند که چارلز داو پدر علم تحلیل تکنیکال است.
شاید دوست داشته باشید
تقویم اقتصادی (Economic Calendar) چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟
اندیکاتور ATR چیست و چه کاربردی در تحلیل تکنیکال دارد؟
آیا تحلیل تکنیکال بهتنهایی در بازار رمز ارزها سودآور است؟
اصطلاحات پایه فارکس که هر معامله گر باید بداند
تفاوت بازار اسپات و فیوچرز در فارکس چیست؟
اپن اینترست (Open Interest) در بازار رمز ارزها چیست؟
آموزش
تقویم اقتصادی (Economic Calendar) چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟
تقویم اقتصادی مثل یک “برنامهریزی خبری” برای بازار است. اگر به آن توجه نکنید، ممکن است در لحظه انتشار اخبار مهم با حرکتهای ناگهانی و شدید قیمت غافلگیر شوید. استفاده درست از آن کمک میکند ریسک معاملات را مدیریت کنید و حتی فرصتهای سودآور پیدا کنید.

منتشر شده
12 ساعت پیشدر
شهریور 21, 1404توسط
روکو (Rocco)
اگر معاملهگر یا فعال بازارهای مالی باشید، حتما تجربه کردهاید که یک خبر اقتصادی میتواند ظرف چند دقیقه بازار را زیر و رو کند. مثلا اعلام نرخ بیکاری آمریکا یا تصمیم فدرال رزرو درباره نرخ بهره کافی است تا قیمت دلار، طلا یا حتی بیت کوین نوسان شدیدی پیدا کند. در چنین شرایطی، دانستن زمان دقیق این رویدادها میتواند مرز میان یک معامله سودآور یا پشیمانکننده باشد.
اینجاست که تقویم اقتصادی به عنوان یک ابزار به کمک شما میآید. ابزاری که تمام اتفاقات مهم اقتصادی و مالی جهان را در یک جدول زمانی مشخص نمایش میدهد و به شما کمک میکند همیشه چند قدم جلوتر از بازار باشید. اگر میخواهید بدانید تقویم اقتصادی دقیقا چیست، چه اجزایی دارد و چطور باید از آن استفاده کنید، این مطلب را از دست ندهید.
تقویم اقتصادی (Economic Calendar) چیست؟
یک لیست زمانبندیشده از اعلامیههای اقتصادی، دادههای کلان، سخنرانیهای مقامات مالی و انتشار شاخصهای اقتصادی مثل نرخ بهره، تورم، بیکاری، تولید ناخالص داخلی و … است. علاوه بر این معمولاً زمان بیانیه های بانک مرکزی، سخنرانی های سیاست گذاران پولی و انتخابات را فهرست می کند.
بیشتر تقویم های اقتصادی منتشر شده شامل نوع داده مثل نرخ بیکاری، نتیجه قبلی که منتشر شده بود و انتظارات اجماع بازار برای نتیجه آتی می شوند. باید توجه داشت که نوع انتشار به طور کلی بسته به اینکه چه تاثیری می تواند داشته باشد؛ بصورت زیاد، متوسط، کم یا بدون تاثیر، کد گذاری می شود.
برای مثال، تصور کنید بانک مرکزی اروپا (ECB) قرار است درباره نرخ بهره (Interest Rate) جلسه برگزار کند. این تصمیم میتواند ارزش یورو را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. اگر شما معاملهگر بازار فارکس باشید و این تاریخ را ندانید، ممکن است در میانه یک معامله ناگهان با نوسانی شدید روبهرو شوید و فرصت مدیریت آن را از دست بدهید. اما وقتی به تقویم اقتصادی نگاه میکنید، میبینید که این رویداد دقیقا چه روز و ساعتی اتفاق میافتد و میتوانید از قبل برایش برنامهریزی کنید.
