بلاکتوپیا

شبکه چیا (Chia Network) و کوین XCH

شبکه چیا (Chia network) با ایده ایجاد یک بلاکچین پایدارتر برای توسعه سیستم مالی و پرداختی جهانی به وجود آمده است. چیا می خواهد رمز ارز سبز باشد؛ یعنی رمز ارزی که برای به وجود آمدن آن، انرژی کمتری مصرف شود و در نتیجه به محیط زیست آسیب کمتری برسد.

منتشر شده

2 سال پیش

در

مرداد 5, 1402

توسط

روکو (Rocco)

یکی از مسائلی که همیشه منتقدان رمز ارزها و شبکه های بلاک چینی روی آن مانور می دهند، هزینه بر بودن این اکوسیستم است. منظور از هزینه، تنها هزینه های اقتصادی نیست؛ بلکه هزینه های زیست محیطی از دلایل اصلی مخالفت افراد به حساب می آید. چیا (Chia) با استفاده از نوآوری جدید در شبکه خود، قصد دارد شبکه و رمزارزی معرفی کند که دوستدار محیط زیست و به اصطلاح سبز باشد. چیا، شبکه ای که با یک زبان برنامه نویسی خاص و سفارشی به نام Chialisp برای ایجاد و اجرای قراردادهای هوشمند به صورت بهینه پا به عرصه وجود نهاده است.

شبکه چیا (Chia Network) چیست؟

چیا (Chia) یک شبکه بلاکچینی با تمرکز بر معاملات هوشمند است که برای بهتر شدن تعاملات مالی میان افراد در سال ۲۰۱۷ (۱۳۹۷) شروع به کار کرد. بنیانگذاران این شرکت نام آن را به این خاطر چیا گذاشته اند که بگویند فعالیت های این شبکه، هم راستا با حفظ محیط زیست است.

Chia نوعی رمز ارز سبز است. این جمله به این معنی است که در فرایند استخراج این رمز ارز از هارد درایوهایی مناسب با میزان مصرف انرژی بسیار پایین و درایوهای ثابت و کم مصرف استفاده می شود. به دلیل سبز بودن این رمز ارز از نظر عملکرد، خالقان این رمز ارز نام پروژه خود را از گیاه چیا انتخاب کردند.

Salvia hispanica که با نام چیا نیز شناخته می شود، نوعی گیاه گل دار از خانواده نعنا است. زادگاه اصلی گیاه چیا از آمریکای مرکزی است. کلسیم موجود در دانه های چیا به مراتب بیشتر از شیر است. در چند سال اخیر این گیاه توانسته است به شهرت مناسبی در ایالات متحده آمریکا و در میان گیاه خواران دست پیدا کند. کشورهای عضو اتحادیه اروپا نیز گیاه Chia را یک نوع غذای مناسب در منطقه خود می دانند.

تیم چیا در ابتدا برای بلاکچین خود قصد استفاده از الگوریتم اجماع اثبات کار (PoW) را داشت؛ اما آنان معتقدند در مکانیسم اثبات کار یا حتی اثبات سهام افراد و نهادهایی که دارای ثروت بیشتری هستند و منابع بیشتری در اختیار دارند، هر چند سخت اما می توانند در اکوسیستم دستکاری کنند و افراد معمولی توان رقابت با آن ها را ندارند. از طرف دیگر تیم چیا معتقد است مسائل مربوط به مصرف انرژی در PoW در بلند مدت به محیط زیست آسیب می رساند.

این شبکه با توجه به مصرف انرژی بالا و سختی مشارکت افراد در الگوریتم های PoW یا PoS به فکر استفاده از الگوریتمی افتاد که امن و کارآمد باشد. شبکه Chia در نهایت از الگوریتم اثبات فضا (Proof of Space) و اثبات زمان (Proof of Time) برای اجماع در شبکه خود استفاده کرد. چیا امیدوار است با استفاده از این روش ها بتواند رمز ارزی غیرمتمرکز، سریع و باثبات برای انجام معاملات روزمره و آسان ایجاد کند.

باید بدانیم این شبکه علاوه بر ارائه خدمات ارزنده خود، پایه ها و زیرساخت های امنیتی نسبتاً بالایی را دارا می باشد که قادر خواهد بود تا امنیت تراکنش های کاربران در زمان معامله و ترید تامین کند. توکن اختصاصی این شبکه XCH می باشد که به کاربران و افراد حاضری که شبکه را در ایمن سازی یاری می نمایند، پاداش و جایزه خواهند داد.

شبکه چیا با ایده ایجاد یک بلاکچین پایدارتر برای توسعه سیستم مالی و پرداختی جهانی به وجود آمده است. تیم چیا معتقد است که نباید برای گسترش تعاملات مالی در جامعه، فرآیندها را به ضرر محیط زیست بهبود ببخشیم. چیا می خواهد رمز ارز سبز باشد؛ یعنی رمز ارزی که برای به وجود آمدن آن، انرژی کمتری مصرف شود و در نتیجه به محیط زیست آسیب کمتری برسد.

علاوه بر اهداف محیط زیستی، تیم Chia می خواهند شبکه ای ایجاد کنند که بر خلاف شبکه هایی که با الگوریتم های PoW و PoS راه اندازی شده اند و برای مشارکت در آن ها هزینه بر است، افراد با راحتی بیشتری به آن دسترسی داشته و در آن مشارکت کنند.

چیا (Chia) چگونه کار می کند؟

اثبات فضا (Proof of Space) یک روش رمزنگاری هوشمندانه است که برای آن می توانیم سه مرحله ایجاد فضا، اثبات یا فارمینگ و تایید در نظر بگیریم.

در مرحله اول استخراج کنندگان باید مقدار مشخص و آزادی از فضای حافظه یا همان هارد دیسک (Hard Disk) کامپیوتر، لپ تاپ یا هر دستگاه دیگری را در اختیار شبکه قرار می دهند.

دستگاه هایی می توانند در این شبکه مشارکت داشته باشند که از سیستم عامل ویندوز، مک و لینوکس پشتیبانی کنند؛ زیرا برنامه چیا برای این سه نسخه عرضه شده است. فضای خالی که در اختیار شبکه قرار داده ی‌شود برای نصب بلاکچین و ذخیره اعداد رمزنگاری شده در قالب جدول های مختلف، مورد استفاده قرار می گیرند. این فضاهای خالی در شبکه چیا پلات (Plot) نام دارد. حداقل فضایی که برای یک پلات باید در نظر گرفته شود، حدود ۱۱۰ گیگابایت است.

