کتاب سود بیشتر از ریسک کمتر ترجمه فارسی کتاب High Returns from Low Risk: A Remarkable Stock Market Paradox اثر پیم ون ویلت (Pim Van Vliet) و جان د. کانینگ (Jan de Koning) است که در سال ۲۰۱۷ میلادی منتشر شده است. نسخه فارسی کتاب با ترجمه محسن اسلامی و کامیار نوربخش توسط انتشارات سازمان بورس منتشر شده است.

پیم ون ویلت، دکترای اقتصاد مالی، بنیانگذار و مدیر صندوق سرمایه گذاری چند میلیارد دلاری Covservative Equity است که یک صندوق کم ریسک مبتنی بر تحقیقات دانشگاهی بوده و رسالت آن ایجاد درآمدی پایدار از بازار سهام برای سرمایه گذاران است. این کتاب با زبانی ساده و داستانی توضیح می دهد که چگونه سهام با ریسک پایین می تواند سودآوری بیشتری از سهام هایی با ریسک بالا، برای شما داشته باشد.

در طول نسل های گذشته، سرمایه گذاران معتقد بودند که ریسک و بازده با یکدیگر رابطه تنگاتنگی دارند و یک باور عمومی که در فضای بازار‌های مالی حاکم بود بیان می داشت که با ریسک بیشتر، بازده نیز افزایش خواهد یافت؛ اما اکنون سؤال اینجاست که آیا این باور درست است؟

از آنجایی که سرمایه گذاری ارتباط مستقیم و تأثیرگذاری بر کیفیت آینده شخص دارد، مطالعه و آموزش پیوسته و افزایش شناخت نسبت به رفتار بازار‌های مالی و انتخاب بهترین عملکرد در شرایط مختلف، امری منطقی و انکارناپذیر به نظر می رسد. می توان به این نتیجه رسید که ممکن است با گسترش عرصه دانش بسیاری از باور‌های عمومی با حقایق جدید در تضاد باشند و پیم ون ویلت با تکیه بر تحقیقات دانشگاهی بر این باور که سرمایه گذاری با ریسک بیشتر به بازده بیشتر منجر می شود، مهر ابطال می زند.

نویسندگان این کتاب که متخصص هایی در زمینه سرمایه گذاری با ریسک کم هستند، آخرین تحقیقات دانشگاهی را با داده های بازار سهام ترکیب کرده (پیشینه این روش به سال ۱۹۲۹ باز می گردد) و اثبات می کنند که سرمایه گذاری در سهام با ریسک کم، بازدهی به شدت بیشتری نسبت به سهام با ریسک بالا دارد. شاید پذیرش این پارادوکس برخلاف بسیاری از مقالات و اندیشه های عمومی باشد، اما این کتاب طرز فکر خواننده را به روز می کند و این موضوع را به اثبات می رساند که ریسک و بازدهی لزوماً رابطه مستقیمی با یکدیگر ندارند.

آیا هنوز بر این باور هستید که سرمایه گذاران به ازای ریسک بیشتر، بازدهی بالاتری بدست خواهند آورد؟

این شایعات قدیمی شما را از مسیر رشد باز می دارد و اکنون زمان آن رسیده که با دید گسترده تری به این موضوع بنگرید. این کتاب از طریق شبیه سازی عمیق تاریخی به شما نشان می دهد که چگونه از مزایای سرمایه گذاری با ریسک کم و رسیدن به بازده ای چشمگیر در دراز مدت استفاده کنید.

این کتاب برای چه کسانی مناسب است؟

• هر فردی که علاقه مند به سرمایه گذاری سیستماتیک و بهبود عملکرد پورتفوی سرمایه گذاری خود است.
• کسانی که می خواهند دانش خود را به روز کرده و به بازدهی مناسب در ازای ریسک معقول برسند.
• همه افرادی که به حوزه سرمایه گذاری علاقه مند بوده و خصوصاً تجربه زیان های مالی به دلیل ریسک بالا را دارند.
• کسانی که می خواهند بدون ترس از دست دادن تمام سرمایه، به آینده ای با امنیت مالی مناسب دست یابند.

سود بیشتر از ریسک کمتر؟

در ابتدا سوالی که به وجود می آید این است که آیا هرچه بیشتر تلاش کنید، احتمال موفقیت شما نیز بیشتر می شود؟ این یکی از انواع باورهای عمومی است که حقیقت ندارد، چراکه پدیده ای به نام قانون بازده نزولی (Law Of Diminishing Returns) وجود دارد که این موضوع را نقض می کند. به همین دلیل است که اغلب یادگیری مفاهیم جدید، شادی بیشتری به همراه می آورد.

