بلاکتوپیا
زیلیکا (Zilliqa) و کوین ZIL
زیلیکا با هدف رفع مشکل مقیاس پذیری بلاکچین ها به واسطه شاردینگ فعالیت می کند. نود‌های این شبکه تمامی داده های دریافتی را به بخش های کوچکتری تقسیم می کنند و هر گروه از نود‌ها به یکی از این شاردها یا بخش ها اختصاص پیدا می کنند.
یکی از مهمترین مشکلاتی که بلاکچین ها با آن روبرو هستند، مقیاس پذیری (Scalability) است. برخلاف شبکه های بلاک چینی مثل بیت کوین (Bitcoin) و اتریوم، زیلیکا (Zilliqa) از اساس برای حل این مشکل ساخته شده است.
زیلیکا (Zilliqa) نرم افزاری است که مجموعه ای توزیع شده از شبکه کامپیوتر‌های جهانی را برای راه اندازی یک پلتفرم بلاکچین، با هدف افزایش مقیاس پذیری کاربری از طریق شاردینگ را دنبال می کند. از همین رو، زیلیکا یکی از چندین بلاکچینی است که با هدف رشد اکوسیستم برنامه های غیر متمرکز (DApps) و رمزارز‌هایی مثل اتریوم (Ethereum)، ترون (TRON) و ایاس (EOS) فعالیت می کند.
زیلیکا (Zilliqa) شبکه بلاک چینی است که به صورت اختصاصی برای اجرا محاسبات پیچیده و ظرفیت توان عملیاتی فشرده، به صورت همراه با کاربرد خاص برای استفاده‌های سازمانی طراحی شده است. هدف اصلی شبکه زیلیکا حل کردن مشکل مقیاس پذیری است، که بسیاری از بلاکچین های پیشگام امروزی مانند بیت کوین (Bitcoin) و اتریوم (Ethereum) با این مشکل دست و پنجه نرم می کنند.
شبکه زیلیکا (Zilliqa) یک پلتفرم بلاکچین عمومی با کارایی بالاست، که برای مقیاس پذیری هزاران تراکنش در ثانیه طراحی شده است. با تکامل یافتن تکنولوژی بلاکچین، تلاش های بیشتری حول محور ساده کردن کارایی، اعتماد و شفافیت وب ۳ شکل می گیرند. زیلیکا، یک شبکه با قابلیت ارئه قرارداد هوشمند با ساختار شارد شده است که قصد دارد مسئله مقیاس پذیری را حل کند؛ این مشکلی است که سایر بلاکچین ها با آن رو به رو هستند.
عدم توانایی بلاکچین ها برای مقیاس پذیری تراکنش ها به صورت همگام با سرعت بالای اعتبارسنجی و تایید آن ها، به مانعی بر سر راه پذیرش عمومی این بستر‌ها منجر شده است؛ این درست همان نقطه ای است که شاردینگ (Sharding) وارد ماجرا می شود.
زیلیکا با بهره گیری از رویکرد شاردینگ موفق شده با تقسیم کردن شبکه به بخش های متعدد، جوابگوی نیاز‌ها و تقاضای جهانی مقیاس پذیری باشد. در واقع می توان گفت که Zilliqa اولین بلاکچین عمومی دنیاست که از معماری شاردینگ بهره می گیرد.
زیلیکا با ساخت زبان برنامه نویسی سیلا (Scilla) امنیت قراردادهای هوشمند را تضمین کرد. بدین ترتیب، این بلاکچین در معرض حملات کمتری قرار می گرفت. سیلا اولین زبان برنامه نویسی بازبینی شده یا Audit شده به صورت همتا یا فردی بود و در پلتفرم ارائه خدمات زیلیکا مورد استفاده قرار گرفت.
طراحی شارد شده یا تقسیم شده این پلتفرم به زنجیره های همزمان این امکان را می دهد، تا تراکنش ها را به صورت موازی اجرا کرده و در نتیجه این امر نیز ظرفیت کلی شبکه افزایش پیدا می کند.
علاوه بر مقیاس پذیری، Zilliqa یک لایه قرارداد هوشمند را نیز برای پشتیبانی کردن از قابلیت ساخت آن به واسطه زبان برنامه نویسی اصلی خود یعنی Scilla را نیز فراهم می کند. این شبکه یک مکانیزم ترکیبی گواه اثبات کار (PoW) و تحمل خطای بیزانس (BFT) را برای انجام تراکنش ها و اجرای قراردادهای هوشمند به اجماع می رساند.
زیلیکا به امید بالا بردن توزیع اپراتور‌های نود (Node)، یک طرح استیکینگ (Stacking) راه اندازی کرده است. شبکه بلاکچین شارد شده زیلیکا، به توسعه دهنده ها اجازه می دهد که قراردادهای هوشمند و برنامه های غیرمتمرکز خلق کنند.
زیلیکا برای ایجاد تمایز بین خود و سایر پلتفرم های مشابه، از روند شاردینگی استفاده می کند که زیرساخت خود را به چندین بلاکچین متصل به صورت داخلی تقسیم می کند تا از تراکنش های بیشتری پشتیبانی کند.
زیلیکا زبان برنامه نویسی بومی خود تحت عنوان Scilla که بر روی امنیت متمرکز بوده و به توسعه دهندگان اجازه می دهد تا برنامه های غیر متمرکز دلخواه را نوشته و راه اندازی کنند را نیز با هدف شبیه سازی خدمات دنیای واقعی عرضه کرده است. رمزارز بومی این شبکه با عنوان ZIL برای اجرای برنامه ها، ارسال تراکنش ها و تشویق فعالانی که از شبکه حمایت می کنند و دست یافتن به تمامی این ویژگی ها منتشر شده است.
شبکه زیلیکا با مقدار استاندارد فی تراکنش ۰.۱ ZIL، توانایی رقابت بالایی با همتایان خود دارد. با توجه به اینکه قراردادهای هوشمند به داده های بیشتری نسبت به تراکنش ها نیاز دارند تا به درستی پیاده سازی شوند، هزینه تراکنش های این حوزه بیشتر بوده، اما بسیار مقرون به صرفه هستند.
جامعه Zilliqa با در نظر داشتن حجم تراکنش ها، تقاضای کاربران و قیمت ZIL، در مورد میزان هزینه این تراکنش ها تصمیم گیری کرده است.
سیلا (Scilla) مخفف عبارت Smart Contract Intermediate Level Language و به معنای زبان برنامه نویسی واسطه قرارداد هوشمند است. این زبان برنامه نویسی به صورت اختصاصی برای شبکه زیلیکا توسعه یافته است.
زیلیکا (Zilliqa) با تمرکز بر سازگاری با امنیت قراردادهای هوشمند، زبان سیلا را برای تضمین امنیت اسمارت کانترکت ها و برنامه های غیرمتمرکز مبتنی بر بلاکچین خود توسعه داد.
توسعه دهندگانی که از سیلا استفاده می کنند، می توانند با بهره گیری از روابط ریاضی از تامین نیازمندی های معین قراردادهای هوشمند خود اطمینان حاصل کنند. جدا از مقوله امنیت این زبان، سیلا برای استفاده کامل از مقیاس پذیری و معماری شاردینگ شبکه زیلیکا طراحی شده است.
زیلیکا (Zilliqa) چگونه کار می کند؟
این شبکه برای افزایش تعداد تراکنش هایی که در هر ثانیه به انجام می رسند از شاردینگ بهره می گیرد. به علاوه، این بلاکچین از یک مکانیزم اجماع غیر رایج استفاده می کند.
یک بلاکچین، مجموعه ثبت شده ای از وجوه و تاریخچه تراکنش های گروهی از حساب های کاربری است. این سوابق ثبت شده توسط تعداد زیادی از کامپیوتر‌های مستقل (تحت عنوان نود یا گره) به اشتراک گذاشته می شود، که باید در رابطه با برخی جزئیات دقیق با یکدیگر به اجماع برسند. هرگاه که یک تراکنش جدید به این بستر افزوده می شود، تمامی نود‌ها اعتبار آن را بررسی کرده و در صورت عدم جعلی بودن، آن را به سوابق ثبت شده خود اضافه می کنند.
این امکان وجود دارد که این سوابق ثبت شده را به بخش های کوچکتر و ساده تری تقسیم کنیم، که بسیار آسان تر و در نتیجه سریع تر به پایگاه داده افزوده می شوند. هر بخش کوچک از این سوابق ثبت شده اصلی، یک شارد نام دارد.
گروه هایی از نود‌ها به هر شارد تخصیص داده می شوند و این گروه ها، عملیات یکسانی را در راستای افزودن و بررسی کردن تراکنش های جدید به انجام می رسانند.
یک گروه جداگانه از این نود‌ها در فواصل زمانی تعریف شده ای، این سوابق را با استفاده از هر شارد با هم ترکیب کرده و اطلاعات را پیش از اینکه دوباره به اشتراک گذاشته شوند، یکپارچه می کنند. بدین ترتیب، شاردها امکان دسترسی کارآمدی از وجوه و تراکنش ها را فراهم می کنند، بدون نیاز به اینکه هر نود موجود در شبکه نسخه کپی بزرگی از کل سوابق ثبت شده را داشته باشد. نود‌ها تنها به شارد مختص خود پرداخته و آن را مدیریت می کنند.
مکانیزم اجماع یک بلاکچین به نود‌های مستقل اجازه می دهد تا «حقیقت» واحدی را به اشتراک بگذارند. به عبارت دیگر، تمامی این نود‌ها مقادیر همسانی از وجوه و تاریخچه تراکنش های حساب های کاربری درون بلاکچین را در اختیار خواهند داشت.