در مرحله دوم فردی مسئول اثبات پلات ها است که به آن اثبات کننده (Prover) می گویند. وظیفه اثبات کننده این است که اطلاعات موجود در جداول را که همان هش (Hash) شبکه هستند، بررسی کنند و هش نزدیک به هش شبکه را اعلام کنند؛ بنابراین اثبات کنندگان همان کشاورزان شبکه هستند که هش شبکه را به دست می آورند و در ازای آن پاداش دریافت می کنند. در مرحله آخر تایید کنندگان، اطلاعات اعلام شده توسط فارمرها را تایید یا رد می کنند.

احتمال برنده شدن فارمرها به میزان فضای حافظه ای که در اختیار شبکه قرار داده اند، بستگی دارد. فارمرها هر چه فضای بیشتری به پلات ها اختصاص داده باشند، می توانند کدها و هش های بیشتری ذخیره کنند و در نتیجه شانس بیشتری خواهند داشت که هش شبکه را از میان جداول پیدا کنند.

علاوه بر اثبات فضا، الگوریتم اجماع دیگری که در این شبکه مورد استفاده قرار می گیرد، اثبات زمان (Proof of Time) است. این الگوریتم برای این استفاده می شود که کسی نتواند با به کارگیری منابع محاسباتی بالاتر، در سیستم دستکاری کند یا نسبت به دیگران برتری داشته باشد. در این الگوریتم نودهایی با نام Timelords وظیفه حفظ زمان یکسان میان دو بلاک را بر عهده دارند.

این کار یعنی حفظ مدت زمان یکسان میان دو بلاک، توسط یک تابع تاخیر تاییدپذیر (Verifiable Delay Function) اجرا می شود که زمان معین اما بسیار کوتاه دارد و سریع است. VDF به محاسبات متوالی نیاز دارد و به همین خاطر استفاده از دستگاه های مختلف برای محاسبات موازی فایده ای نداشته و برتری به وجود نمی آورد؛ به همین خاطر اتلاف انرژی به کمترین حد خود خواهد رسید.

محصولات شبکه چیا (Chia)

امکاناتی که شبکه چیا (Chia network) در اختیار کاربرانش قرار می دهد یک نرم افزار و یک زبان برنامه نویسی است. نرم افزار چیا قسمت های مختلفی مانند اطلاعات شبکه و بلاک ها، کیف پول مخصوص چیا، پلات ها، فارم و استخر دارد. شبکه چیا زبان برنامه نویسی بلاکچین Chialisp را ارائه کرده است که کاربران می توانند با استفاده از آن، به ایجاد تراکنش های هوشمند روی این شبکه اقدام کنند.

اگر قصد دارید یک نود شبکه باشید و با ادبیات چیا به عنوان یک فارمر (Farmer) در این شبکه مشارکت کنید، ابتدا باید از قسمت Plots مقدار حافظه ای را که می خواهید در اختیار شبکه قرار دهید، انتخاب کنید. سپس از بخش Farm اطلاعات کارکرد خودتان را مشاهده کنید.

در بخش Pool نیز با کپی کردن آدرس کیف پول خود (آدرس کیف پول را از بخش Wallets باید کپی کنید) در قسمت مورد نظر، شبکه شما را به استخر چیا متصل می کند.

پلاتینگ (Plotting)

کاربران قادر خواهند بود تا از طریق الگوریتم اثبات فضا تایید کنند که فضای لازم کافی برای به سرانجام رساندن محاسبات رایانه ای در هارد دیسک موجود است. در این بخش نیازمند فضای دستگاه به جهت پردازش داده ها و یا اطلاعات حس می شود. جزئی ترین حافظه موقت (بافر) در دستگاه از نوع SSD بوده که بیشتر از ۳۶۵.۵ گیگابایت ظرفیت را خواهد داشت. البته که این ظرفیت صرف انجام و حل محاسبات در یک Plot 108.8 گیگابایت کفایت خواهد کرد. ( زمان مورد نیاز پلاتینگ چیزی بالغ بر ۴ تا ۱۲ ساعت به طول می انجامد).

هاروستینگ (Harvesting)

یکی دیگر از فرایند های ماین یا استخراج رمز ارز چیا را می توان هاروستینگ عنوان کرد، که به جهت دسترسی به رمز ارزهای این شبکه، عبور از این مرحله امری ضروری تلقی می شود. در طی پروسه به وجود آمدن بلاک بعدی، سیستم یک چالش را طرح می کند و بعد از آن فارمر اقدام به اسکن پایگاه خود خواهد کرد. در این بخش فارمر در پی هش هایی خواهد گشت که تا حتی الامکان به پارامترهای هدف متقارن است. ضمن آنکه دسترسی و شانس آن به مقدار سهم یک فارمر در شبکه وابسته خواهد بود.

این پروسه شباهت زیادی به لاتاری دارد. به گونه ای که جایزه استخراج بلاک به ۳۲ فارمر اولیه ای که که مشکل کریپتوگرافی را حل کرده باشند، تعلق خواهد گرفت. الگوریتم POC باعث ایجاد اطمینان در به وجود آوردن بلوک ها و امنیت بلاکچین و تضمین آن ها می شود. این الگوریتم به واسطه تایید نودها که با نام (Timelords) نیز شناخته می شوند، قابلیت به اجرا در آمدن را دارند.

برای به اجرا در آوردن این الگوریتم، به VDF های بسیار احتیاج داشته، همچنین باید توجه داشت که این مکانیزم، زمان معینی هر چند سریع تر نسبت به دیگر بلاکچین ها را نیاز دارد. نتیجه این کار، کم شدن مصرف انرژی و همچنین استفاده بهینه از دستگاه های گوناگون برای استخراج می باشد.

کوین XCH

کوین XCH رمز ارز بومی شبکه چیا (Chai Network) است. XCH زمانی ایجاد می شود که تراکنش های یک بلاک تایید و بلاک جدید ایجاد شود. فارمرها به خاطر مشارکتی که در شبکه دارند و فضای ذخیره سازی که در اختیار شبکه قرار می دهند، کوین XCH پاداش می گیرند. با وجود اینکه چیا تفاوت هایی با دیگر شبکه ها دارد؛ اما فرایند تولید کوین در این شبکه مانند دیگر رمزارزها است.

