بلاکتوپیا
خلاصه کتاب ۲۱ حقیقت انکارناپذیر در رابطه با معامله گری
معامله گری دارای مزایای قابل توجهی بوده و هر ساله افراد جدیدی جذب آن می شوند. جان هیدن، تاجر کارکشته ای که از سال ۱۹۷۶ به معامله سهام، طلا و اوراق بهادار ایالات متحده پرداخته است، خوانندگان خود را از چنین تصوراتی بر حزر می دارد؛ چرا که هیچ راه میانبری در این مسیر وجود ندارد.

منتشر شده
2 سال پیشدر
توسط
روکو (Rocco)
۲۱ حقیقت انکارناپذیر در رابطه با معامله گری (The 21 Irrefutable Truths of Trading)، کتابی است غیرداستانی که توسط جان هیدن (John Hayden) به رشته تحریر درآمده است. هیدن یک معامله گر تمام وقت و مدیر یک صندوق پوشش ریسک (Hedge Fund) واقع در نیویورک (New York) است که از سال ۱۹۷۶ در بازارهای سهام و معاملات آتی به معامله گری پرداخته است.
همانطور که می دانیم، معامله گری دارای مزایای قابل توجهی بوده و هر ساله افراد جدیدی جذب آن می شوند. اکثر معامله گران تازه کار، اطمینان دارند که کسب درآمد از این مسیر، نسبتاً آسان است. جان هیدن، تاجر کارکشته ای که از سال ۱۹۷۶ به معامله سهام، طلا و اوراق بهادار ایالات متحده پرداخته است، خوانندگان خود را از چنین تصوراتی بر حزر می دارد؛ چرا که هیچ راه میانبری در این مسیر وجود ندارد.
این کتاب به دو بخش تقسیم می شود؛ بخش اول آن به منظور بهبود عملکرد معاملاتی، نوعی کتابچه راهنما را به معامله گران ارائه کرده و بر توسعه نگرش هایی که برای تبدیل شدن به یک معامله گر موفق نیاز است، تمرکز دارد. مانند بسیاری از کتاب های مربوط به رشد شخصی، این توصیه اغلب شامل تکرار موضوعاتی بدیهی با لحنی حمایت کننده است. بخش دوم آن بیشتر بر موارد فنی تاکید داشته و مناسب معامله گران در سطح مبتدی یا متوسط خواهد بود.
معامله گری با استفاده از ذهن
برنارد باروک (Bernard Baruch) متولد ۱۸۷۰، در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم با معامله گری سهام و کالا ثروتمند شد. باروک مشاهده کرد که نوآوری های فنی متعددی که در طول زندگی اش شاهد آن ها بوده، نیاز به داشتن شخصیت و یا تفکر برتر را در انسان ها برطرف نکرده است. موفقیت در بازار، به توانایی تسلط بر عوامل درونی بستگی دارد که شما آن ها را تحت عنوان باورها، اصول و ارزش ها می شناسید.
“سودهای مستمر، از باورهای معتبر نشأت میگیرند؛ نه از شناخت بازار.”
معامله گری با استفاده از ذهن انجام می شود، مانند بازی گلف (Golf)، اما شما باید مطمئن شوید که باورهایی را که در مورد معامله گری برای خود ایجاد می کنید، مبتنی بر فرضیات منطقی و درستی باشند. معامله گران بزرگ در مورد بازاری که در آن معامله می کنند، حقایق تغییرناپذیر خاصی را مشاهده کرده و می پذیرند که این امر در مورد هر محیط معاملاتی صدق می کند، از خرید و فروش انواع کالا گرفته تا حیواناتی مانند اسب. کسانی که در هر حرفه ای به برتری می رسند، می توانند با تلاش برای کمتر کردن ویژگی های نامطلوب و در عین حال تعالی ویژگی های شخصیتی مطلوب، در انجام این کار نیز موفق شوند.
“بدون تسلط بر نفس و باورهای خود در معامله گری، در واقع شما در حال ساخت یک موفقیت پوشالی هستید.”
اگر به دنبال راه های میانبر هستید، آن ها را به کلی فراموش کنید. هیچ راهی برای شکست دادن بازارها وجود ندارد؛ مگر این که خودتان بتوانید آن ها را شکست دهید.
اگرچه خبرنامه ها، سایت های اینترنتی، خدمات پست الکترونیکی و بسیاری از راهنمایی های دیگر می توانند اطلاعات ارزشمندی را با شما به اشتراک می گذارند، اما هیچیک از این منابع کلید موفقیت را در اختیارتان قرار نمی دهند.
علاوه بر این، برنامه معاملاتی کامپیوتری که به طور قطعی بتواند باعث شود که از دیگران سبقت بگیرید، وجود ندارد. تنها راهی که می توانید امیدوار باشید که به معامله گری ثروتمند تبدیل بشوید، انتخاب یا ایجاد یک استراتژی معاملاتی ثابت و سپس تسلط بر خودتان به منظور توسعه هوشمندی و شجاعت مورد نیاز برای پای بند ماندن به آن است.
دشمنان موفقیت
ایگو، آن مؤلفه از شخصیت است که مسئول برخورد با واقعیت بوده و دشمن موفقیت در معامله گری است. این موضوع ممکن است برای افراد حاضر در اتاق های معاملاتی وال استریت (Wall Street) قابل قبول نباشد، اما حقیقت امر همین است. معامله گرانی که دارای مشکلات مرتبط با ایگو هستند، نمی توانند بازار را به درستی و به وضوح درک کنند.
یک ذهن منطقی و آگاه، تحت تسلط ایده های غیرمنطقی و تکانشی بازار قرار گرفته و معامله گران دارای ایگو، بازار را آنطور که هست نمی بینند؛ بلکه آن را به گونه ای می بینند که دوست دارند. اغلب باورهای نادرست موجود در مورد محیط معاملاتی نیز مانند ایگو عمل می کنند. معامله گران می توانند بسیاری از تکنیک های کاهش ایگو از جمله مدیتیشن، تمرین یوگا و بازی GO که یک بازی استراتژیک ژاپنی است را به کار ببرند.
“هیچ سرویس خبری، فکس یا ایمیلی وجود ندارد که لزوماً پیشرفت را برای شما به ارمغان بیاورد. هیچ برنامه کامپیوتری وجود ندارد که قادر باشد تا درهای مخفی را برای شما باز کند. خط مشاوره ایمیلی یا اتاق های گفتگوی اینترنتی را به طور کل فراموش کنید؛ هیچکدام شما را ثروتمند نخواهند کرد.”
به خاطر داشته باشید که همه معامله گران گاهی اوقات ضرر می کنند؛ حتی ثروتمندترین و موفق ترین و با سابقه ترین افراد حاضر در وال استریت. هیچ استراتژی وجود ندارد که در تمامی شرایط بازار به خوبی عمل کند؛ حتی اگر گاهی اوقات بازار دچار تغییر روند غیرمنتظره و به ظاهر غیرمنطقی شود، استفاده از یک استراتژی صحیح که امتحان خودش را پس داده است نیز می تواند معامله گر را دچار زیان کند.
باید همیشه به این نکته توجه داشت که بازارها توسط افرادی تشکیل و هدایت می شوند که همیشه به اندازه شما روشن فکر و خون سرد نیستند.
“تمام معامله گران موفقی که تا به حال شناخته ایم، نگرش خود به بازارها و استراتژی دقیق معاملاتی خود را یادداشت کرده اند؛ در واقع آن ها برای زندگی و مرگ خود نیز قوانین مکتوبی دارند.”
نکته مهم آن است که بتوانید بر ایگوی خود غلبه کرده و به استراتژی خود پایبند بمانید. برای انجام این کار، باید خصوصیات درونی و شخصی خاصی را پرورش داده و یا آن ها را به دست آورید که قدرت، بینش و تعهد لازم برای موفقیت به عنوان یک معامله گر را به شما اعطا می کند.
خصوصیات مورد نیاز
خصوصیات مورد نیاز یک معامله گر موفق، شامل مواردی مانند ایمان، اعتماد به نفس، نظم، شجاعت، بصیرت، ایستادگی و مقاومت، پایبندی به اصول اخلاقی و انعطاف پذیری می شود. حال به توضیح مختصر هر کدام از آن ها می پردازیم.
- ایمان
معامله گران بزرگ همیشه اعتقاد دارند که به هدف خود خواهند رسید، حتی بدون توجه به روند بازار. آن ها در واقع به روش ها و ساختارهای اعتقادی خود ایمان دارند. اعتماد به نفس و یقین، حاصل وجود ایمان کامل در اشخاص می باشند.
- اعتماد به نفس
معامله گران با ایجاد ایمان کامل، برای خود اعتماد به نفس نیز ایجاد می کنند. این عامل ممکن است که یک تفاوت جزئی به نظر برسد، اما دارای اهمیت بسیاری است.
- نظم
معامله گران بدون داشتن انظباط و برنامه معاملاتی، منابع اطلاعاتی و روش های خود را دائماً تغییر خواهند داد. معامله گران موفق باید دارای نظم بوده و به طور مداوم از قوانینی که از طریق تمرین و تحقیق ایجاد شده اند، پیروی کنند.
- شجاعت
معامله گران باید رنجی که از طریق بازار متحمل می شوند را پذیرفته و با آرامش به کار خود ادامه دهند. ظاهراً بسیاری از باورهای سامورایی های دوره باستان ژاپن و معامله گران بزرگ امروزی، یکسان هستند.
- بصیرت
توضیح دادن این موضوع بسیار آسان و به دست آوردن آن دشوار است. مجدداً تأکید می شود که از خصوصیات یوگا و GO، بازی استراتژیک ژاپنی می توانید بهره ببرید. با این حال اگر یک معامله گر چندین سال و یا حداقل یک سال سابقه انجام معاملات را نداشته باشد، تحت هیچ شرایطی نباید تصمیمات خود را صرفاً بر اساس شهود اتخاذ کند.
- ایستادگی و مقاومت
معامله گران همیشه باید در مواجهه با مشکلات و ناملایمات، ایستادگی داشته باشند.
- پایبندی به اصول اخلاقی
با خودتان صادق باشید؛ خود را به ماندن در سطح بالایی از خودشناسی و آگاهی محکوم کنید.
- انعطاف پذیری
معامله گران موفق برای دستیابی به هدف، همیشه به تغییر روش ها و باورهای خود تمایل نشان می دهند. شاید بگویید که این عامل در تصاد با نظم است؛ اما شرایط فردی، تعیین کننده زمان جایگزینی آن با نظم و پایبند ماندن به آن است.
دام های معامله گری