تقویم اقتصادی نه فقط برای معاملهگران حرفهای، بلکه برای هر فردی که در بازارهای مالی فعالیت میکند (از بورس و فارکس گرفته تا ارزهای دیجیتال) یک ابزار ضروری است. حتی سرمایهگذاران بلندمدت هم با نگاه به این تقویم میتوانند تصمیمهای دقیقتری برای مدیریت پرتفوی خود بگیرند.
اگر انتشار داده اقتصادی تأثیر کمی داشته باشد، آنگاه جفت ارز حرکتی نداشته و یا واکنشی جزیی نسبت به نتیجه از خود نشان خواهد داد. اما اگر در رویدادی با تأثیر متوسط، نتیجه نهایی با چیزی که انتظار می رفت خیلی تفاوت داشته باشد، باعث می شود جفت ارز به میزان بیشتری تغییر کند. زمانی که انتشار داده ها به طور قابل توجهی بیشتر یا کمتر از نتیجه مورد انتظار بازار باشند، به خصوص زمانی که صحبت از داده هایی با تأثیر بالا باشد، جفت ارز مرتبط تمایل بیشتری به حرکت دارد و بازار نوسانات قابل توجهی را در این فرآیند تجربه می کند.
چرا تقویم اقتصادی مهم است؟
- تقویم اقتصادی مانند یک نقشه راه است که مسیر حرکت بازارها را روشنتر میکند و شما را از غافلگیریهای ناگهانی نجات میدهد. به این ترتیب شما میتوانید تصمیمات معاملاتی خودتان را بر پایه اطلاعات موثق بگیرید.
- انتشار دادههای اقتصادی میتواند باعث نوسانات شدید در بازارهای مالی شود. برای مثال، اگر نرخ تورم بالاتر از حد انتظار اعلام شود، سرمایهگذاران انتظار افزایش نرخ بهره خواهند داشت و همین موضوع میتواند بازار سهام یا ارزهای دیجیتال را تحت تاثیر قرار دهد.
- بدون تقویم اقتصادی، بسیاری از تصمیمها بر اساس حدس و گمان گرفته میشود. معاملهگرانی که فقط با تحلیل تکنیکال کار میکنند، ممکن است در لحظه انتشار یک خبر بزرگ، گرفتار نوسانات غیرمنتظره بازار شوند. در حالیکه کسی که تقویم اقتصادی را دنبال میکند، میداند چه زمانی باید محتاطتر باشد یا حتی برای شکار فرصتهای جدید آماده شود.
- یکی از مهمترین مزیتهای تقویم اقتصادی، مدیریت ریسک است. اگر قبل از انتشار یک داده مهم پوزیشن باز دارید، میتوانید حجم معاملات خود را کاهش دهید، حد ضرر تنظیم کنید یا حتی معامله را ببندید تا از ضررهای سنگین جلوگیری شود.
- استفاده از تقویم اقتصادی به شما امکان میدهد استراتژیهای کوتاهمدت و بلندمدت خود را بر اساس دادههای واقعی طراحی کنید. به این ترتیب، معاملات شما نظم بیشتری پیدا میکند و احتمال موفقیت بالاتر میرود.
- بسیاری از ضررها به دلیل تصمیمات عجولانه و احساسی اتفاق میافتد. وقتی بدانید چه چیزی در راه است، آرامش بیشتری خواهید داشت و کمتر اسیر ترس یا طمع میشوید.
اجزای اصلی یک تقویم اقتصادی
وقتی وارد یک تقویم اقتصادی مثل Trading Economics یا Investing.com میشوید، در نگاه اول ممکن است جدول شلوغی ببینید که پر از عدد و کلمه است. اما اگر بدانید هر ستون چه معنایی دارد، کار با آن بسیار ساده خواهد شد. در ادامه تکتک اجزای اصلی این جدول که از وبسایت تریدینگ اکونومیکس آورده شده را توضیح میدهیم.