منحنی یادگیری ابتدا شیب تندی دارد، اما با گذشت زمان این شیب کاهش می یابد. مثال دیگر ورزش است که ذاتاً ماهیت سازنده و مفیدی دارد، با این وجود تحقیقات نشان می دهد که تاثیر صد ساعت نخست تمرین نسبت به صد ساعت دوم بیشتر است و تمرین زیاد و کاهش زمان لازم برای استراحت حتی می تواند آسیب زا باشد.

این کاربرد علمی نظریه بازده نزولی است که نشان می دهد تلاش اضافی برای انجام دادن کاری خاص، می تواند باعث دور شدن شما از هدف مورد نظرتان شود و مقدار زیاد هرچیز، حتی نوع خوب آن، اغلب زیان بیشتری نسبت به منفعت آن دارد.

قانون بازده نزولی اولین استدلالی است که پیم ون ویلت برای توجیه سود بیشتر از ریسک کمتر ارائه می‌کند. بسیاری از معامله گران، سرمایه گذاری روی سهام کم ریسک را کسالت آور و اتلاف وقت می دانند. مگر نه اینکه ریسک کم با بازده کم همراه است؟ اما در ادامه پیم نشان خواهد داد که برای دستیابی به بازده سرمایه گذاری مناسب، کافی است سهام کم ریسک را خریداری کنید و از سهام پر ریسک بپرهیزید.

ماجرای ورود پیم ون ویلت به بازار سهام

به تصویر زیر نگاه کنید. این عکس به اولین تجربه معامله گری در دوران کودکی پیم ون ویلت و سرمایه گذاری بر روی سهامی با ریسک بالا اشاره دارد. هرچند که دلیل انتخاب این سهم منطقی نیست، اما درسی که پشت آن نهفته برای همه افراد تجربه ای آشنا است.

شرکت فوکر (Fokker)، اولین تجربه حضور پیم در بازار سهام بود. او نیز مانند بسیاری از افراد دیگر به دنبال بازدهی زیاد بود و سرمایه گذاری روی تک تک برگه های سهام را امری مهیج برای دستیابی به بازدهی بالا می دانست.

این شرکت هلندی در زمینه‌ تولید هواپیما با فناوری پیشرفته کار می کرد، اما به دلیل هزینه های بالای تولید در شرایط نابسمانی از لحاظ اقتصادی قرار گرفته بود، به طوری که این وضعیت به ترازنامه شرکت سرایت کرده و باعث کاهش قیمت سهام آن شده بود. پس از خرید بخشی از این شرکت توسط گروه تولیدی هوا فضای آلمانی و سخنرانی انگیزه‌ بخش مدیر عامل آلمانی آن، پیم تصمیم به خرید تعداد زیادی از سهام شرکت فوکر به قیمت ۱۲ گیلدر (واحد پولی هلند) گرفت.

او هر روز روند حرکتی روزانه قیمت سهام را دنبال می کرد، اما این شرکت علیرغم آرزوهای پیم نه تنها رشدی نکرد، بلکه قیمت آن یک سال بعد به ۴ گیلدر کاهش یافت. پیم که نمی توانست این وضعیت را تحمل کند، تمام سهام خود را با بازدهی منفی ۶۷ درصد به فروش رساند. دو هفته بعد شرکت اعلام ورشکستگی کرد و در طی دو سال قیمت آن یک گیلدر به ازای هر سهم معامله می شد.

این تجربه ای آشنا برای همه افراد فعال در حوزه سرمایه گذاری است و این داستان زمانی تلخ تر می شود که معامله گر برای بازگرداندن زیان ۵۰ درصدی، باید سرمایه باقیمانده را دو برابر کند تا به مقدار اولیه خود برسد. این همان قانون ترکیب (Compounding) است که نیرویی همسو با تمایلات ما دارد، ولی در دو جهت عمل می کند. قانون ترکیب برای پیم ون ویلت بر ضد او عمل کرده بود؛ یعنی برای بازگردانی مبلغ اولیه نیاز بود که پیم ۲۰۰ درصد سرمایه باقیمانده را افزایش دهد تا به مقدار اولیه خود برسد.