علاوه بر ویژگی های اخلاقی که یک معامله گر موفق به آن نیاز دارد، معامله گران باید بسیاری از باورها و تمایلاتی را نیز که باعث تضعیف آن ها می شود، سرکوب کنند. توجه زیاد به احساسات، می توانند سریع ترین عامل فقر و بیکاری برای یک معامله گر باشند. به بیان ساده تر، احساسات می توانند به وسیله منحرف کردن یک معامله گر از قوانین از پیش تعیین شده خود، استراتژی معاملاتی او را مختل کنند. هر گونه انحرافی از استراتژی، به طور انکارناپذیری منجر به واکنش های تند، از دست رفتن فرصت ها و زیان های قابل توجه برای معامله گر خواهد شد.
“استراتژی های مدیریت سرمایه و یا کنترل ریسک، حیاتی ترین نیازهای یک معامله گر موفق را تشکیل می دهند. بدون استثنا، هر معامله گر برجسته ای به این موضوع به عنوان مهمترین عامل در تعیین موفقیت شما، اشاره خواهد کرد.”
برخی از احساسات کلیدی می توانند تعهد معامله گر نسبت به یک استراتژی را از بین برده و در نهایت منجر به سقوط او شوند. این احساسات شامل ترس، خشم، شک و بلاتکلیفی و همچنین بروز واکنش های شدید نسبت به از دست دادن پول می شوند. حال به توضیح مختصر هر یک از این عوامل می پردازیم.
- ترس
۹۹ درصد معامله گران، به دلیل بروز ترس از معامله خود خارج می شوند که این موضوع می تواند هر تلاشی را بی ثمر کند. معامله گران باید بدانند که ریسک، یک بخش طبیعی در فرآیند معامله گری است و باید باورهایی را که باعث تضعیف ترس می شوند، در خود پرورش دهند.
- خشم
خشم، در واقع همان احساس شدید نارضایتی است که باعث از بین رفتن حس بی طرفی در معامله گر نیز می شود. شما می توانید با تقویت خصوصیات و باورهای قدرت بخش، در کنترل و کاهش خشم خود موفق باشید.
- شک و بلاتکلیفی
شک، خود باعث بلاتکلیفی می شود. یک معامله گر موفق باید در لحظه های بلاتکلیفی اقدام لازم را انجام داده تا بتواند از درماندگی که گرفتار آن شده است، خارج شود.
- واکنش های شدید
معامله گران موفق اجازه نمی دهند که از دست دادن پول، آن ها را آزار دهد. در واقع چیزی که موجب ناراحتی آن ها می شود، عدم رعایت قوانین تعیین شده خودشان است.
استراتژی های معاملاتی
اگر فلسفه را در نظر نگیریم، معامله گران در همه سطوح از استراتژی های معاملاتی متعددی استفاده می کنند. هر معامله گر موفق، رویه و قوانین مختص خود را دارد که زمان ورود و خروج از بازار را برای او مشخص می کند. معامله گران تازه کار، باید روش های خود را توسعه داده و به آن ها پایبند باشند. نحوه شکل گیری این امر، به میزان تحمل ریسک توسط هر فرد و نحوه تعریف آن برای او بستگی دارد، اما هر معامله گری باید بتواند درباره دلیل انتخاب موقعیت خرید (Buy/ Long) و یا موقعیت فروش (Sell/ Short) در هر زمان مشخص، توضیح دقیقی را ارائه دهد.
“همان طور که می دانیم هر معامله گر حرفه ای، قوانین و رویه های متفاوتی برای ورود به بازار و یا خروج از آن دارد. هدف شما باید مشخص کردن روشی باشد که به وسیله آن وارد بازار شده و یا از آن خارج می شوید؛ سپس می توانید به طور مداوم از آن استفاده کنید.”
در حالی که معامله گران باید برای تطبیق این استراتژی با تغییرات محیط معاملاتی به اندازه کافی انعطاف پذیر باشند، آن ها همچنین باید به اندازه کافی ثابت قدم بوده تا بتوانند در مواجهه با نوسانات کوتاه مدت و بلند مدت، مسیر خود را با استفاده از استراتژی های از پیش تعیین شده حفظ کنند. پیمودن مسیر صحیح در بازار و وفادار ماندن به یک استراتژی ثابت، نیازمند بسیاری از خصوصیاتی است که در مورد آن ها بحث کردیم؛ همچنین باید به دانش در مورد بازارها و خردی که از تجربه معامله گری حاصل می شود نیز توجه ویژه داشت.
“پیش از این که بتوانید به یک مزیت معاملاتی دست یابید، ابتدا باید بر عوامل درونی خودتان تسلط پیدا کنید که شامل باورها، ارزش ها و قوانین شما می شوند.”
اگر به تازگی شروع به معامله گری کرده اید، لازم است تا برای ایجاد یک استراتژی معاملاتی مکتوب زمان کافی بگذارید. اگرچه این امر ممکن است برای کسی که مشتاق غوطه ور شدن در بازار است، اتلاف وقت به نظر برسد، اما همین عمل ساده و روی کاغذ آوردن استراتژی باعث می شود که استراتژی شما تجلی پیدا کرده و واقعی شود؛ همچنین به شما کمک می کند تا پیش از آوردن پول خود و یا مشتریتان به بازار، بتوانید آن استراتژی را ملکه ذهن خود کنید.
هر چه معامله گران بتوانند باورها و قوانینی که معاملاتشان بر آن ها استوار است را بهتر توصیف کنند، توانایی آن ها برای داشتن درک و عملکرد مداوم در شرایط متغیر بازار، بیشتر می شود.
کنترل ریسک
مدیریت سرمایه یا مدیریت ریسک، حیاتی ترین نیاز هر معامله گر موفق محسوب می شوند. آن ها در قیاس با استراتژی های معاملاتی دارای اهمیت بیشتری هستند، زیرا حتی اگر استراتژی های معاملاتی به بهترین شکل نیز تدوین شده باشند، همیشه می توانند موجب زیان بشوند. برای درک کامل این موضوع، معامله گران باید نسبت به هر ریسک احتمالی که بر موقعیت آن ها تأثیر می گذارد، آگاه باشند.
به معامله گران مبتدی توصیه می شود که ۵۰ درصد سرمایه خود را برای معامله های مارجین (Margin)، حداکثر ۲۵ درصد سرمایه موجود را برای مارجین بازارهای مرتبط و حداکثر ۴ درصد از کل سرمایه خود را در هر معامله استفاده کنند.
مبانی استراتژی
معامله گران، اساس استراتژی های خود را مبتنی بر شاخص های مختلفی قرار می دهند که یکی از مهمترین آن ها اجماع بازار (Market consensus) است. سطوح حمایت و مقاومت همیشه وجود دارند و معمولاً از یکدیگر پیروی کرده و قیمت ها نسبت به آن ها واکنش نشان می دهند.
نموداری که قیمت های معاملاتی را نشان می دهد را می توان از منظر یک بازار صعودی (Bullish) و یا نزولی (Bearish) تحلیل کرد که نتیجه گیری در هر مورد کاملاً متفاوت خواهد بود. هر چه یک معامله گر بتواند تمایزات بیشتری را در مورد رفتار بازار ایجاد کند، در مسیر خود موفق تر خواهد بود. اساساً بازارها، چهار روند عمده معاملاتی را دنبال می کنند.
- یک روند کاملاً صعودی
- یک روند نسبتاً صعودی که در این روند، نزول نیز در بازار چشم گیر است
- یک روند نسبتاً نزولی که در این روند، صعود نیز در بازار چشم گیر است
- یک روند کاملاً نزولی
“دلیل این که معامله گران حرفه ای می توانند اطلاعات را تفسیر کرده و سود حاصل کنند، در حالیکه تازه کارها در بی اطلاعی باقی می مانند، آن است که معامله گران حرفه ای بر باورها و خصوصیات خود تسلط دارند؛ علاوه بر این، معامله گران حرفه ای بر توانایی خود در تفکر نیز مسلط شده اند.”
وقتی که یک معامله گر می تواند این موضوع که بازار در چه حالتی است را تعیین کند، تصمیم گیری برای ایجاد موقعیت خرید و یا موقعیت فروش برای او آسان تر خواهد بود.
شاخص قدرت نسبی (RSI)
اگرچه این شاخص (Relative Strength Indicator) در ابتدا در سال ۱۹۷۸، برای استفاده در بازار شکم خوک (Pork belly) توسعه یافت و اکنون عمدتاً در بازار معاملات آتی مورد استفاده قرار می گیرد، اما این شاخص به طور موثری در تمامی بازارها نیز کارایی دارد. واگرایی (Divergence) های قیمتی که توسط RSI نشان داده می شوند، باید دقیقاً به عنوان واگرایی در نظر گرفته شوند و نه لزوماً به عنوان تغییر در روند.
قدرت یک واگرایی، وابسته به دوره زمانی است که طول می کشد تا آن شکل بگیرد؛ یعنی واگرایی هایی روی تایمفریم های بالاتر، از اعتبار بیشتری برخوردار هستند.
پاداش (Reward) معامله گری
تبدیل شدن به معامله گری که به صورت مستمر سود حاصل می کند، کاری زمان بر است؛ با این حال ارزش تلاش کردن را دارد. قابل توجه ترین نکته در مورد معامله گری آن است که اگرچه پاداش های مالی آن عالی هستند، اما تمامی آن ها تحت الشعاع پاداش های عظیمی هستند که به باورها و شخصیت خود معامله گر اختصاص داده می شوند؛ البته اصلی ترین دلیل هر شخص برای ورود به حرفه معامله گری در وهله اول نیز همین پاداش ها هستند.
شاید دوست داشته باشید
استارک ور (StarkWare) تأیید کل تاریخچه بلاکچین با ۱ مگابایت حجم ممکن ساخت!
تقویم اقتصادی (Economic Calendar) چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟
۹ عادت مالی که افراد منظم را به ثبات و آزادی مالی میرساند
کاناری کپیتال برای ETF اینجکتیو (INJ) ثبتنام کرد
کاردینال؛ اولین پروتکل دیفای بیت کوین بر بستر کاردانو
هر اونس چند گرم طلای ۱۸ عیار است؟ تبدیل ساده انس به گرم طلا
اخبار
استارک ور (StarkWare) تأیید کل تاریخچه بلاکچین با ۱ مگابایت حجم ممکن ساخت!
شرکت StarkWare فناوری جدیدی اعلام کرده که «تصدیق بلوکهای بلاکچین بیتکوین از ابتدای پیدایش تا حال» را در قالب یک پرُف (proof) تقریباً ۱ مگابایتی ممکن میکند، البته نه به معنی دانلود کل تاریخچه تراکنشها، بلکه فقط هِدِر بلوکها.

