بلاکتوپیا
روش اثبات با دانش صفر (Zero Knowledge Proof) چیست؟
روش اثبات با دانش صفر (Zero Knowledge Proof) به دنبال اثبات آگاهی از اطلاعات هستیم، اما از فاش شدن داده ها جلوگیری می کنیم. حفظ حریم خصوصی در موارد متعددی ضروری است و الگوریتم اثبات با دانش صفر یکی از روش های پر استفاده برای افزایش محرمانگی است.

منتشر شده
3 سال پیشدر
توسط
روکو (Rocco)
در روزهایی که اطلاعات ما مدام کنترل می شود و حریم خصوصی به یک دغدغه تبدیل شده است، روش اثبات با دانش صفر (Zero Knowledge Proof) محرمانگی را به دنیای بلاکچین آورده است. اگر در دنیای کریپتو فعال هستید، احتمالا دیده اید که روش اثبات با دانش صفر به خصوص در سال های اخیر در پروژه های زیادی به کار رفته است. برای جا نماندن از تکنولوژی بلاکچین، درک مفهوم و کاربرد این الگوریتم ضروری است.
روش اثبات با دانش صفر (ZKP) چیست؟
فرض کنید می خواهید ۰.۱ بیت کوین (BTC) برای دوست خود ارسال کنید. قبل از اینکه تراکنش شما تایید شود، شبکه باید بداند که آیا شما واقعا ۰.۱ بیت کوین دارید یا خیر. اگر چه بسیاری از بلاکچین ها به شکل متفاوتی این قانون را پیاده می کنند، اما در همه موارد کل افراد در شبکه متوجه می شوند که شما ۵۰ دلار دارید. این کار به حفظ اعتبار دارایی های شما و دوستتان در هنگام دریافت پول کمک می کند، ولی شما حریم خصوصی خود را به خاطر این فرآیند اعتبارسنجی قربانی می کنید!
در بلاکچین شما یک نام شناسایی معمولی نخواهید داشت. در عوض آدرس هایی را برای تراکنش ها دریافت خواهید کرد که شامل رشته ای از حروف و اعداد هستند. این به معنی حفظ کامل حریم خصوصی شما نیست، چون هنوز راه های زیادی برای کشف ارتباط بین دو کاربر و پیدا کردن آدرس های آن ها وجود دارد.
زمانی که کاربری بخواهد دارایی هایی را روی بلاکچین معامله یا ارسال کند، باید آدرس گیرنده را بداند. بنابراین وقتی مثلا بیت کوین ارسال می کنید، می توانید ببینید که به کدام آدرس می رود.
از طرف دیگر اگر کسی برای شما بیت کوین بفرستد، می توانید ببینید که آن بیت کوین از کجا می آید. اگر یک کاربر اطلاعاتی در مورد کاربر دیگری در دنیای واقعی بداند، می تواند به راحتی در مرورگر بلاکچین ردیابی کند و بفهمد که آن فرد دیگر از چه آدرس هایی استفاده می کند، چه مبادلاتی داشته و چقدر موجودی داشته است. به همین دلیل است که داشتن آدرس به جای نام، به حفظ حریم خصوصی شبکه کمک زیادی نمی کند.
الگوریتم روش اثبات با دانش صفر (Zero Knowledge Proof) روشی منحصر به فرد است که در آن کاربر اثبات کننده می تواند به کاربر تایید کننده ثابت کند که مقدار X را می داند، بدون اینکه اطلاعات دیگری از جمله مقدار X را به او بدهد. ماهیت اصلی پشت این مفهوم، اثبات داشتن دانش بدون افشای آن است. چالش اصلی این است که نشان دهید مقدار X را می دانید، بدون اینکه بگویید X چیست یا اطلاعات دیگری بدهید. بنابراین چیزی که اعلام می شود همیشه باید شامل این باشد که اثبات کننده دانش دارد، اما خود اطلاعات منتشر نمی شود.

الگوریتم روش اثبات با دانش صفر (Zero Knowledge Proof) باید دارای سه ویژگی مختلف باشد.
- کامل بودن
اگر عبارتی واقعا درست باشد و هر دو کاربر قوانین را به درستی رعایت کنند، آنگاه تایید کننده بدون هیچ کمکی متقاعد می شود.
- صحت
در صورت نادرست بودن عبارت، تایید کننده به هیچ وجه قانع نخواهد شد (این روش به صورت احتمالی بررسی می شود تا اطمینان حاصل شود که احتمال نادرستی برابر با صفر است).
- دانش صفر
در همه موارد تایید کننده اطلاعات بیشتری نمی داند.
درک بهتر الگوریتم Zero Knowledge Proof
همانطور که گفتیم در روش اثبات با دانش صفر (Zero Knowledge Proof) به دنبال اثبات آگاهی از اطلاعات هستیم، اما از فاش شدن داده ها جلوگیری می کنیم. دو مثال معروف برای توضیح این الگوریتم وجود دارد.
۱- فرد کور رنگ و گوی های آبی و قرمز
در تمام مثال ها یک شخص اثبات کننده و یک شخص تایید کننده وجود دارند. در این مثال شما فرد اثبات کننده هستید و یک شخص کور رنگ که توانایی تشخیص رنگ ها را از هم ندارد، فرد تایید کننده است.
فرض کنید شخص کور رنگی دو گوی سبز و قرمز در هر دست خود دارد و فکر می کند آن ها هم رنگ هستند. شما قصد دارید بدون آنکه به شخص در مورد رنگ گوی ها هیچ گونه اطلاعاتی بدهید، به او ثابت کنید که رنگ آن ها با هم متفاوت است. در این روش شما از او می خواهید که گوی ها را پشت خود ببرد و به میل خود آن ها را یا جابجا کند و یا بدون آنکه جابجا کند جلو بیاورد و شما به او بگویید که او نسبت به حالت قبلی گوی ها را جابجا کرده یا خیر.