او معتقد است زمانی که ریسک زیادی را متحمل می شویم، هدف غایی ما رسیدن به بازده بیشتر است (درست مانند باور عمومی که ریسک بیشتر با بازده بیشتری همراه است). در این حالت سعی می کنیم با دلایلی خودمان را قانع کنیم، مانند: من در آینده ای نزدیک به این پول نیاز ندارم، افق سرمایه گذاری من بلند مدت است، اخبار و سخنرانی های امیدبخشی در ارتباط با این شرکت وجود دارد، مگر نه اینکه بازده زیاد مستلزم ریسک پذیری بالا است؟ و مواردی از این قبیل.

این توجیهات همیشه می توانند ما را به پذیرش ریسک بیشتر سوق دهند. سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که آیا پذیرش این میزان از ریسک برای دستیابی به اهداف و آمال مالی ضروری است و یا اینکه می توان در ازای ریسک کمتر به سودی مستمر و بیشتری دست یافت؟

مثال شرکت فوکر، نمونه بارزی از سهام پر ریسک است. اما آیا مشت نشانه خروار است و می توان صرفاً به همین یک تجربه اکتفا کرد؟ قطعاً خیر، با این وجود پیم ادله علمی و تاریخی قابل اعتمادی را تشریح می کند تا بینش خواننده نسبت به واژه ریسک و نوع سرمایه گذاری گسترده تر شود.

ریسک

ریسک در واقع، به معنای کمی کردن عدم اطمینان و سنجش کمی یا کیفی سناریوهایی است که ممکن است در آینده رخ دهند. در مفهوم سرمایه گذاری، ریسک درباره سناریوهای منفی بالقوه ای به کار گرفته می شود که شاید بخشی از سرمایه یا کل آن از دست برود!

اما این ریسک چطور محاسبه می شود؟

نوسانات در سرمایه گذاری، شاخصی ساده و نیرومند برای تعیین میزان ریسک مالی تلقی می شوند و نکته مهم اینجاست که نوسانات در طول زمان تداوم می یابند؛ به این معنی که وقتی سهامی کم نوسان است، احتمالا در آینده نیز کم نوسان باقی خواهد ماند و این اصل برای سهام پر نوسان نیز صادق است.

به عنوان مثال برای مقایسه چند صندوق با یکدیگر از نوسانات آن ها استفاده می کنیم و باید بدانید عامل نوسان، یکی از بهترین شاخص های ورشکستگی است.

نوسان صندوق های با درآمد ثابت < نوسان صندوق های متوازن < نوسان صندوق های سهامی

پیم ون ویلت برای اثبات نظریه خود شما را دعوت به بررسی تحقیقاتی می کند که بر روی عملکرد سهام پرنوسان و کم نوسان توسط وی انجام شده است. او به این سوال پاسخ می دهد که بین سبد سهام پر ریسک و کم ریسک کدام یک می تواند بهترین انتخاب برای سرمایه گذار باشد؟

پیم بر روی داده هایی با بازه زمانی بیشتر از ۸۰ سال تحقیق می کند (از سال ۱۹۲۹ تا ۲۰۱۵). دلیل این امر اطمینان بیشتر داده ها در بلند مدت است؛ چرا که می توان عملکرد هر سهمی را در طول تمام رکودهای تاریخی، حباب ها، ورشکستگی ها و دیگر موارد بررسی کرد.

او بر روی هزار شرکت برتر از لحاظ ارزش بازار تمرکز می کند و شرکت هایی که قیمت آن ها کم بوده و یا مشکل نقدینگی دارند را حذف می کند. پیم دو سبد سهام پدید آورد؛ اولی شامل ۱۰۰ شرکت که کمترین ریسک را در رتبه بندی میزان ریسک و نوسانات داشتند و دومین سبد شامل ۱۰۰ شرکت که بیشترین ریسک و نوسان را دارا بودند.

نکته دیگری که در بررسی های وی لحاظ می شود، متعادل سازی سبد در هر فصل است؛ چراکه شاید سهام کم ریسک با گذر زمان به سهام پر ریسک بدل شود و بالعکس و برای متعادل سازی در هر سبد، سهمی که دیگر به آنجا تعلق نداشت، سریعاً فروخته شده و با سهمی جدید جایگزین می شد.

