با ما همراه باشید

بلاکتوپیا

بلاکچین (Blockchain)، هش گراف (Hashgraph) و تنگل (Tangle)

از زمان شکل گیری بلاکچین در سال ۲۰۰۸، دنیای فناوری های دفتر کل توزیع شده با سرعت زیادی در حال رشد است و فناوری های جدید برای مشکلات موجود در فناوری های قدیمی راه حل ارائه می دهند. تنگل و هش گراف دو نمونه از چنین فناوری هایی می باشند که به مشکل هزینه های زیاد تراکنش و تاخیر بالای موجود در بلاکچین می پردازند.

منتشر شده

در

بلاکچین (Blockchain)، هش گراف (Hashgraph) و تنگل (Tangle)

احتمالا تا به حال در حوزه رمزارزها با نام دفتر کل توزیع شده (DLT) مواجه شده اید. دفتر کل های توزیع شده قابلیت های چشمگیر و فراوانی دارند که به سه نوع فناوری آن اشاره می کنیم.

تقاضای ذخیره و تحلیل داده ها در حال افزایش است. داده ها ابتدا در دفاتر کل شخصی ذخیره می شدند و طرفین معامله، جزییات تراکنش را به دفتر کل (لجر /Ledger) شخصی خودشان وارد می کردند. یک خطا در ورودی داده ها از جانب هر کدام از طرفین تراکنش باعث اختلاف و تناقض داده ها می شد و تاییدیه صحت داده ها به دلیل در دسترس نبودن نسخه خارجی تراکنش بسیار دشوار بود.

این موضوع منجر به متمرکز سازی ذخیره داده ها شد که طی آن یک شخص ثالث مورد اعتماد، دفتر کلی همراه با تمام تراکنش ها در اختیار داشت و هنگام بروز اختلاف نقش واسطه را ایفا می کرد. متمرکز سازی ذخیره داده ها منجر به تاخیر (لتنسی) شد و برای هکرها، راه نفوذ و حمله فراهم می کرد. نقاط ضعف ذکر شده منجر به توسعه فناوری دفتر کل توزیع شده یا DLT شد.

دفتر کل توزیع شده (Distributed Ledger) یک دیتابیس است که به طور جامع به اشتراک گذاشته می شود و در سراسر شبکه هماهنگ شده و بین چندین سایت، سازمان و … پخش می شود.

دفتر کل توزیع شده به تراکنش ها اجازه می دهد تا دید عمومی داشته باشند و در نتیجه حمله سایبری را دشوارتر می کند. شرکت کنندگان در هر نود (Node) شبکه می توانند به سوابق اشتراک گذاشته شده در آن شبکه دسترسی داشته و نسخه مشابهی از آن سوابق را در اختیار داشته باشند. به علاوه، هر تغییر یا اصلاح و افزایشی که بر روی لجر یا دفتر کل انجام شود طی چند ثانیه یا دقیقه برای تمام شرکت کنندگان کپی و اعمال می شود.

فناوری های دفتر کل توزیع شده، مشکلات حمله به سیستم متمرکز را برطرف کردند اما تا قبل از اینکه ساتوشی ناکاموتو DLT ای به نام بلاکچین (Blockchain) یا همان بیت کوین (Bitcoin) را تاسیس کند، قادر به بررسی کپی و شبیه سازی تراکنش ها دوبار خرج کردن (Double Spending) نبودند.

بلاکچین بیت کوین که یک DLT مبتنی بر الگوریتم اجماع اثبات کار PoW می باشد، اساس چندین فناوری پیشرفته DLT نظیر هش گراف (HashGraph) در هدرا و تنگل (Tangle) شده است.

بلاکچین (Blockchain)

شکل گیری بلاکچین برای این بود که به کاربران امکان دهد تا بین خود و بدون دخالت واسطه، پرداخت ها را انجام دهند و در نتیجه هزینه های واسطه را حذف کنند. این امر توسط یک سرور زمان بندی و توزیع شده‌ همتا به همتا (Peer to Peer) انجام می شود تا بتوان ترتیب زمانی تراکنش را اثبات کرد. امنیت سیستم بر اساس این فرض می باشد که نودهای فعال و درستکار نسبت به نود های هکر قدرت پردازش بیشتری دارند.

  • معماری

اسم بلاکچین بیانگر معماری فناوری می باشد که در آن گروهی از بلاک ها به یکدیگر متصل اند تا یک زنجیره یا چین (Chain) را شکل دهند.

یک بلاک، مجموعه ای از تراکنش های معتبری است که با یکدیگر تشکیل گروه داده اند. این بلاک ها به صورت درخت مرکل (Merkle tree)، هش (Hash) و کد گذاری شده اند. در نتیجه هر بلاک شامل یک هش کریپتو گرافیک بلاک قبلی می باشد که این دو بلاک را به هم متصل می کند. با ایجاد هر بلاک جدید، شکل دهی زنجیره‌ کامل تر می شود.

معماری بلاکچین

جنسیس بلاک (Genesis block)، اولین بلاک در بلاکچین می باشد. زنجیره اصلی بلاکچین همواره به جنسیس بلاک ارجاع داده می شود. جنسیس بلاک تقریبا همواره داخل نرم افزار برنامه ای که از آن بلاکچین استفاده می کند، گماشته و حک می شود.

اولین کاربرد بلاکچین بیت کوین (Bitcoin) بود. در بلاکچین، یک بیت کوین زنجیره ای از امضاهای دیجیتالی است. فرد پرداخت کننده با امضای دیجیتالی بر روی هش (Hash) تراکنش قبلی و کلید عمومی گیرنده، کوین خود را به گیرنده انتقال می دهد.

برای جلوگیری از دوبار خرج کردن توسط پرداخت کننده، فناوری بلاکچین مانند یک سرور زمان بندی عمل می کند. سرور پس از دریافت هش بلاک از تراکنش ها، به آن برچسب زمانی می زند و هش را به طور گسترده منتشر می کند. برچسب زمانی (Timestamp) مورد نظر اثبات می کند که داده ها در آن زمان وجود دارند. هر برچسب زمانی شامل برچسب زمانی قبلی بوده و این ها شکل دهنده زنجیره یا همان بلاکچین می باشند.