۵۰ درصد احتمال دارد که شما شانسی درست حدس زده باشید، ولی شما می توانید از او بخواهید یک بار دیگر این کار را انجام دهد و دوباره شما به او بگویید گوی ها را جابجا کرده یا خیر. با این کار احتمال آنکه دومین حدس شما هم شانسی درست باشد به ۲۵ درصد کاهش می یابد و شخص کور رنگ، ۷۵ درصد می تواند به صحت ادعای شما اطمینان کند. به همین ترتیب با هر بار تکرار این پروسه، احتمال آنکه حدس های شما شانسی درست در آمده باشد نصف می گردد.
جالب است بدانید که تنها با ۲۰ بار تکرار این کار احتمال آنکه ادعای شما دروغ باشد و هر ۲۰ بار درست حدس زده باشید، به ۰.۰۰۰۱ درصد کاهش و ضریب اطمینان شخص نسبت به ادعای شما به ۹۹.۹۹۹ درصد افزایش می یابد. به این ترتیب شما می توانید بدون آنکه به شخص کور رنگ بگویید که هر کدام از گوی ها چه رنگی است، به او ثابت کنید که ادعای شما مبنی بر متفاوت بودن رنگ توپ ها درست است.
من یک بلاک متنی هستم، روی دکمه ویرایش کلیک کنید تا این متن را تغییر دهید. لورم ایپسوم متن ساختگی با تولید سادگی نامفهوم از صنعت چاپ و با استفاده از طراحان گرافیک است.
۲- غار علی بابا
در این مثال هستی شخص ثابت کننده و هوشنگ شخص تایید کننده است. هستی قصد دارد به هوشنگ اثبات کند که از یک رمز عبور مطلع است، بدون آنکه آن رمز را در اختیار هوشنگ بگذارد.
فرض کنید غاری با دو ورودی A و B وجود دارد که در انتها به هم می رسند و یک درب در انتهای آن وجود دارد. این در تنها با رمز عبوری که هستی از آن مطلع و هوشنگ از آن بی خبر است، باز می شود.
هستی برای آنکه به هوشنگ اثبات کند رمز عبور را در اختیار دارد، وارد غار می شود و به صورت اتفاقی مسیر A یا B را انتخاب می کند و در انتهای غار پشت درب می ماند. بعد هوشنگ که بیرون غار بوده و از مسیر انتخابی هستی بی اطلاع است، وارد این غار می شود و از همان جلوی ورودی ها از هستی می خواهد از مسیر A یا B باز گردد. بعد از بازگشت هستی از مسیری که هوشنگ خواسته، به هستی با ضریب اطمینان ۵۰ درصد ثابت می شود که هستی رمز عبور از درب را در اختیار دارد؛ زیرا اگر هستی از مسیر A رفته باشد و هوشنگ هم از او بخواهد از همان مسیر A بازگردد، آنگاه هستی بدون نیاز به وارد کردن رمز عبور و باز کردن درب انتهای غار می تواند از مسیر A بازگردد.
بدین ترتیب شانس با هستی یار بوده و هستی می توانسته از رمز عبور بی اطلاع باشد. اگر مسیری که هستی از آن رفته با مسیری که هوشنگ می خواهد از او بازگردد متفاوت باشند، آنگاه حتما هستی از رمز عبور مطلع بوده است. با هر بار تکرار این روند احتمال بی اطلاعی هستی از رمز عبور نصف می شود و با اطمینان بالاتری به هوشنگ اثبات می کند که از رمز عبور مطلع است، بدون آنکه رمز عبور را در اختیار هوشنگ قرار دهد.

انواع روش اثبات با دانش صفر (ZKP)
به طور کلی الگوریتم اثبات با دانش صفر (Zero Knowledge Proof) می تواند ۲ نوع مختلف داشته باشد که تفاوت بزرگی بین آن ها وجود دارد. این دو عبارتند از روش تعاملی (Interactive) و روش غیر تعاملی (Non-Interactive)
- مبانی الگوریتم اثبات با دانش صفر تعاملی
در این روش نیاز به تعامل بین کاربران یا سیستم های کامپیوتری وجود دارد. با تعامل، اثبات کننده می تواند دانش را اثبات کند و تایید کننده می تواند آن را تایید کند. این روش معمولی ترین سناریوی اثبات با روش اثبات با دانش صفر (Zero Knowledge Proof) است.
در این حالت شما بدون افشای اطلاعاتتان اثبات خواهید کرد، اما دانش خود را برای کاربری که با او در تعامل هستید آشکار می کنید. بنابراین اگر کسی فقط شما دو نفر را تماشا کند، نمی تواند دانش شما را تایید کند. اگر چه این یکی از بهترین پروتکل های حفظ حریم خصوصی است، اما وقتی می خواهید آن را به بیش از یک نفر ثابت کنید، به تلاش بسیار زیادی نیاز دارید. دلیلش این است که باید همان فرآیند را بارها و بارها برای هر فردی تکرار کنید، زیرا آن ها با تماشای شما نمی توانند شما را تایید کنند.
این پروتکل برای اجرا به هر نوع پاسخ تعاملی از سوی تایید کننده نیاز دارد، در غیر این صورت اثبات کننده هرگز نمی تواند آن را به تنهایی ثابت کند. بدیهی است که فرآیند باید تایید کننده را در مورد اطلاع از دانش متقاعد کند. به همین دلیل است که اثبات با دانش صفر تعاملی (Interactive) برای تعداد کم مشارکت کنندگان نسبت به گروه های بزرگ کار آمدتر است. دو مثال گوی های رنگی و غار علی بابا هر دو از نوع اثبات تعاملی بودند.
- الگوریتم اثبات دانش صفر غیر تعاملی
در بلاکچین هایی که از روش اثبات با دانش صفر (Zero Knowledge Proof) غیر تعاملی استفاده می کنند، گفته های یک کاربر برای گروه بزرگتری از کاربران تایید می شود. این روش می تواند بهترین راه برای اثبات اظهارات یک شخص به افراد زیادی، بدون افزایش منابع مورد نیاز و هزینه ها باشد.
یک مثال ساده می تواند بازی سودوکو (Sudoku)باشد که طبق قانونش باید در هر سطر، ستون و مربع کوچک ۳ در ۳، اعداد ۱ تا ۹ بدون تکرار باشد. شما می خواهید پاسخ را به دیگران بفروشید. باید اثبات کنید که جواب را می دانید، اما از افشای آن جلوگیری کنید. راه حل به این صورت است که ۲۴۳ کارت شامل ۲۷ کارت با عدد یک، ۲۷ کارت با عدد دو و همینطور تا ۲۷ کارت با عدد ۹ بر می دارید.
روی خانه هایی که از قبل در بازی عدد آن ها مشخص شده است، اگر عدد آن مثلا ۷ است سه کارت ۷ به صورتی که عدد آن مشخص باشد می گذارید. در ادامه روی هر خانه خالی، سه کارت از عدد جواب که خودتان به دست آورده اید را می گذارید، مثلا اگر جواب یک خانه ۵ است، سه کارت ۵ طوری که عدد آن مشخص نباشد می گذارید. حالا برای اطمینان از درستی پاسخ شما، هر شخصی می تواند کارت رویی یکی از ستون ها، سطر ها یا مربع های کوچک را بردارد. پس ۹ کارت برمی دارد که اگر شامل اعداد ۱ تا ۹ بدون تکرار بود، می تواند از درستی پاسخ شما مطمئن شود. در این روش دیگر نیازی به تعامل بین کاربران وجود ندارد.
zk-SNARKS مخفف عبارت Zero-Knowledge Succinct Non-Interactive Argument of Knowledge فناوری است که از مفهوم اثبات دانش صفر غیر تعاملی استفاده می کند و در پروژه های زیادی به کار رفته است.