تیم چیا برای کوین XCH هیچ عرضه اولیه ای برگزار نکرده است. این تیم قبل از راه اندازی رسمی شبکه، ۲۱ میلیون کوین پیش کشت (Pre-Farm) کرده است. Pre-Farm که معادل Pre-mine در شبکه های دیگر است، به عنوان یک استراتژی ذخیره در شبکه چیا مطرح است. استراتژی ذخیره باعث ثبات قیمتی و رشد چیا می شود.

شبکه چیا به عنوان پاداش فارمینگ بعد از انجام Pre-Farm، در هر ۱۰ دقیقه ۶۴ ارز چیا به مشارکت کنندگان پرداخت می کند. در طول ۱۲ سال، هر سه سال این پاداش نصف می شود و بعد از سال سیزدهم به صورت ثابت، هر ۱۰ دقیقه چهار چیا به عنوان پاداش پرداخت خواهد شد. چیا برآورد کرده است که تورم کوین XCH پس گذشت ۲۲ سال از راه اندازی شبکه اصلی، حدود ۰/۵ درصد خواهد بود.

در تاریخ ۵ مرداد ۱۴۰۲ قیمت کوین XCH برابر با $۳۱.۷۹ دلار است. این کوین با ارزش بازار $۲۵۴,۳۶۴,۰۹۵ دلاری در رتبه (Rank #132) بازار رمز ارزها قرار دارد. قرار است ۲۹,۰۰۶,۹۰۵ عدد XCH عرضه شود که از این میزان در حال حاضر ۸,۰۰۶,۷۳۷ XCH در گردش است.

بیشترین قیمت ثبت شده برای کوین شبکه چیا (XCH) در تاریخ ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۰ (May 15, 2021) برابر با $۱,۶۴۵.۱۲ دلار و کمترین قیمت ثبت شده برای این رمز ارز در تاریخ ۱۳ خرداد ۱۴۰۱ (Jun 13, 2022) و برابر با $۲۶.۲۷ دلار بوده است.

همچنین چیا اعلام کرد با پروژه استیبلی (Stably) برای راه اندازی اولین استیبل کوین دلاری خود با نام USDS در شبکه چیا همکاری می کند. استیبلی همچنین قرار است توکن های رپد شده (Wrapped token) بیت کوین (Bitcoin) و اتریوم (Ethereum) را روی این بلاکچین فراهم آورد.

تیم شبکه چیا (Chia Network team)

شبکه چیا توسط برام کوهن (Bram Cohen)، یک برنامه نویس آمریکایی و بنیانگذار اصلی بیت تورنت (BitTorrent) که یک پلتفرم اشتراک گذاری فایل همتا به همتا (P2P) است، راه اندازی شد. او پس از ۱۶ سال در سال ۲۰۱۷ از شرکت قبلی خود خارج شد و با شعار «بیایید اکوسیستم رمزارزها را به جای سبزتر و بهتری تبدیل کنیم» شروع به ساخت شبکه چیا کرد.

برام کوهن در ماه آگوست و در سال ۲۰۱۷ میلادی بود که شبکه چیا و کمپانی آن را در سانفرانسیسکو ثبت کرد.

جین هافمن (Gene Hoffman) مدیر عامل سابق eMusic و Vindica، در سمت مدیر عملیاتی چیا مشغول به کار است. میچ ادواردز (Mitch Edwards) نیز که مدیرارشد مالی سابق Razer (شرکت سازنده نرم افزار و قطعات کامپیوتری)، مدیر عامل سابق Overstok (سایت فروش آنلاین لوازم منزل) و مدیر ارشد مالی Core Scientific (شرکت IT در زمینه بلاکچین) بوده است، اکنون به عنوان مدیر ارشد مالی در چیا فعالیت می کند.

همکاری های شبکه چیا (Chia Network)

از ماه مارس سال ۲۰۱۸ میلادی بود که کمپانی چیا توانست از طریق قرارداد SAFE به بیش از ۷۷ میلیون دلار درآمد دست پیدا کند. آخرین درآمد از این قرارداد در ماه می سال جاری بود که حدود ۶۱ میلیون دلار از آن به دست آمد. سیستم های اقتصادی و مدیریتی بزرگی مانند Andreessen Horowits، گروه سرمایه گذاری Galaxy، DCM، True Ventures، Richmond Global Ventures و غیره از کمپانی چیا در دوره سرمایه گذاری حمایت می کردند.

این شبکه مشارکت یا همکاری در پروژه های زیادی نداشته است. تنها شرکت سرمایه گذاری “Sirius” که در پروژه های تازه تاسیس، سرمایه گذاری می کند، برای راه اندازی هکتون (Hackathon) شبکه چیا، با آن همکاری داشته است.

Hackathon رویدادی است که در آن طراحان، برنامه نویسان، مدیران محصول و پروژه، کارشناسان نرم افزاری و کسانی که می توانند در سرعت بخشیدن به تولید محصول کمک کنند، به دور هم جمع می شوند. گردهمایی چیا در تاریخ ۱۷ جولای ۲۰۲۱ (۲۶ تیر ۱۴۰۰) برگزار شد.

نقشه راه شبکه چیا (Chia Network Roadmap)

در دو سند تجاری (Business Whitepaper) و سند سبز (Green Paper) شبکه چیا، برنامه یا نقشه راهی اعلام نشده است. این شبکه قرار است در نیمه دوم سال ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ روی تحقیق و توسعه لایه دوم، نظارت بر استخرها و ایجاد قابلیت های جدید کار کند.

این شبکه قرار است سه کیف پول در اکوسیستم خود ارائه دهد. اولین کیف پول که Light نام دارد و به سبک الکتروم کار می کند با این تفاوت که نیاز به همگام سازی ندارد و تنها از سرور اطلاعات مورد نیاز را درخواست می کند و تراکنش را به یک نود شناخته شده ارسال می کند. کیف پول دوم Distributed Identity یا به اختصار DID نام دارد و به معنای هویت توزیع شده است. سومین کیف پول نیز کیف یک پول حضانتی است.

از نکته های قابل توجهی که در اخبار وجود دارد این است که شبکه چیا به فکر راه اندازی توکنی به نام «توکن دارایی چیا» یا Chia Asset Token است. این توکن قرار است نماینده دارایی های افراد باشد و بر خلاف NFT ها که کاربرد زیادی ندارند، قابل معاوضه و تقسیم پذیر هستند.