هر بلاک در بلاکچین شامل چندین تراکنش است که دارای برچسب زمانی می باشند و هر تراکنش شامل امضای دیجیتالی پرداخت کننده و کلید عمومی گیرنده همراه با هش تراکنش می باشد.

  • اجماع

در بلاکچین بیت کوین هنگامی که تراکنش جدیدی شکل می گیرد، به تمام نودها اطلاع داده می شود. هر نود تراکنش ها را جمع آوری می کند و یک بلاک را می سازد.

نودها بر اساس الگوریتم اثبات کار (PoW) فعالیت می کنند و باید با تغییر پارامتر Nonce در بلاک، به هش ‌برسند که با تعداد مشخصی صفر شروع شود.

هنگامی که یک نود Nonce را برای یک بلاک پیدا کرد، آن نود بلاک را در میان نود های دیگر منتشر می کند. در صورتی که تمام تراکنش های بلاک معتبر باشند و کپی نشده باشند، نودها تراکنش را قبول می کنند.

بلاک به تایید اکثریت نودها نیاز دارد و نیازی به تایید تمامی نودها نمی باشد. پس از اینکه اکثریت نودها تراکنش را قبول کردند، بلاک به زنجیره اصلی اضافه می شود و نودها با استفاده از هش بلاک پذیرفته شده به عنوان هش بلاک قبلی، شروع به کار بر روی بلاک جدید می کنند.

  • محدودیت ها
  1. فرض اصلی در بلاکچین این است که نودهای درستکار بیشتر از گروه هکر ها، قدرت پردازش (Mining) را در دست خواهند داشت. اگر گروه هکر ها بتوانند بیشتر از نود های درستکار قدرت پردازنده را در دست بگیرند می توانند از مردم کلاهبرداری کنند.
  2. هر نود تا زمانی که بلاک شکل بگیرد، تراکنش ها را جمع آوری می کند و سپس برای بلاک، بر اساس الگوریتم اثبات کار، Nonce می یابد. در آخر، این بلاک برای دریافت تاییدیه به نود های دیگر فرستاده می شود. این موضوع  بین ایجاد تراکنش و تایید آن، تاخیر ایجاد می کند و میزان این تاخیر متاثر از تعداد تراکنش های باز و قدرت اجرایی نود ها می باشد.
  3. تمام نود هایی که در ایجاد و تایید بلاک ها دخیل اند، تشویق می شوند. کاربری که درخواست انتقال (تراکنش) را ایجاد می کند موظف است کارمزد انتقال را پرداخت کند تا زمان و انرژی مورد استفاده نود ها برای انتقال هایی با مقادیر کم را هم که بسیار گران است، جبران شود.

هش گراف (Hashgraph)

دفتر کل عمومی غیر متمرکز هش گراف، توسط شورای هش گراف هدرا (Hedera Hashgraph Council) اداره می شود. هش گراف در صدد بر طرف کردن موانع عملکرد، امنیت، نظارت، ثبات و معرفی رویه قانون گذاری است تا جایگزین بهتری برای بلاکچین باشد. هش گراف تقریبا راندمان کامل پهنای باند را ارائه داده و از تحمل خطای بیزانس (aBFT) برای رسیدن به اجماع و حفظ استاندارد های برتر امنیتی استفاده می کند.

هسته هش گراف بر اساس زبان جاوا می باشد. در نتیجه، اجرای قراردادهای هوشمند و برنامه غیر متمرکز (DApps) با استفاده از جاوا کد گذاری می شود. هش گراف هدرا (Hedera Hashgraph)، رمز ارزها را برای انجام پرداخت ها و کارمزد های پرداخت را برای استفاده از پلتفرم تعیین کرده است.

  • معماری

بلاکچین (Blockchain) ساختار درختی دارد. زنجیره اصلی ریشه درخت و نود ها شاخه های آن می باشند. در بلاکچین برای جلوگیری از رشد بیش از حد شاخه ها، آن ها را هرس می کنند. در مقابل، هش گراف (Hashgraph) شاخه های جدید را شکل می دهد و نود را به زنجیره اصلی بر می گرداند.

سیستم فایل هش گراف (Hashgraph) به کابران اجازه می دهد تا با به اجماع رسیدن، دقیقا تعیین کنند چه اطلاعاتی ذخیره شود و کدام یک ذخیره نشود.

یک فایل باید توسط هش خود در دسترس باشد و یک شماره شناسه ID داشته باشد. فایل ها در هش گراف در درخت مرکل ذخیره می شوند اما برای اینکه توسعه دهندگان بتوانند آن ها را تغییر دهند، کلاس هایی در جاوا ارائه شده است.

نودها تراکنش هایی که از کاربران گرفته اند را با استفاده از پروتکل شایعه پراکنی (Gossip Protocol) در سراسر شبکه به اشتراک می گذارند. پس از اینکه تراکنش میان تمام نودها پخش شد، نودها الگوریتم اجماع هش گراف را اجرا می کنند تا به توافقی بر سر زمان بندی برسند و به ترتیب زمانی هر تراکنش را مرتب کنند. سپس هر نود نسخه وضعیت هش گراف خود را به روز رسانی می کند.

  • اجماع

همانطور که گفته شد، هش گراف از مکانیزم اجماع (aBFT) استفاده می کند. این مورد بدان معناست که هیچ عضوی به تنهایی نمی تواند باعث جلوگیری رسیدن جامعه به اجماع شود و هم چنین نمی تواند پس از رسیدن به اجماع، آن را تغییر دهند.

در هش گراف، حتی اگر هکر ها بتوانند پیام های مورد نظر خود را کنترل یا حذف کنند، باز هم اجماع به دست خواهد آمد. فرض این است که بیش از دو سوم نودها درستکار باشند و اگر یک پیام مکررا از یک نود به نود دیگر در سراسر اینترنت فرستاده شود، هر نود می تواند توسط دیگری و الی آخر از پیام آگاه شود.