حال اگر فرض کنیم در روز نخست سال ۱۹۲۹، در هر سبد به اندازه ۱۰۰ دلار به مدت ۸۶ سال تا روز پایان دوره یعنی سال ۲۰۱۵ سرمایه گذاری کرده بودیم و در این مدت اثر مرکب را رعایت می کردیم، نتیجه به صورت زیر می شد:

همانطور که در تصویر می بینید سبد سهام کم ریسک برنده این چالش بوده و به طور متوسط سالانه، ۱۰.۲% بازدهی داشته است. موجودی ۱۰۰ دلاری شما در پایان دوره مذکور به عدد ۳۹۵ هزار دلار می رسید، اما بازده سالانه سهام پرنوسان برابر با ۶.۴% بوده و ۱۰۰ دلار شما در پایان دوره به عدد ۲۱ هزار دلار می رسید. نکته دیگری که در ارتباط با سبد سهام پر ریسک باید بدانید، موضوع عملکرد آن در بحران های اقتصادی است.

طی دوران رکود بزرگ در دهه ۱۹۳۰، صد دلار اولیه شما بیش از ۹۰% ارزش خودش را از دست می داد و با فرض کنترل احساسات توسط شما، بازار در دهه ۱۹۷۰ با ریزشی ۸۰ درصدی گریبان شما را می گرفت و طی بحران حباب دات کام (Dot-com Bubble) نیز بیشتر از ۸۰ درصد دیگر متضرر می شدید؛ در صورتی که عملکرد سهام کم نوسان در این دوره ها بسیار بهتر از سهام پر نوسان بوده است.

اگر بخواهیم عملکرد این دو سبد سهامی را از بُعد نوسان بررسی کنیم، بازهم سبد سهام کم ریسک برنده خواهد بود. نوسان سالانه سبد سهام کم ریسک ۱۳% بود و سبد سهام پر ریسک، سالانه ۳۶% نوسان داشت. به صورت کلی می توان بیان داشت مضاف بر اینکه سبد سهام کم ریسک نزدیک به ۲۰ برابر بهتر عمل کرده بود، قید این نکته که سبد سهام کم نوسان آرامش بیشتری برای شما به ارمغان خواهد آورد، مهم است؛ زیرا این بازده فراوان با تحمل ریسک کمتری حاصل می شود.

میزان ریسک در بازار سهام مانند نمک در غذا است!

پیم ون ویلت با داده های علمی اثبات می کند که رابطه بین ریسک و بازده مثبت نیست، ولی رابطه منفی نیز وجود ندارد و این برخلاف چیزی است که اکثر سرمایه گذاران فکر می کنند.

پیم برای شرح دقیق این گزاره از گفته ارسطو، فیلسوف یونانی وام می گیرد. میانگین طلایی همان اصطلاح است.

به گفته ارسطو میانگین طلایی یعنی میانه مطلوب بین دو حد افراطی زیادی و کاستی؛ با تعمیم این تعریف در بازارهای مالی می توان به این نتیجه رسید که کمی ریسک کردن نتیجه می دهد، اما مقدار بیش از حد آن باعث کاهش بازده می شود.

ریسک مطلق و ریسک نسبی

از منظر کمی ریسک موجود در بازار دو حالت را شامل می شود.

• ریسک مطلق

 نوسانات قیمت سهام، حاصل به دست آوردن و از دست دادن پول به ریسک مطلق شناخته می شود. نوسان پذیری روشی برای اندازه گیری ریسک مطلق به شمار می رود. ریسک مطلق بر نوسان بازده کل تمرکز دارد و ارزش در معرض ریسک (Value At Risk) را می توان مثالی برای ریسک مطلق دانست.

• ریسک نسبی

ریسک هر سبد سهام در مقایسه با بازار که نسبت به شاخصی معین اندازه گیری می شود را ریسک نسبی می گویند. این نوع ریسک بر اساس انحراف از یک شاخص مورد سنجش قرار می گیرد و هرچه سبد سهام مستقل تر از بازار حرکت کند، به معنای ریسک نسبی بیشتری خواهد بود. ضریب بتا نمونه ای از ریسک نسبی تلقی می شود.

شناخت تفاوت بین ریسک مطلق و نسبی و تغییر نگرش نسبت به آن ها امری ضروری برای دستیابی به موفقیت در سرمایه گذاری است؛ زیرا عاملی که موفقیت سهام کم ریسک در بلند مدت را تضمین می کند، شناخت و استفاده درست از این ریسک ها است.