انواع گوناگونی از مکانیزم های اجماع وجود دارد؛ اما تمامی این رویکرد‌ها بر این مبنا کار می کنند که گمراه کردن سایر نود‌های شبکه توسط یک نود واحد (یا گروهی از نود‌ها) برای قبول کردن تراکنش های جعلی، بسیار دشوار یا هزینه بر باشد. مکانیزم اجماع امکان حفظ رفتار جمعی خوب توسط تمامی مشارکت کنندگان و بدون یک مرجع مرکزی را فراهم می کند.
زیلیکا از مکانیزم اجماع غیرمتعارفی که گواه اثبات کار (PoW) و آستانه عملی تحمل خطای بیزانسی (PBFT) را با یکدیگر ترکیب می کند، بهره می گیرد.
گواه اثبات کار به واسطه نیاز به قدرت محاسباتی بالا، روند فریب دادن سایر نود‌ها را دشوار می کند. سابقه جدید (بلاک) تنها در حالتی به بلاکچین افزوده می شود، که اولین داده متعلق به نود درخواست کننده باشد. اولین گره ای که بتواند با موفقیت یک بلاک جدید را درخواست کند، به صورت توکن ZIL پاداش دریافت می کند. PBFT نیز فرایند فریب دادن سایر نود‌ها را دشوار می کند؛ زیرا لازم است که تمامی نود‌ها به اتفاق آرا، در مورد قابل اعتماد بودن بلاک جدید پیش از افزوده شدن به بلاکچین، رای دهند.
به این صورت، افزودن تراکنش های جعلی به این شبکه تنها به واسطه کنترل کردن تمامی نود‌ها به صورت همزمان امکانپذیر خواهد بود. هر نودی که در تصمیم گیری اتفاق آرا شرکت داشته باشد، سهم کمی از پاداش بلاک را دریافت می کند.
تیم زیلیکا ادعا می کند که PoW و PBFT در کنار یکدیگر، مکانیزم اجماع ایمنی را شکل می دهند که امکان ماینینگ یا استخراج همراه با هزینه پایین محاسباتی را فراهم می کند. بخش PBFT این مکانیزم اجماع بدین معناست که بالا بودن قدرت محاسباتی کامپیوتر، تنها عامل مورد نیاز برای دریافت پاداش نیست.
با وجود اینکه زیلیکا از گواه اثبات کار برای ایجاد هویت نود‌ها و اجرای فرایند شاردینگ استفاده می کند، اما از این رویکرد برای دست یافتن به اجماع بهره نمی برد. چنین امری مزایایی را نیز به همراه دارد که به عنوان کلیدی ترین مزیت، می توان به عدم اعمال هزینه های بالای انرژی گواه اثبات کار اشاره کرد. توسعه دهندگان Zilliqa ادعا می کنند که یک نود زیلیکا، با یک دهم هزینه مورد نیاز نود اتریوم اجرا می شود.
یکی دیگر از مزایا این است که ماینر‌های ZIL، می توانند در چندین بلاک و با بهره گیری از یک مکانیزم گواه اثبات کار واحد به اجماع برسند. این بدان معناست که Zilliqa سیستم پرداخت پایدارتری را با اختلاف و مغایرت کمتر ارائه می کند.
تیم زیلیکا به دنبال معرفی طرح گواه اثبات سهام (PoS) جایگزین گواه اثبات کار برای پروتکل اجماع پلتفرم خود هستند، تا سازگاری بیشتری برای کاربران ایجاد کنند.
در قلب عملیاتی که در بستر زیلیکا به انجام می رسند، یک مکانیزم حاکمیتی مبتنی بر آستانه تحمل خطای بیزانسی (PBFT) قرار دارد که توزیع قدرت در شبکه را تضمین می کند.
نود‌های اعتبارسنج (ولیدیتور) با استفاده از مکانیزم حاکمیت PBFT، به یک شارد خاص تخصیص پیدا می کنند و بدین ترتیب، پیش از تایید نهایی یک میکرو بلاک و ترکیب شدن در یک بلاک، تراکنش حاصل از آن باید با یکدیگر به اتفاق نظر برسند.
هولدرهای توکن ZIL می توانند برای تبدیل شدن به یک نود اعتبارسنج، کوین های زیلیکای خود را در یک استخر نقدینگی که از حقوق رای دهی درون شبکه زیلیکا اطمینان حاصل می کند، استیک کنند.
زیلیکا دارای تعدادی از ویژگی های امنیتی منحصر به فرد است که با قرار گرفتن آن ها در کنار یکدیگر، از مقاومت شبکه در برابر اکثر تهدید‌ها اطمینان حاصل می شود.
اولین رویکرد Zilliqa برای ایجاد یک پلتفرم ایمن، بهره گرفتن از مکانیزم اجماع عملی آستانه تحمل خطای بیزانس بوده، که دارای دو لایه تایید است؛ اولین لایه با اطمینان حاصل کردن از اینکه شاردها تنها به واسطه میکرو بلاک ها (نه کل بلاکچین) پردازش می شوند، کار می کند. لایه دوم این مکانیزم اجماع نیز در ادامه این روند بخش پایانی تایید را به انجام رسانده و تضمین می کند که هیچ هارد فورکی توانایی وجود داشتن در شبکه را نخواهد داشت.
علاوه بر این، بلاکچین زیلیکا برای ایمن سازی سوابق تراکنش های خود به شیوه رمزنگاری منحنی بیضوی (ECDSA) متکی بوده و با بهره گیری از الگوریتم گواه اثبات کار، شاردها را ساخته و هویت نود‌ها را تعیین می کند.
زیلیکا از زبان کدنویسی خود یعنی سیلا، برای تضمین امنیت برنامه هایی که با این زبان نوشته شده اند و اجرای ایمن آن ها در شبکه Zilliqa، بهره می گیرد. این فرایند با شناسایی و از بین بردن خودکار تهدیدات امنیتی به انجام می رسد. این عمل در سطح زبان برنامه نویسی به انجام رسیده و امکان تایید امنیت قراردادهای هوشمند نوشته شده در سیلا را آسان تر می کند. در نتیجه این امر، توسعه دهندگان نیز می توانند به این برنامه ها اعتماد کنند.
در طی تلاشی برای فراهم کردن امکان دسترسی بیشتر شبکه زیلیکا به داده های دنیای واقعی، تیم توسعه این شبکه با چین لینک (Chainlink) که امکان ادغام اوراکل ها را فراهم می کند، همکاری دارد. اوراکل (Oracles) ها به قراردادهای هوشمند اجازه می دهند که داده ها را از ورای شبکه وارد این بستر کنند و اهمیتی ندارد که این اطلاعات در سایر بلاکچین ها باشند و یا در قالب پدیده هایی از دنیای واقعی به سر ببرند.
اوراکل ها راهکار غیرمتمرکزی را در اختیار ما قرار می دهند، که مزیت امنیت افزوده را نیز برای ما به ارمغان می آورد. با توجه به اینکه داده ها به واسطه نود‌های متعدد درون شبکه ارائه می شوند، هیچ نقطه مرکزی و واحدی وجود نخواهد داشت که در معرض خطر حملات قرار بگیرد.
تیم توسعه Zilliqa امیدوار است که ادغام با چین لینک، طیف گسترده ای از برنامه های درون پلتفرم این بلاکچین را برای کاربران به همراه داشته باشد؛ از جمله این برنامه ها می توان به صرافی های غیرمتمرکز (DEX)، پلتفرم های معاملاتی و سایر خدمات مالی ادغام شده در عرصه رمزارزها اشاره کرد.
با وجود اینکه هدف اصلی ادغام زیلیکا با شبکه چین لینک دسترسی به قیمت های به روز بازار است، می تواند به کاربران این امکان را بدهد که به مجموعه های دیگری از داده های میزبانی شده مانند نرخ صرافی ها، نتایج انتخابات و پیش بینی وضعیت آب و هوا نیز دسترسی داشته باشند.
با استفاده از شبکه زیلیکا، امکان بهره مند شدن از تراکنش های پرسرعت، هزینه پایین تراکنش ها در اکوسیستمی که در حال رشد روز افزون است و رابط های سازگار با توسعه دهندگان در اختیار ما قرار می گیرد.
اکوسیستم Zilliqa امکان دسترسی به برنامه های دیفای (DeFi) از جمله خدمات وام دهی، صرافی های غیرمتمرکز، استیبل کوین‌ها و بازار دارایی ها را در اختیار کاربران قرار می دهد.
خدمات و سرویس هاس شبکه زیلیکا (Zilliqa)
زیلیکا به لطف پتانسیل تطبیق پذیری و مقیاس پذیری، در بین علاقه مندان به رمزارزها محبوبیت زیادی به دست آورده است. Zilliqa اولین بلاکچینی است که شاردینگ را در شبکه اصلی خود فعال می کند. این موضوع مقیاس پذیری، تراکنش های سریع تر و کارمزد پایین تر را به ارمغان می آورد.
در بحبوحه رونق امور مالی غیرمتمرکز (DeFi)، زیلیکا جذابیت روز افزونی برای توسعه دهندگان برنامه های غیر متمرکز و قراردادهای هوشمند پیدا کرده است. برای ایجاد قراردادهای هوشمند، زیلیکا با بهره مندی از اسکیلا زبان برنامه نویسی خود زبان قرارداد هوشمندی را ارائه می کند که درک آن آسان تر بوده و به طور کلی امن تر است و آسیب پذیری های امنیتی سایر زبان های رایج را نیز ندارد.