معرفی چند پروژه که از روش اثبات با دانش صفر استفاده می کنند
با توجه به اهمیت بحث حریم خصوصی، پروژه های مختلفی در این زمینه کار می کنند و روش اثبات با دانش صفر (ZKP) روشی است که در اکثر آن ها به کار می رود.
- Zcash (زی کش)
بیشتر پلتفرم های بلاکچینی، تراکنش های بین دو نفر را آشکار می کنند. زی کش (Zcash) می تواند در مورد تراکنش ها، حریم خصوصی کامل را فراهم کند. زی کش پلتفرم بلاکچینی متن باز و بدون مجوز است که از روش اثبات با دانش صفر استفاده می کند و جزء دسته کوین های محرمانه است. Zcash همچنین به دلیل معرفی zk-SNARKS مشهور است و پس از آن افراد بسیاری این روش را دنبال کردند.
- ING
ING یک بانک مستقر در هلند است که بلاکچین دانش صفر جدید خود را راه اندازی کرده است. آن ها نسخه اصلاح شده سیستم دانش صفر را راه اندازی کردند که به آن اثبات محدوده دانش صفر می گویند و به توان محاسباتی بسیار کمتری نیاز دارند. ING به طور مستقیم با بخش مالی مانند ارزش وام مسکن مرتبط است. می توانید بدون افشای میزان حقوق خود ثابت کنید که مقدار واجد شرایط برای دریافت وام مسکن را دریافت می کنید.
- StarkWare (استار وار)
StarkWare یکی دیگر از شرکت های بزرگی است که به طور کامل از روش اثبات با دانش صفر برای فناوری استفاده می کند. آن ها پروتکل SNARK های معمولی را تغییر می دهند و به جای SNARK از فناوری STARK استفاده می کنند. هدف StarkWare بهبود حریم خصوصی و مشکل مقیاس پذیری بلاکچین با روش تراکنش شفاف است. آن ها در حال توسعه پشتیبانی سخت افزاری و نرم افزاری برای اطمینان از خروجی بهتر از فناوری STARK خود هستند.
- QED-it
QED-it یکی از استارتاپ هایی است که از روش اثبات با دانش صفر برای تامین امنیت استفاده می کند. QED-it یک شرکت اسرائیلی است که قادر به مدیریت داده های محرمانه بدون نظارت شخص ثالث است. برخی از مشتریان محبوب QED-it عبارتند از BNP Paribas و Deloitte. هدف اصلی QED-it، ارائه حریم خصوصی به شرکت ها است.
موارد استفاده الگوریتم Zero Knowledge Proof
حفظ حریم خصوصی در موارد متعددی ضروری است و الگوریتم اثبات با دانش صفر (Zero Knowledge Proof) یکی از روش های پر استفاده برای افزایش محرمانگی است. در ادامه به تعدادی از مواردی که الگوریتم ZKP در آن ها کاربرد دارد اشاره می کنیم.
- پیام رسانی
رمزگذاری سرتاسری در پیام رسانی ضروری است، طوری که هیچکس نتواند پیام های خصوصی شما را جز گیرنده بخواند. دو کاربر باید اعتماد خود به سرور را تایید کنند و بالعکس. به کمک ZKP، هیچکس نمی تواند دیگر پیام شما را هک کند.
- احراز هویت
روش اثبات با دانش صفر (Zero Knowledge Proof) می تواند به انتقال اطلاعات حساس مانند اطلاعات احراز هویت با امنیت بیشتر کمک کند. ZKP می تواند کانال امنی برای کاربر ایجاد کند تا بدون افشای اطلاعات شخصی اش احراز هویت کند.
- بالا بردن امنیت اطلاعات حساس و مالی
اطلاعات حساس مانند صورت حساب های بانکی یا اطلاعات کارت اعتباری به سطح حفاظتی بیشتری نیاز دارند. بانک تاریخچه کارت اعتباری را حفظ می کند. زمانی که شما این اطلاعات را از آن ها درخواست می کنید، باید با سرور آن ها ارتباط برقرار کنید. اثبات با دانش صفر می تواند امنیت این ارتباط را افزایش دهد.
- حفاظت از فضای ذخیره سازی. روش اثبات با دانش صفر (Zero Knowledge Proof) می تواند محافظت بیشتری برای ابزار ذخیره سازی شما ایجاد کند. ZKP به پروتکلی برای دور نگه داشتن هکر ها مجهز شده است و با این کار نه تنها کل فضای ذخیره سازی شما، بلکه اطلاعات درون آن نیز رمزگذاری می شود. همچنین از کانال دسترسی به اطلاعات نیز به خوبی محافظت می کند.
به کمک بلاکچین عدم تمرکز، شفافیت و بسیاری مزایای دیگر در اختیار ما قرار می گیرد، اما صرفا استفاده از آدرس ها بجای هویت افراد حریم خصوصی را تضمین نمی کند.
با پیگیری و رصد تراکنش های یک شخص روی بلاکچین و ارتباطات او، هر چند سخت و زمان بر اما می توان به اطلاعات وی دسترسی پیدا کرد. همچنین شرکت های زیادی هستند که اطلاعات آن ها محرمانه است و تمایلی ندارند روی بلاکچین برای همگان قابل دسترسی باشد. الگوریتم (Zero Knowledge Proof) که اثبات اطلاعات بدون افشای آن را ممکن می سازد، محرمانگی را افزایش می دهد و می تواند منجر به استفاده بیشتر بلاکچین توسط شرکت ها و مراکز حساس شود.
شاید دوست داشته باشید
استارک ور (StarkWare) تأیید کل تاریخچه بلاکچین با ۱ مگابایت حجم ممکن ساخت!
ارتقای آلپنگلو (Alpenglow) در سولانا تأیید شد؛ تراکنشها بزودی با سرعت اینترنت نهایی میشوند
تراست ولت امکان معامله سهام های توکنیزه (RWA) را برای کاربران فعال کرد
۹ عادت مالی که افراد منظم را به ثبات و آزادی مالی میرساند
کاناری کپیتال برای ETF اینجکتیو (INJ) ثبتنام کرد
کاردینال؛ اولین پروتکل دیفای بیت کوین بر بستر کاردانو
اخبار
استارک ور (StarkWare) تأیید کل تاریخچه بلاکچین با ۱ مگابایت حجم ممکن ساخت!
شرکت StarkWare فناوری جدیدی اعلام کرده که «تصدیق بلوکهای بلاکچین بیتکوین از ابتدای پیدایش تا حال» را در قالب یک پرُف (proof) تقریباً ۱ مگابایتی ممکن میکند، البته نه به معنی دانلود کل تاریخچه تراکنشها، بلکه فقط هِدِر بلوکها.