  • مقایسه با بلاکچین
  1. با کنار گذاشتن الگوریتم اجماع اثبات کار (PoW)، راندمان هش گراف با توجه به عدم نیاز به پهنای باند و انجام هزینه برای سخت افزار، افزایش یافته است. کاربران می توانند از سخت افزار مقرون به صرفه و در دسترس استفاده کنند و پهنای باند مورد نیاز تنها برای اطلاع دادن به تمام نودهای در رابطه با تراکنش است. هم چنین تاخیر و زمان بین تراکنش و تایید را کاهش می دهد.
  2. مکانیزم شایعه پراکنی سریعتر و ارزانتر از PoW است اما هر دو یک فرض را دنبال می کنند و آن این است که هکرها نمی توانند همزمان به بیش از یک سوم نودها حمله کنند. اگر هکر ها با قدرت کافی پردازنده، بیش از یک سوم نودهای شبکه را مسدود کنند، ممکن است شبکه با اختلال مواجه شود.

تنگل (Tangle)

تنگل، فناوری دفتر کل توزیع شده برای اینترنت اشیا (IoT) است و ویژگی های مورد نیاز برای ایجاد سیستم ریز پرداخت ماشین به ماشین را ارائه می دهد.

IOTA رمز ارزی دارای فناوری تنگل و اینترنت اشیا است. ریز پرداخت ها به دلیل کارمزد بالا تراکنش و مکانیزم اجماع اثبات کار، معضل جدی در بلاکچین می باشند. تنگل این معضل را با حذف تفاوت بین صادر کننده و تاییده کننده برطرف می کند.

  • معماری

تنگل برای ذخیره سازی تراکنش ها از ساختار گراف جهت دار غیر مدور (Directed Acyclic Graph) یا (DAG) بهره برده است. هنگامی که تراکنش جدیدی ایجاد می شود، DAG دو تراکنش قبلی را تایید می کند. اگر تراکنش A تراکنش B را تایید کند، نشان دهنده این است که A به طور مستقیم B را تایید کرده است. در سناریویی که A مستقیما B و B مستقیما C را تایید می کند، پس A غیر مستقیم C را تایید می کند.

گراف در مهندسی داده به مجموعه محدودی از نقطه‌ها و خطوط اشاره دارد که آن ها را به یکدیگر متصل می کنند. البته در مورد DAG قضیه کمی فرق می کند و این نقطه ها هر کدام نشان دهنده یک وظیفه پردازش داده هستند.

به منظور صدور یک تراکنش، نود بر اساس الگوریتم، دو تراکنش دیگر را برای تایید انتخاب می کند. سپس بررسی می کنند که دو تراکنش با یکدیگر تناقض نداشته باشند. در صورت وجود تناقض، نود تراکنش متناقض را تایید نمی کند. برای تایید تراکنش، نود باید پازل کریپتوگرافیک مشابه با بلاکچین بیت کوین را حل کند.

هر تراکنش در IOTA دارای وزن ۳n می باشد که n عدد صحیح مثبت است. تراکنش هایی با وزن بیشتر مهم تر از تراکنش با وزن کمتر هستند. وزن تجمعی هر تراکنش برابر است با وزن تراکنش به علاوه مجموع وزن های تمام تراکنش هایی که مستقیم یا غیرمستقیم تایید شده اند.

هر تراکنش در تنگل شامل یک دسته هش می باشد. تمام تراکنش هایی که یک تراکنش کامل را تشکیل می دهند دارای دسته هش مشابه اند. تمام تراکنش ها به غیر از انعام ها شامل هش شاخه (برنچ هش) می باشند. علاوه بر این شامل هش تنه اصلی (ترانک هش) نیز می باشند که این هش، تراکنش را به تراکنش بعدی در دسته متصل می‌کند. در آخر، تمام تراکنش ها شامل هش تراکنش شخصی خود می باشند.

  • مقایسه با بلاکچین
  1. معماری تنگل با بلاکچین متفاوت است. بلاکچین دارای ساختار توزیع شده جهانی می باشد که در آن نودها نسخه ای از لجر (Ledger) را حفظ می کنند. در تنگل، داده ها در DAG ذخیره می شوند.
  2. در تنگل، تراکنش ها مستقیما توسط تراکنش های جدید تایید می شوند و مجبور نیستند منتظر بمانند تا در بلاک قرار گیرند. این مورد تاخیر بین شروع به کار و تراکنش را کاهش می دهد.
  3. نهاد مجزایی برای تایید تراکنش ها وجود ندارد. برای اینکه تراکنش جدیدی رخ دهد، باید دو تراکنش دیگر تایید شوند، بنابراین باعث حذف مفهوم مشوق پولی و کاهش چشمگیر هزینه تراکنش می شود و ریز تراکنش ها را در سیستم امکان پذیر می کند.

اخبار

استارک ور (StarkWare) تأیید کل تاریخچه بلاکچین با ۱ مگابایت حجم ممکن ساخت!

شرکت StarkWare فناوری جدیدی اعلام کرده که «تصدیق بلوک‌های بلاک‌چین بیت‌کوین از ابتدای پیدایش تا حال» را در قالب یک پرُف (proof) تقریباً ۱ مگابایتی ممکن می‌کند، البته نه به معنی دانلود کل تاریخچه تراکنش‌ها، بلکه فقط هِدِر بلوک‌ها.

منتشر شده

در

شرکت استارک‌ور (StarkWare) که در زمینه فناوری پیشرفته دانش صفر (Zero-Knowledge یا ZK) تخصص دارد، از یک دستاورد بزرگ رونمایی کرده است که می‌تواند اساس تعامل کاربران با شبکه بیت‌کوین را دگرگون کند. این شرکت موفق به ساخت یک اثبات تأیید (Verification Proof) مبتنی بر دانش صفر از کل بلاکچین بیت‌کوین شده است که به طرز شگفت‌انگیزی سبک بوده و به راحتی بر روی دستگاه‌های موبایل قابل اجراست. این نوآوری به هر کاربری اجازه می‌دهد تا به طور مستقل و بدون نیاز به سخت‌افزارهای گران‌قیمت، تاریخچه بیت‌کوین را اعتبارسنجی کند.