در انتها

به نظر می رسد افراد مختلفی به این موضوع اعتقاد دارند که آینده اقتصاد را رمز ارزها تشکیل می دهند؛ اما باید راه حل های برای تسهیل کاربران در دسترسی و مشارکت و همچنین سازگاری بیشتر این اکوسیستم با محیط زیست پیدا کرد. شبکه چیا با استفاده از الگوریتم های اثبات فضا و زمان به دنبال تحقق این اهداف است. شبکه‌ ی کم هزینه تر و در عین حال کارآمدتر.

مزارع بزرگ چیا معمولاً دارای ردپای کربن کمتری هستند که از فناوری استفاده کمتر از انرژی نسبت به مزارع سایر رمز ارزها استفاده می کنند. در فارمینگ چیا شما مصرف برق کمی دارید و هر کسی می تواند بدون حل معادلات پیچیده مانند بیت کوین، فضای ذخیره سازی بلا استفاده خود را به این دارایی‌ دیجیتال تبدیل کند.

از میان تعداد معدود صرافی هایی که می توان این کوین را در آن ها خرید و فروش کرد، می توان به هیوبی، اوکی اکس، کوکوین، کوین اکس و Gate.io اشاره کرد. نکته ای که باید به آن اشاره کرد این است که هنوز کیف پول های زیادی برای نگهداری این رمز ارز معرفی نشده است اما می توان از کیف پول گرین ولت (Green Wallet) برای نگهداری این رمز ارز استفاده کرد.

کسانی که از شبکه چیا استفاده می کنند، می توانند از کیف پولی که در خود برنامه تعبیه شده، استفاده کنند و منظورمان کیف پول های مستقل و متداول مانند تراست ولت (Trust Wallet)، لجر و … است که در حال حاضر از این کوین پشتیبانی نمی کنند.

اطلاعات

بازارهای معاملاتی

رتبه شبکه چیا (Chia Network)

۶۱.۸ مجموع امتیاز

۰ کاربران (۰ آرا)

نقشه راه و پیشرفت۷۷.۵

اقتصاد توکنی۶۲

تیم، شرکا و سرمایه گذاران۶۹.۵

توسعه اکوسیستم۳۶.۵

عملکرد توکن۴۵.۵

فناوری و امنیت۷۹.۵

کاربران چه می گویند ... برای ثبت نظر وارد شوید

اولین نفری باشید که نقد و بررسی می کند.

تایید شده

{{{ review.rating_title }}}

{{{review.rating_comment | nl2br}}}

نمایش بیشتر

تا بعدی

اصطلاح When Lambo در دنیای رمز ارزها به چه معناست؟

از دست نده

ورلد کوین (Worldcoin) و توکن WLD

برای افزودن دیدگاه کلیک کنید

برای ارسال نظر باید وارد شوید ورود

یک پاسخ بگذارید
لغو پاسخ

برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.

اخبار

استارک ور (StarkWare) تأیید کل تاریخچه بلاکچین با ۱ مگابایت حجم ممکن ساخت!

شرکت StarkWare فناوری جدیدی اعلام کرده که «تصدیق بلوک‌های بلاک‌چین بیت‌کوین از ابتدای پیدایش تا حال» را در قالب یک پرُف (proof) تقریباً ۱ مگابایتی ممکن می‌کند، البته نه به معنی دانلود کل تاریخچه تراکنش‌ها، بلکه فقط هِدِر بلوک‌ها.

منتشر شده

18 ساعت پیش

در

شهریور 21, 1404

توسط

روکو (Rocco)

شرکت استارک‌ور (StarkWare) که در زمینه فناوری پیشرفته دانش صفر (Zero-Knowledge یا ZK) تخصص دارد، از یک دستاورد بزرگ رونمایی کرده است که می‌تواند اساس تعامل کاربران با شبکه بیت‌کوین را دگرگون کند. این شرکت موفق به ساخت یک اثبات تأیید (Verification Proof) مبتنی بر دانش صفر از کل بلاکچین بیت‌کوین شده است که به طرز شگفت‌انگیزی سبک بوده و به راحتی بر روی دستگاه‌های موبایل قابل اجراست. این نوآوری به هر کاربری اجازه می‌دهد تا به طور مستقل و بدون نیاز به سخت‌افزارهای گران‌قیمت، تاریخچه بیت‌کوین را اعتبارسنجی کند.

این اثبات که توسط استارک‌ور توسعه داده شده، تنها ۱ مگابایت حجم دارد. این در حالی است که حجم کامل بلاکچین بیت‌کوین (Bitcoin) در حال حاضر از مرز ۶۸۰ گیگابایت فراتر رفته است. به گفته عبدالحمید بختا (Abdelhamid Bakhta)، مدیر اکوسیستم در استارک‌ور، این تکنولوژی به کاربران امکان می‌دهد تا تراکنش‌ها را در کمتر از ۱۰۰ میلی‌ثانیه تأیید کنند. این پیشرفت، تحقق مدرن ایده‌ای است که برای اولین بار توسط ساتوشی ناکاموتو در وایت‌پیپر بیت‌کوین تحت عنوان تأیید پرداخت ساده شده (SPV) مطرح شد و اکنون موانع فنی و مالی را برای میلیون‌ها کاربر از میان برمی‌دارد.

An illustrated model of SPV outlined in Satoshi’s Bitcoin whitepaper. Source: Nakamoto Institute

روش اثبات با دانش صفر (Zero Knowledge Proof) چیست؟

چگونه ۶۸۰ گیگابایت داده در ۱ مگابایت فشرده می‌شود؟

راز این فشرده‌سازی خارق‌العاده در محتوای اثبات نهفته است. این فایل ۱ مگابایتی، تاریخچه کامل و جزئیات تمام تراکنش‌ها را در خود جای نداده است؛ بلکه شامل تمام هدرهای بلاک (Block Headers) از اولین بلاک شبکه (بلاک جنسیس) تا به امروز است. هر هدر بلاک مانند یک شناسنامه برای آن بلاک عمل می‌کند و حاوی اطلاعات کلیدی زیر است:

شماره نسخه (Version Number): نسخه نرم‌افزار بیت‌کوین که برای استخراج بلاک استفاده شده است.
ارجاع به بلاک قبلی (Previous Block Reference): پیوندی رمزنگاری‌شده که زنجیره بلاک‌ها را به هم متصل می‌کند.
برچسب زمانی (Timestamp): زمان تقریبی ایجاد بلاک.
اندازه بلاک (Block Size): حجم بلاک.
نانس (Nonce): عدد تصادفی که ماینرها برای حل معمای محاسباتی و افزودن بلاک به دفتر کل، آن را پیدا می‌کنند.