منتشر شده
2 روز پیشدر
شهریور 21, 1404توسط
روکو (Rocco)
شرکت استارکور (StarkWare) که در زمینه فناوری پیشرفته دانش صفر (Zero-Knowledge یا ZK) تخصص دارد، از یک دستاورد بزرگ رونمایی کرده است که میتواند اساس تعامل کاربران با شبکه بیتکوین را دگرگون کند. این شرکت موفق به ساخت یک اثبات تأیید (Verification Proof) مبتنی بر دانش صفر از کل بلاکچین بیتکوین شده است که به طرز شگفتانگیزی سبک بوده و به راحتی بر روی دستگاههای موبایل قابل اجراست. این نوآوری به هر کاربری اجازه میدهد تا به طور مستقل و بدون نیاز به سختافزارهای گرانقیمت، تاریخچه بیتکوین را اعتبارسنجی کند.
این اثبات که توسط استارکور توسعه داده شده، تنها ۱ مگابایت حجم دارد. این در حالی است که حجم کامل بلاکچین بیتکوین (Bitcoin) در حال حاضر از مرز ۶۸۰ گیگابایت فراتر رفته است. به گفته عبدالحمید بختا (Abdelhamid Bakhta)، مدیر اکوسیستم در استارکور، این تکنولوژی به کاربران امکان میدهد تا تراکنشها را در کمتر از ۱۰۰ میلیثانیه تأیید کنند. این پیشرفت، تحقق مدرن ایدهای است که برای اولین بار توسط ساتوشی ناکاموتو در وایتپیپر بیتکوین تحت عنوان تأیید پرداخت ساده شده (SPV) مطرح شد و اکنون موانع فنی و مالی را برای میلیونها کاربر از میان برمیدارد.