این اثبات که توسط استارک‌ور توسعه داده شده، تنها ۱ مگابایت حجم دارد. این در حالی است که حجم کامل بلاکچین بیت‌کوین (Bitcoin) در حال حاضر از مرز ۶۸۰ گیگابایت فراتر رفته است. به گفته عبدالحمید بختا (Abdelhamid Bakhta)، مدیر اکوسیستم در استارک‌ور، این تکنولوژی به کاربران امکان می‌دهد تا تراکنش‌ها را در کمتر از ۱۰۰ میلی‌ثانیه تأیید کنند. این پیشرفت، تحقق مدرن ایده‌ای است که برای اولین بار توسط ساتوشی ناکاموتو در وایت‌پیپر بیت‌کوین تحت عنوان تأیید پرداخت ساده شده (SPV) مطرح شد و اکنون موانع فنی و مالی را برای میلیون‌ها کاربر از میان برمی‌دارد.

An illustrated model of SPV outlined in Satoshi’s Bitcoin whitepaper. Source: Nakamoto Institute
An illustrated model of SPV outlined in Satoshi’s Bitcoin whitepaper. Source: Nakamoto Institute

چگونه ۶۸۰ گیگابایت داده در ۱ مگابایت فشرده می‌شود؟

راز این فشرده‌سازی خارق‌العاده در محتوای اثبات نهفته است. این فایل ۱ مگابایتی، تاریخچه کامل و جزئیات تمام تراکنش‌ها را در خود جای نداده است؛ بلکه شامل تمام هدرهای بلاک (Block Headers) از اولین بلاک شبکه (بلاک جنسیس) تا به امروز است. هر هدر بلاک مانند یک شناسنامه برای آن بلاک عمل می‌کند و حاوی اطلاعات کلیدی زیر است:

  • شماره نسخه (Version Number): نسخه نرم‌افزار بیت‌کوین که برای استخراج بلاک استفاده شده است.
  • ارجاع به بلاک قبلی (Previous Block Reference): پیوندی رمزنگاری‌شده که زنجیره بلاک‌ها را به هم متصل می‌کند.
  • برچسب زمانی (Timestamp): زمان تقریبی ایجاد بلاک.
  • اندازه بلاک (Block Size): حجم بلاک.
  • نانس (Nonce): عدد تصادفی که ماینرها برای حل معمای محاسباتی و افزودن بلاک به دفتر کل، آن را پیدا می‌کنند.

با در اختیار داشتن زنجیره‌ای از این هدرها، یک کاربر می‌تواند به طور مستقل و با اطمینان بالا، صحت و اعتبار کل تاریخچه شبکه را بدون نیاز به دانلود صدها گیگابایت داده، بررسی کند.

The number of Bitcoin nodes has been steadily rising since 2015. Source: Coin Dance
Bitcoin Nodes

این دستاورد در زمانی ارائه می‌شود که جامعه بیت‌کوین درگیر یکی از مهم‌ترین بحث‌های داخلی خود، یعنی چالش حفظ تمرکززدایی (Decentralization) در مقابل رشد روزافزون حجم بلاکچین است. یکی از ارزش‌های بنیادین بیت‌کوین این است که اجرای یک نود کامل (Full Node) برای هر کسی با یک کامپیوتر شخصی معمولی امکان‌پذیر باشد. این دسترسی آسان، تضمین‌کننده امنیت و مکانیزم اجماع شبکه است که توسط هزاران اپراتور نود مستقل در سراسر جهان اجرا می‌شود.

با این حال، ظهور پدیده‌هایی مانند اُردینالز و اینسکریپشن‌ها که امکان ذخیره‌سازی داده‌های غیرپولی (مانند تصاویر و متن) را روی بلاکچین (Blockchain) فراهم می‌کنند، این اصل را به چالش کشیده‌اند. منتقدان معتقدند این روند باعث «پف‌کردن» بلاکچین شده و با افزایش سرسام‌آور حجم دفتر کل توزیع شده (DLT)، نیازمندی‌های سخت‌افزاری برای اجرای نود را بالا می‌برد. اگر اجرای نود بیش از حد گران شود، شبکه به سمت تمرکزگرایی پیش خواهد رفت و تنها شرکت‌های بزرگ و مراکز داده توانایی مشارکت در آن را خواهند داشت که این امر کاملاً با فلسفه وجودی بیت‌کوین در تضاد است.

The breakdown of different implementations of the Bitcoin node software. Source Coin Dance
The breakdown of different implementations of the Bitcoin node software. Source Coin Dance

به‌روزرسانی Bitcoin Core و طغیان جامعه

این تنش با اعلام برنامه‌های مربوط به به‌روزرسانی آینده نرم‌افزار Bitcoin Core 30 که برای انتشار در ماه اکتبر برنامه‌ریزی شده، به نقطه جوش خود رسیده است. توسعه‌دهندگان Bitcoin Core (که نرم‌افزار مورد استفاده حدود ۸۰٪ از نودهای شبکه است) قصد دارند محدودیت OP_Return را حذف کنند. این قابلیت در حال حاضر حجم داده‌های غیرپولی قابل جاسازی در تراکنش‌ها را به ۸۰ بایت محدود می‌کند که برای ذخیره اکثر محتواهای چندرسانه‌ای امروزی بسیار ناچیز است.

این تصمیم پیشنهادی، موجی از مخالفت را برانگیخته و باعث یک جهش تاریخی در استفاده از Bitcoin Knots شده است. Bitcoin Knots یک نرم‌افزار جایگزین برای نود بیت‌کوین است که قابلیت‌های شخصی‌سازی بیشتری را به اپراتورها می‌دهد؛ از جمله این امکان که خودشان برای میزان داده‌های OP_Return که مایل به ذخیره و بازنشر آن هستند، محدودیت تعیین کنند. آمارها نشان می‌دهد سهم بازار نودهای Knots از حدود ۱٪ در پایان سال ۲۰۲۴، با یک رشد تقریباً عمودی، به نزدیک ۲۰٪ در سال ۲۰۲۵ رسیده است که نشان‌دهنده واکنش شدید بخشی از جامعه به مسیر پیش روی توسعه بیت‌کوین است. در این میان، راهکار استارک‌ور می‌تواند فارغ از این جدال‌ها، قدرت تأیید مستقل را به دست تک‌تک کاربران بازگرداند.