برای درک بهتر این موضوع به مثال زیر دقت کنید:

فرض کنید سهمی همواره ۱۰% بازدهی سالانه ایجاد می کند، در حالیکه بازده بازار بین -۴۰% و +۶۰% در نوسان است. در این حالت، این سهم از دیدگاه نسبی چقدر ریسک دارد؟ گاهاً ۵۰% بازده کمتری از بازار ایجاد می کند و در مواقعی دیگر، ۵۰% عملکرد بهتری از بازار دارد. از دیدگاه نسبی این سهم ریسک بسیار زیادی دارد، اما از دیدگاه ریسک مطلق، هیچگونه ریسکی برای آن در نظر گرفته نمی شود؛ چرا که در هر سال بازده ۱۰% را فراهم کرده و هیچگونه نوسانی ندارد.

نکته مهم اینجاست که تمرکز سرمایه گذاران بر روی ریسک نسبی است، به این علت که انتظارات مدیران و افراد از معامله گران این است که همواره بازده بهتری نسبت به بازار داشته باشند، اما سهام کم ریسک زمانی منطقی به حساب می آید که ریسک مطلق مهم تلقی شود.

به صورت کلی می توان گفت که سهام کم ریسک به علل زیر توسط سرمایه گذاران نادیده گرفته می شود

1. نگرانی های شغلی، سرمایه گذاران حرفه ای را به سهام پر ریسک ترغیب می کند، چرا که باید انتظارات مدیران را برای رسیدن به بازدهی بیشتر نسبت به بازار برآورده کرده و بنابراین مجبور هستند به جای تمرکز بر ریسک مطلق بر ریسک نسبی متمرکز شوند.
2. به علت آگاهی نداشتن افراد از ویژگی های سهام کم ریسک، این دسته از سهام ها جذابیت لازم را ندارند و نمی توان به آن ها به چشم بلیط بخت آزمایی نگاه کرد که قرار است تمام آرزوهای اشخاص را برآورده کنند.
3. محدودیت های موجود در حوزه کسب و کار، شرکت های مدیریت دارایی را به فروش صندوق های پر ریسک ترغیب می کند.
4. سرمایه گذاران بازده مرکب را در نظر نگرفته و از بازده ساده استفاده می کنند که باعث می شود، تناقض سود بیشتر از ریسک کمتر را درک نکنند.

خب راه حل چیست؟

پاسخ بسیار ساده است. تنها کافی است مقایسه عملکرد خود با دیگران را فراموش کنید و تنها بر ریسک مطلق و رشد بلند مدت سرمایه تمرکز کنید. به اثر مرکب توجه کنید و در مقابل جذابیت سهام پر ریسک، مقاومت کنید. فقط سهام کم ریسک بخرید و صبور باشید.

سه فاکتور مهم برای موفقیت در استراتژی سهام کم ریسک!

شما برای ایجاد سبد سهامی که بازده بیشتر و ریسک کمتری داشته باشد، تنها به نوسان کم، درآمد و توالی نیاز دارید. درآمد، آینه رفتار مدیریتی است؛ زیرا نشان می دهد مدیران در کارشان مهارت دارند و با دقت جریان نقدی و سودآوری شرکت را مدیریت می کنند. با تمرکز بر سهام کم نوسان با درآمد خوب می توانیم استراتژی سرمایه گذاری کم ریسک خود را بهبود ببخشیم.

برای اینکه در دام شرکت هایی که درآمد خوبی دارند، اما قیمت آن ها کم است نیافتیم، باید از روند سهم بهره ببریم. روند سهم به خوبی نشان می دهد که علت این ارزانی برای شرکت چیست؛ چرا که ممکن است مدیران آن سهم کم نوسان که بازده سود نسبتاً زیادی دارد به فروش شرکت های زیرمجموعه خود سرگرم باشند و یا برای پرداخت سود به سهام داران زیر بار بدهی سنگینی قرار گرفته باشند. بنابراین نمی توان صرفاً بر کم نوسان بودن و درآمد اکتفا کرد و برای بهبود نتیجه بهتر است از روند قیمتی سهم استفاده شود.

پیم ون ویلت با استناد بر پژوهشی دیگر، نتیجه ای را به شما نشان می دهد که بسیار رضایت بخش می باشد. در قسمت قبل پیم صرفاً بازده سبد سهام را براساس کم نوسان بودن در نظر گرفت (سبد سهام کم ریسک ۳۵۹ هزاردلار و سبد سهام پر ریسک ۲۱ هزار دلار)، اما اکنون دو فاکتور دیگر را به آن اضافه می کند؛ یعنی علاوه بر انتخاب کم نوسان ترین سهام، به درآمد خوب و روند مثبت نیز توجه می کند و ۱۰۰ سهمی را خریداری می کند که از لحاظ نوسان، درآمد و روند بهترین حالت را دارا هستند و اسم آن را سبد سهام «محافظه کارانه» می گذارد.