منتشر شده
2 روز پیشدر
شهریور 21, 1404توسط
روکو (Rocco)
شرکت استارکور (StarkWare) که در زمینه فناوری پیشرفته دانش صفر (Zero-Knowledge یا ZK) تخصص دارد، از یک دستاورد بزرگ رونمایی کرده است که میتواند اساس تعامل کاربران با شبکه بیتکوین را دگرگون کند. این شرکت موفق به ساخت یک اثبات تأیید (Verification Proof) مبتنی بر دانش صفر از کل بلاکچین بیتکوین شده است که به طرز شگفتانگیزی سبک بوده و به راحتی بر روی دستگاههای موبایل قابل اجراست. این نوآوری به هر کاربری اجازه میدهد تا به طور مستقل و بدون نیاز به سختافزارهای گرانقیمت، تاریخچه بیتکوین را اعتبارسنجی کند.
این اثبات که توسط استارکور توسعه داده شده، تنها ۱ مگابایت حجم دارد. این در حالی است که حجم کامل بلاکچین بیتکوین (Bitcoin) در حال حاضر از مرز ۶۸۰ گیگابایت فراتر رفته است. به گفته عبدالحمید بختا (Abdelhamid Bakhta)، مدیر اکوسیستم در استارکور، این تکنولوژی به کاربران امکان میدهد تا تراکنشها را در کمتر از ۱۰۰ میلیثانیه تأیید کنند. این پیشرفت، تحقق مدرن ایدهای است که برای اولین بار توسط ساتوشی ناکاموتو در وایتپیپر بیتکوین تحت عنوان تأیید پرداخت ساده شده (SPV) مطرح شد و اکنون موانع فنی و مالی را برای میلیونها کاربر از میان برمیدارد.

چگونه ۶۸۰ گیگابایت داده در ۱ مگابایت فشرده میشود؟
راز این فشردهسازی خارقالعاده در محتوای اثبات نهفته است. این فایل ۱ مگابایتی، تاریخچه کامل و جزئیات تمام تراکنشها را در خود جای نداده است؛ بلکه شامل تمام هدرهای بلاک (Block Headers) از اولین بلاک شبکه (بلاک جنسیس) تا به امروز است. هر هدر بلاک مانند یک شناسنامه برای آن بلاک عمل میکند و حاوی اطلاعات کلیدی زیر است:
- شماره نسخه (Version Number): نسخه نرمافزار بیتکوین که برای استخراج بلاک استفاده شده است.
- ارجاع به بلاک قبلی (Previous Block Reference): پیوندی رمزنگاریشده که زنجیره بلاکها را به هم متصل میکند.
- برچسب زمانی (Timestamp): زمان تقریبی ایجاد بلاک.
- اندازه بلاک (Block Size): حجم بلاک.
- نانس (Nonce): عدد تصادفی که ماینرها برای حل معمای محاسباتی و افزودن بلاک به دفتر کل، آن را پیدا میکنند.
با در اختیار داشتن زنجیرهای از این هدرها، یک کاربر میتواند به طور مستقل و با اطمینان بالا، صحت و اعتبار کل تاریخچه شبکه را بدون نیاز به دانلود صدها گیگابایت داده، بررسی کند.

این دستاورد در زمانی ارائه میشود که جامعه بیتکوین درگیر یکی از مهمترین بحثهای داخلی خود، یعنی چالش حفظ تمرکززدایی (Decentralization) در مقابل رشد روزافزون حجم بلاکچین است. یکی از ارزشهای بنیادین بیتکوین این است که اجرای یک نود کامل (Full Node) برای هر کسی با یک کامپیوتر شخصی معمولی امکانپذیر باشد. این دسترسی آسان، تضمینکننده امنیت و مکانیزم اجماع شبکه است که توسط هزاران اپراتور نود مستقل در سراسر جهان اجرا میشود.
با این حال، ظهور پدیدههایی مانند اُردینالز و اینسکریپشنها که امکان ذخیرهسازی دادههای غیرپولی (مانند تصاویر و متن) را روی بلاکچین (Blockchain) فراهم میکنند، این اصل را به چالش کشیدهاند. منتقدان معتقدند این روند باعث «پفکردن» بلاکچین شده و با افزایش سرسامآور حجم دفتر کل توزیع شده (DLT)، نیازمندیهای سختافزاری برای اجرای نود را بالا میبرد. اگر اجرای نود بیش از حد گران شود، شبکه به سمت تمرکزگرایی پیش خواهد رفت و تنها شرکتهای بزرگ و مراکز داده توانایی مشارکت در آن را خواهند داشت که این امر کاملاً با فلسفه وجودی بیتکوین در تضاد است.