ادامه مطلب

آموزش

تقویم اقتصادی (Economic Calendar) چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟

تقویم اقتصادی مثل یک “برنامه‌ریزی خبری” برای بازار است. اگر به آن توجه نکنید، ممکن است در لحظه انتشار اخبار مهم با حرکت‌های ناگهانی و شدید قیمت غافلگیر شوید. استفاده درست از آن کمک می‌کند ریسک معاملات را مدیریت کنید و حتی فرصت‌های سودآور پیدا کنید.

منتشر شده

در

تقویم اقتصادی (Economic Calendar) چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟

اگر معامله‌گر یا فعال بازارهای مالی باشید، حتما تجربه کرده‌اید که یک خبر اقتصادی می‌تواند ظرف چند دقیقه بازار را زیر و رو کند. مثلا اعلام نرخ بیکاری آمریکا یا تصمیم فدرال رزرو درباره نرخ بهره کافی است تا قیمت دلار، طلا یا حتی بیت کوین نوسان شدیدی پیدا کند. در چنین شرایطی، دانستن زمان دقیق این رویدادها می‌تواند مرز میان یک معامله سودآور یا پشیمان‌کننده باشد.

اینجاست که تقویم اقتصادی به عنوان یک ابزار به کمک شما می‌آید. ابزاری که تمام اتفاقات مهم اقتصادی و مالی جهان را در یک جدول زمانی مشخص نمایش می‌دهد و به شما کمک می‌کند همیشه چند قدم جلوتر از بازار باشید. اگر می‌خواهید بدانید تقویم اقتصادی دقیقا چیست، چه اجزایی دارد و چطور باید از آن استفاده کنید، این مطلب را از دست ندهید.

تقویم اقتصادی (Economic Calendar) چیست؟

یک لیست زمان‌بندی‌شده از اعلامیه‌های اقتصادی، داده‌های کلان، سخنرانی‌های مقامات مالی و انتشار شاخص‌های اقتصادی مثل نرخ بهره، تورم، بیکاری، تولید ناخالص داخلی و … است. علاوه بر این معمولاً زمان بیانیه های بانک مرکزی، سخنرانی های سیاست گذاران پولی و انتخابات را فهرست می کند.

بیشتر تقویم های اقتصادی منتشر شده شامل نوع داده مثل نرخ بیکاری، نتیجه قبلی که منتشر شده بود و انتظارات اجماع بازار برای نتیجه آتی می شوند. باید توجه داشت که نوع انتشار به طور کلی بسته به اینکه چه تاثیری می تواند داشته باشد؛ بصورت زیاد، متوسط، کم یا بدون تاثیر، کد گذاری می شود.

برای مثال، تصور کنید بانک مرکزی اروپا (ECB) قرار است درباره نرخ بهره (Interest Rate) جلسه برگزار کند. این تصمیم می‌تواند ارزش یورو را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. اگر شما معامله‌گر بازار فارکس باشید و این تاریخ را ندانید، ممکن است در میانه یک معامله ناگهان با نوسانی شدید روبه‌رو شوید و فرصت مدیریت آن را از دست بدهید. اما وقتی به تقویم اقتصادی نگاه می‌کنید، می‌بینید که این رویداد دقیقا چه روز و ساعتی اتفاق می‌افتد و می‌توانید از قبل برایش برنامه‌ریزی کنید.

تقویم اقتصادی نه فقط برای معامله‌گران حرفه‌ای، بلکه برای هر فردی که در بازارهای مالی فعالیت می‌کند (از بورس و فارکس گرفته تا ارزهای دیجیتال) یک ابزار ضروری است. حتی سرمایه‌گذاران بلندمدت هم با نگاه به این تقویم می‌توانند تصمیم‌های دقیق‌تری برای مدیریت پرتفوی خود بگیرند.

اگر انتشار داده اقتصادی تأثیر کمی داشته باشد، آنگاه جفت ارز حرکتی نداشته و یا واکنشی جزیی نسبت به نتیجه از خود نشان خواهد داد. اما اگر در رویدادی با تأثیر متوسط، نتیجه نهایی با چیزی که انتظار می رفت خیلی تفاوت داشته باشد، باعث می شود جفت ارز به میزان بیشتری تغییر کند. زمانی که انتشار داده ها به طور قابل توجهی بیشتر یا کمتر از نتیجه مورد انتظار بازار باشند، به خصوص زمانی که صحبت از داده هایی با تأثیر بالا باشد، جفت ارز مرتبط تمایل بیشتری به حرکت دارد و بازار نوسانات قابل توجهی را در این فرآیند تجربه می کند.

چرا تقویم اقتصادی مهم است؟

  • تقویم اقتصادی مانند یک نقشه راه است که مسیر حرکت بازارها را روشن‌تر می‌کند و شما را از غافلگیری‌های ناگهانی نجات می‌دهد. به این ترتیب شما می‌توانید تصمیمات معاملاتی خودتان را بر پایه اطلاعات موثق بگیرید.
  • انتشار داده‌های اقتصادی می‌تواند باعث نوسانات شدید در بازارهای مالی شود. برای مثال، اگر نرخ تورم بالاتر از حد انتظار اعلام شود، سرمایه‌گذاران انتظار افزایش نرخ بهره خواهند داشت و همین موضوع می‌تواند بازار سهام یا ارزهای دیجیتال را تحت تاثیر قرار دهد.
  • بدون تقویم اقتصادی، بسیاری از تصمیم‌ها بر اساس حدس و گمان گرفته می‌شود. معامله‌گرانی که فقط با تحلیل تکنیکال کار می‌کنند، ممکن است در لحظه انتشار یک خبر بزرگ، گرفتار نوسانات غیرمنتظره بازار شوند. در حالی‌که کسی که تقویم اقتصادی را دنبال می‌کند، می‌داند چه زمانی باید محتاط‌تر باشد یا حتی برای شکار فرصت‌های جدید آماده شود.
  • یکی از مهم‌ترین مزیت‌های تقویم اقتصادی، مدیریت ریسک است. اگر قبل از انتشار یک داده مهم پوزیشن باز دارید، می‌توانید حجم معاملات خود را کاهش دهید، حد ضرر تنظیم کنید یا حتی معامله را ببندید تا از ضررهای سنگین جلوگیری شود.
  • استفاده از تقویم اقتصادی به شما امکان می‌دهد استراتژی‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت خود را بر اساس داده‌های واقعی طراحی کنید. به این ترتیب، معاملات شما نظم بیشتری پیدا می‌کند و احتمال موفقیت بالاتر می‌رود.
  • بسیاری از ضررها به دلیل تصمیمات عجولانه و احساسی اتفاق می‌افتد. وقتی بدانید چه چیزی در راه است، آرامش بیشتری خواهید داشت و کمتر اسیر ترس یا طمع می‌شوید.