پیم برای مشاهده عملکرد سبد سهام محافظه کارانه، سبد سهام پر ریسکی را ایجاد می کند که دارای بیشترین نوسان، درآمد کم و روند ضعیف هستند که نتیجه به صورت زیر است:

این بررسی نشان می دهد که سبد سهام محافظه کارانه بعد از گذشت ۸۶ سال (از سال ۱۹۲۹ تا ۲۰۱۵) با اضافه کردن دو جزء درآمد و روند، درآمدی بالغ بر ۲۱ میلیون دلار برای شما به ارمغان خواهد آورد.

در صورتی که ۱۰۰ دلار اولیه شما در سبد سهام پر ریسک با در نظر گرفتن پارامترهای درآمد و روند، بعد از گذشت ۸۶ سال اندکی بیشتر از ۷۵۰ دلار ارزش خواهد داشت. اگر بخواهیم بازده سبد سهام محافظه کارانه و پر ریسک‌ را در دهه های مختلف بررسی کنیم، بازهم در هر دهه، سبد سهام محافظه کارانه با وجود رکودها و بحران های مالی، بازده و عملکرد بسیار بهتری از سبد پر ریسک دارد.

این نمودار نشان می دهد که سهام محافظه کارانه در هیچ دهه ای ضرر نکرده است و احتمال اینکه شما فردا بر اثر حمله کوسه کشته شوید، بیشتر از این احتمال است که بازده اضافی سبد سهام محافظه کارانه، حاصل شانس باشد؛ نظر به اینکه احتمال کشته شدن توسط کوسه یک بر ۸۵۰ میلیارد در هر روز است.

بتا معیار دیگری از ریسک

بتا کاربرد گسترده ای دارد و ریسک سهم را در مقایسه با ریسک بازار اندازه می گیرد. سهمی که بتای آن کمتر از یک باشد، ریسک کم و سهمی با بتای بیشتر از یک، ریسک زیادی دارد. برای مثال اگر سهمی بتای ۱.۵ داشته باشد، در صورت رشد بازار به اندازه ۱۰%، قیمت آن سهم ۱۵% افزایش می یابد. اگر بازار ۱۰% رشد، قیمت سهمی با بتای ۰.۵، عددی معادل ۵% بالا می رود.

بنابراین سهم پر ریسک بتای بالای یک و سهم کم ریسک بتای کمتر از یک دارد. برای انتخاب بهترین سهم محافظه کارانه کافی است علاوه بر روند و درآمد سهم به بتای آن نیز دقت کنید تا بهترین سهم کم ریسک را برای سبد سرمایه گذاری خود انتخاب کنید. به جدول زیر دقت کنید:

در ارتباط با این جدول تحلیل های بسیاری را می توان انجام داد، اما هدف ما انتخاب بهترین سهام محافظه کارانه است.

به سهم اپل دقت کنید. این شرکت بتای زیر یک دارد و مقداری سود سهام پرداخت می کند و روند آن مثبت است، پس می توان گفت در این مقطع زمانی این سهم با ثبات است. ما برای انتخاب بهترین سهم کم ریسک برای سبد خود باید سه معیار را در نظر بگیریم: سود سهام، بتا و روند سهم و با توجه به این سه پارامتر، سهام کم ریسک را از پر ریسک شناسایی کنیم.

• پر ریسک ترین ها در جدول

میتسوبیشی و دایملر بتای بالاتر از یک و به ترتیب ۱.۶ و ۱.۵ را دارا می باشند. این دو سهم اگرچه سود خوبی پرداخت می کنند، اما روند آن ها منفی بوده و پر ریسک است.

• کم ریسک ترین ها در جدول

شرکت برکشایر هاتاوی بتای کمتر از یک دارد و شرکت موبایل چین عملکرد خوبی با بتای ۰.۵ دارد، اما نکته بسیار مهم اینجاست که در مقطع زمانی کنونی این دو سهم، به عنوان سهام محافظه کارانه انتخاب نمی شوند. شرکت برکشایر که دو معیار از سه معیار را ندارد (عدم پرداخت سود و روند منفی) و شرکت موبایل چین علیرغم بازده سود تقسیمی خوب، روند مناسبی نداشته و شروط سه گانه ما را ندارد.