این اکوسیستم مژده های زیادی داده است. سرعت بالای انجام تراکنش آن بسیاری از اعضای جامعه کریپتو را علاقمند کرده است و در نهایت به نظر می رسد که این روند ادامه داشته باشد. برای انگیزه دادن به هولدرهای بلند مدت، کاربران می توانند ZIL را در بلاکچین استیک و سود دریافت کنند. این امر به تمرکززدایی شبکه و افزایش کارایی ZIL کمک می کند.
در ادامه به برخی از سرویس های این شبکه می پردازیم.
استیکینگ یا سپرده گذاری شیوه زیست محیطی تر و پایدارتری برای ایمن سازی یک بلاکچین است. شما می توانید با استفاده از زیلیکا و در ازای خدماتی که برای شبکه و اکوسیستم کلی انجام می دهید، پاداش دریافت کنید.
کیف پول و اپراتور سید نود (Seed Node) یا به اختصار SSN را انتخاب کنید و در کنار دریافت پاداش، شبکه زیلیکا را تقویت کنید. با متصل کردن کیف پول خود و آغاز فرایند استیکینگ با استفاده از درگاه Zillion کار خود را شروع کنید. می توانید با دانلود کردن برنامه هایی از قبیل Moonlet و یا کیف پول اتمیک ولت (Atomic Wallet) به صورت مستقیم کوین ZIL را سپرده گذاری (Stake) کنید.
سید نود چیست؟
یک سید نود نوع خاصی از نود است که تاریخچه شبکه بلاکچین را ثبت می کند. این نود به سایر Seed Node ها امکان موقعیت یابی و همگام شدن با داده های بلاکچین را می دهد، تا نود‌های بیشتری بتوانند به این مجموعه ملحق شوند.
زیلیکا به صورت منحصر به فردی به ترکیبی از گواه اثبات سهام و آستانه تحمل خطای بیزانسی متکی است. علاوه بر این، برای تشویق کردن سید نود‌ها برای ملحق شدن به شبکه از رویکرد استیکینگ بهره می برد.
در مجموع می توان گفت که PoW و PBFT بدین صورت به شبکه زیلیکا کمک می کنند.
- افزایش امنیت شبکه.
- سازگاری بیشتر با محیط زیست.
- حل کردن مشکل مقیاس‌پذیری و سرعت پایین تراکنش‌ها.
اپراتور استیک شده سید نود (SSN) چیست؟
شما توکن های خود را به یک SSN واگذار می کنید و به این اپراتور‌های نود در راستای تبدیل شدن به یک نود فعال در شبکه (در صورتی که حداقل ۱۰ میلیون ارز دیجیتال ZIL سپرده گذاری کرده باشند) کمک می کنید. از طرف دیگر، شما در قالب یک هولدر کوین از SSN ها سود می برید؛ زیرا این نود‌ها بخش فنی کار را مدیریت می کنند و این در حالیست که شما پاداش واگذاری “سپرده خود” به آن ها را دریافت می کنید.
واگذار کننده یا Delegator کیست؟
Delegator به کاربری گفته می شود که توکن های سپرده گذاری یا استیک شده خود را به یک اپراتور سید نود واگذار می کند. فرایند تفویض در حقیقت شیوه سازگاری با محیط زیست است، تا هولدرهای ZIL بتوانند شبکه را تقویت کرده و در ازای ارائه چنین خدماتی پاداش دریافت کنند.
کدام اپراتور SSN را باید انتخاب کنیم؟
پیش از اینکه فرایند استیکینگ را آغاز کنید، ارائه دهنده SSN خود را بررسی کنید؛ زیرا نرخ کمیسیون متفاوتی دارند و رویکرد‌های انگیزشی مختلفی را نیز عرضه می کنند. نرخ سود سالیانه (APR) نیز ممکن است متغیر باشد. پس این موضوع را حتما در نظر داشته باشید.
فرایند ماین یا استخراج کردن کوین ZIL از مکانیزم منحصر به فردی بهره می برد، که گواه اثبات کار را با آستانه تحمل خطای بیزانس، به منظور مقاومت در برابر حملات Sybil تلفیق می کند. در ادامه برخی از مزایای ماینینگ زیلیکا را بررسی می‌کنیم.
- سازگاری با محیط زیست
رمزارز ZIL در طول مدت زمان اندک و طی یک روند بسیار سریع استخراج می شود. این امر به ما اجازه می دهد تا در هزینه صرف انرژی صرفه جویی کرده و راه را برای آینده ای پایدارتر هموار کنیم.
- ماینینگ دوگانه (Dual Mining)
شما می توانید تنها در عرض ۱ الی ۲ ساعت، از بستر استخراج توکن های دیگر خارج شده و وارد ماینینگ ZIL شوید.
- تجهیزات مورد نیاز برای استخراج ZIL
کلاینت زیلیکا به صورت رسمی بر روی سیستم عامل Ubuntu 18.04 پشتیبانی می شود. حداقل نیازمندی های اجرای Zilliqa Client عبارتند از:
- سیستم عامل لینوکس ۶۴ بیت (مثل Ubuntu 18.04.5).
- پردازنده دو هسته ای جدید ۲.۲ گیگاهرتزی (مثل Intel Xeon مدل Skylake).
- رم DDR3 ۸ گیگابایت یا بیشتر.
- آدرس IP ثابت عمومی.
- حافظه پایدار ۵۰ گیگابایتی.
- هرگونه پردازنده گرافیکی یا GPU که حداقل ۲ گیگابایت رم داشته باشد.
- پهنای باند ۱۰۰ مگابایت بر ثانیه ای برای آپلود و دانلود.
- میزان پاداش دریافتی حاصل از ماینینگ ZIL
برای اطلاع از پاداش محتملی که در ازای ماین کردن ZIL دریافت می کنید، می توانید از ماشین حساب ماینینگ زیلیکا کمک بگیرید.
با وجود اینکه خیلی از بلاکچین ها پاداش استخراج PoW خود را در بازه های زمانی مشخص نصف می کنند، پاداش استخراج کوین ZIL به تدریج و در طول یک دهه زمانی کاهش پیدا می کند. این کار با هدف ثابت نگه داشتن نرخ هش زیلیکا همراه با تشویق ماینر‌ها انجام می شود.
لازم به ذکر است که شبکه Zilliqa برای استخراج مبتنی بر کارت گرافیک (GPU) نیز بهینه سازی شده است و تیم فعال در این پروژه، امیدوار هستند که آن را همگام با سخت افزار ماینینگ تخصصی مورد استفاده در سایر بلاکچین ها نیز مقاوم سازی کنند؛ دلیل این امر به سخت تر شدن عملیات کوچک استخراج برای رقابت سودآور، در ازای دریافت پاداش ماینینگ برمی گردد. این موضوع برای پشتیبانی کردن از اصل غیر متمرکز سازی در زمینه هموار‌سازی مسیر برای ماینر‌های خرده پا انجام می شود.
توکن های بی همتا (NFT) ها نشان دهنده اقلامی از دنیای حقیقی مانند آثار هنری، موسیقی، گیمینگ، ویدئویی و املاک و مستغلات هستند. زیلیکا امکان ساخت NFT ها را به کاربران می دهد.
به گفته تیم زیلیکا:
“با بهره گیری از تکنولوژی NFT می توانیم آثار هنری و ویوئو‌ها را توکنیزه کرده و حق مالکیت دیجیتالی پدید آوریم که قابل خرید و فروش باشد.”
شما می توانید در بستر بازارهای زیلیکا اقلامی را مینت یا تولید کرده و آن ها را به NFT های غیرقابل تغییر و دستکاری تبدیل کنید.
استاندارد ZRC-6 چیست؟
آخرین نسخه از استاندارد NFT زیلیکا تحت عنوان ZRC6 بخش حمایت از حق امتیاز پرداخت ها، مینت گروهی، خواندن وضعیت از راه دور و سایر ویژگی ها برای ارائه یک تجربه سطح بالا برای سازندگان و تولید کنندگان را شامل می شود.
از جمله بازارهای NFT زیلیکا می توان به Mintable، ZilStars، DeMons، ARKY و Okimoto اشاره کرد.
شما می توانید روند ساخت، طراحی و پیاده سازی توکن خود روی بستر زیلیکا را در مدت زمان کوتاهی به انجام برسانید. این روند را می توانید با استفاده از مراحل زیر انجام دهید.
- ورود به Savant IDE – شیوه پیاده سازی یک توکن ZRC-2 و یا قرارداد یک توکن قابل تعویض را با استفاده از Zilliqa IDE کشف کنید.
- جزئیات توکن را وارد کنید و در کیف پولتان کوین ZIL داشته باشید.
- توکن خود را راه اندازی کنید.
اگر یک توسعه دهنده نیستید می توانید از خدمات ZRC-2 Creator استفاده کنید. برای بهره مند شدن از این خدمات، کیف پول ZilPay خود را متصل کرده و ساخت توکن در بستر زیلیکا را شروع کنید.
امنیت و کارایی از جمله مهمترین عواملی هستند که در هنگام انتخاب کیف پول باید در نظر داشته باشیم. این پلتفرم از ولت های زیادی پشتیبانی می کند؛ اما در این بخش ۲ مورد از کیف پول های مخصوص زیلیکا را معرفی می کنیم.