بهروزرسانی Bitcoin Core و طغیان جامعه
این تنش با اعلام برنامههای مربوط به بهروزرسانی آینده نرمافزار Bitcoin Core 30 که برای انتشار در ماه اکتبر برنامهریزی شده، به نقطه جوش خود رسیده است. توسعهدهندگان Bitcoin Core (که نرمافزار مورد استفاده حدود ۸۰٪ از نودهای شبکه است) قصد دارند محدودیت OP_Return را حذف کنند. این قابلیت در حال حاضر حجم دادههای غیرپولی قابل جاسازی در تراکنشها را به ۸۰ بایت محدود میکند که برای ذخیره اکثر محتواهای چندرسانهای امروزی بسیار ناچیز است.
این تصمیم پیشنهادی، موجی از مخالفت را برانگیخته و باعث یک جهش تاریخی در استفاده از Bitcoin Knots شده است. Bitcoin Knots یک نرمافزار جایگزین برای نود بیتکوین است که قابلیتهای شخصیسازی بیشتری را به اپراتورها میدهد؛ از جمله این امکان که خودشان برای میزان دادههای OP_Return که مایل به ذخیره و بازنشر آن هستند، محدودیت تعیین کنند. آمارها نشان میدهد سهم بازار نودهای Knots از حدود ۱٪ در پایان سال ۲۰۲۴، با یک رشد تقریباً عمودی، به نزدیک ۲۰٪ در سال ۲۰۲۵ رسیده است که نشاندهنده واکنش شدید بخشی از جامعه به مسیر پیش روی توسعه بیتکوین است. در این میان، راهکار استارکور میتواند فارغ از این جدالها، قدرت تأیید مستقل را به دست تکتک کاربران بازگرداند.
آموزش
تقویم اقتصادی (Economic Calendar) چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟
تقویم اقتصادی مثل یک “برنامهریزی خبری” برای بازار است. اگر به آن توجه نکنید، ممکن است در لحظه انتشار اخبار مهم با حرکتهای ناگهانی و شدید قیمت غافلگیر شوید. استفاده درست از آن کمک میکند ریسک معاملات را مدیریت کنید و حتی فرصتهای سودآور پیدا کنید.

منتشر شده
2 روز پیشدر
شهریور 21, 1404توسط
روکو (Rocco)
اگر معاملهگر یا فعال بازارهای مالی باشید، حتما تجربه کردهاید که یک خبر اقتصادی میتواند ظرف چند دقیقه بازار را زیر و رو کند. مثلا اعلام نرخ بیکاری آمریکا یا تصمیم فدرال رزرو درباره نرخ بهره کافی است تا قیمت دلار، طلا یا حتی بیت کوین نوسان شدیدی پیدا کند. در چنین شرایطی، دانستن زمان دقیق این رویدادها میتواند مرز میان یک معامله سودآور یا پشیمانکننده باشد.
اینجاست که تقویم اقتصادی به عنوان یک ابزار به کمک شما میآید. ابزاری که تمام اتفاقات مهم اقتصادی و مالی جهان را در یک جدول زمانی مشخص نمایش میدهد و به شما کمک میکند همیشه چند قدم جلوتر از بازار باشید. اگر میخواهید بدانید تقویم اقتصادی دقیقا چیست، چه اجزایی دارد و چطور باید از آن استفاده کنید، این مطلب را از دست ندهید.
تقویم اقتصادی (Economic Calendar) چیست؟
یک لیست زمانبندیشده از اعلامیههای اقتصادی، دادههای کلان، سخنرانیهای مقامات مالی و انتشار شاخصهای اقتصادی مثل نرخ بهره، تورم، بیکاری، تولید ناخالص داخلی و … است. علاوه بر این معمولاً زمان بیانیه های بانک مرکزی، سخنرانی های سیاست گذاران پولی و انتخابات را فهرست می کند.
بیشتر تقویم های اقتصادی منتشر شده شامل نوع داده مثل نرخ بیکاری، نتیجه قبلی که منتشر شده بود و انتظارات اجماع بازار برای نتیجه آتی می شوند. باید توجه داشت که نوع انتشار به طور کلی بسته به اینکه چه تاثیری می تواند داشته باشد؛ بصورت زیاد، متوسط، کم یا بدون تاثیر، کد گذاری می شود.
برای مثال، تصور کنید بانک مرکزی اروپا (ECB) قرار است درباره نرخ بهره (Interest Rate) جلسه برگزار کند. این تصمیم میتواند ارزش یورو را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. اگر شما معاملهگر بازار فارکس باشید و این تاریخ را ندانید، ممکن است در میانه یک معامله ناگهان با نوسانی شدید روبهرو شوید و فرصت مدیریت آن را از دست بدهید. اما وقتی به تقویم اقتصادی نگاه میکنید، میبینید که این رویداد دقیقا چه روز و ساعتی اتفاق میافتد و میتوانید از قبل برایش برنامهریزی کنید.
تقویم اقتصادی نه فقط برای معاملهگران حرفهای، بلکه برای هر فردی که در بازارهای مالی فعالیت میکند (از بورس و فارکس گرفته تا ارزهای دیجیتال) یک ابزار ضروری است. حتی سرمایهگذاران بلندمدت هم با نگاه به این تقویم میتوانند تصمیمهای دقیقتری برای مدیریت پرتفوی خود بگیرند.
اگر انتشار داده اقتصادی تأثیر کمی داشته باشد، آنگاه جفت ارز حرکتی نداشته و یا واکنشی جزیی نسبت به نتیجه از خود نشان خواهد داد. اما اگر در رویدادی با تأثیر متوسط، نتیجه نهایی با چیزی که انتظار می رفت خیلی تفاوت داشته باشد، باعث می شود جفت ارز به میزان بیشتری تغییر کند. زمانی که انتشار داده ها به طور قابل توجهی بیشتر یا کمتر از نتیجه مورد انتظار بازار باشند، به خصوص زمانی که صحبت از داده هایی با تأثیر بالا باشد، جفت ارز مرتبط تمایل بیشتری به حرکت دارد و بازار نوسانات قابل توجهی را در این فرآیند تجربه می کند.
چرا تقویم اقتصادی مهم است؟
- تقویم اقتصادی مانند یک نقشه راه است که مسیر حرکت بازارها را روشنتر میکند و شما را از غافلگیریهای ناگهانی نجات میدهد. به این ترتیب شما میتوانید تصمیمات معاملاتی خودتان را بر پایه اطلاعات موثق بگیرید.
- انتشار دادههای اقتصادی میتواند باعث نوسانات شدید در بازارهای مالی شود. برای مثال، اگر نرخ تورم بالاتر از حد انتظار اعلام شود، سرمایهگذاران انتظار افزایش نرخ بهره خواهند داشت و همین موضوع میتواند بازار سهام یا ارزهای دیجیتال را تحت تاثیر قرار دهد.
- بدون تقویم اقتصادی، بسیاری از تصمیمها بر اساس حدس و گمان گرفته میشود. معاملهگرانی که فقط با تحلیل تکنیکال کار میکنند، ممکن است در لحظه انتشار یک خبر بزرگ، گرفتار نوسانات غیرمنتظره بازار شوند. در حالیکه کسی که تقویم اقتصادی را دنبال میکند، میداند چه زمانی باید محتاطتر باشد یا حتی برای شکار فرصتهای جدید آماده شود.
- یکی از مهمترین مزیتهای تقویم اقتصادی، مدیریت ریسک است. اگر قبل از انتشار یک داده مهم پوزیشن باز دارید، میتوانید حجم معاملات خود را کاهش دهید، حد ضرر تنظیم کنید یا حتی معامله را ببندید تا از ضررهای سنگین جلوگیری شود.
- استفاده از تقویم اقتصادی به شما امکان میدهد استراتژیهای کوتاهمدت و بلندمدت خود را بر اساس دادههای واقعی طراحی کنید. به این ترتیب، معاملات شما نظم بیشتری پیدا میکند و احتمال موفقیت بالاتر میرود.
- بسیاری از ضررها به دلیل تصمیمات عجولانه و احساسی اتفاق میافتد. وقتی بدانید چه چیزی در راه است، آرامش بیشتری خواهید داشت و کمتر اسیر ترس یا طمع میشوید.
اجزای اصلی یک تقویم اقتصادی
وقتی وارد یک تقویم اقتصادی مثل Trading Economics یا Investing.com میشوید، در نگاه اول ممکن است جدول شلوغی ببینید که پر از عدد و کلمه است. اما اگر بدانید هر ستون چه معنایی دارد، کار با آن بسیار ساده خواهد شد. در ادامه تکتک اجزای اصلی این جدول که از وبسایت تریدینگ اکونومیکس آورده شده را توضیح میدهیم.