• بهترین سهم ها

در این مقطع زمانی، دو سهم بزرگ ژاپنی یعنی سهام NIT و KDDI در هر سه معیار، امتیاز خوبی دریافت می کنند.

بررسی موشکافانه و سریع

آیا لازم است قبل از رتبه بندی هر سهم، همه معیارهای مدیریت ریسک، درآمد و روند سهم را بررسی کنیم؟ قطعا این کار با وجود ایده آل بودنش، زمان زیادی از شما خواهد گرفت.

برای صرفه جویی در زمان، رویکرد بهتر و ساده تری در قالب نمایشگرهای سهام (Stock Screeners) در دسترس است. این نمایشگرها تصویر کلی و اطلاعات مورد نیاز در ارتباط با سهام را به شما خواهند داد و شما می توانید با اعمال فیلترهایی از میان هزاران سهم، بهترین سهم های کم ریسک که همه پارامترهای شما را دارند، انتخاب کنید. شما برای استفاده از این سایت ها باید اشتراک پرداخت کنید، اما سایت های دیگری نیز وجود دارند که به صورت رایگان اطلاعات مورد نیاز شما برای انتخاب بهترین سهام را در اختیارتان قرار خواهند داد.

برای مثال سایت «Investing»، یکی از بهترین سایت های رایگانی است که می توانید از ویژگی های آن برای بررسی سهام مربوط به بازار همه کشورها استفاده کنید. در تصاویر زیر به ترتیب خلاصه بنیادی و عملکرد برخی از شرکت ها در نمایشگر سهام سایت اینوستینگ را مشاهده می کنید:

شما از طریق این وب سایت می توانید تمام پارامترها را برای انتخاب سبد سهام محافظه کارانه خود لحاظ کنید و تمام اطلاعات مورد نیاز خود را (خصوصاً درآمد، روند، بتا و سایر موارد) را ببینید.

آسوده خاطر بنشینید و تماشا کنید!

اگر برای شما نیز مدیریت کردن سبد سهام محافظه کارانه به تنهایی اقدامی چالش برانگیز است، می توانید از صندوق های سرمایه گذاری مبتنی بر شاخص استفاده کنید. با دسترسی به فهرست صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله (ETF)، هرگاه بخواهید می توانید به راحتی و بدون نیاز به مبلغی کلان به شاخص های کم ریسک دسترسی پیدا کنید.

همانطور که می توانید از طریق نمایشگر سهام، سهم های کم ریسک را پیدا کنید، از نمایشگرهای ETF نیز می توانید برای انتخاب ETF های کم ریسک استفاده کنید. یکی از این وب سایت ها، «etf.com» است که در تصویر زیر نمای سایت به همراه دو شاخص کم ریسک با کدهای SPLV و USMV مشخص شده است.

آگاهی از وقایع احتمالی

تعیین راه هایی که به مقصد می رسند، یک مسئله است و توانایی ایستادگی در برابر چالش های پیش رو مسئله ای دیگر.

شاید بتوان گفت اختصاص زمان به مسیر، بسیار مهم تر از پرداختن به مقصد است. سرمایه گذاری محافظه کارانه، سخت و طاقت فرسا است؛ حتی پیم ون ویلت از آن به عنوان «تجارت فرساینده» یاد می کند. شما باید بدانید عملکرد سهام محافظه کارانه بهتر از بقیه خواهد بود، ولی این امر تنها در افق بلند مدت آشکار می شود. در واقع، هیچ دستاورد بلند مدتی بدون سختی کوتاه مدت میسر نخواهد شد.

پیم ون ویلت مدعی است که برای رسیدن به دستاوردهای رضایت بخش مالی، نیازی نیست که چند دهه صبر کنید، چرا که نتایح بازده بلندمدت دوره سرمایه گذاری در بازارهای خرسی، در حالت متوسط و یا گاوی آشکار خواهد شد و این دوره ها به طور متوسط، حدود هفت سال به طول می انجامد.

شما علاوه بر تعیین بهترین سبد سهامی مبتنی بر استراتژی محافظه کارانه باید از وقایع احتمالی نیز آگاه باشید و پیم به سه سناریو اشاره می کند که در هرکدام شما باید از لحاظ روانی آمادگی کاملی برای آن داشته باشید.