کیف پول ZilPay
این ولت یکی از کیف پول های مبتنی بر نسل سوم وب بلاکچین Zilliqa است. شما می توانید با فعالیت داشتن در این بستر، به بخشی از یک دنیای دیجیتال ایمن و غیرمتمرکز ملحق شوید و به دنبال کشف دارایی های ZRC2 و کاربرد‌های آن ها بروید.
این کیف پول در قالب یک افزونه مرورگر و اپ موبایل در اختیار ما قرار گرفته و کلید ذخایر، کیف پول ایمن، مبادله توکن و امکاناتی دیگر را برای ما به ارمغان می آورد.
می توانید با استفاده از این کیف پول به تمامی افراد حاضر در هر مکانی پرداخت داشته باشید و از قابلیت وارد کردن حساب های کاربری از هر کیف پول خارجی دیگر درون زنجیره ای نیز برخوردار شوید.
کیف پول Moonlet
این کیف پول غیرحضانتی دارایی دیجیتال، به علاقه مندان حوزه رمز ارزها این امکان را می دهد تا به شیوه ای ایمن دارایی های خود را مدیریت کرده، توکن های خود را استیک کنند و بازده خود را در این پلتفرم مدیریت کنند.
این ولت یک کیف پول رمزارز بین پلتفرمی است و بنابر همین امر نیز روی تمامی دستگاه های IPhone و اندروید قابل اجرا است.
در حال حاضر می توان از دستگاه های لجر نانو S یا X به Moonlet متصل شد و دارایی های رمزارز خود را با امنیت کاملی مدیریت، استیک و هزینه کرد.
کوین ZIL
در سال ۲۰۱۷، زیلیکا به واسطه یک توکن با استاندارد ERC-20 در شبکه اتریوم راه اندازی شد. توکن های ZIL تا زمان راه اندازی شبکه اصلی Zilliqa و بلاکچین بومی آن در سال ۲۰۱۹ روی شبکه اتریوم مورد استفاده قرار گرفتند. در طول این راه اندازی، توکن های اولیه ZIL با کوین های جدیدتر ZIL و به نسبت ۱ به ۱ معاوضه شدند.
می توان از این کوین ها برای خرید محصولاتی در بازارهای آنلاین و خرید سایر دارایی های رمزارز و دارایی های قابل ذخیره نیز استفاده کرد. برای انجام تراکنش ها در شبکه زیلیکا نیز به ZIL احتیاج داریم. با توجه به پایین بودن میزان فی مورد نیاز برای انجام تراکنش های درون این شبکه، استفاده از ZIL در میکرو پرداخت ها و راه اندازی قراردادهای هوشمند و برنامه های غیر متمرکز (DApps) نیز بسیار مناسب است.
عرضه اولیه کوین ZIL نیز به شرح زیر است.
۳۰.۰۰٪ به مشارکت های اولیه و جامعه زیلیکا اختصاص داده شده است، ۴۰.۰۰٪ به پاداش ماینینگ اختصاص داده شده و ۳۰.۰۰٪ باقیمانده به شرکت، تیم، آژانس ها اختصاص می یابد.
Zilliqa (ZIL) Tokenomics
در جریان دورهای تامین مالی برای زیلیکا، ۲.۲۳ میلیون دلار در فروش اولیه مشارکت کنندگان در ژانویه ۲۰۱۸ با میانگین قیمت ۰.۰۰۳۸۸۰۷ دلار به دست آمد. ۱۹.۷۷ میلیون دلار از نیز از فروش Zilliqa (ZIL) در دسامبر ۲۰۱۷ با میانگین قیمت ۰.۰۰۳۴۵۰۸ دلار جمع آوری شد.
تعداد کل کوین های قابل عرضه (Max Supply) زیلیکا (ZIL) 21,000,000,000 میلیارد در نظر گرفته شده است که از این تعداد تا تاریخ ۵ تیر ۱۴۰۲ حدود ۱۷,۶۹۳,۶۶۵,۵۵۵ میلیارد کوین ZIL عرضه شده است. از این تعداد نیز در حال حاضر ۱۶,۶۴۴,۴۸۴,۴۷۶ ZIL در گردش قرار دارد. ارزش بازار این رمز ارز برابر با $۳۳۹,۵۷۰,۸۴۱ میلیون دلار و حجم معاملات ۲۴ ساعت گذشته آن نیز برابر با $۲۵,۶۷۴,۱۵۳ میلیون دلار بوده است.
انتظار می رود عرضه تمام کوین های ZIL به طور کامل تا تاریخ (Jun 2029) انجام شود.
در تاریخ ۵ تیر ۱۴۰۲ قیمت ZIL برابر با $۰.۰۲۰۵۳۹۹۵ دلار است و در رتبه (Rank #105) بازار رمز ارزها قرار گرفته است.
کمترین قیمت ثبت شده تاریخ برای این رمز ارز (ZIL) در تاریخ ۲۳ اسفند ۱۳۹۸ (Mar 13, 2020) برابر با $۰.۰۰۲۳۹۶۱۶ دلار و بیشترین قیمت تاریخ ثبت شده برای ZIL نیز در تاریخ ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۰ (May 06, 2021) برابر با $۰.۲۵۵۳۷۶ دلار بوده است.
تیم در حال رشد زیلیکا بیش از ۵۰ نفر از دانشمندان، مهندسان، سازندگان خطرپذیر و متخصصان این صنعت را شامل می شود. این افراد با هدف متحول کردن مقیاس پذیری و پایداری تکنولوژی بلاکچین به فعالیت خود ادامه می دهند.
دکتر بن لیوشیتز مدیر اجرایی این پروژه است. او از دانشگاه استنفورد در زمینه علوم کامپیوتر (CS) مدرک دکترای خود را دریافت کرده و یکی از اعضای سابق بخش تحقیقات مایکروسافت، فعال در پروژه بریو (Brave)، رهبری موفق، فردی تکنولوژی محور و دانشمند حوزه کامپیوتر است.
امریت کومار رئیس و مدیر ارشد علمی پروژه زیلیکا است. او هم بنیانگذار Zilliqa بوده و مدرک دکترای خود را از دانشگاه اینریای فرانسه در زمینه علوم کامپیوتر و مدرک مهندسی خود را از Ecole پلی تکنیک فرانسه دریافت کرد.
دایر رئیس بخش رشد و توسعه پروژه زیلیکا است. او فارغ التحصیل دانشگاه سنت اندروز، فارغ التحصیل کارشناسی ارشد دانشگاه رابرت گوردونز، مدیر اجرایی ارشد با بیش از ۲۰ سال تجربه در مدیریت استراتژیک و فروش سازمانی است.
نارایانان رئیس بخش ارتباطات پروژه و متخصص ارتباطات با بیش از ۷ سال تجربه جهانی در زمینه استراتژی روابط عمومی و ساخت برند است.
سرگی طراح ارشد زبان سیلا بوده و مدرک دکترای خود را از کو لیووان دریافت کرد. او دانشیار دانشگاه ملی سنگاپور کالج Yale-NUS است و در گذشته در UCL و JetBrains فعال بود. دکتر سرگی دریافت کننده جایزه Dahl-Nygaard Junior و جایزه تحقیقات دانشکده گوگل نیز هست.
زیلیکا در بسیاری از صرافی های بزرگ در دسترس است و توسط کیف پول های نرم افزاری و سخت افزاری شناخته شده ای پشتیبانی می شود. علاوه بر این، با پروژه های زیادی نیز همکاری دارد. دامنه های فعال و بدون توقف برنامه غیرمتمرکز Zilliqa به احتمال زیاد یکی از شناخته شده ترین عناوین در این عرصه بوده و به کاربران اجازه می دهند تا دامنه اسامی قابل خواندن بلاکچینی بسازند، که برای دریافت پرداختی های مبتنی بر کریپتو در قالب آدرس رمزارز هگزادسیمال قابل استفاده هستند.
- همکاری با بازار Mintable، که به شما اجازه می‌دهد تا توکن های غیرمثلی را با استفاده از کوین های ZIL خریداری کنید.
- همکاری با CommX، این یک پلتفرم سرمایه گذاری برای توکنیزه کردن و بخش بندی دارایی های فیزیکی است. این امر به سرمایه گذاران خرده پا که ممکن است دارایی زیادی نداشته باشند، این امکان را می دهد که بخشی از دارایی های با ارزش مثل آثار هنری فاخر و املاک و مستغلات را خریداری کنند.
- زیلیکا همکاری هایی برای حمایت از ردیابی خزانه (Inventory Tracking) و نظارت موتورمحور (Engine Monitoring) را در کنار کار کردن با یک برنامه گیمینگ بلاکچین را نیز دارد. این امر با استفاده از ZIL امکان معامله NFT درون بازی را فراهم می کند.
Chainfund Capital و NEO Global Capital (NGC) از جمله سرمایه گذارانی هستند که به این پروژه پیوسته اند. از جمله دیگر سرمایه گذاران و همکاران این پروژه می توان به لیست زیر اشاره کرد.
وایت پیپر این پروژه در آگوست سال ۲۰۱۷ (اواسط مرداد تا اواسط شهریور سال ۱۳۹۶) منتشر شد. بر اساس این وایت پیپر، سند طراحی زبان برنامه نویسی قرارداد هوشمند زیلیکا با عنوان Scilla در ژانویه سال ۲۰۱۸ (اواسط دی ماه تا اواسط بهمن ۱۳۹۶) عرضه شد. سورس کد یا همان کد منبع Zilliqa در همین تاریخ و در قالب یک رویداد منتشر شد. شبکه آزمایشی نهایی آن نیز در نوامبر سال ۲۰۱۸ (اواسط آبان تا اواسط آذر سال ۱۳۹۷) عرضه شد.