در قسمت بالای جدول بخشی برای فیلتر کردن نتایج آورده شده است. گزینه «Recent» فیلتری برای نشان دادن رویدادهای اخیر است و فقط موارد نزدیک به زمان فعلی را نشان میدهد. اگر میخواهید مثلا رویدادهای اقتصادی چند ماه دیگر را ببینید کافی است این فیلتر را تغییر دهید.
با استفاده از گزینه «Impact» شما میتوانید این رویدادهای اقتصادی را بر اساس سطح اهمیت آن ها دستهبندی کنید. تریدینگ اکونومیکس سه دستهبندی دارد. رویدادهای یک ستاره، دو ستاره و سه ستاره که طبیعتا اهمیت آن ها بر اساس تعداد ستاره افزایش مییابد.
قسمت «Countries» امکان فیلتر کردن بر اساس کشور یا اقتصاد موردنظر را فراهم میکند. مثلا اگر قصد دارید فقط شاخصهای اقصتادی کلان آمریکا را ببینید، کافی است روی این گزینه کلیک کرده و «United States» را انتخاب کنید.
فیلتر «Category» دستهبندی رویدادها را نمایش میدهد. مثلا شما میتوانید در این فیلتر گزینه «Prices & Inflation» را انتخاب کرده و فقط دادههای تورمی را مشاهده کنید.
بخش «UTC +3:30» نیز برای تعیین منطقه زمانی است. شما میتوانید منطقه زمانی خودتان (تهران-ایران) را تنظیم کنید تا ببینید دقیقا رویداد موردنظرتان در چه ساعتی به وقت ایران رخ میدهد.
- تاریخ و ساعت
اولین چیزی که در تقویم اقتصادی به چشم میآید، ستون زمان انتشار است. در این بخش دقیقا مشخص میشود که هر رویداد چه روز و ساعتی منتشر خواهد شد. اهمیت این قسمت بسیار بالاست، چون بازارها معمولا درست در همان لحظه انتشار خبر واکنش نشان میدهند. مثلا اگر در ساعت ۴:۰۰ صبح «شاخص اعتماد مصرفکننده استرالیا» منتشر شود، معاملهگران بازار فارکس در همان دقیقه باید آماده واکنش باشند.
همانطور که گفتیم، ساعت تقویم معمولا بر اساس منطقه زمانی قابل تغییر است. مثلا شما میتوانید آن را روی «تهران (UTC+3:30)» تنظیم کنید تا دقیقاً با ساعت محلی خودتان هماهنگ باشد.
- کشور
در ستون بعدی، پرچم و کد کشور (مثلاً GB = بریتانیا، AU = استرالیا، MX = مکزیک) قرار دارد که نشان میدهد داده متعلق به کدام اقتصاد است. گاهی اوقات هم رویدادها مربوط به یک بلوک منطقهای خاص مثلا اروپا (EA = Euro Area) هستند. در این صورت آن داده را باید به عنوان یک شاخص منطقهای و نه مربوط به یک کشور واحد تفسیر کرد.
- عنوان رویداد
این ستون عنوان خبر یا شاخص اقتصادی را نشان میدهد. گاهی هم کنار این عنوان، مخفف ماه میلادی (مثل AUG، SEP) دیده میشود که نشان میدهد داده مربوط به کدام ماه است. شناخت هر شاخص اهمیت زیادی دارد، چون هرکدام اثر متفاوتی روی بازار میگذارند.
اما نکته مهم اینجاست که همه رویدادها عددی و آماری نیستند. بعضی از آن ها بیشتر کیفی هستند و باید با توجه به ماهیتشان تفسیر شوند. برای درک بهتر، به چند نمونه نگاه کنیم:
- شاخصهای آماری (عددمحور)
مثل نرخ بیکاری (Unemployment Rate)، شاخص قیمت مصرف کننده (CPI)، یا تولید ناخالص داخلی (GDP). اینها همیشه یک عدد مشخص دارند که میتوان آن را با مقدار قبلی و پیشبینی بازار مقایسه کرد.
- سخنرانیها (Speech)
مثلا «سخنرانی رئیس فدرال رزرو». این نوع رویداد عدد ندارد، بلکه مهم محتوای صحبتهاست. اگر لحن سخنران به سمت سیاست انقباضی (افزایش نرخ بهره) باشد، بازار واکنش منفی به داراییهای پرریسک نشان میدهد. اگر لحن انبساطی باشد، میتواند باعث رشد بازار سهام یا ارزهای دیجیتال شود.
- حراج اوراق (Auction)
مثل «حراج اوراق ۱۰ ساله آمریکا» یا «حراج اوراق خزانه ژاپن». اینجا اعداد مربوط به بازده (Yield) یا حجم اوراق فروختهشده اهمیت دارند. بالا رفتن بازده معمولا نشانه افزایش هزینه استقراض دولت و احتمال بالا رفتن نرخ بهره است.
- شاخصهای نظرسنجی و اعتماد (Survey/Confidence Index)
مثل «شاخص اعتماد مصرفکننده» یا «شاخص مدیران خرید (PMI)». اینها با پرسشنامه از فعالان اقتصادی یا مصرفکنندگان تهیه میشوند و بازتابدهنده چشمانداز آینده هستند.
ستون Previous نشاندهنده نتیجه گزارش قبلی است. مثلا اگر شاخص بیکاری ماه گذشته ۸٪ بوده، این عدد در ستون Previous نمایش داده میشود. این بخش برای مقایسه روند بسیار مهم است، چون بازار همیشه تغییرات نسبت به گذشته را در نظر میگیرد.
در قسمت (Consensus / Forecast) دو ستون پیشبینی تحلیلگران و اقتصاددانان درباره آن شاخص یا داده اقتصادی آورده میشود. اما چه تفاوتی با هم دارند؟
Consensus یا اجماع در واقع میانگین پیشبینی جمعی تحلیلگران، اقتصاددانها و موسسات مالی است. یعنی چندین منبع معتبر پیشبینی خود را درباره یک شاخص اعلام میکنند و تقویم اقتصادی میانگین یا اجماع آنها را نمایش میدهد.
Forecast گاهی به همان معنی Consensus به کار میرود، اما در بعضی تقویمها (مثل Trading Economics) یک تفاوت کوچک دارد:
- Forecast معمولاً پیشبینی اختصاصی خود سایت یا موسسه منتشرکننده تقویم است.
- در حالی که Consensus نماینده پیشبینی کلی بازار و تحلیلگران مختلف است.
در ستون (Actual) مقدار واقعی در لحظه انتشار خبر بهروزرسانی میشود و عدد واقعی گزارش را نشان میدهد. در حقیقت، مهمترین بخش برای معاملهگران همین ستون است، چون مستقیما رفتار بازار را شکل میدهد.
بعضی تقویمها مثل Trading Economics در کنار هر شاخص نمودارهای کوچکی نمایش میدهند. این نمودار روند تاریخی آن شاخص را نشان میدهد (مثلا تغییرات نرخ بیکاری در چند ماه گذشته). با نگاه سریع به این بخش میتوانید متوجه شوید وضعیت در حال بهبود یا بدتر شدن است.