با در اختیار داشتن زنجیره‌ای از این هدرها، یک کاربر می‌تواند به طور مستقل و با اطمینان بالا، صحت و اعتبار کل تاریخچه شبکه را بدون نیاز به دانلود صدها گیگابایت داده، بررسی کند.

The number of Bitcoin nodes has been steadily rising since 2015. Source: Coin Dance — Bitcoin Nodes

این دستاورد در زمانی ارائه می‌شود که جامعه بیت‌کوین درگیر یکی از مهم‌ترین بحث‌های داخلی خود، یعنی چالش حفظ تمرکززدایی (Decentralization) در مقابل رشد روزافزون حجم بلاکچین است. یکی از ارزش‌های بنیادین بیت‌کوین این است که اجرای یک نود کامل (Full Node) برای هر کسی با یک کامپیوتر شخصی معمولی امکان‌پذیر باشد. این دسترسی آسان، تضمین‌کننده امنیت و مکانیزم اجماع شبکه است که توسط هزاران اپراتور نود مستقل در سراسر جهان اجرا می‌شود.

با این حال، ظهور پدیده‌هایی مانند اُردینالز و اینسکریپشن‌ها که امکان ذخیره‌سازی داده‌های غیرپولی (مانند تصاویر و متن) را روی بلاکچین (Blockchain) فراهم می‌کنند، این اصل را به چالش کشیده‌اند. منتقدان معتقدند این روند باعث «پف‌کردن» بلاکچین شده و با افزایش سرسام‌آور حجم دفتر کل توزیع شده (DLT)، نیازمندی‌های سخت‌افزاری برای اجرای نود را بالا می‌برد. اگر اجرای نود بیش از حد گران شود، شبکه به سمت تمرکزگرایی پیش خواهد رفت و تنها شرکت‌های بزرگ و مراکز داده توانایی مشارکت در آن را خواهند داشت که این امر کاملاً با فلسفه وجودی بیت‌کوین در تضاد است.

The breakdown of different implementations of the Bitcoin node software. Source Coin Dance

به‌روزرسانی Bitcoin Core و طغیان جامعه

این تنش با اعلام برنامه‌های مربوط به به‌روزرسانی آینده نرم‌افزار Bitcoin Core 30 که برای انتشار در ماه اکتبر برنامه‌ریزی شده، به نقطه جوش خود رسیده است. توسعه‌دهندگان Bitcoin Core (که نرم‌افزار مورد استفاده حدود ۸۰٪ از نودهای شبکه است) قصد دارند محدودیت OP_Return را حذف کنند. این قابلیت در حال حاضر حجم داده‌های غیرپولی قابل جاسازی در تراکنش‌ها را به ۸۰ بایت محدود می‌کند که برای ذخیره اکثر محتواهای چندرسانه‌ای امروزی بسیار ناچیز است.

این تصمیم پیشنهادی، موجی از مخالفت را برانگیخته و باعث یک جهش تاریخی در استفاده از Bitcoin Knots شده است. Bitcoin Knots یک نرم‌افزار جایگزین برای نود بیت‌کوین است که قابلیت‌های شخصی‌سازی بیشتری را به اپراتورها می‌دهد؛ از جمله این امکان که خودشان برای میزان داده‌های OP_Return که مایل به ذخیره و بازنشر آن هستند، محدودیت تعیین کنند. آمارها نشان می‌دهد سهم بازار نودهای Knots از حدود ۱٪ در پایان سال ۲۰۲۴، با یک رشد تقریباً عمودی، به نزدیک ۲۰٪ در سال ۲۰۲۵ رسیده است که نشان‌دهنده واکنش شدید بخشی از جامعه به مسیر پیش روی توسعه بیت‌کوین است. در این میان، راهکار استارک‌ور می‌تواند فارغ از این جدال‌ها، قدرت تأیید مستقل را به دست تک‌تک کاربران بازگرداند.

Source: cointelegraph.com

ادامه مطلب

آموزش

تقویم اقتصادی (Economic Calendar) چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟

منتشر شده

18 ساعت پیش

در

شهریور 21, 1404

توسط

روکو (Rocco)

تقویم اقتصادی (Economic Calendar) چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟

اگر معامله‌گر یا فعال بازارهای مالی باشید، حتما تجربه کرده‌اید که یک خبر اقتصادی می‌تواند ظرف چند دقیقه بازار را زیر و رو کند. مثلا اعلام نرخ بیکاری آمریکا یا تصمیم فدرال رزرو درباره نرخ بهره کافی است تا قیمت دلار، طلا یا حتی بیت کوین نوسان شدیدی پیدا کند. در چنین شرایطی، دانستن زمان دقیق این رویدادها می‌تواند مرز میان یک معامله سودآور یا پشیمان‌کننده باشد.

اینجاست که تقویم اقتصادی به عنوان یک ابزار به کمک شما می‌آید. ابزاری که تمام اتفاقات مهم اقتصادی و مالی جهان را در یک جدول زمانی مشخص نمایش می‌دهد و به شما کمک می‌کند همیشه چند قدم جلوتر از بازار باشید. اگر می‌خواهید بدانید تقویم اقتصادی دقیقا چیست، چه اجزایی دارد و چطور باید از آن استفاده کنید، این مطلب را از دست ندهید.

۹ ابزار برای معامله گری در بازار فارکس که هر معامله گر باید داشته باشد

تقویم اقتصادی (Economic Calendar) چیست؟

یک لیست زمان‌بندی‌شده از اعلامیه‌های اقتصادی، داده‌های کلان، سخنرانی‌های مقامات مالی و انتشار شاخص‌های اقتصادی مثل نرخ بهره، تورم، بیکاری، تولید ناخالص داخلی و … است. علاوه بر این معمولاً زمان بیانیه های بانک مرکزی، سخنرانی های سیاست گذاران پولی و انتخابات را فهرست می کند.