چگونه ۶۸۰ گیگابایت داده در ۱ مگابایت فشرده میشود؟
راز این فشردهسازی خارقالعاده در محتوای اثبات نهفته است. این فایل ۱ مگابایتی، تاریخچه کامل و جزئیات تمام تراکنشها را در خود جای نداده است؛ بلکه شامل تمام هدرهای بلاک (Block Headers) از اولین بلاک شبکه (بلاک جنسیس) تا به امروز است. هر هدر بلاک مانند یک شناسنامه برای آن بلاک عمل میکند و حاوی اطلاعات کلیدی زیر است:
- شماره نسخه (Version Number): نسخه نرمافزار بیتکوین که برای استخراج بلاک استفاده شده است.
- ارجاع به بلاک قبلی (Previous Block Reference): پیوندی رمزنگاریشده که زنجیره بلاکها را به هم متصل میکند.
- برچسب زمانی (Timestamp): زمان تقریبی ایجاد بلاک.
- اندازه بلاک (Block Size): حجم بلاک.
- نانس (Nonce): عدد تصادفی که ماینرها برای حل معمای محاسباتی و افزودن بلاک به دفتر کل، آن را پیدا میکنند.
با در اختیار داشتن زنجیرهای از این هدرها، یک کاربر میتواند به طور مستقل و با اطمینان بالا، صحت و اعتبار کل تاریخچه شبکه را بدون نیاز به دانلود صدها گیگابایت داده، بررسی کند.

این دستاورد در زمانی ارائه میشود که جامعه بیتکوین درگیر یکی از مهمترین بحثهای داخلی خود، یعنی چالش حفظ تمرکززدایی (Decentralization) در مقابل رشد روزافزون حجم بلاکچین است. یکی از ارزشهای بنیادین بیتکوین این است که اجرای یک نود کامل (Full Node) برای هر کسی با یک کامپیوتر شخصی معمولی امکانپذیر باشد. این دسترسی آسان، تضمینکننده امنیت و مکانیزم اجماع شبکه است که توسط هزاران اپراتور نود مستقل در سراسر جهان اجرا میشود.
با این حال، ظهور پدیدههایی مانند اُردینالز و اینسکریپشنها که امکان ذخیرهسازی دادههای غیرپولی (مانند تصاویر و متن) را روی بلاکچین (Blockchain) فراهم میکنند، این اصل را به چالش کشیدهاند. منتقدان معتقدند این روند باعث «پفکردن» بلاکچین شده و با افزایش سرسامآور حجم دفتر کل توزیع شده (DLT)، نیازمندیهای سختافزاری برای اجرای نود را بالا میبرد. اگر اجرای نود بیش از حد گران شود، شبکه به سمت تمرکزگرایی پیش خواهد رفت و تنها شرکتهای بزرگ و مراکز داده توانایی مشارکت در آن را خواهند داشت که این امر کاملاً با فلسفه وجودی بیتکوین در تضاد است.