طبق ستون اول متوجه میشویم که شاخص قیمت تولیدکننده (PPI) آمریکا ساعت ۴ بعد از ظهر به وقت محلی منتشر میشود. به طور کلی، شاخصهای اقتصادی را میتوان در بازه زمانیهای مختلفی ارزیابی کرد. منظور از MoM بازه زمانی ماهانه است و YoY تغییرات کل یک سال نسبت به سال قبل را نشان میدهد.
در سطر اول که مربوط به شاخص PPI اصلی در بازه ماهانه است، میبینیم که مقدار قبلی ۰.۹٪ ثبت شده است. این یعنی در ماه گذشته قیمت تولیدکنندهها نسبت به ماه ماقبلش ۰.۹٪ افزایش داشته است. در ستون Forecast پیشبینی تریدینگ اکونومیکس برای این ماه ۰.۳٪ است و Consensus که میانگین پیشبینی اقتصاددانان و تحلیلگران مختلف را نشان میدهد ۰.۴٪ ثبت شده است. مقدار Actual یا واقعی هم هنوز منتشر نشده و به همین دلیل این ستون خالی مانده و در لحظه انتشار شاخص پر میشود.
چطور از تقویم اقتصادی استفاده کنیم؟
این بخش مهمترین قسمت مقاله است، چون فقط دانستن اینکه رویدادها چه زمانی هستند کافی نیست؛ باید بدانید چطور از این اطلاعات استفاده کنید.
- برنامهریزی هفتگی: در ابتدای هفته به تقویم اقتصادی نگاه کنید و رویدادهای مهم (مثل NFP یا تصمیم نرخ بهره) را علامت بزنید. این کار به شما کمک میکند از قبل آماده باشید.
- ترکیب با تحلیل تکنیکال: اگر میبینید یک خبر مهم نزدیک است، سطوح حمایت و مقاومت نمودار را بررسی کنید. مثلا اگر خبر منفی بیاید و بازار به حمایت نزدیک باشد، احتمال شکستن حمایت بیشتر میشود.
- استراتژی معاملاتی متناسب با خبر: بعضی معاملهگران قبل از انتشار خبر، از بازار خارج میشوند تا ریسک نکنند. برخی دیگر ترجیح میدهند منتظر بمانند و پس از انتشار داده و مشخص شدن جهت بازار وارد معامله شوند.
- مدیریت حجم و حد ضرر: در زمانهایی که احتمال نوسان شدید وجود دارد، بهتر است حجم معامله کمتر شود یا حد ضرر نزدیکتر قرار بگیرد.
- ثبت تجربهها: بهترین راه برای یادگیری استفاده از تقویم اقتصادی، تجربه شخصی است. بعد از هر رویداد مهم یادداشت کنید بازار چگونه واکنش نشان داد و استراتژی شما چقدر موفق بود.
تقویم اقتصادی را از کجا ببینیم؟
امروزه دهها وبسایت معتبر وجود دارد که تقویم اقتصادی رایگان و بهروزی ارائه میدهند. برخی از بهترین منابع عبارتاند از:
- Trading Economics: همه رویدادها، نرخ بهره، قیمتها و تورم، بازار کار، رشد تولید ناخالص داخلی، تجارت خارجی، دولت، اعتماد تجاری، احساسات مصرفکننده، بازار مسکن.
- Investing.com: تقویم اقتصادی همزمان با اعلام رویدادهای اقتصادی، شاخصها را دریافت کنید و تأثیر فوری آنها بر بازار جهانی را مشاهده کنید – از جمله رویدادهای قبلی، …
- Forex Factory: با تقویم اقتصادی فارکس محور، رویدادهای تأثیرگذار بر بازار را خیلی قبل از وقوع پیشبینی کنید.
- TradingView: تقویم اقتصادی آخرین و رویدادهای اقتصادی آینده را نشان میدهد که میتوانند بر داراییها، مناطق و بازارهای جهانی خاصی تأثیر بگذارند.
- FXStreet: تقویم اقتصادی لحظهای، رویدادها و شاخصهای اقتصادی سراسر جهان را پوشش میدهد.
- MyFxBook: تقویم اقتصادی به صورت آنی که تمام رویدادها و اطلاعیههای اقتصادی را پوشش میدهد. مقادیر تاریخی، قبلی، اجماعی و واقعی هر شاخص را مشاهده کنید.
همچنین بروکرهای فارکس هم معمولاً تقویم اقتصادی روی سایت خود دارند.
در انتها
تقویم اقتصادی مثل یک “برنامهریزی خبری” برای بازار است. اگر به آن توجه نکنید، ممکن است در لحظه انتشار اخبار مهم با حرکتهای ناگهانی و شدید قیمت غافلگیر شوید. استفاده درست از آن کمک میکند ریسک معاملات را مدیریت کنید و حتی فرصتهای سودآور پیدا کنید. در دنیایی که ثانیهها حرف اول را میزنند، اطلاع از آنچه در راه است، برگ برنده شماست. با استفاده منظم از این ابزار، دیگر از نوسانات ناگهانی غافلگیر نخواهید شد و میتوانید با اطمینان بیشتری برای آینده سرمایهگذاری خود برنامهریزی کنید.
به یاد داشته باشید، موفقیت در بازارهای مالی تنها به تحلیل نمودارها محدود نمیشود. تسلط بر اطلاعات و درک وقایع کلان اقتصادی، مکمل تحلیل تکنیکال است و شما را در مسیری قرار میدهد که به جای دنبال کردن بازار، آن را پیشبینی کنید. به همین خاطر توصیه میکنیم که از همین امروز، استفاده از تقویم اقتصادی را به یکی از عادتهای معاملاتی خود تبدیل کنید.
سودآوری و معامله گری بصورت مداوم در بازار می تواند بسیار چالش برانگیز باشد، و واقعیت مسلم این است که اکثر معامله گران خرد معمولا پول خود را در این بازار از دست می دهند. با این وجود، با یک برنامه معاملاتی جامع، ابزارهای مناسب و دانش کافی از بازار ارز، شانس موفقیت شما به عنوان یک معامله گر به میزان قابل توجهی افزایش می یابد.
آموزش
اندیکاتور ATR چیست و چه کاربردی در تحلیل تکنیکال دارد؟