اجزای اصلی یک تقویم اقتصادی

وقتی وارد یک تقویم اقتصادی مثل Trading Economics یا Investing.com می‌شوید، در نگاه اول ممکن است جدول شلوغی ببینید که پر از عدد و کلمه است. اما اگر بدانید هر ستون چه معنایی دارد، کار با آن بسیار ساده خواهد شد. در ادامه تک‌تک اجزای اصلی این جدول که از وب‌سایت تریدینگ اکونومیکس آورده شده را توضیح می‌دهیم.

Economic Calendar
All events, interest rate, prices & inflation, labour market, GDP growth, foreign trade, government, business confidence, consumer sentiment, housing market.

در قسمت بالای جدول بخشی برای فیلتر کردن نتایج آورده شده است. گزینه «Recent» فیلتری برای نشان دادن رویدادهای اخیر است و فقط موارد نزدیک به زمان فعلی را نشان می‌دهد. اگر می‌خواهید مثلا رویدادهای اقتصادی چند ماه دیگر را ببینید کافی است این فیلتر را تغییر دهید.

با استفاده از گزینه «Impact» شما می‌توانید این رویدادهای اقتصادی را بر اساس سطح اهمیت آن ها دسته‌بندی کنید. تریدینگ اکونومیکس سه دسته‌بندی دارد. رویدادهای یک ستاره، دو ستاره و سه ستاره که طبیعتا اهمیت آن ها بر اساس تعداد ستاره افزایش می‌یابد.

قسمت «Countries» امکان فیلتر کردن بر اساس کشور یا اقتصاد موردنظر را فراهم می‌کند. مثلا اگر قصد دارید فقط شاخص‌های اقصتادی کلان آمریکا را ببینید، کافی است روی این گزینه کلیک کرده و «United States» را انتخاب کنید.

فیلتر «Category» دسته‌بندی رویدادها را نمایش می‌دهد. مثلا شما می‌توانید در این فیلتر گزینه «Prices & Inflation» را انتخاب کرده و فقط داده‌های تورمی را مشاهده کنید.

بخش «UTC +3:30» نیز برای تعیین منطقه زمانی است. شما می‌توانید منطقه زمانی خودتان (تهران-ایران) را تنظیم کنید تا ببینید دقیقا رویداد موردنظرتان در چه ساعتی به وقت ایران رخ می‌دهد.

  • تاریخ و ساعت

اولین چیزی که در تقویم اقتصادی به چشم می‌آید، ستون زمان انتشار است. در این بخش دقیقا مشخص می‌شود که هر رویداد چه روز و ساعتی منتشر خواهد شد. اهمیت این قسمت بسیار بالاست، چون بازارها معمولا درست در همان لحظه انتشار خبر واکنش نشان می‌دهند. مثلا اگر در ساعت ۴:۰۰ صبح «شاخص اعتماد مصرف‌کننده استرالیا» منتشر شود، معامله‌گران بازار فارکس در همان دقیقه باید آماده واکنش باشند.

همانطور که گفتیم، ساعت تقویم معمولا بر اساس منطقه زمانی قابل تغییر است. مثلا شما می‌توانید آن را روی «تهران (UTC+3:30)» تنظیم کنید تا دقیقاً با ساعت محلی خودتان هماهنگ باشد.

  • کشور

در ستون بعدی، پرچم و کد کشور (مثلاً GB = بریتانیا، AU = استرالیا، MX = مکزیک) قرار دارد که نشان می‌دهد داده متعلق به کدام اقتصاد است. گاهی اوقات هم رویدادها مربوط به یک بلوک منطقه‌ای خاص مثلا اروپا (EA = Euro Area) هستند. در این صورت آن داده را باید به عنوان یک شاخص منطقه‌ای و نه مربوط به یک کشور واحد تفسیر کرد.

  • عنوان رویداد

این ستون عنوان خبر یا شاخص اقتصادی را نشان می‌دهد. گاهی هم کنار این عنوان، مخفف ماه میلادی (مثل AUG، SEP) دیده می‌شود که نشان می‌دهد داده مربوط به کدام ماه است. شناخت هر شاخص اهمیت زیادی دارد، چون هرکدام اثر متفاوتی روی بازار می‌گذارند.

اما نکته مهم اینجاست که همه رویدادها عددی و آماری نیستند. بعضی از آن ها بیشتر کیفی هستند و باید با توجه به ماهیتشان تفسیر شوند. برای درک بهتر، به چند نمونه نگاه کنیم:

  • شاخص‌های آماری (عدد‌محور)

مثل نرخ بیکاری (Unemployment Rate)، شاخص قیمت مصرف کننده (CPI)، یا تولید ناخالص داخلی (GDP). اینها همیشه یک عدد مشخص دارند که می‌توان آن را با مقدار قبلی و پیش‌بینی بازار مقایسه کرد.

  • سخنرانی‌ها (Speech)

مثلا «سخنرانی رئیس فدرال رزرو». این نوع رویداد عدد ندارد، بلکه مهم محتوای صحبت‌هاست. اگر لحن سخنران به سمت سیاست انقباضی (افزایش نرخ بهره) باشد، بازار واکنش منفی به دارایی‌های پرریسک نشان می‌دهد. اگر لحن انبساطی باشد، می‌تواند باعث رشد بازار سهام یا ارزهای دیجیتال شود.