بهروزرسانی Bitcoin Core و طغیان جامعه
این تنش با اعلام برنامههای مربوط به بهروزرسانی آینده نرمافزار Bitcoin Core 30 که برای انتشار در ماه اکتبر برنامهریزی شده، به نقطه جوش خود رسیده است. توسعهدهندگان Bitcoin Core (که نرمافزار مورد استفاده حدود ۸۰٪ از نودهای شبکه است) قصد دارند محدودیت OP_Return را حذف کنند. این قابلیت در حال حاضر حجم دادههای غیرپولی قابل جاسازی در تراکنشها را به ۸۰ بایت محدود میکند که برای ذخیره اکثر محتواهای چندرسانهای امروزی بسیار ناچیز است.
این تصمیم پیشنهادی، موجی از مخالفت را برانگیخته و باعث یک جهش تاریخی در استفاده از Bitcoin Knots شده است. Bitcoin Knots یک نرمافزار جایگزین برای نود بیتکوین است که قابلیتهای شخصیسازی بیشتری را به اپراتورها میدهد؛ از جمله این امکان که خودشان برای میزان دادههای OP_Return که مایل به ذخیره و بازنشر آن هستند، محدودیت تعیین کنند. آمارها نشان میدهد سهم بازار نودهای Knots از حدود ۱٪ در پایان سال ۲۰۲۴، با یک رشد تقریباً عمودی، به نزدیک ۲۰٪ در سال ۲۰۲۵ رسیده است که نشاندهنده واکنش شدید بخشی از جامعه به مسیر پیش روی توسعه بیتکوین است. در این میان، راهکار استارکور میتواند فارغ از این جدالها، قدرت تأیید مستقل را به دست تکتک کاربران بازگرداند.
آموزش
تقویم اقتصادی (Economic Calendar) چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟
تقویم اقتصادی مثل یک “برنامهریزی خبری” برای بازار است. اگر به آن توجه نکنید، ممکن است در لحظه انتشار اخبار مهم با حرکتهای ناگهانی و شدید قیمت غافلگیر شوید. استفاده درست از آن کمک میکند ریسک معاملات را مدیریت کنید و حتی فرصتهای سودآور پیدا کنید.

منتشر شده
2 روز پیشدر
شهریور 21, 1404توسط
روکو (Rocco)
اگر معاملهگر یا فعال بازارهای مالی باشید، حتما تجربه کردهاید که یک خبر اقتصادی میتواند ظرف چند دقیقه بازار را زیر و رو کند. مثلا اعلام نرخ بیکاری آمریکا یا تصمیم فدرال رزرو درباره نرخ بهره کافی است تا قیمت دلار، طلا یا حتی بیت کوین نوسان شدیدی پیدا کند. در چنین شرایطی، دانستن زمان دقیق این رویدادها میتواند مرز میان یک معامله سودآور یا پشیمانکننده باشد.
اینجاست که تقویم اقتصادی به عنوان یک ابزار به کمک شما میآید. ابزاری که تمام اتفاقات مهم اقتصادی و مالی جهان را در یک جدول زمانی مشخص نمایش میدهد و به شما کمک میکند همیشه چند قدم جلوتر از بازار باشید. اگر میخواهید بدانید تقویم اقتصادی دقیقا چیست، چه اجزایی دارد و چطور باید از آن استفاده کنید، این مطلب را از دست ندهید.
تقویم اقتصادی (Economic Calendar) چیست؟
یک لیست زمانبندیشده از اعلامیههای اقتصادی، دادههای کلان، سخنرانیهای مقامات مالی و انتشار شاخصهای اقتصادی مثل نرخ بهره، تورم، بیکاری، تولید ناخالص داخلی و … است. علاوه بر این معمولاً زمان بیانیه های بانک مرکزی، سخنرانی های سیاست گذاران پولی و انتخابات را فهرست می کند.
بیشتر تقویم های اقتصادی منتشر شده شامل نوع داده مثل نرخ بیکاری، نتیجه قبلی که منتشر شده بود و انتظارات اجماع بازار برای نتیجه آتی می شوند. باید توجه داشت که نوع انتشار به طور کلی بسته به اینکه چه تاثیری می تواند داشته باشد؛ بصورت زیاد، متوسط، کم یا بدون تاثیر، کد گذاری می شود.
برای مثال، تصور کنید بانک مرکزی اروپا (ECB) قرار است درباره نرخ بهره (Interest Rate) جلسه برگزار کند. این تصمیم میتواند ارزش یورو را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. اگر شما معاملهگر بازار فارکس باشید و این تاریخ را ندانید، ممکن است در میانه یک معامله ناگهان با نوسانی شدید روبهرو شوید و فرصت مدیریت آن را از دست بدهید. اما وقتی به تقویم اقتصادی نگاه میکنید، میبینید که این رویداد دقیقا چه روز و ساعتی اتفاق میافتد و میتوانید از قبل برایش برنامهریزی کنید.
تقویم اقتصادی نه فقط برای معاملهگران حرفهای، بلکه برای هر فردی که در بازارهای مالی فعالیت میکند (از بورس و فارکس گرفته تا ارزهای دیجیتال) یک ابزار ضروری است. حتی سرمایهگذاران بلندمدت هم با نگاه به این تقویم میتوانند تصمیمهای دقیقتری برای مدیریت پرتفوی خود بگیرند.
اگر انتشار داده اقتصادی تأثیر کمی داشته باشد، آنگاه جفت ارز حرکتی نداشته و یا واکنشی جزیی نسبت به نتیجه از خود نشان خواهد داد. اما اگر در رویدادی با تأثیر متوسط، نتیجه نهایی با چیزی که انتظار می رفت خیلی تفاوت داشته باشد، باعث می شود جفت ارز به میزان بیشتری تغییر کند. زمانی که انتشار داده ها به طور قابل توجهی بیشتر یا کمتر از نتیجه مورد انتظار بازار باشند، به خصوص زمانی که صحبت از داده هایی با تأثیر بالا باشد، جفت ارز مرتبط تمایل بیشتری به حرکت دارد و بازار نوسانات قابل توجهی را در این فرآیند تجربه می کند.
چرا تقویم اقتصادی مهم است؟
- تقویم اقتصادی مانند یک نقشه راه است که مسیر حرکت بازارها را روشنتر میکند و شما را از غافلگیریهای ناگهانی نجات میدهد. به این ترتیب شما میتوانید تصمیمات معاملاتی خودتان را بر پایه اطلاعات موثق بگیرید.
- انتشار دادههای اقتصادی میتواند باعث نوسانات شدید در بازارهای مالی شود. برای مثال، اگر نرخ تورم بالاتر از حد انتظار اعلام شود، سرمایهگذاران انتظار افزایش نرخ بهره خواهند داشت و همین موضوع میتواند بازار سهام یا ارزهای دیجیتال را تحت تاثیر قرار دهد.
- بدون تقویم اقتصادی، بسیاری از تصمیمها بر اساس حدس و گمان گرفته میشود. معاملهگرانی که فقط با تحلیل تکنیکال کار میکنند، ممکن است در لحظه انتشار یک خبر بزرگ، گرفتار نوسانات غیرمنتظره بازار شوند. در حالیکه کسی که تقویم اقتصادی را دنبال میکند، میداند چه زمانی باید محتاطتر باشد یا حتی برای شکار فرصتهای جدید آماده شود.
- یکی از مهمترین مزیتهای تقویم اقتصادی، مدیریت ریسک است. اگر قبل از انتشار یک داده مهم پوزیشن باز دارید، میتوانید حجم معاملات خود را کاهش دهید، حد ضرر تنظیم کنید یا حتی معامله را ببندید تا از ضررهای سنگین جلوگیری شود.
- استفاده از تقویم اقتصادی به شما امکان میدهد استراتژیهای کوتاهمدت و بلندمدت خود را بر اساس دادههای واقعی طراحی کنید. به این ترتیب، معاملات شما نظم بیشتری پیدا میکند و احتمال موفقیت بالاتر میرود.
- بسیاری از ضررها به دلیل تصمیمات عجولانه و احساسی اتفاق میافتد. وقتی بدانید چه چیزی در راه است، آرامش بیشتری خواهید داشت و کمتر اسیر ترس یا طمع میشوید.
اجزای اصلی یک تقویم اقتصادی
وقتی وارد یک تقویم اقتصادی مثل Trading Economics یا Investing.com میشوید، در نگاه اول ممکن است جدول شلوغی ببینید که پر از عدد و کلمه است. اما اگر بدانید هر ستون چه معنایی دارد، کار با آن بسیار ساده خواهد شد. در ادامه تکتک اجزای اصلی این جدول که از وبسایت تریدینگ اکونومیکس آورده شده را توضیح میدهیم.