منتشر شده
3 هفته پیشدر
شهریور 1, 1404توسط
روکو (Rocco)
بررسی دامنه تغییرات قیمت سهام یکی از موثرترین روشها برای اندازهگیری میزان نوسان قیمت است. برای تعیین دامنه تغییرات، کافی است بالاترین و پایینترین قیمت را در یک بازه زمانی معین مقایسه کنیم. در ادامه، به بررسی جزئیات بیشتری درباره اندیکاتور ATR، از جمله نحوه محاسبه آن، کاربردهای مختلف در معاملات و نکاتی برای استفاده بهینه در تحلیل تکنیکال میپردازیم. با اینوستورنت همراه باشید.
اندیکاتور ATR چیست؟
اندیکاتور ATR، مختصر کلمه (Average True Range) یا میانگین دامنه واقعی است. این اندیکاتور یکی از ابزارهای تحلیل تکنیکال است که برای اندازهگیری نوسانات بازار استفاده میشود. این اندیکاتور توسط ولز وایلدر (Welles Wilder) سال ۱۹۷۸ در کتابی با عنوان “مفاهیم جدید در سیستمهای معاملاتی تکنیکال” معرفی شد. ATR به معاملهگران کمک میکند تا نوسانات بازار را بهتر درک کنند و تصمیمات معاملاتی بهتری بگیرند.
اندیکاتور ATR نوسانات را به صورت مطلق اندازهگیری میکند و مقادیر حاصل از آن درصدی از قیمتهای فعلی نیستند. به عبارتی دیگر، ATR سهام با قیمت بالا، بیشتر از ATR سهام با قیمت پایین خواهد بود. به عنوان مثال، سهامی که قیمت آن در بازه ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار معامله میشود، ATR بالاتری نسبت به سهامی با بازه قیمتی ۵۰ تا ۶۰ هزار خواهد داشت. بنابراین، نمیتوان مقادیر ATR سهام مختلف را با یکدیگر مقایسه کرد.
نحوه محاسبه اندیکاتور ATR
محاسبه ATR شامل مراحلی است که به ترتیب زیر انجام میشود:
۱. محاسبه دامنه واقعی (True Range)
TR بزرگترین مقدار بین سه دسته زیر است:
اختلاف بین بالاترین (High) و پایینترین قیمت (Low) در دوره فعلی
تفاوت بین بالاترین قیمت دوره فعلی (High) و قیمت بسته شدن دوره قبلی (Previous Close)
تفاوت بین پایینترین قیمت دوره فعلی (Low) و قیمت بسته شدن دوره قبلی (Previous Close)
۲. میانگینگیری دامنه واقعی:
ATR با میانگینگیری دامنه واقعی (TR) در یک دوره مشخص محاسبه میشود. معمولاً این دوره ۱۴ روزه است، اما میتوان آن را بر اساس نیازهای خاص تنظیم کرد.