در قسمت بالای جدول بخشی برای فیلتر کردن نتایج آورده شده است. گزینه «Recent» فیلتری برای نشان دادن رویدادهای اخیر است و فقط موارد نزدیک به زمان فعلی را نشان میدهد. اگر میخواهید مثلا رویدادهای اقتصادی چند ماه دیگر را ببینید کافی است این فیلتر را تغییر دهید.
با استفاده از گزینه «Impact» شما میتوانید این رویدادهای اقتصادی را بر اساس سطح اهمیت آن ها دستهبندی کنید. تریدینگ اکونومیکس سه دستهبندی دارد. رویدادهای یک ستاره، دو ستاره و سه ستاره که طبیعتا اهمیت آن ها بر اساس تعداد ستاره افزایش مییابد.
قسمت «Countries» امکان فیلتر کردن بر اساس کشور یا اقتصاد موردنظر را فراهم میکند. مثلا اگر قصد دارید فقط شاخصهای اقصتادی کلان آمریکا را ببینید، کافی است روی این گزینه کلیک کرده و «United States» را انتخاب کنید.
فیلتر «Category» دستهبندی رویدادها را نمایش میدهد. مثلا شما میتوانید در این فیلتر گزینه «Prices & Inflation» را انتخاب کرده و فقط دادههای تورمی را مشاهده کنید.
بخش «UTC +3:30» نیز برای تعیین منطقه زمانی است. شما میتوانید منطقه زمانی خودتان (تهران-ایران) را تنظیم کنید تا ببینید دقیقا رویداد موردنظرتان در چه ساعتی به وقت ایران رخ میدهد.
- تاریخ و ساعت
اولین چیزی که در تقویم اقتصادی به چشم میآید، ستون زمان انتشار است. در این بخش دقیقا مشخص میشود که هر رویداد چه روز و ساعتی منتشر خواهد شد. اهمیت این قسمت بسیار بالاست، چون بازارها معمولا درست در همان لحظه انتشار خبر واکنش نشان میدهند. مثلا اگر در ساعت ۴:۰۰ صبح «شاخص اعتماد مصرفکننده استرالیا» منتشر شود، معاملهگران بازار فارکس در همان دقیقه باید آماده واکنش باشند.
همانطور که گفتیم، ساعت تقویم معمولا بر اساس منطقه زمانی قابل تغییر است. مثلا شما میتوانید آن را روی «تهران (UTC+3:30)» تنظیم کنید تا دقیقاً با ساعت محلی خودتان هماهنگ باشد.
- کشور
در ستون بعدی، پرچم و کد کشور (مثلاً GB = بریتانیا، AU = استرالیا، MX = مکزیک) قرار دارد که نشان میدهد داده متعلق به کدام اقتصاد است. گاهی اوقات هم رویدادها مربوط به یک بلوک منطقهای خاص مثلا اروپا (EA = Euro Area) هستند. در این صورت آن داده را باید به عنوان یک شاخص منطقهای و نه مربوط به یک کشور واحد تفسیر کرد.
- عنوان رویداد
این ستون عنوان خبر یا شاخص اقتصادی را نشان میدهد. گاهی هم کنار این عنوان، مخفف ماه میلادی (مثل AUG، SEP) دیده میشود که نشان میدهد داده مربوط به کدام ماه است. شناخت هر شاخص اهمیت زیادی دارد، چون هرکدام اثر متفاوتی روی بازار میگذارند.
اما نکته مهم اینجاست که همه رویدادها عددی و آماری نیستند. بعضی از آن ها بیشتر کیفی هستند و باید با توجه به ماهیتشان تفسیر شوند. برای درک بهتر، به چند نمونه نگاه کنیم:
- شاخصهای آماری (عددمحور)
مثل نرخ بیکاری (Unemployment Rate)، شاخص قیمت مصرف کننده (CPI)، یا تولید ناخالص داخلی (GDP). اینها همیشه یک عدد مشخص دارند که میتوان آن را با مقدار قبلی و پیشبینی بازار مقایسه کرد.
- سخنرانیها (Speech)
مثلا «سخنرانی رئیس فدرال رزرو». این نوع رویداد عدد ندارد، بلکه مهم محتوای صحبتهاست. اگر لحن سخنران به سمت سیاست انقباضی (افزایش نرخ بهره) باشد، بازار واکنش منفی به داراییهای پرریسک نشان میدهد. اگر لحن انبساطی باشد، میتواند باعث رشد بازار سهام یا ارزهای دیجیتال شود.
- حراج اوراق (Auction)
مثل «حراج اوراق ۱۰ ساله آمریکا» یا «حراج اوراق خزانه ژاپن». اینجا اعداد مربوط به بازده (Yield) یا حجم اوراق فروختهشده اهمیت دارند. بالا رفتن بازده معمولا نشانه افزایش هزینه استقراض دولت و احتمال بالا رفتن نرخ بهره است.
- شاخصهای نظرسنجی و اعتماد (Survey/Confidence Index)
مثل «شاخص اعتماد مصرفکننده» یا «شاخص مدیران خرید (PMI)». اینها با پرسشنامه از فعالان اقتصادی یا مصرفکنندگان تهیه میشوند و بازتابدهنده چشمانداز آینده هستند.
ستون Previous نشاندهنده نتیجه گزارش قبلی است. مثلا اگر شاخص بیکاری ماه گذشته ۸٪ بوده، این عدد در ستون Previous نمایش داده میشود. این بخش برای مقایسه روند بسیار مهم است، چون بازار همیشه تغییرات نسبت به گذشته را در نظر میگیرد.
در قسمت (Consensus / Forecast) دو ستون پیشبینی تحلیلگران و اقتصاددانان درباره آن شاخص یا داده اقتصادی آورده میشود. اما چه تفاوتی با هم دارند؟
Consensus یا اجماع در واقع میانگین پیشبینی جمعی تحلیلگران، اقتصاددانها و موسسات مالی است. یعنی چندین منبع معتبر پیشبینی خود را درباره یک شاخص اعلام میکنند و تقویم اقتصادی میانگین یا اجماع آنها را نمایش میدهد.
Forecast گاهی به همان معنی Consensus به کار میرود، اما در بعضی تقویمها (مثل Trading Economics) یک تفاوت کوچک دارد:
- Forecast معمولاً پیشبینی اختصاصی خود سایت یا موسسه منتشرکننده تقویم است.
- در حالی که Consensus نماینده پیشبینی کلی بازار و تحلیلگران مختلف است.
در ستون (Actual) مقدار واقعی در لحظه انتشار خبر بهروزرسانی میشود و عدد واقعی گزارش را نشان میدهد. در حقیقت، مهمترین بخش برای معاملهگران همین ستون است، چون مستقیما رفتار بازار را شکل میدهد.
بعضی تقویمها مثل Trading Economics در کنار هر شاخص نمودارهای کوچکی نمایش میدهند. این نمودار روند تاریخی آن شاخص را نشان میدهد (مثلا تغییرات نرخ بیکاری در چند ماه گذشته). با نگاه سریع به این بخش میتوانید متوجه شوید وضعیت در حال بهبود یا بدتر شدن است.