در قسمت بالای جدول بخشی برای فیلتر کردن نتایج آورده شده است. گزینه «Recent» فیلتری برای نشان دادن رویدادهای اخیر است و فقط موارد نزدیک به زمان فعلی را نشان میدهد. اگر میخواهید مثلا رویدادهای اقتصادی چند ماه دیگر را ببینید کافی است این فیلتر را تغییر دهید.
با استفاده از گزینه «Impact» شما میتوانید این رویدادهای اقتصادی را بر اساس سطح اهمیت آن ها دستهبندی کنید. تریدینگ اکونومیکس سه دستهبندی دارد. رویدادهای یک ستاره، دو ستاره و سه ستاره که طبیعتا اهمیت آن ها بر اساس تعداد ستاره افزایش مییابد.
قسمت «Countries» امکان فیلتر کردن بر اساس کشور یا اقتصاد موردنظر را فراهم میکند. مثلا اگر قصد دارید فقط شاخصهای اقصتادی کلان آمریکا را ببینید، کافی است روی این گزینه کلیک کرده و «United States» را انتخاب کنید.
فیلتر «Category» دستهبندی رویدادها را نمایش میدهد. مثلا شما میتوانید در این فیلتر گزینه «Prices & Inflation» را انتخاب کرده و فقط دادههای تورمی را مشاهده کنید.
بخش «UTC +3:30» نیز برای تعیین منطقه زمانی است. شما میتوانید منطقه زمانی خودتان (تهران-ایران) را تنظیم کنید تا ببینید دقیقا رویداد موردنظرتان در چه ساعتی به وقت ایران رخ میدهد.
- تاریخ و ساعت
اولین چیزی که در تقویم اقتصادی به چشم میآید، ستون زمان انتشار است. در این بخش دقیقا مشخص میشود که هر رویداد چه روز و ساعتی منتشر خواهد شد. اهمیت این قسمت بسیار بالاست، چون بازارها معمولا درست در همان لحظه انتشار خبر واکنش نشان میدهند. مثلا اگر در ساعت ۴:۰۰ صبح «شاخص اعتماد مصرفکننده استرالیا» منتشر شود، معاملهگران بازار فارکس در همان دقیقه باید آماده واکنش باشند.
همانطور که گفتیم، ساعت تقویم معمولا بر اساس منطقه زمانی قابل تغییر است. مثلا شما میتوانید آن را روی «تهران (UTC+3:30)» تنظیم کنید تا دقیقاً با ساعت محلی خودتان هماهنگ باشد.
- کشور
در ستون بعدی، پرچم و کد کشور (مثلاً GB = بریتانیا، AU = استرالیا، MX = مکزیک) قرار دارد که نشان میدهد داده متعلق به کدام اقتصاد است. گاهی اوقات هم رویدادها مربوط به یک بلوک منطقهای خاص مثلا اروپا (EA = Euro Area) هستند. در این صورت آن داده را باید به عنوان یک شاخص منطقهای و نه مربوط به یک کشور واحد تفسیر کرد.
- عنوان رویداد
این ستون عنوان خبر یا شاخص اقتصادی را نشان میدهد. گاهی هم کنار این عنوان، مخفف ماه میلادی (مثل AUG، SEP) دیده میشود که نشان میدهد داده مربوط به کدام ماه است. شناخت هر شاخص اهمیت زیادی دارد، چون هرکدام اثر متفاوتی روی بازار میگذارند.
اما نکته مهم اینجاست که همه رویدادها عددی و آماری نیستند. بعضی از آن ها بیشتر کیفی هستند و باید با توجه به ماهیتشان تفسیر شوند. برای درک بهتر، به چند نمونه نگاه کنیم:
- شاخصهای آماری (عددمحور)
مثل نرخ بیکاری (Unemployment Rate)، شاخص قیمت مصرف کننده (CPI)، یا تولید ناخالص داخلی (GDP). اینها همیشه یک عدد مشخص دارند که میتوان آن را با مقدار قبلی و پیشبینی بازار مقایسه کرد.
- سخنرانیها (Speech)
مثلا «سخنرانی رئیس فدرال رزرو». این نوع رویداد عدد ندارد، بلکه مهم محتوای صحبتهاست. اگر لحن سخنران به سمت سیاست انقباضی (افزایش نرخ بهره) باشد، بازار واکنش منفی به داراییهای پرریسک نشان میدهد. اگر لحن انبساطی باشد، میتواند باعث رشد بازار سهام یا ارزهای دیجیتال شود.
- حراج اوراق (Auction)
مثل «حراج اوراق ۱۰ ساله آمریکا» یا «حراج اوراق خزانه ژاپن». اینجا اعداد مربوط به بازده (Yield) یا حجم اوراق فروختهشده اهمیت دارند. بالا رفتن بازده معمولا نشانه افزایش هزینه استقراض دولت و احتمال بالا رفتن نرخ بهره است.
- شاخصهای نظرسنجی و اعتماد (Survey/Confidence Index)
مثل «شاخص اعتماد مصرفکننده» یا «شاخص مدیران خرید (PMI)». اینها با پرسشنامه از فعالان اقتصادی یا مصرفکنندگان تهیه میشوند و بازتابدهنده چشمانداز آینده هستند.
ستون Previous نشاندهنده نتیجه گزارش قبلی است. مثلا اگر شاخص بیکاری ماه گذشته ۸٪ بوده، این عدد در ستون Previous نمایش داده میشود. این بخش برای مقایسه روند بسیار مهم است، چون بازار همیشه تغییرات نسبت به گذشته را در نظر میگیرد.
در قسمت (Consensus / Forecast) دو ستون پیشبینی تحلیلگران و اقتصاددانان درباره آن شاخص یا داده اقتصادی آورده میشود. اما چه تفاوتی با هم دارند؟
Consensus یا اجماع در واقع میانگین پیشبینی جمعی تحلیلگران، اقتصاددانها و موسسات مالی است. یعنی چندین منبع معتبر پیشبینی خود را درباره یک شاخص اعلام میکنند و تقویم اقتصادی میانگین یا اجماع آنها را نمایش میدهد.
Forecast گاهی به همان معنی Consensus به کار میرود، اما در بعضی تقویمها (مثل Trading Economics) یک تفاوت کوچک دارد:
- Forecast معمولاً پیشبینی اختصاصی خود سایت یا موسسه منتشرکننده تقویم است.
- در حالی که Consensus نماینده پیشبینی کلی بازار و تحلیلگران مختلف است.
در ستون (Actual) مقدار واقعی در لحظه انتشار خبر بهروزرسانی میشود و عدد واقعی گزارش را نشان میدهد. در حقیقت، مهمترین بخش برای معاملهگران همین ستون است، چون مستقیما رفتار بازار را شکل میدهد.
بعضی تقویمها مثل Trading Economics در کنار هر شاخص نمودارهای کوچکی نمایش میدهند. این نمودار روند تاریخی آن شاخص را نشان میدهد (مثلا تغییرات نرخ بیکاری در چند ماه گذشته). با نگاه سریع به این بخش میتوانید متوجه شوید وضعیت در حال بهبود یا بدتر شدن است.