دوره های استاندارد برای محاسبه ATR
ولز وایلدر مخترع اندیکاتور ATR، محاسبه این اندیکاتور را با یک دوره زمانی ۱۴ روزه پیشنهاد کرده است. استفاده از این دوره استاندارد ۱۴ روزه باعث میشود که ATR نه بیش از حد حساس باشد و نه تغییرات مهم را از دست بدهد. اگرچه دوره ۱۴ روزه به عنوان یک استاندارد عمومی پذیرفته شده است، اما استفاده از دورههای کوتاهتر یا بلندتر نیز میتواند با توجه به عوامل مختلفی از جمله استراتژی معاملاتی، افق زمانی افراد و نوع بازار مفید باشد. مقدار ATR به دوره زمانی انتخابی حساس است و ممکن است در دورههای مختلف نتایج متفاوتی ارائه دهد.
کاربردهای ATR
اندیکاتور ATR کاربردهای متنوعی دارد که در ادامه به برخی از مهمترین آنها اشاره میشود:
۱. اندازهگیری نوسانات بازار
ATR به تحلیلگران کمک میکند تا نوسانات بازار را اندازهگیری کنند. مقادیر بالای ATR نشاندهنده نوسانات زیاد سهام و مقادیر پایین نشاندهنده نوسانات کم است. این اطلاعات میتوانند در تصمیمگیریهای معاملاتی کمک کنند.
۲. تعیین حد ضرر (Stop Loss)
یکی از کاربردهای مهم ATR تعیین حد سود و حد ضرر است. معاملهگران میتوانند از ATR برای تعیین فاصله مناسب حد ضرر استفاده کنند. زمانی که اندیکاتور ATR مقادیر بالاتری را نمایش میدهد، معاملهگران نوسانات قیمتی بیشتری را پیشبینی میکنند. در نتیجه، آنها معمولاً حد ضرر خود را با فاصله بیشتری از قیمت فعلی قرار میدهند تا از نوسانات شدید بازار در امان بمانند. برعکس، زمانی که ATR نشاندهنده نوسانات کمتری باشد، معاملهگران حد ضرر را نزدیکتر به قیمت فعلی تعیین میکنند تا از حرکات قیمتی کوچک نیز بهرهبرداری کنند.
«خروج شاندلیر» (Chandelier Exit) یکی از تکنیکهای مشهور است که توسط «چاک لبو» (Chuck LeBeau) ابداع شده است. این روش یک تکنیک مبتنی بر ATR است که محدوده حد ضرر را برای موقعیتهای معاملاتی خرید و فروش تعیین میکند.
محدودیتهای اندیکاتور ATR
دو محدودیت اصلی برای استفاده از اندیکاتور ATR وجود دارد که معاملهگران باید به آنها توجه داشته باشند.
۱. محدودیت اول، متفاوت بودن تفسیر نتایج ATR است. هر معاملهگری ممکن است برداشت متفاوتی از نتایج این اندیکاتور داشته باشد.
۲. محدودیت دوم این است که اندیکاتور ATR جهت قیمت را مورد بررسی قرار نمیدهد و تنها به اندازهگیری نوسانات میپردازد. به همین دلیل، ممکن است معاملهگر حرکتهای متفاوتی را از بازار دریافت کند، به خصوص زمانی که پیوتها در حال شکلگیری هستند یا روندها معکوس میشوند.
برای مثال، اگر قیمت حرکت چشمگیری برخلاف روند قبلی داشته باشد و اندیکاتور ATR نیز به میزان قابلتوجهی افزایش یابد، برخی معاملهگران ممکن است تصور کنند که ATR روند قبلی را تأیید میکند، در حالی که این برداشت ممکن است نادرست باشد.
اندیکاتور ATR یکی از ابزارهای مهم و کاربردی در تحلیل تکنیکال است که به معاملهگران کمک میکند تا نوسانات بازار را بهتر درک کنند و تصمیمات معاملاتی بهتری بگیرند. با توجه به مزایا و کاربردهای متعدد ATR، این اندیکاتور میتواند نقش مهمی در استراتژیهای معاملاتی ایفا کند. با این حال، معاملهگران باید به محدودیتهای آن نیز توجه کنند و از ATR در کنار سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال استفاده کنند تا به نتایج دقیقتری دست یابند.