• سناریو اول بازار خرسی (Bear Market)

این سناریو ترسناک ترین سناریو برای سرمایه گذاران است و نمایانگر روندی نزولی و رکود در اوضاع اقتصادی است. این دوره تاریک، شامل سال هایی است که قیمت اکثر سهام کاهش می یابد. در این سال ها، سرمایه گذاران به این فکر می کنند که چرا از ابتدا در بازار سهام سرمایه گذاری کردند.

• سناریو دوم رشد متوسط

 این سناریو تصویری از محیط بازار متوسط هنگام رشد است، ولی این رشد بیشتر از ۱۵% در دوره ای از سال نیست.

• سناریو سوم بازار گاوی (Bull Market)

 این سناریو بهترین سناریو موجود در بازار است که سالانه بیشتر از ۱۵% رشد را به همراه داشته و در زمان بازار گاوی همه احساس رضایت خواهند داشت.

در تصویر زیر عملکرد سهام محافظه کارانه در مقابل همه سهم های موجود در بازار را مشاهده می کنید.

تناقض همه جا وجود دارد!

پیم ون ویلت برای اثبات این فرض که ریسک بیشتر، به بازده بیشتر منجر نمی شود و سهام کم ریسک بر سهام پر ریسک غلبه می کند پای خود را از بازار سهام فراتر گذاشته و سراغ تحلیل و بررسی سایر دارایی و بخش های دیگر اقتصاد می رود که در ادامه به برخی از آن ها اشاره خواهیم کرد.

• تناقض در اوراق قرضه

اوراق قرضه عمدتاً سرمایه گذاری کم ریسک تری نسبت به سهام محسوب می شوند. همانطور که می دانید هر چقدر مدت سر رسید بیشتر باشد، مقدار کوپن یا اسناد قرضه نیز بیشتر خواهد بود، چرا که سر رسید طولانی تر به معنای افزایش ریسک و حساسیت بیشتر نسبت به افزایش نرخ بهره است.

در نتیجه سرمایه گذاران اوراق قرضه به طور کلی در ازای ریسک بیشتر، کوپن بیشتری تقاضا می کنند. اما باید بدانید اگرچه اوراق قرضه پر ریسک (بُنجل یا کم اعتبار)، کوپن بیشتری دارند، اما این درآمد اضافی تعداد زیاد نکول را جبران نمی کند و در اوراق قرضه نیز اگر ریسک بیشتری بکنید، بازده بیشتری نصیب شما نخواهد شد.

• تناقض در زمینه شرط بندی

اسنوبرگ (Snowberg) و ولفرز (Wolfers) با بررسی بیش از دویست هزار مسابقه اسب سواری، به میانگین بازده ۲۳- % برای تمام شرط بندی های مسابقات اسب سواری دست یافتند. برای پر ریسک ترین این شرط‌ بندی ها (شرط‌ بندی های بعید)، این عدد به ۶۱- % هم می رسید و حتی در مسابقه اسب سواری هم ریسک زیاد به معنای بازده زیاد نیست.

به گفته پیم ون ویلت شواهد همه جا پراکنده شده اند و به قسمتی کوچک از بازاری خاص محدود نمی شوند. تناقض سرمایه گذاری در همه جا اعم از بازارهای سهام، صندوق های سرمایه گذاری مشترک، بازار اوراق قرضه، بازار کالا، بازار اختیار معامله و دیگر موارد دیده می شود.

در انتها

یکی از ویژگی های عجیب انسان این است که هرگاه در مورد چیزی آگاهی پیدا می کند، ناگهان آن چیز را همه جا می بیند. نخست آن را تشخیص نمی دهید، اما هنگامی که آن را کشف می کنید، در همه جا مصداق و نمونه آن را خواهید دید. این امر برای تناقض در سرمایه گذاری نیز صادق است. هنگامی که از آن آگاه می شوید، از شواهد فراوان پیرامون خود شگفت زده شده و از اینکه چرا قبلاً از این تناقض آگاه نبودید، بسیار متعجب خواهید شد!

شما در این کتاب به این آگاهی می رسید که سود بیشتر با ریسک کمتر اتفاق می افتد و سهام کم ریسک بر سهام پر ریسک غلبه می کند. این تناقضی است که پیم سعی داشت آن را در سرتاسر کتاب اثبات کند. از این پس شما می توانید با نگرشی جدید سرمایه گذاری کنید و از مزایای سهام کم ریسک بهره مند شوید، اما باید بدانید که بهترین راه برای موفق شدن، پیش‌ رفتن با قانون سه گانه است یعنی ریسک، درآمد و روند که باید در انتخاب هر دارایی در نظر بگیرید.