طبق ستون اول متوجه میشویم که شاخص قیمت تولیدکننده (PPI) آمریکا ساعت ۴ بعد از ظهر به وقت محلی منتشر میشود. به طور کلی، شاخصهای اقتصادی را میتوان در بازه زمانیهای مختلفی ارزیابی کرد. منظور از MoM بازه زمانی ماهانه است و YoY تغییرات کل یک سال نسبت به سال قبل را نشان میدهد.
در سطر اول که مربوط به شاخص PPI اصلی در بازه ماهانه است، میبینیم که مقدار قبلی ۰.۹٪ ثبت شده است. این یعنی در ماه گذشته قیمت تولیدکنندهها نسبت به ماه ماقبلش ۰.۹٪ افزایش داشته است. در ستون Forecast پیشبینی تریدینگ اکونومیکس برای این ماه ۰.۳٪ است و Consensus که میانگین پیشبینی اقتصاددانان و تحلیلگران مختلف را نشان میدهد ۰.۴٪ ثبت شده است. مقدار Actual یا واقعی هم هنوز منتشر نشده و به همین دلیل این ستون خالی مانده و در لحظه انتشار شاخص پر میشود.
چطور از تقویم اقتصادی استفاده کنیم؟
این بخش مهمترین قسمت مقاله است، چون فقط دانستن اینکه رویدادها چه زمانی هستند کافی نیست؛ باید بدانید چطور از این اطلاعات استفاده کنید.
- برنامهریزی هفتگی: در ابتدای هفته به تقویم اقتصادی نگاه کنید و رویدادهای مهم (مثل NFP یا تصمیم نرخ بهره) را علامت بزنید. این کار به شما کمک میکند از قبل آماده باشید.
- ترکیب با تحلیل تکنیکال: اگر میبینید یک خبر مهم نزدیک است، سطوح حمایت و مقاومت نمودار را بررسی کنید. مثلا اگر خبر منفی بیاید و بازار به حمایت نزدیک باشد، احتمال شکستن حمایت بیشتر میشود.
- استراتژی معاملاتی متناسب با خبر: بعضی معاملهگران قبل از انتشار خبر، از بازار خارج میشوند تا ریسک نکنند. برخی دیگر ترجیح میدهند منتظر بمانند و پس از انتشار داده و مشخص شدن جهت بازار وارد معامله شوند.
- مدیریت حجم و حد ضرر: در زمانهایی که احتمال نوسان شدید وجود دارد، بهتر است حجم معامله کمتر شود یا حد ضرر نزدیکتر قرار بگیرد.
- ثبت تجربهها: بهترین راه برای یادگیری استفاده از تقویم اقتصادی، تجربه شخصی است. بعد از هر رویداد مهم یادداشت کنید بازار چگونه واکنش نشان داد و استراتژی شما چقدر موفق بود.
تقویم اقتصادی را از کجا ببینیم؟
امروزه دهها وبسایت معتبر وجود دارد که تقویم اقتصادی رایگان و بهروزی ارائه میدهند. برخی از بهترین منابع عبارتاند از:
- Trading Economics: همه رویدادها، نرخ بهره، قیمتها و تورم، بازار کار، رشد تولید ناخالص داخلی، تجارت خارجی، دولت، اعتماد تجاری، احساسات مصرفکننده، بازار مسکن.
- Investing.com: تقویم اقتصادی همزمان با اعلام رویدادهای اقتصادی، شاخصها را دریافت کنید و تأثیر فوری آنها بر بازار جهانی را مشاهده کنید – از جمله رویدادهای قبلی، …
- Forex Factory: با تقویم اقتصادی فارکس محور، رویدادهای تأثیرگذار بر بازار را خیلی قبل از وقوع پیشبینی کنید.
- TradingView: تقویم اقتصادی آخرین و رویدادهای اقتصادی آینده را نشان میدهد که میتوانند بر داراییها، مناطق و بازارهای جهانی خاصی تأثیر بگذارند.
- FXStreet: تقویم اقتصادی لحظهای، رویدادها و شاخصهای اقتصادی سراسر جهان را پوشش میدهد.
- MyFxBook: تقویم اقتصادی به صورت آنی که تمام رویدادها و اطلاعیههای اقتصادی را پوشش میدهد. مقادیر تاریخی، قبلی، اجماعی و واقعی هر شاخص را مشاهده کنید.
همچنین بروکرهای فارکس هم معمولاً تقویم اقتصادی روی سایت خود دارند.
در انتها
تقویم اقتصادی مثل یک “برنامهریزی خبری” برای بازار است. اگر به آن توجه نکنید، ممکن است در لحظه انتشار اخبار مهم با حرکتهای ناگهانی و شدید قیمت غافلگیر شوید. استفاده درست از آن کمک میکند ریسک معاملات را مدیریت کنید و حتی فرصتهای سودآور پیدا کنید. در دنیایی که ثانیهها حرف اول را میزنند، اطلاع از آنچه در راه است، برگ برنده شماست. با استفاده منظم از این ابزار، دیگر از نوسانات ناگهانی غافلگیر نخواهید شد و میتوانید با اطمینان بیشتری برای آینده سرمایهگذاری خود برنامهریزی کنید.
به یاد داشته باشید، موفقیت در بازارهای مالی تنها به تحلیل نمودارها محدود نمیشود. تسلط بر اطلاعات و درک وقایع کلان اقتصادی، مکمل تحلیل تکنیکال است و شما را در مسیری قرار میدهد که به جای دنبال کردن بازار، آن را پیشبینی کنید. به همین خاطر توصیه میکنیم که از همین امروز، استفاده از تقویم اقتصادی را به یکی از عادتهای معاملاتی خود تبدیل کنید.
سودآوری و معامله گری بصورت مداوم در بازار می تواند بسیار چالش برانگیز باشد، و واقعیت مسلم این است که اکثر معامله گران خرد معمولا پول خود را در این بازار از دست می دهند. با این وجود، با یک برنامه معاملاتی جامع، ابزارهای مناسب و دانش کافی از بازار ارز، شانس موفقیت شما به عنوان یک معامله گر به میزان قابل توجهی افزایش می یابد.