بیشتر تقویم های اقتصادی منتشر شده شامل نوع داده مثل نرخ بیکاری، نتیجه قبلی که منتشر شده بود و انتظارات اجماع بازار برای نتیجه آتی می شوند. باید توجه داشت که نوع انتشار به طور کلی بسته به اینکه چه تاثیری می تواند داشته باشد؛ بصورت زیاد، متوسط، کم یا بدون تاثیر، کد گذاری می شود.

برای مثال، تصور کنید بانک مرکزی اروپا (ECB) قرار است درباره نرخ بهره (Interest Rate) جلسه برگزار کند. این تصمیم می‌تواند ارزش یورو را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. اگر شما معامله‌گر بازار فارکس باشید و این تاریخ را ندانید، ممکن است در میانه یک معامله ناگهان با نوسانی شدید روبه‌رو شوید و فرصت مدیریت آن را از دست بدهید. اما وقتی به تقویم اقتصادی نگاه می‌کنید، می‌بینید که این رویداد دقیقا چه روز و ساعتی اتفاق می‌افتد و می‌توانید از قبل برایش برنامه‌ریزی کنید.

تقویم اقتصادی نه فقط برای معامله‌گران حرفه‌ای، بلکه برای هر فردی که در بازارهای مالی فعالیت می‌کند (از بورس و فارکس گرفته تا ارزهای دیجیتال) یک ابزار ضروری است. حتی سرمایه‌گذاران بلندمدت هم با نگاه به این تقویم می‌توانند تصمیم‌های دقیق‌تری برای مدیریت پرتفوی خود بگیرند.

اگر انتشار داده اقتصادی تأثیر کمی داشته باشد، آنگاه جفت ارز حرکتی نداشته و یا واکنشی جزیی نسبت به نتیجه از خود نشان خواهد داد. اما اگر در رویدادی با تأثیر متوسط، نتیجه نهایی با چیزی که انتظار می رفت خیلی تفاوت داشته باشد، باعث می شود جفت ارز به میزان بیشتری تغییر کند. زمانی که انتشار داده ها به طور قابل توجهی بیشتر یا کمتر از نتیجه مورد انتظار بازار باشند، به خصوص زمانی که صحبت از داده هایی با تأثیر بالا باشد، جفت ارز مرتبط تمایل بیشتری به حرکت دارد و بازار نوسانات قابل توجهی را در این فرآیند تجربه می کند.

چرا تقویم اقتصادی مهم است؟

تقویم اقتصادی مانند یک نقشه راه است که مسیر حرکت بازارها را روشن‌تر می‌کند و شما را از غافلگیری‌های ناگهانی نجات می‌دهد. به این ترتیب شما می‌توانید تصمیمات معاملاتی خودتان را بر پایه اطلاعات موثق بگیرید.
انتشار داده‌های اقتصادی می‌تواند باعث نوسانات شدید در بازارهای مالی شود. برای مثال، اگر نرخ تورم بالاتر از حد انتظار اعلام شود، سرمایه‌گذاران انتظار افزایش نرخ بهره خواهند داشت و همین موضوع می‌تواند بازار سهام یا ارزهای دیجیتال را تحت تاثیر قرار دهد.
بدون تقویم اقتصادی، بسیاری از تصمیم‌ها بر اساس حدس و گمان گرفته می‌شود. معامله‌گرانی که فقط با تحلیل تکنیکال کار می‌کنند، ممکن است در لحظه انتشار یک خبر بزرگ، گرفتار نوسانات غیرمنتظره بازار شوند. در حالی‌که کسی که تقویم اقتصادی را دنبال می‌کند، می‌داند چه زمانی باید محتاط‌تر باشد یا حتی برای شکار فرصت‌های جدید آماده شود.
یکی از مهم‌ترین مزیت‌های تقویم اقتصادی، مدیریت ریسک است. اگر قبل از انتشار یک داده مهم پوزیشن باز دارید، می‌توانید حجم معاملات خود را کاهش دهید، حد ضرر تنظیم کنید یا حتی معامله را ببندید تا از ضررهای سنگین جلوگیری شود.
استفاده از تقویم اقتصادی به شما امکان می‌دهد استراتژی‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت خود را بر اساس داده‌های واقعی طراحی کنید. به این ترتیب، معاملات شما نظم بیشتری پیدا می‌کند و احتمال موفقیت بالاتر می‌رود.
بسیاری از ضررها به دلیل تصمیمات عجولانه و احساسی اتفاق می‌افتد. وقتی بدانید چه چیزی در راه است، آرامش بیشتری خواهید داشت و کمتر اسیر ترس یا طمع می‌شوید.

اجزای اصلی یک تقویم اقتصادی

وقتی وارد یک تقویم اقتصادی مثل Trading Economics یا Investing.com می‌شوید، در نگاه اول ممکن است جدول شلوغی ببینید که پر از عدد و کلمه است. اما اگر بدانید هر ستون چه معنایی دارد، کار با آن بسیار ساده خواهد شد. در ادامه تک‌تک اجزای اصلی این جدول که از وب‌سایت تریدینگ اکونومیکس آورده شده را توضیح می‌دهیم.

Economic Calendar — All events, interest rate, prices & inflation, labour market, GDP growth, foreign trade, government, business confidence, consumer sentiment, housing market.

در قسمت بالای جدول بخشی برای فیلتر کردن نتایج آورده شده است. گزینه «Recent» فیلتری برای نشان دادن رویدادهای اخیر است و فقط موارد نزدیک به زمان فعلی را نشان می‌دهد. اگر می‌خواهید مثلا رویدادهای اقتصادی چند ماه دیگر را ببینید کافی است این فیلتر را تغییر دهید.

با استفاده از گزینه «Impact» شما می‌توانید این رویدادهای اقتصادی را بر اساس سطح اهمیت آن ها دسته‌بندی کنید. تریدینگ اکونومیکس سه دسته‌بندی دارد. رویدادهای یک ستاره، دو ستاره و سه ستاره که طبیعتا اهمیت آن ها بر اساس تعداد ستاره افزایش می‌یابد.

قسمت «Countries» امکان فیلتر کردن بر اساس کشور یا اقتصاد موردنظر را فراهم می‌کند. مثلا اگر قصد دارید فقط شاخص‌های اقصتادی کلان آمریکا را ببینید، کافی است روی این گزینه کلیک کرده و «United States» را انتخاب کنید.

فیلتر «Category» دسته‌بندی رویدادها را نمایش می‌دهد. مثلا شما می‌توانید در این فیلتر گزینه «Prices & Inflation» را انتخاب کرده و فقط داده‌های تورمی را مشاهده کنید.