شبکه اصلی این پلتفرم با عنوان Zilliqa v4.0.1 در ژانویه سال ۲۰۱۹ (اواسط دی ماه تا اواسط بهمن ۱۳۹۷) راه اندازی شد و برخی از کاربرد‌ها و خصوصیت اصلی این شبکه عبارتند از:
- شاردینگ
- سبک اجماع مبتنی بر PBFT
- قراردادهای هوشمند سیلا
- ماینیگ دوگانه
- اشتراک گذاری پاداش بلاک
نسخه پنجم این شبکه نیز با عنوان Zilliqa v5.0.0 در سپتامبر ۲۰۱۹ (اواسط شهریور تا اواسط مهر ماه ۱۳۹۸) به صورت نرم‌افزاری پیاده سازی شد. این رویداد اولین انتشار بزرگ معرفی شده در عرصه راه اندازی شبکه اصلی زیلیکا محسوب می شود و با دستاوردهای زیر همراه بود.
- ارتباط بین فرایندی (IPC) بین زیلیکا و نسخه جدید زبان قرارداد هوشمند آن، Scilla v0.4.0، برای بهبود زمان اجرای قراردادهای هوشمند.
- سیستم سوابق خدمات فهرست راهنما (DS)، یک سیستم رای گیری جدید با هدف بهبود انعطاف پذیری شبکه.
Zilliqa v6.0.0 در دسامبر سال ۲۰۱۹ (اواسط آذر تا اواسط دی ماه سال ۱۳۹۸) منتشر شد. این ارتقا کلیدی شبکه با دستاور‌های زیر همراه بود.
- استخر انتظار تراکنش ها، هم اکنون کاربران می توانند تراکنش های در حال انتظار را از طریق یک API جدید بررسی و جستجو کنند.
- قراردادهای همراه با پیام های متعدد، تفسیرگر سیلا می تواند پیام های متعددی را ارسال کرده و طی این رویداد به قراردادها این امکان را می داد تا به صورت موازی پرداختی ها را به طیف گسترده ای از دریافت کنندگان برسانند.
- سوکت های وب، اکنون کاربران می توانند با استفاده از سوکت ها یا جایگاه های در نظر گرفته شده در بستر وب به اطلاعات جدید دسترسی داشته باشند.
نقشه راه و برنامه های زیلیکا در سال ۲۰۲۱
- ارتقا شبکه اصلی: نسخه ۷.۰.۲
- توقف تک مرحله ای پردازنده گرافیکی برای راه اندازی تمامی ابزار توسعه ای
- ادغام Rosetta
- CryptoScam DB
- نسخه ارتقا یافته محیط شبیه سازی شده
- معرفی ZWAP، توکن حاکمیتی صرافی غیرمتمرکز ZilSwap
- اصلاح درگاه یادگیری Scilla
- Devex Apollo
- فروم و درگاه حاکمیت
- آپگرید‌های شبکه اصلی به نسخه های ۸.۰.۰، ۸.۰.۱، ۸.۰.۳ و ۸.۰.۴
- اصلاح درگاه توسعه برای تشکیل و گردآوری اسناد
- SocialPay
- نهایی سازی سندباکس HGX
- Zilliqa JS SDK v3.0.0
- آپگرید‌های شبکه اصلی نسخه های ۸.۰.۶، ۸.۰.۷، ۸.۱.۰ و ۸.۱.۱
- راه اندازی ZilBridge
- Zilliqa JS SDK v3.1.0, v3.2.0, v3.3.0, v3.3.1, v3.3.2, v3.3.3
- پرداختن به فرایند مینت کردن GZIL
رویدادهای شبکه زیلیکا (Zilliqa)
- ۸ فروردین ۱۴۰۱
متاپولیس (Metapolis)، متاورس زیلیکا در راه است و سرمایه گذاران در رابطه با همکاری های جدید پروتکل Zilliqa هیجان زده هستند.
اولین متاورس خدماتی (MaaS) در شبکه زیلیکا معرفی شد. این پروژه متاپولیس نام دارد و در رویدادی در میامی در تاریخ ۲ آوریل (۱۳ فروردین) در دسترس قرار خواهد گرفت. در واکنش به این خبر، قیمت ZIL با رشد بیش از دو برابری، از ۰.۴۳ دلار به ۰.۱۲ دلار افزایش یافت.
در حال حاضر تنها راه دسترسی به این متاورس، شرکت در مسابقه ای در پست ردیت زیلیکا است. جوایز این مسابقه شامل بلیط رویداد آتی، NFT و یا تی شرت خواهد بود. اطلاعات بیشتر روز چهارشنبه در کانال دیسکورد زیلیکا منتشر خواهد شد.
زیلیکا برای ساخت این متاورس با آگورا (Agora)، یک برنامه جهانی استعدادیابی همکاری کرده است. با این همکاری، سازندگان محتوا می توانند پس از بارگذاری کارهای خود در برنامه آگورا و از طریق رای گیری جامعه، آن ها را به متاورس متاپولیس اضافه نمایند. گفتنی است برندگان جوایز آگورا در حال حاضر تا ۱۵۰،۰۰۰ دلار کمک هزینه دریافت می کنند.
در انتها
زیلیکا (Zilliqa) با هدف رفع مشکل مقیاس پذیری بلاکچین ها به واسطه شاردینگ فعالیت می کند. نود‌های این شبکه تمامی داده های دریافتی را به بخش های کوچکتر تقسیم می کنند و هر گروه از نود‌ها به یکی از این شاردها یا بخش ها اختصاص پیدا می کنند. زبان برنامه نویسی سیلا نیز یکی دیگر از دستاوردهای این شبکه برای تامین امنیت قراردادهای هوشمند بوده و به توسعه دهندگان اجازه می دهد که برنامه های غیرمتمرکز را بر روی این بستر پیاده سازی کنند. تیم فعال در این پروژه همگی از متخصصان برجسته این صنعت هستند. صرافی های زیادی از کوین ZIL پشتیبانی می کنند و کیف پول های سخت افزاری و نرم افزاری زیادی نیز برای نگهداری و استیک کردن این کوین مورد استفاده قرار می گیرند.
این رمزارز را می توانید از صرافی های بایننس، کوکوین، هیوبی، Bybit، MEXC، پروبیت، آپ بیت، کوینکس و … خریداری کنید.
این کوین روی شبکه بی ان بی چین (BNB Chain) نیز عرضه شده است. ZIL Bep-20 را می توانید در کیف پول های متامسک (MetaMask)، اتمیک، MathWallet، تراست ولت و کیف پول های سخت افزاری مانند لجر و ترزور نگهداری کنید.
نسخه شبکه زیلیکای این کوین را نیز می توانید در ولت های Moonlet ،ZilPay، لجر، تراست ولت، اتمیک، Zillet، گواردا، اکسودوس و Math Wallet ذخیره کنید.
اطلاعات
کیف پول ها
بازارهای معاملاتی
اولین نفری باشید که نقد و بررسی می کند.
بلاکتوپیا
خلاصه کتاب هزاره شکست (Broke Millennial)
مدیریت سرمایه یکی از مهمترین مهارت هایی است که هر شخص برای ادامه حیات مالی خود باید بیاموزد. کتاب شکست هزاره نشان می دهد که چگونه امور مالی شخصی خود را به طور مؤثر مدیریت کنند.
بلاکتوپیا
بازی کتیزن (Catizen) چیست؟ شرکت در ایردراپ
کتیزن، یک بازی و ربات تلگرامی منحصر به فرد در سبک Play to Earn است. این بازی شامل فعالیت های مختلفی مانند پرورش گربه ها، تکمیل ماموریت ها و شرکت در رویدادها برای به دست آوردن سکه های کتیزن است. اکوسیستم کتیزن از بلاکچین TON استفاده می کند. در این بازی، کاربران گربه ها را با هم ادغام می کنند، سطح آن ها را بالا می برند و ارزهای Fish و vKITTY بدست می آورند.
کتیزن (Catizen) یک بازی برای کسب درآمد در تلگرام است که در آن بازیکنان یک شهر مجازی از گربه ها را برای بدست آوردن درآمد مدیریت می کنند. این بازی بر بستر بلاکچین TON مستقر است و به بازیکنان این امکان را می دهد تا درآمدهای درون بازی خود را به ارز دیجیتال واقعی تبدیل کنند. این بازی با داشتن چند میلیون کاربر فعال روزانه و با ارائه گیم پلی جذاب و فرصت منحصر به فرد برای کسب درآمد از طریق کسب ایردراپ احتمالی، به سرعت جایگاه ویژه ای در دنیای بازی برای کسب درآمد (Play to Earn) پیدا کرده است.
در بازی کتیزن، هر گربه به عنوان یک توکن غیر قابل تعویض (NFT) در نظر گرفته می شود که بازیکنان می توانند آن را مبادله کرده یا بفروشند. این بازی شامل فعالیت های مختلفی مانند پرورش گربه ها، تکمیل ماموریت ها و شرکت در رویدادها برای به دست آوردن سکه های کتیزن است. این سکه ها می توانند بعداً در طی ایردراپ ها به توکن های CATI تبدیل شوند. این ایردراپ به صورت توزیع های دوره ای به بازیکنان فعال در این بازی تعلق خواهد گرفت.