  • حراج اوراق (Auction)

مثل «حراج اوراق ۱۰ ساله آمریکا» یا «حراج اوراق خزانه ژاپن». اینجا اعداد مربوط به بازده (Yield) یا حجم اوراق فروخته‌شده اهمیت دارند. بالا رفتن بازده معمولا نشانه افزایش هزینه استقراض دولت و احتمال بالا رفتن نرخ بهره است.

  • شاخص‌های نظرسنجی و اعتماد (Survey/Confidence Index)

مثل «شاخص اعتماد مصرف‌کننده» یا «شاخص مدیران خرید (PMI)». اینها با پرسش‌نامه از فعالان اقتصادی یا مصرف‌کنندگان تهیه می‌شوند و بازتاب‌دهنده چشم‌انداز آینده هستند.

ستون Previous نشان‌دهنده نتیجه گزارش قبلی است. مثلا اگر شاخص بیکاری ماه گذشته ۸٪ بوده، این عدد در ستون Previous نمایش داده می‌شود. این بخش برای مقایسه روند بسیار مهم است، چون بازار همیشه تغییرات نسبت به گذشته را در نظر می‌گیرد.

در قسمت (Consensus / Forecast) دو ستون پیش‌بینی تحلیلگران و اقتصاددانان درباره آن شاخص یا داده اقتصادی آورده می‌شود. اما چه تفاوتی با هم دارند؟

Consensus یا اجماع در واقع میانگین پیش‌بینی جمعی تحلیلگران، اقتصاددان‌ها و موسسات مالی است. یعنی چندین منبع معتبر پیش‌بینی خود را درباره یک شاخص اعلام می‌کنند و تقویم اقتصادی میانگین یا اجماع آنها را نمایش می‌دهد.

Forecast گاهی به همان معنی Consensus به کار می‌رود، اما در بعضی تقویم‌ها (مثل Trading Economics) یک تفاوت کوچک دارد:

  • Forecast معمولاً پیش‌بینی اختصاصی خود سایت یا موسسه منتشرکننده تقویم است.
  • در حالی که Consensus نماینده پیش‌بینی کلی بازار و تحلیل‌گران مختلف است.

در ستون (Actual) مقدار واقعی در لحظه انتشار خبر به‌روزرسانی می‌شود و عدد واقعی گزارش را نشان می‌دهد. در حقیقت، مهم‌ترین بخش برای معامله‌گران همین ستون است، چون مستقیما رفتار بازار را شکل می‌دهد.

بعضی تقویم‌ها مثل Trading Economics در کنار هر شاخص نمودارهای کوچکی نمایش می‌دهند. این نمودار روند تاریخی آن شاخص را نشان می‌دهد (مثلا تغییرات نرخ بیکاری در چند ماه گذشته). با نگاه سریع به این بخش می‌توانید متوجه شوید وضعیت در حال بهبود یا بدتر شدن است.

Economic Calendar
Economic Calendar

طبق ستون اول متوجه می‌شویم که شاخص قیمت تولیدکننده (PPI) آمریکا ساعت ۴ بعد از ظهر به وقت محلی منتشر می‌شود. به طور کلی، شاخص‌های اقتصادی را می‌توان در بازه زمانی‌های مختلفی ارزیابی کرد. منظور از MoM بازه زمانی ماهانه است و YoY تغییرات کل یک سال نسبت به سال قبل را نشان می‌دهد.

در سطر اول که مربوط به شاخص PPI اصلی در بازه ماهانه است، می‌بینیم که مقدار قبلی ۰.۹٪ ثبت شده است. این یعنی در ماه گذشته قیمت تولیدکننده‌ها نسبت به ماه ماقبلش ۰.۹٪ افزایش داشته است. در ستون Forecast پیش‌بینی تریدینگ اکونومیکس برای این ماه ۰.۳٪ است و Consensus که میانگین پیش‌بینی اقتصاددانان و تحلیلگران مختلف را نشان می‌دهد ۰.۴٪ ثبت شده است. مقدار Actual یا واقعی هم هنوز منتشر نشده و به همین دلیل این ستون خالی مانده و در لحظه انتشار شاخص پر می‌شود.

چطور از تقویم اقتصادی استفاده کنیم؟

این بخش مهم‌ترین قسمت مقاله است، چون فقط دانستن اینکه رویدادها چه زمانی هستند کافی نیست؛ باید بدانید چطور از این اطلاعات استفاده کنید.

  • برنامه‌ریزی هفتگی: در ابتدای هفته به تقویم اقتصادی نگاه کنید و رویدادهای مهم (مثل NFP یا تصمیم نرخ بهره) را علامت بزنید. این کار به شما کمک می‌کند از قبل آماده باشید.
  • ترکیب با تحلیل تکنیکال: اگر می‌بینید یک خبر مهم نزدیک است، سطوح حمایت و مقاومت نمودار را بررسی کنید. مثلا اگر خبر منفی بیاید و بازار به حمایت نزدیک باشد، احتمال شکستن حمایت بیشتر می‌شود.
  • استراتژی معاملاتی متناسب با خبر: بعضی معامله‌گران قبل از انتشار خبر، از بازار خارج می‌شوند تا ریسک نکنند. برخی دیگر ترجیح می‌دهند منتظر بمانند و پس از انتشار داده و مشخص شدن جهت بازار وارد معامله شوند.
  • مدیریت حجم و حد ضرر: در زمان‌هایی که احتمال نوسان شدید وجود دارد، بهتر است حجم معامله کمتر شود یا حد ضرر نزدیک‌تر قرار بگیرد.
  • ثبت تجربه‌ها: بهترین راه برای یادگیری استفاده از تقویم اقتصادی، تجربه شخصی است. بعد از هر رویداد مهم یادداشت کنید بازار چگونه واکنش نشان داد و استراتژی شما چقدر موفق بود.