استارک ور (StarkWare) تأیید کل تاریخچه بلاکچین با ۱ مگابایت حجم ممکن ساخت!

تقویم اقتصادی (Economic Calendar) چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟

ارتقای آلپنگلو (Alpenglow) در سولانا تأیید شد؛ تراکنشها بزودی با سرعت اینترنت نهایی میشوند

تراست ولت امکان معامله سهام های توکنیزه (RWA) را برای کاربران فعال کرد

اندیکاتور ATR چیست و چه کاربردی در تحلیل تکنیکال دارد؟

۹ عادت مالی که افراد منظم را به ثبات و آزادی مالی میرساند

کاناری کپیتال برای ETF اینجکتیو (INJ) ثبتنام کرد

کاردینال؛ اولین پروتکل دیفای بیت کوین بر بستر کاردانو

هر اونس چند گرم طلای ۱۸ عیار است؟ تبدیل ساده انس به گرم طلا

آیا تحلیل تکنیکال بهتنهایی در بازار رمز ارزها سودآور است؟

کوینبیس توکن اتنا (ENA) را به رودمپ خود اضافه کرد

در ۲ ماه اخیر بیش از ۱۰٪ پروژهها ناپدید شدهاند!

ارتقای آلپنگلو (Alpenglow) در سولانا تأیید شد؛ تراکنشها بزودی با سرعت اینترنت نهایی میشوند

اندیکاتور ATR چیست و چه کاربردی در تحلیل تکنیکال دارد؟

تراست ولت امکان معامله سهام های توکنیزه (RWA) را برای کاربران فعال کرد

تقویم اقتصادی (Economic Calendar) چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟

استارک ور (StarkWare) تأیید کل تاریخچه بلاکچین با ۱ مگابایت حجم ممکن ساخت!

سریال پول به زبان ساده (Money, Explained) قسمت پنجم (آخر)

سریال پول به زبان ساده (Money, Explained) قسمت چهارم

سریال پول به زبان ساده (Money, Explained) قسمت سوم

سریال پول به زبان ساده (Money, Explained) قسمت دوم

سریال پول به زبان ساده (Money, Explained) قسمت اول

مستند دیپ وب (Deep Web) 2015

مستند شغل داخلی (Inside Job) بحران مالی

مارجین کال (Margin Call)

فیلم بازیکن شماره یک آماده (Ready Player One)

فیلم مرد آزاد (Free Guy)
![مستند کریپتوپیا [Cryptopia]، بیت کوین، بلاکچین و آینده اینترنت](https://investorent.xyz/wp-content/uploads/مستند-کریپتوپیا-Cryptopia-80x80.webp)
مستند کریپتوپیا (Cryptopia)

برای ارسال نظر باید وارد شوید ورود