استارک ور (StarkWare) تأیید کل تاریخچه بلاکچین با ۱ مگابایت حجم ممکن ساخت!

تقویم اقتصادی (Economic Calendar) چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟

ارتقای آلپنگلو (Alpenglow) در سولانا تأیید شد؛ تراکنشها بزودی با سرعت اینترنت نهایی میشوند

تراست ولت امکان معامله سهام های توکنیزه (RWA) را برای کاربران فعال کرد

اندیکاتور ATR چیست و چه کاربردی در تحلیل تکنیکال دارد؟

۹ عادت مالی که افراد منظم را به ثبات و آزادی مالی میرساند

کاناری کپیتال برای ETF اینجکتیو (INJ) ثبتنام کرد

کاردینال؛ اولین پروتکل دیفای بیت کوین بر بستر کاردانو

هر اونس چند گرم طلای ۱۸ عیار است؟ تبدیل ساده انس به گرم طلا

آیا تحلیل تکنیکال بهتنهایی در بازار رمز ارزها سودآور است؟

کوینبیس توکن اتنا (ENA) را به رودمپ خود اضافه کرد

در ۲ ماه اخیر بیش از ۱۰٪ پروژهها ناپدید شدهاند!

ارتقای آلپنگلو (Alpenglow) در سولانا تأیید شد؛ تراکنشها بزودی با سرعت اینترنت نهایی میشوند

اندیکاتور ATR چیست و چه کاربردی در تحلیل تکنیکال دارد؟

تراست ولت امکان معامله سهام های توکنیزه (RWA) را برای کاربران فعال کرد

تقویم اقتصادی (Economic Calendar) چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟

استارک ور (StarkWare) تأیید کل تاریخچه بلاکچین با ۱ مگابایت حجم ممکن ساخت!

سریال پول به زبان ساده (Money, Explained) قسمت پنجم (آخر)

سریال پول به زبان ساده (Money, Explained) قسمت چهارم

سریال پول به زبان ساده (Money, Explained) قسمت سوم

سریال پول به زبان ساده (Money, Explained) قسمت دوم

سریال پول به زبان ساده (Money, Explained) قسمت اول

مستند دیپ وب (Deep Web) 2015

مستند شغل داخلی (Inside Job) بحران مالی

مارجین کال (Margin Call)

فیلم بازیکن شماره یک آماده (Ready Player One)

فیلم مرد آزاد (Free Guy)
![مستند کریپتوپیا [Cryptopia]، بیت کوین، بلاکچین و آینده اینترنت](https://investorent.xyz/wp-content/uploads/مستند-کریپتوپیا-Cryptopia-80x80.webp)
مستند کریپتوپیا (Cryptopia)

برای ارسال نظر باید وارد شوید ورود