گیم پلی کتیزن بسیار شبیه به بازی مشهور ۲۰۴۸ است. اگر در آنجا دو عدد یکسان را با هم ادغام کرده و عدد ضریب ۲ بالاتری ظاهر می شود، در بازی کتیزن نیز باید در یک مکان که شباهت زیادی به پت شاپ دارد، با یک نژاد گربه کار را آغاز کنید و با ادغام نژادهای یکسان، گربه هایی با نژاد جدید را به وجود آورید.
در کتیزن، هر نژاد گربه معادل مقداری پول درون بازی به نام vKITTY$ در هر ثانیه به کاربر می دهد که این مقدار با افزایش سطح گربه ها و کشف نژادهای کمیاب تر بیشتر می شود. هر چند که در فاصله های زمانی یکسان، یک گربه برای پیشرفت شما اهدا می شود، اما برای پیشرفت سریع تر در بازی می توانید در پایین صفحه، در بخش «Generate» با پرداخت vKITTY گربه ها را خریداری و ادغام کنید.
اما اگر به اندازه کافی vKITTY نداشتید، چه باید کرد؟ اگر کمی در محیط بازی به جستجو بپردازید، متوجه می شوید که بخشی به نام فیشینگ (Fishing) وجود دارد که با پرداخت معادل ۸۴ توکن فیش (Fish)، یک فرصت ماهیگیری به شما داده می شود که شانس بدست آوردن توکن های Fish و vKITTY را دریافت خواهید کرد.
ایردراپ کتیزن (Catizen) چیست؟
هدف اصلی این بازی پرورش گربه ها و بدست آوردن توکن های بازی، به ویژه «vKITTY» و «FishCoins» است که می توان از آن ها برای دریافت مزایای مختلف در بازی و شرکت در ایردراپ رایگان بازی کتیزن استفاده کرد. دو توکن دیگر به نام «wCATI» و «xZEN» هم در این بازی وجود دارند. اولی در یک دور فرآیند استخراج به دست آمده که اکنون ماین آن متوقف شده است. دومی هم از طریق خرید با تن کوین (Toncoin) به دست می آید. اما کاربرد آن ها هنوز کاملا مشخص نیست.
اکوسیستم کتیزن از بلاکچین TON استفاده می کند. در این بازی، کاربران گربه ها را با هم ادغام می کنند، سطح آن ها را بالا می برند و ارزهای Fish و vKITTY بدست می آورند. این توکن ها را می توان در بازی برای خرید گربه های جدید یا بوست (Boost) استفاده و همچنین در آینده با پول واقعی مبادله کرد.
تاریخ دقیق انجام ایردراپ و عرضه توکن کتیزن مشخص نیست، اما در کانال رسمی و ربات این بازی گفته می شود که این ایردراپ به زودی انجام خواهد شد. طبق اطلاع رسانی کانال رسمی کتیزن، تعداد کل توکن های CATI در شروع کار، یک میلیارد واحد خواهد بود که ۴۰ درصد یا ۴۰۰ میلیون واحد آن به ایردراپ بین بازیکنان کتیز اختصاص پیدا خواهد کرد. ایردراپ این پروژه ۴۳٪ از کل عرضه توکن را به کاربران اختصاص داده است که نشان می دهد توسعه دهندگان در رابطه با حمایت از جامعه خود جدی هستند.
با اینکه توکن کتیزن به صورت رسمی انتشار نیافته است، اما در صرافی های معتبری همچون بای بیت (Bybit) و بیت گت (Bitget) در بازار پری مارکت (PreMarket) یا پیش از عرضه در حال معامله است. این صرافی ها حمایت خود را از این بازی اعلام کرده اند و کاربران این صرافی ها می توانند پیش از انتشار توکن، آن را پیش خرید و پیش فروش کنند.
از ویژگی و دستاوردهای کتیزن می توان به سرمایه گذاری شرکت ها و پروژه های بزرگی از جمله وب ۳ ونچرز (Web3 Ventures)، مسک نتورک (Mask Network) و امرگو ونچرز (EMURGO Ventures) اشاره کرد. همچنین، شرکت بایننس لبز (Binance Labs)، شروع به سرمایه گذاری در استودیو پلاتو، ناشر بازی کتیزن کرده است. استودیو پلاتو اعلام کرده که قصد دارد از این حمایت های مالی، برای توسعه بیشتر این محصول استفاده کند.
- تاریخ عرضه توکن: ۲۰ سپتامبر ۲۰۲۴ (۳۰ شهریور ۱۴۰۳)
بعد از تاخیری که در عرضه توکن های کتیزن پیش آمد، تیم کتیزن در اعلامیه ای در تاریخ ۵ سپتامبر (۱۵ شهریور) اعلام کرد که راه اندازی و عرضه توکن CATI در تاریخ ۲۰ سپتامبر (۳۰ شهریور)، در صرافی های بزرگ کریپتو مانند بای بیت (ByBit) و بیت گت (Bitget) اتفاق خواهد افتاد.
چیزی که هنوز مشخص نیست که آیا تخصیص توکن ها به کاربران در همان تاریخ اتفاق می افتد یا کمی دیرتر از آن. اما پیش از اعلام تاریخ عرضه توکن های، استودیو پلاتو (Pluto Studio)، شرکت توسعه دهنده کتیزن، اعلام کرد که در تاریخ ۲۱ سپتامبر (۳۱ شهریور)، رویدادهای مهمی در راه است. شاید تاریخ تخصیص توکن ها به کاربران نیز برای همین تاریخ برنامه ریزی شده باشد.
توکن کتیزن (CATI) در بازار پیش از عرضه OKX لیست شد!
در تاریخ ۵ سپتامبر (۱۵ شهریور)، راه اندازی بازار پیش از عرضه توکن کتیزن (Catizen) در صرافی اوکی اکس (OKX) اعلام شد. خبر شروع معاملات آتی این توکن توسط حساب رسمی کتیزن در شبکه اجتماعی X (توییتر سابق) منتشر شد. اوکی اکس معاملات آتی بازار پیش از عرضه با پشتوانه USDT را برای کتیزن (CATI) را، راه اندازی کرد.
این قابلیت هم در نسخه وب و هم در اپلیکیشن و API قابل دسترسی است و به کاربران امکان می دهد تا در معاملات آتی ارزهای دیجیتالی که هنوز در بازار اسپات لیست نشده اند، شرکت کنند.
معاملات آتی بازار پیش از عرضه برای کتیزن به گونه ای طراحی شده اند که مشارکت اولیه در کشف قیمت قبل از لیست شدن رسمی کتیزن را تسهیل کنند. این قراردادهای آتی با USDT تسویه می شوند و ارزش اسمی هر قرارداد معادل ۱۰ توکن CATI است.
قیمت بازار پیش از عرضه کتیزن بر اساس ارزش USDT یک CATI تعیین می شود و واحد نوسان قیمت (Tick size) برابر با ۰.۰۰۰۱ است. همچنین، معاملات با اهرم بین ۰.۰۱ تا ۲ برابر در دسترس بوده و به صورت ۲۴ ساعته و ۷ روز هفته فعال است. تاریخ تحویل این قراردادها پس از لیست شدن CATI در بازار اسپات به طور جداگانه اعلام خواهد شد.
معاملات آتی بازار پیش از عرضه کتیزن با معاملات آتی استاندارد متفاوت هستند و محدودیت های موقعیت بندی خاصی بر اساس سطوح مختلف اعمال می شوند.
چگونه کتیزن بازی کنیم؟
از طریق لینک ربات کتیزن وارد این بازی شده، آن را استارت کرده و روی «Play» کلیک کنید تا بازی کتیزن اجرا شود.
در ابتدا، کتیزن از شما درخواست می کند که اولین گربه ها را باهم ادغام کنید. کار شما در کتیزن این است که گربه ها را با هم ادغام کنید تا نژادهای جدید، کمیاب تر و با ارزش تر را تولید کنید. هر گربه توکن هایی را برای شما تولید می کند که می توان از آن ها در بازی برای خرید ارتقاها استفاده کرد. هرچه تعداد گربه ها بیشتر باشد، سریع تر امتیاز جمع می کنید. رتبه بندی شما، میزان ارز دیجیتالی را که در نهایت دریافت خواهید کرد، تعیین می کند.
برای به حداکثر رساندن درآمد و علاقه خود به بازی، به طور منظم در رویدادها شرکت کنید و ماموریت های ارائه شده توسط کتیزن را کامل کنید. این امر به شما منابع اضافی برای پیشرفت در کتیزن می دهد.
توکن های درون بازی
در ابتدا، باید روی دریافت حداکثر مقدار Fish برای افزایش استخراج توکن vKITTY تمرکز کنید.
همچنین، در مرحله فعلی پروژه، توصیه می شود کیف پول خود را نیز متصل کنید، زیرا ظاهرا ایردراپ کتیزن در سه ماهه دوم سال ۲۰۲۴، عرضه خواهد شد. با این وجود، تیم پروژه اخیرا خبر از تاخیر احتمالی ایردراپ آن داده است.
در رابطه با تاریخ عرضه توکن CATI در صرافی ها، هیچ اطلاعیه ای منتشر نشده است.
بخش های اصلی بازی
هفت بخش اصلی «Shop»، «Fishing»، «Auto»، «Feed»، «Boost»، «Invite» و «Quest» در بازی تلگرامی کتیزن وجود دارد که در ادامه به توضیح آن ها پرداخته ایم. دقت کنید در هر کدام از بخش ها که کنار آن دایره قرمز رنگ قرار دارد پاداشی برای شما وجود دارد یا تسکی هست که می توانید در ازای انجام آن پاداش دریافت کنید.