طبق ستون اول متوجه میشویم که شاخص قیمت تولیدکننده (PPI) آمریکا ساعت ۴ بعد از ظهر به وقت محلی منتشر میشود. به طور کلی، شاخصهای اقتصادی را میتوان در بازه زمانیهای مختلفی ارزیابی کرد. منظور از MoM بازه زمانی ماهانه است و YoY تغییرات کل یک سال نسبت به سال قبل را نشان میدهد.
در سطر اول که مربوط به شاخص PPI اصلی در بازه ماهانه است، میبینیم که مقدار قبلی ۰.۹٪ ثبت شده است. این یعنی در ماه گذشته قیمت تولیدکنندهها نسبت به ماه ماقبلش ۰.۹٪ افزایش داشته است. در ستون Forecast پیشبینی تریدینگ اکونومیکس برای این ماه ۰.۳٪ است و Consensus که میانگین پیشبینی اقتصاددانان و تحلیلگران مختلف را نشان میدهد ۰.۴٪ ثبت شده است. مقدار Actual یا واقعی هم هنوز منتشر نشده و به همین دلیل این ستون خالی مانده و در لحظه انتشار شاخص پر میشود.
چطور از تقویم اقتصادی استفاده کنیم؟
این بخش مهمترین قسمت مقاله است، چون فقط دانستن اینکه رویدادها چه زمانی هستند کافی نیست؛ باید بدانید چطور از این اطلاعات استفاده کنید.
- برنامهریزی هفتگی: در ابتدای هفته به تقویم اقتصادی نگاه کنید و رویدادهای مهم (مثل NFP یا تصمیم نرخ بهره) را علامت بزنید. این کار به شما کمک میکند از قبل آماده باشید.
- ترکیب با تحلیل تکنیکال: اگر میبینید یک خبر مهم نزدیک است، سطوح حمایت و مقاومت نمودار را بررسی کنید. مثلا اگر خبر منفی بیاید و بازار به حمایت نزدیک باشد، احتمال شکستن حمایت بیشتر میشود.
- استراتژی معاملاتی متناسب با خبر: بعضی معاملهگران قبل از انتشار خبر، از بازار خارج میشوند تا ریسک نکنند. برخی دیگر ترجیح میدهند منتظر بمانند و پس از انتشار داده و مشخص شدن جهت بازار وارد معامله شوند.
- مدیریت حجم و حد ضرر: در زمانهایی که احتمال نوسان شدید وجود دارد، بهتر است حجم معامله کمتر شود یا حد ضرر نزدیکتر قرار بگیرد.
- ثبت تجربهها: بهترین راه برای یادگیری استفاده از تقویم اقتصادی، تجربه شخصی است. بعد از هر رویداد مهم یادداشت کنید بازار چگونه واکنش نشان داد و استراتژی شما چقدر موفق بود.
تقویم اقتصادی را از کجا ببینیم؟
امروزه دهها وبسایت معتبر وجود دارد که تقویم اقتصادی رایگان و بهروزی ارائه میدهند. برخی از بهترین منابع عبارتاند از:
- Trading Economics: همه رویدادها، نرخ بهره، قیمتها و تورم، بازار کار، رشد تولید ناخالص داخلی، تجارت خارجی، دولت، اعتماد تجاری، احساسات مصرفکننده، بازار مسکن.
- Investing.com: تقویم اقتصادی همزمان با اعلام رویدادهای اقتصادی، شاخصها را دریافت کنید و تأثیر فوری آنها بر بازار جهانی را مشاهده کنید – از جمله رویدادهای قبلی، …
- Forex Factory: با تقویم اقتصادی فارکس محور، رویدادهای تأثیرگذار بر بازار را خیلی قبل از وقوع پیشبینی کنید.
- TradingView: تقویم اقتصادی آخرین و رویدادهای اقتصادی آینده را نشان میدهد که میتوانند بر داراییها، مناطق و بازارهای جهانی خاصی تأثیر بگذارند.
- FXStreet: تقویم اقتصادی لحظهای، رویدادها و شاخصهای اقتصادی سراسر جهان را پوشش میدهد.
- MyFxBook: تقویم اقتصادی به صورت آنی که تمام رویدادها و اطلاعیههای اقتصادی را پوشش میدهد. مقادیر تاریخی، قبلی، اجماعی و واقعی هر شاخص را مشاهده کنید.
همچنین بروکرهای فارکس هم معمولاً تقویم اقتصادی روی سایت خود دارند.
در انتها
تقویم اقتصادی مثل یک “برنامهریزی خبری” برای بازار است. اگر به آن توجه نکنید، ممکن است در لحظه انتشار اخبار مهم با حرکتهای ناگهانی و شدید قیمت غافلگیر شوید. استفاده درست از آن کمک میکند ریسک معاملات را مدیریت کنید و حتی فرصتهای سودآور پیدا کنید. در دنیایی که ثانیهها حرف اول را میزنند، اطلاع از آنچه در راه است، برگ برنده شماست. با استفاده منظم از این ابزار، دیگر از نوسانات ناگهانی غافلگیر نخواهید شد و میتوانید با اطمینان بیشتری برای آینده سرمایهگذاری خود برنامهریزی کنید.
به یاد داشته باشید، موفقیت در بازارهای مالی تنها به تحلیل نمودارها محدود نمیشود. تسلط بر اطلاعات و درک وقایع کلان اقتصادی، مکمل تحلیل تکنیکال است و شما را در مسیری قرار میدهد که به جای دنبال کردن بازار، آن را پیشبینی کنید. به همین خاطر توصیه میکنیم که از همین امروز، استفاده از تقویم اقتصادی را به یکی از عادتهای معاملاتی خود تبدیل کنید.
سودآوری و معامله گری بصورت مداوم در بازار می تواند بسیار چالش برانگیز باشد، و واقعیت مسلم این است که اکثر معامله گران خرد معمولا پول خود را در این بازار از دست می دهند. با این وجود، با یک برنامه معاملاتی جامع، ابزارهای مناسب و دانش کافی از بازار ارز، شانس موفقیت شما به عنوان یک معامله گر به میزان قابل توجهی افزایش می یابد.