تقویم اقتصادی را از کجا ببینیم؟

امروزه ده‌ها وب‌سایت معتبر وجود دارد که تقویم اقتصادی رایگان و به‌روزی ارائه می‌دهند. برخی از بهترین منابع عبارت‌اند از:

  • Trading Economics: همه رویدادها، نرخ بهره، قیمت‌ها و تورم، بازار کار، رشد تولید ناخالص داخلی، تجارت خارجی، دولت، اعتماد تجاری، احساسات مصرف‌کننده، بازار مسکن.
  • Investing.com: تقویم اقتصادی همزمان با اعلام رویدادهای اقتصادی، شاخص‌ها را دریافت کنید و تأثیر فوری آنها بر بازار جهانی را مشاهده کنید – از جمله رویدادهای قبلی، …
  • Forex Factory: با تقویم اقتصادی فارکس محور، رویدادهای تأثیرگذار بر بازار را خیلی قبل از وقوع پیش‌بینی کنید.
  • TradingView: تقویم اقتصادی آخرین و رویدادهای اقتصادی آینده را نشان می‌دهد که می‌توانند بر دارایی‌ها، مناطق و بازارهای جهانی خاصی تأثیر بگذارند.
  • FXStreet: تقویم اقتصادی لحظه‌ای، رویدادها و شاخص‌های اقتصادی سراسر جهان را پوشش می‌دهد.
  • MyFxBook: تقویم اقتصادی به صورت آنی که تمام رویدادها و اطلاعیه‌های اقتصادی را پوشش می‌دهد. مقادیر تاریخی، قبلی، اجماعی و واقعی هر شاخص را مشاهده کنید.

همچنین بروکرهای فارکس هم معمولاً تقویم اقتصادی روی سایت خود دارند.

در انتها

تقویم اقتصادی مثل یک “برنامه‌ریزی خبری” برای بازار است. اگر به آن توجه نکنید، ممکن است در لحظه انتشار اخبار مهم با حرکت‌های ناگهانی و شدید قیمت غافلگیر شوید. استفاده درست از آن کمک می‌کند ریسک معاملات را مدیریت کنید و حتی فرصت‌های سودآور پیدا کنید. در دنیایی که ثانیه‌ها حرف اول را می‌زنند، اطلاع از آنچه در راه است، برگ برنده شماست. با استفاده منظم از این ابزار، دیگر از نوسانات ناگهانی غافلگیر نخواهید شد و می‌توانید با اطمینان بیشتری برای آینده سرمایه‌گذاری خود برنامه‌ریزی کنید.

به یاد داشته باشید، موفقیت در بازارهای مالی تنها به تحلیل نمودارها محدود نمی‌شود. تسلط بر اطلاعات و درک وقایع کلان اقتصادی، مکمل تحلیل تکنیکال است و شما را در مسیری قرار می‌دهد که به جای دنبال کردن بازار، آن را پیش‌بینی کنید. به همین خاطر توصیه می‌کنیم که از همین امروز، استفاده از تقویم اقتصادی را به یکی از عادت‌های معاملاتی خود تبدیل کنید.

سودآوری و معامله گری بصورت مداوم در بازار می تواند بسیار چالش برانگیز باشد، و واقعیت مسلم این است که اکثر معامله گران خرد معمولا پول خود را در این بازار از دست می دهند. با این وجود، با یک برنامه معاملاتی جامع، ابزارهای مناسب و دانش کافی از بازار ارز، شانس موفقیت شما به عنوان یک معامله گر به میزان قابل توجهی افزایش می یابد.

ادامه مطلب
تبلیغات
اخبار3 روز پیش

استارک ور (StarkWare) تأیید کل تاریخچه بلاکچین با ۱ مگابایت حجم ممکن ساخت!

تقویم اقتصادی (Economic Calendar) چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟
آموزش3 روز پیش

تقویم اقتصادی (Economic Calendar) چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟

ارتقای آلپنگلو (Alpenglow) در سولانا تأیید شد؛ تراکنش‌ها بزودی با سرعت اینترنت نهایی می‌شوند
اخبار2 هفته پیش

ارتقای آلپنگلو (Alpenglow) در سولانا تأیید شد؛ تراکنش‌ها بزودی با سرعت اینترنت نهایی می‌شوند

تراست ولت امکان معامله سهام های توکنیزه را برای کاربران فعال کرد
اخبار2 هفته پیش

تراست ولت امکان معامله سهام های توکنیزه (RWA) را برای کاربران فعال کرد

آموزش3 هفته پیش

اندیکاتور ATR چیست و چه کاربردی در تحلیل تکنیکال دارد؟

۹ عادت مالی که افراد منظم را به ثبات و آزادی مالی می‌رساند
بلاکتوپیا3 ماه پیش

۹ عادت مالی که افراد منظم را به ثبات و آزادی مالی می‌رساند

اخبار3 ماه پیش

کاناری کپیتال برای ETF اینجکتیو (INJ) ثبت‌نام کرد

کاردینال؛ اولین پروتکل دیفای بیت کوین بر بستر کاردانو
اخبار3 ماه پیش

کاردینال؛ اولین پروتکل دیفای بیت کوین بر بستر کاردانو

هر اونس چند گرم طلای ۱۸ عیار است؟ تبدیل ساده انس به گرم طلا
بلاکتوپیا3 ماه پیش

هر اونس چند گرم طلای ۱۸ عیار است؟ تبدیل ساده انس به گرم طلا

آیا تحلیل تکنیکال به‌تنهایی در بازار رمز ارزها سودآور است؟
آموزش3 ماه پیش

آیا تحلیل تکنیکال به‌تنهایی در بازار رمز ارزها سودآور است؟

کوین‌بیس توکن اتنا (ENA) را به رودمپ خود اضافه کرد
اخبار3 ماه پیش

کوین‌بیس توکن اتنا (ENA) را به رودمپ خود اضافه کرد

در ۲ ماه اخیر بیش از ۱۰٪ پروژه‌ها ناپدید شده‌اند!
اخبار3 ماه پیش

در ۲ ماه اخیر بیش از ۱۰٪ پروژه‌ها ناپدید شده‌اند!

برترین ها