- خرید (Shop)
در این بخش می توانید سکه های Fish و vKITTY را خریداری کنید. بسته به مقدار، قیمت تغییر می کند. اما برای اولین خرید، یک پرداخت تخفیفی معادل هزینه انتقال به شما ارائه می شود.
پس از اولین پرداخت که از طریق استارز (Stars) انجام می شود، می توانید هر تعداد سکه خریداری کنید. علاوه بر این، در روز خرید می توانید ۳۰۰ توکن Fish در بخش ماموریت ها دریافت کنید. این امر به شما امکان می دهد ارز بازی را سریع تر جمع آوری کرده و در بازی پیشرفت کنید. اما به یاد داشته باشید که خرید، به صورت اختیاری و صرفا راهی برای تسریع روند است. توکن های استارز را می توانید از پلتفرم فرگمنت (Fragment) تهیه کنید.
- ماهیگیری (Fishing)
می توانید از سکه های Fish خود در بخش Fishing استفاده کنید؛ به خصوص اگر قصد خرید کلیکر خودکار ندارید. هزینه ماهیگیری ۸۴ سکه Fish است، اما توجه داشته باشید که این یک نوع قرعه کشی است و شانس بردن مقدار زیادی Fish یا vKITTY وجود دارد، اما ممکن است به راحتی همه چیز را نیز از دست بدهید.
همچنین از بین ۵۰ بازیکن برتر ماهیگیر جوایز تکمیلی قرعه کشی خواهد شد. اما عجله نکنید که همه جوایز خود را یکجا خرج کنید. بهتر است آن ها را برای سطوح بالاتر ذخیره کنید. به هر حال، ارزش ایردراپ در سکه های vKITTY که می توانید برنده شوید، مستقیماً به درآمد کل شما بستگی دارد.
- کلیکر خودکار (Auto)
اوتو (Auto) یک ربات جمع کننده خودکار در بازی کتیزن است که به شما امکان می دهد تعدادی از فرآیندهای خسته کننده و یکنواخت را خودکار کنید. در حال حاضر، قیمت این کلیکر خودکار با تخفیف، ۳٬۹۰۰ سکه Fish است.
با این حال، یک اما وجود دارد؛ اگر بازی اجرا نشود، جمع کننده شما کار نخواهد کرد. این بدان معنی است که تلفن شما باید در تمام مدتی که ربات در حال اجراست، روشن بماند. این ربات خودکار کارهایی مانند ادغام گربه ها، حذف گربه های با شماره پایین و خرید جوایز را به جای شما انجام می دهد.
- تغذیه (Feed)
این قسمتی است که می توانید گربه بخرید. توجه داشته باشید که باید خرید را از همان ابتدا شروع کنید، زیرا گربه ها در ابتدا ارزان هستند.
ساختار آن نیز ساده است. سطح بچه گربه شما تعداد سکه های تولیدی آن و همچنین هزینه آن را تعیین می کند. با این حال، قیمت گربه پس از هر خرید افزایش می یابد. بنابراین مراقب پول خود و قیمت ها باشید تا در موقعیتی قرار نگیرید که گربه های سطح پایین تر، از آن هایی که سطح بالاتری دارند گران تر شوند.
سکه های Fish برای خرید گربه های سطح حداکثر استفاده می شوند، اما پیشنهاد می شود در صورت امکان آن ها را برای ماهیگیری نگه دارید. این امر می تواند یک تلاش سودآورتر باشد.
- بوست (Boost)
ویژگی بوست، سرعت بازی را به دو برابر افزایش می دهد. برای استفاده از این ویژگی، روی آیکون موشک در بالای بخش گربه ها کلیک کنید. در این قسمت، می توانید سرعت را به مدت ۱۰ دقیقه به صورت رایگان افزایش دهید.
همچنین می توانید یک قرارداد را فراخوانی کرده و مقداری تون (TON) خرج کنید تا بازه آن به ۷۵ دقیقه افزایش پیدا کند. از طرف دیگر، می توانید با خرج کردن ۵۰ سکه Fish، زمان آن را به چهار ساعت افزایش دهید.
- دعوت (Invite)
از این قسمت شما می توانید بازیکنان جدید را به بازی دعوت کنید. همچنین، هنگام تکمیل ماموریت دعوت روزانه، به شما تعدادی سکه Fish بر اساس سطح شما و وضعیت پریمیوم تلگرام، پاداش داده می شود.
این یک راه عالی برای به دست آوردن سکه های اضافی است؛ چرا که با افزایش سطح دوستان شما نیز مقداری سکه دریافت خواهید کرد. همچنین در هنگام توزیع ایردراپ، ۵٪ نیز از طرف دوستانتان دریافت می کنید.
- ماموریت ها (Tasks)
ماموریت ها نیز به شما این فرصت را می دهند که وظایف مختلفی را انجام داده و در ازای آن توکن های رایگان Fish دریافت کنید که به شما کمک می کند پیشرفت در بازی خود را سرعت بخشید.
در بخش دستاوردها (Achivements) فیش کوین (Fish) بدست آورید. در این بخش به ازای فعالیت هایی که در بازی انجام داده اید اعم از خریدها و دعوت ها فیش کوین دریافت خواهید کرد.
چگونه می توان ماهی (FISH) بیشتری بدست آورد؟
حضور فعال در جامعه بازی و توجه به رویدادها و به روز رسانی های خاص به شما راه های اضافی برای دریافت Fish و سرعت بخشیدن به پیشرفت در بازی می دهد. فیش کوین امکان خرید پاداش های اضافی را فراهم می کند که مهمترین آن ها خرید یک ربات خودکار به قیمت ۳٬۹۰۰ سکه Fish است.
برای بدست آوردن سریع FISH در بازی کتیزن، بازیکنان می توانند از چندین روش موثر استفاده کنند.
- در ماهیگیری شرکت کنید: ماهیگیری در بازی یک فرصت شانسی است که در آن بازیکنان می توانند سکه های FISH خود را دو برابر کنند یا در صورت شکست، توکن vKitty دریافت کنند.
- دعوت از دوستان: برای دعوت از بازیکنان جدید، به ویژه کسانی که از تلگرام پریمیوم استفاده می کنند، پاداش خواهید گرفت. اما در این بازی این روش تاثیر زیادی در پیشرفت شما ندارد.
- تکمیل ماموریت های روزانه: تکمیل منظم ماموریت های موجود در بازی منبع اصلی به دست آوردن FISH است.
- خرید سکه: بازیکنان می توانند ۱۰۰ توکن Fish را به قیمت ۰.۱ تون کوین یا استارز بخرند و سپس برای اولین خرید خود ۳۰۰ توکن Fish دریافت کنند.
- توجه به شخصیت های ظاهری: شخصیت هایی مانند TON Duck و Pepe که روی صفحه ظاهر می شوند پاداش های اضافی می دهند.
خرید توکن FISH
اگر سودای رسیدن به سطوح بالاتر را دارید و به دنبال پیشرفت سریع در بازی هستید، می توانید گزینه خرید مستقیم را درنظر بگیرید. میزان هزینه شما از این طریق، در کمترین حالت ۰.۱ دلار و در بیشترین حالت تا ۱۱۷ دلار خواهد بود.
نکته قابل ذکر اینجاست که برای خرید فیش، تنها به دلار و تتر (USDT) متکی نیستید و می توانید با استفاده از تن کوین (TON) و نات کوین (NOT) تراکنش بزنید. همچنین، امکان خرید بوسیله استارز (STARS) که به تازگی توسط تلگرام برای پرداخت های درون برنامه ای در بات ها و مینی اپ ها معرفی شد، فراهم است. در جدول زیر، سعی شده است که هزینه ها و توکن های دریافتی به تفکیک آورده شود تا بتوان آن ها را مقایسه کرد و بهترین تصمیم را گرفت.
برای خرید در ابتدا باید به بخش فروشگاه (Shop) یا به بخش خرید (Purchase) در صفحه ماهیگیری بروید.
یکی از بسته هایی که تمایل به خرید دارید را انتخاب کنید.در این صفحه، یکی از روش های پرداختی را انتخاب کنید. به جز روش پرداخت با استارز، دیگر روش ها نیازمند داشتن کیف پول ارز دیجیتال مانند تون کیپر (Tonkeeper) و شارژ آن با تون کوین، نات کوین و یا تتر است.
پس از اتصال کیف پول به بازی و شارژ آن، می توانید تراکنش را تأیید کنید.
پس از تأیید تراکنش، در مدت زمان کوتاهی توکن های کتیزن یا بهتر است بگوییم توکن های فیش شما افزایش می یابد و می توانید از آن ها استفاده کنید.
احتمالا برایتان این سؤال پیش آمده که اگر راه های زیادی برای کسب توکن فیش وجود دارد، چه نیازی به خرید آن وجود دارد؟
طبق کانال اطلاع رسانی کتیزن در تلگرام، فاکتور سرعت پروفیت بر ثانیه توکن vKITTY، نقش بسیار زیادی بر دریافت ایردراپ پیش رو دارد، یعنی برای ارتقای این فاکتور می بایست گربه های خود را به سطوح بالاتر ادغام کنید و این نیازمند توکن فیش بیشتری است.
کلیکر خودکار در کتیزن: آیا لازم است و چگونه بر بازی تأثیر می گذارد؟
اوتوکلیکر (ربات خودکار) در کتیزن عملکردی است که به شما امکان می دهد فرآیند ادغام گربه ها و جمع آوری پاداش ها را خودکار کنید و در نتیجه نیاز به تعامل مداوم با بازی را کاهش دهید.