بخش «UTC +3:30» نیز برای تعیین منطقه زمانی است. شما می‌توانید منطقه زمانی خودتان (تهران-ایران) را تنظیم کنید تا ببینید دقیقا رویداد موردنظرتان در چه ساعتی به وقت ایران رخ می‌دهد.

تاریخ و ساعت

اولین چیزی که در تقویم اقتصادی به چشم می‌آید، ستون زمان انتشار است. در این بخش دقیقا مشخص می‌شود که هر رویداد چه روز و ساعتی منتشر خواهد شد. اهمیت این قسمت بسیار بالاست، چون بازارها معمولا درست در همان لحظه انتشار خبر واکنش نشان می‌دهند. مثلا اگر در ساعت ۴:۰۰ صبح «شاخص اعتماد مصرف‌کننده استرالیا» منتشر شود، معامله‌گران بازار فارکس در همان دقیقه باید آماده واکنش باشند.

همانطور که گفتیم، ساعت تقویم معمولا بر اساس منطقه زمانی قابل تغییر است. مثلا شما می‌توانید آن را روی «تهران (UTC+3:30)» تنظیم کنید تا دقیقاً با ساعت محلی خودتان هماهنگ باشد.

کشور

در ستون بعدی، پرچم و کد کشور (مثلاً GB = بریتانیا، AU = استرالیا، MX = مکزیک) قرار دارد که نشان می‌دهد داده متعلق به کدام اقتصاد است. گاهی اوقات هم رویدادها مربوط به یک بلوک منطقه‌ای خاص مثلا اروپا (EA = Euro Area) هستند. در این صورت آن داده را باید به عنوان یک شاخص منطقه‌ای و نه مربوط به یک کشور واحد تفسیر کرد.

عنوان رویداد

این ستون عنوان خبر یا شاخص اقتصادی را نشان می‌دهد. گاهی هم کنار این عنوان، مخفف ماه میلادی (مثل AUG، SEP) دیده می‌شود که نشان می‌دهد داده مربوط به کدام ماه است. شناخت هر شاخص اهمیت زیادی دارد، چون هرکدام اثر متفاوتی روی بازار می‌گذارند.

معرفی ۵۰ ابزار حرفه ای برای تحقیق در بازار رمزارزها

اما نکته مهم اینجاست که همه رویدادها عددی و آماری نیستند. بعضی از آن ها بیشتر کیفی هستند و باید با توجه به ماهیتشان تفسیر شوند. برای درک بهتر، به چند نمونه نگاه کنیم:

شاخص‌های آماری (عدد‌محور)

مثل نرخ بیکاری (Unemployment Rate)، شاخص قیمت مصرف کننده (CPI)، یا تولید ناخالص داخلی (GDP). اینها همیشه یک عدد مشخص دارند که می‌توان آن را با مقدار قبلی و پیش‌بینی بازار مقایسه کرد.

سخنرانی‌ها (Speech)

مثلا «سخنرانی رئیس فدرال رزرو». این نوع رویداد عدد ندارد، بلکه مهم محتوای صحبت‌هاست. اگر لحن سخنران به سمت سیاست انقباضی (افزایش نرخ بهره) باشد، بازار واکنش منفی به دارایی‌های پرریسک نشان می‌دهد. اگر لحن انبساطی باشد، می‌تواند باعث رشد بازار سهام یا ارزهای دیجیتال شود.

حراج اوراق (Auction)

مثل «حراج اوراق ۱۰ ساله آمریکا» یا «حراج اوراق خزانه ژاپن». اینجا اعداد مربوط به بازده (Yield) یا حجم اوراق فروخته‌شده اهمیت دارند. بالا رفتن بازده معمولا نشانه افزایش هزینه استقراض دولت و احتمال بالا رفتن نرخ بهره است.

شاخص‌های نظرسنجی و اعتماد (Survey/Confidence Index)

مثل «شاخص اعتماد مصرف‌کننده» یا «شاخص مدیران خرید (PMI)». اینها با پرسش‌نامه از فعالان اقتصادی یا مصرف‌کنندگان تهیه می‌شوند و بازتاب‌دهنده چشم‌انداز آینده هستند.

ستون Previous نشان‌دهنده نتیجه گزارش قبلی است. مثلا اگر شاخص بیکاری ماه گذشته ۸٪ بوده، این عدد در ستون Previous نمایش داده می‌شود. این بخش برای مقایسه روند بسیار مهم است، چون بازار همیشه تغییرات نسبت به گذشته را در نظر می‌گیرد.

در قسمت (Consensus / Forecast) دو ستون پیش‌بینی تحلیلگران و اقتصاددانان درباره آن شاخص یا داده اقتصادی آورده می‌شود. اما چه تفاوتی با هم دارند؟

Consensus یا اجماع در واقع میانگین پیش‌بینی جمعی تحلیلگران، اقتصاددان‌ها و موسسات مالی است. یعنی چندین منبع معتبر پیش‌بینی خود را درباره یک شاخص اعلام می‌کنند و تقویم اقتصادی میانگین یا اجماع آنها را نمایش می‌دهد.

Forecast گاهی به همان معنی Consensus به کار می‌رود، اما در بعضی تقویم‌ها (مثل Trading Economics) یک تفاوت کوچک دارد:

Forecast معمولاً پیش‌بینی اختصاصی خود سایت یا موسسه منتشرکننده تقویم است.
در حالی که Consensus نماینده پیش‌بینی کلی بازار و تحلیل‌گران مختلف است.

در ستون (Actual) مقدار واقعی در لحظه انتشار خبر به‌روزرسانی می‌شود و عدد واقعی گزارش را نشان می‌دهد. در حقیقت، مهم‌ترین بخش برای معامله‌گران همین ستون است، چون مستقیما رفتار بازار را شکل می‌دهد.

بعضی تقویم‌ها مثل Trading Economics در کنار هر شاخص نمودارهای کوچکی نمایش می‌دهند. این نمودار روند تاریخی آن شاخص را نشان می‌دهد (مثلا تغییرات نرخ بیکاری در چند ماه گذشته). با نگاه سریع به این بخش می‌توانید متوجه شوید وضعیت در حال بهبود یا بدتر شدن است.