استارک ور (StarkWare) تأیید کل تاریخچه بلاکچین با ۱ مگابایت حجم ممکن ساخت!

تقویم اقتصادی (Economic Calendar) چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟

ارتقای آلپنگلو (Alpenglow) در سولانا تأیید شد؛ تراکنشها بزودی با سرعت اینترنت نهایی میشوند

تراست ولت امکان معامله سهام های توکنیزه (RWA) را برای کاربران فعال کرد

اندیکاتور ATR چیست و چه کاربردی در تحلیل تکنیکال دارد؟

۹ عادت مالی که افراد منظم را به ثبات و آزادی مالی میرساند

کاناری کپیتال برای ETF اینجکتیو (INJ) ثبتنام کرد

کاردینال؛ اولین پروتکل دیفای بیت کوین بر بستر کاردانو

هر اونس چند گرم طلای ۱۸ عیار است؟ تبدیل ساده انس به گرم طلا

آیا تحلیل تکنیکال بهتنهایی در بازار رمز ارزها سودآور است؟

کوینبیس توکن اتنا (ENA) را به رودمپ خود اضافه کرد

در ۲ ماه اخیر بیش از ۱۰٪ پروژهها ناپدید شدهاند!

ارتقای آلپنگلو (Alpenglow) در سولانا تأیید شد؛ تراکنشها بزودی با سرعت اینترنت نهایی میشوند

اندیکاتور ATR چیست و چه کاربردی در تحلیل تکنیکال دارد؟

تراست ولت امکان معامله سهام های توکنیزه (RWA) را برای کاربران فعال کرد

تقویم اقتصادی (Economic Calendar) چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟

استارک ور (StarkWare) تأیید کل تاریخچه بلاکچین با ۱ مگابایت حجم ممکن ساخت!

سریال پول به زبان ساده (Money, Explained) قسمت پنجم (آخر)

سریال پول به زبان ساده (Money, Explained) قسمت چهارم

سریال پول به زبان ساده (Money, Explained) قسمت سوم

سریال پول به زبان ساده (Money, Explained) قسمت دوم

سریال پول به زبان ساده (Money, Explained) قسمت اول

مستند دیپ وب (Deep Web) 2015

مستند شغل داخلی (Inside Job) بحران مالی

مارجین کال (Margin Call)

فیلم بازیکن شماره یک آماده (Ready Player One)

فیلم مرد آزاد (Free Guy)
![مستند کریپتوپیا [Cryptopia]، بیت کوین، بلاکچین و آینده اینترنت](https://investorent.xyz/wp-content/uploads/مستند-کریپتوپیا-Cryptopia-80x80.webp)
مستند کریپتوپیا (Cryptopia)

برای ارسال نظر باید وارد شوید ورود