با استفاده از اوتوکلیکر، بازیکنان می توانند مدیریت گربه های خود را با ادغام خودکار آن ها و گرفتن بوست ها ساده تر کنند که باعث می شود گیم پلی آن نیز راحت تر شود. این ویژگی برای بازیکنانی مفید است که به دنبال به حداکثر رساندن درآمد درون بازی خود بدون توجه مداوم به گیم پلی هستند. ویژگی های اوتوکلیکر در زیر آمده است.
- بوست خودکار
- ادغام خودکار گربه ها
- خرید خودکار گربه رایگان
- حذف خودکار گربه های سطح پایین
- جمع آوری خودکار پاداش ایردراپ
چگونه vKITTY استخراج کنیم؟
برای بدست آوردن ارز vKitty در کتیزن، بازیکنان می توانند روش های زیر را دنبال کنند.
- Crossing Cats: روش اصلی کسب درآمد از vKITTY، ادغام گربه های هم سطح برای تولید یک گربه سطح بالاتر است. هر چه سطح گربه بالاتر باشد، vKITTY بیشتری تولید می شود.
- تکمیل ماموریت ها: ماموریت های مختلفی به طور منظم در بازی ظاهر می شوند که با تکمیل آن ها vKITTY پاداش خواهید گرفت.
- ماهیگیری: اگرچه هدف اصلی ماهیگیری بدست آوردن FISH است، اما گاهی اوقات بازیکنان می توانند vKITTY نیز دریافت کنند.
- فعال سازی بوست ها: بازی کتیزن بوست های مختلف و پاداش های موقتی را ارائه می دهد که فعال سازی آن ها می تواند تولید vKITTY را افزایش دهد.
vKITTY نقش کلیدی در اقتصاد کتیزن ایفا می کند، این سکه برای موارد زیر مورد نیاز است.
- خرید گربه های جدید: vKITTY برای خرید گربه های جدید در بازی استفاده می شود و به شما امکان می دهد بهره وری خود را افزایش داده و سریع تر پیشرفت کنید.
- ارتقا و بوست : با vKITTY، می توانید ارتقاء و بوست های مختلفی را خریداری کنید که گیم پلی را کارآمدتر می کند.
- استیک کردن (Staking) و به دست آوردن NFT : نسخه های آینده بازی ممکن است شامل قابلیت استیک کردن vKITTY برای به دست آوردن توکن های غیرمثلی (NFT) درون بازی باشد که وضعیت و توانایی های بازیکن را بهبود می بخشد.
- چه بوست هایی در بازی وجود دارد؟
سه نوع بوست (Boost) در کتیزن وجود دارد: موشک، قورباغه پپه و سگ دوج که در ادامه به اختصار توضیح داده ایم.
- موشک: در منوی پایین صفحه قرار دارد. این بوست، درآمد در هر ثانیه شما را دو برابر می کند.
- قورباغه PEPE: هر ۱۵ دقیقه روی صفحه نمایش ظاهر می شود. این به شما امکان می دهد درآمد خود را تا ۵ برابر افزایش دهید.
- سگ DOGE: هر ۱۵ دقیقه روی صفحه نمایش ظاهر می شود و به طور همزمان چندین بوست رایگان به شما می دهد.
هر یک از این بوست ها را می توان به سه روش استفاده کرد.
- راه اول: رایگان است
- دوم: در ازای TON
- سوم: در ازای ۵۰ توکن FISH
۵ اشتباه بزرگ تازه کارها
در این بخش، ۵ اشتباه بزرگ تازه کارها را شرح دادیم که بهتر است از آن ها پرهیز کنید.
- خرج کردن Fish برای ماهیگیری در ابتدای بازی
مبتدی‌ها اغلب توکن های FISH را برای ماهیگیری بدون سطح کافی گربه خرج می کنند. این عمل فقط در صورتی سودآور می شود که گربه های سطح بسیار بالایی داشته باشید. در غیر این صورت، استفاده از این توکن ها در قسمت FEED برای خرید گربه های جدید توصیه می شود.
- فعال نبودن
درآمد در بازی فقط در ساعت اول به طور فعال جمع می شود و پس از آن سرعت آن کاهش می یابد. بنابراین، ایده خوبی است که تا حد امکان در بازی حضور داشته باشید تا درآمد را به حداکثر برسانید.
- نادیده گرفتن ویژگی اوتوبات
برای سرمایه گذاری اضافی، می توانید این ویژگی را خریداری کنید که به شما امکان می دهد به صورت خودکار، کارهای تکراری و خسته کننده را دیگر خودتان انجام ندهید.
- بی توجهی به انجام وظایف
ماموریت ها منبع خوبی برای بدست آوردن توکن های FISH هستند. کارهای روزانه و یکباره که در تب Tasks قرار دارند، می توانند به افزایش درآمد شما کمک کنند.
- استفاده نادرست از بوست ها
بوست می تواند به مقدار زیادی درآمد شما را افزایش دهد، اما باید به درستی از آن ها استفاده کرد. به عنوان مثال، یک بوست موشکی درآمد شما را دو برابر می کند و یک کاراکتر پپه چهار برابر. با این حال، استفاده از Fish برای موارد دیگر توصیه می شود.
- بازی به تنهایی
در طول ایردراپ، انتظار می رود که وجوه اضافی بین اعضای تیم ها و باشگاه توزیع شود، بنابراین پیوستن به تیم ها به شما امکان می دهد پرداخت های اضافی دریافت کنید.
در انتها
بازی کتیزن با گیم پلی جذاب و فرصت ایده آل برای کسب ایردراپ احتمالی، توانسته است به یکی از محبوب ترین بازی های تلگرامی تبدیل شود. با داشتن نزدیک به ۳/۵ میلیون کاربر فعال روزانه و حمایت شخص پاول دورف، این بازی توجه بسیاری از علاقه مندان به دنیای ارزهای دیجیتال را به خود جلب کرده است.
با استفاده از روش های مختلف برای کسب توکن فیش و پیشرفت سریع تر در بازی، شما می توانید تجربه ای موفق و پربار در کتیزن داشته باشید و از امکانات ویژه آن بهره مند شوید. خرید کتیزن نیز به عنوان یکی از گزینه ها می تواند به شما در رسیدن به اهداف بلند مدت و کسب ایردراپ این بازی کمک شایانی کند.
در حال حاضر کتیزن از توکن های vKITTY و FISH استفاده می کند که هنوز به هیچ وجه قابل برداشت یا تبدیل نیستند. این پروژه در ابتدای توسعه خود است، اما ایرپراپ آن در سال ۲۰۲۴ برای شرکت کنندگان فعال و کاربران اولیه، عرضه خواهد شد.
طبق نقشه راه رسمی پروژه، اولین ایردراپ آن در سه ماهه دوم سال ۲۰۲۴ عرضه می شود.
طبق اطلاعیه تیم این پروژه و صرافی های بای بیت و استورم، توکن های CATI برای معامله در بازار پیش عرضه در این دو صرافی مذکور لیست شده اند.
اطلاعات
ایردراپ کتیزن (Catizen) چیست؟
چگونه می توانم در ایردراپ کتیزن شرکت کنم؟
برای شرکت در ایردراپ، باید در بازی فعال باشید، گربه ها را ادغام، ماموریت ها را تکمیل و در رویدادهای مختلف شرکت کنید.
ایردراپ کتیزن چه زمانی برگزار می شود؟
اولین ایردراپ در سه ماهه دوم سال ۲۰۲۴ برنامه ریزی شده است.
توکن های vKITTY و Fish چه هستند و چگونه به دست می آیند؟
توکن های vKITTY و Fish ارزهای درون بازی هستند. vKITTY از طریق ادغام گربه ها و تکمیل ماموریت ها به دست می آید، در حالی که Fish از طریق ماهیگیری، تکمیل ماموریت ها و خرید در بازی قابل کسب است.
چگونه می توانم توکن فیش (FISH) را در بازی کتیزن کسب کنم؟
شما می توانید توکن فیش را از طریق روش های مختلفی مانند دعوت دوستان، انجام وظایف روزانه و کسب دستاوردها، شرکت در بخش ماهیگیری و یا خرید مستقیم با استفاده از ارزهای دیجیتال یا تلگرام استارز به دست آورید.
آیا خرید توکن فیش برای پیشرفت در بازی کتیزن ضروری است؟
خرید توکن فیش ضروری نیست، اما می تواند به شما در ارتقاء سریع تر و کسب ایردراپ توکن کتی (CATI) کمک کند. با خرید فیش، می توانید گربه های خود را سریع تر ارتقاء داده و پروفیت بر ثانیه vKITTY بیشتری کسب کنید که بر دریافت ایردراپ تاثیرگذار است.
چگونه می توانم درآمد خود را برداشت کنم؟
در حال حاضر، توکن های vKITTY و Fish قابل برداشت نیستند. با این حال، پس از ایردراپ سال ۲۰۲۴، بازیکنان می توانند توکن های CATI را که دریافت کرده اند، تبدیل و برداشت کنند.
خرید کتیزن چگونه انجام می شود؟
توکن CATI به عنوان توکن اصلی بازی کتیزن در حال حاضر در بازار اصلی قابل خرید و فروش نیست، اما برخی صرافی ها امکان پیش خرید و پیش فروش آن را در پری مارکت فراهم کرده اند.
برای ارسال نظر باید وارد شوید ورود