طبق ستون اول متوجه می‌شویم که شاخص قیمت تولیدکننده (PPI) آمریکا ساعت ۴ بعد از ظهر به وقت محلی منتشر می‌شود. به طور کلی، شاخص‌های اقتصادی را می‌توان در بازه زمانی‌های مختلفی ارزیابی کرد. منظور از MoM بازه زمانی ماهانه است و YoY تغییرات کل یک سال نسبت به سال قبل را نشان می‌دهد.

در سطر اول که مربوط به شاخص PPI اصلی در بازه ماهانه است، می‌بینیم که مقدار قبلی ۰.۹٪ ثبت شده است. این یعنی در ماه گذشته قیمت تولیدکننده‌ها نسبت به ماه ماقبلش ۰.۹٪ افزایش داشته است. در ستون Forecast پیش‌بینی تریدینگ اکونومیکس برای این ماه ۰.۳٪ است و Consensus که میانگین پیش‌بینی اقتصاددانان و تحلیلگران مختلف را نشان می‌دهد ۰.۴٪ ثبت شده است. مقدار Actual یا واقعی هم هنوز منتشر نشده و به همین دلیل این ستون خالی مانده و در لحظه انتشار شاخص پر می‌شود.

ساعات معاملاتی در فارکس

چطور از تقویم اقتصادی استفاده کنیم؟

این بخش مهم‌ترین قسمت مقاله است، چون فقط دانستن اینکه رویدادها چه زمانی هستند کافی نیست؛ باید بدانید چطور از این اطلاعات استفاده کنید.

برنامه‌ریزی هفتگی: در ابتدای هفته به تقویم اقتصادی نگاه کنید و رویدادهای مهم (مثل NFP یا تصمیم نرخ بهره) را علامت بزنید. این کار به شما کمک می‌کند از قبل آماده باشید.
ترکیب با تحلیل تکنیکال: اگر می‌بینید یک خبر مهم نزدیک است، سطوح حمایت و مقاومت نمودار را بررسی کنید. مثلا اگر خبر منفی بیاید و بازار به حمایت نزدیک باشد، احتمال شکستن حمایت بیشتر می‌شود.
استراتژی معاملاتی متناسب با خبر: بعضی معامله‌گران قبل از انتشار خبر، از بازار خارج می‌شوند تا ریسک نکنند. برخی دیگر ترجیح می‌دهند منتظر بمانند و پس از انتشار داده و مشخص شدن جهت بازار وارد معامله شوند.
مدیریت حجم و حد ضرر: در زمان‌هایی که احتمال نوسان شدید وجود دارد، بهتر است حجم معامله کمتر شود یا حد ضرر نزدیک‌تر قرار بگیرد.
ثبت تجربه‌ها: بهترین راه برای یادگیری استفاده از تقویم اقتصادی، تجربه شخصی است. بعد از هر رویداد مهم یادداشت کنید بازار چگونه واکنش نشان داد و استراتژی شما چقدر موفق بود.

تقویم اقتصادی را از کجا ببینیم؟

امروزه ده‌ها وب‌سایت معتبر وجود دارد که تقویم اقتصادی رایگان و به‌روزی ارائه می‌دهند. برخی از بهترین منابع عبارت‌اند از:

Trading Economics: همه رویدادها، نرخ بهره، قیمت‌ها و تورم، بازار کار، رشد تولید ناخالص داخلی، تجارت خارجی، دولت، اعتماد تجاری، احساسات مصرف‌کننده، بازار مسکن.
Investing.com: تقویم اقتصادی همزمان با اعلام رویدادهای اقتصادی، شاخص‌ها را دریافت کنید و تأثیر فوری آنها بر بازار جهانی را مشاهده کنید – از جمله رویدادهای قبلی، …
Forex Factory: با تقویم اقتصادی فارکس محور، رویدادهای تأثیرگذار بر بازار را خیلی قبل از وقوع پیش‌بینی کنید.
TradingView: تقویم اقتصادی آخرین و رویدادهای اقتصادی آینده را نشان می‌دهد که می‌توانند بر دارایی‌ها، مناطق و بازارهای جهانی خاصی تأثیر بگذارند.
FXStreet: تقویم اقتصادی لحظه‌ای، رویدادها و شاخص‌های اقتصادی سراسر جهان را پوشش می‌دهد.
MyFxBook: تقویم اقتصادی به صورت آنی که تمام رویدادها و اطلاعیه‌های اقتصادی را پوشش می‌دهد. مقادیر تاریخی، قبلی، اجماعی و واقعی هر شاخص را مشاهده کنید.

همچنین بروکرهای فارکس هم معمولاً تقویم اقتصادی روی سایت خود دارند.

در انتها

تقویم اقتصادی مثل یک “برنامه‌ریزی خبری” برای بازار است. اگر به آن توجه نکنید، ممکن است در لحظه انتشار اخبار مهم با حرکت‌های ناگهانی و شدید قیمت غافلگیر شوید. استفاده درست از آن کمک می‌کند ریسک معاملات را مدیریت کنید و حتی فرصت‌های سودآور پیدا کنید. در دنیایی که ثانیه‌ها حرف اول را می‌زنند، اطلاع از آنچه در راه است، برگ برنده شماست. با استفاده منظم از این ابزار، دیگر از نوسانات ناگهانی غافلگیر نخواهید شد و می‌توانید با اطمینان بیشتری برای آینده سرمایه‌گذاری خود برنامه‌ریزی کنید.

به یاد داشته باشید، موفقیت در بازارهای مالی تنها به تحلیل نمودارها محدود نمی‌شود. تسلط بر اطلاعات و درک وقایع کلان اقتصادی، مکمل تحلیل تکنیکال است و شما را در مسیری قرار می‌دهد که به جای دنبال کردن بازار، آن را پیش‌بینی کنید. به همین خاطر توصیه می‌کنیم که از همین امروز، استفاده از تقویم اقتصادی را به یکی از عادت‌های معاملاتی خود تبدیل کنید.

سودآوری و معامله گری بصورت مداوم در بازار می تواند بسیار چالش برانگیز باشد، و واقعیت مسلم این است که اکثر معامله گران خرد معمولا پول خود را در این بازار از دست می دهند. با این وجود، با یک برنامه معاملاتی جامع، ابزارهای مناسب و دانش کافی از بازار ارز، شانس موفقیت شما به عنوان یک معامله گر به میزان قابل توجهی افزایش می یابد.

Source: investorent.xyz

ادامه مطلب