بلاکتوپیا
خلاصه کتاب دست های نامرئی (The Invisible Hands)
دست های نامرئی (The Invisible Hands) یک کتاب غیرداستانی نوشته استیون دروبنی، بنیانگذار و مدیر عامل شرکت مدیریت دارایی جهانی دروبنی (Steven Drobny) است.

منتشر شده
2 سال پیشدر
توسط
روکو (Rocco)
دست های نامرئی (The Invisible Hands) یک کتاب غیرداستانی نوشته استیون دروبنی، بنیانگذار و مدیر عامل شرکت مدیریت دارایی جهانی دروبنی (Steven Drobny) است. وی همچنین کتاب Inside the House of Money: Top Hedge Fund Traders on Profiting in the Global Markets را به رشته تحریر درآورده است.
در این نگاه درونی به دنیای بازارهای مالی، مدیر دارایی استیون دروبنی، ۱۳ مصاحبه همه جانبه با سرمایه گذاران ماهری انجام می دهد که از بحران مالی سال ۲۰۰۸ عبور کردند. نتیجه این مصاحبه ها، بررسی گسترده ای است از اینکه چگونه معامله گران ماهر بازار، برای سرمایه گذاری های خود تصمیم می گیرند.
بحران سال ۲۰۰۸ چالش های شدیدی را ایجاد کرد
وجوه وقفی دانشگاه ییل (Yale) در طول بحران مالی سال ۲۰۰۸، نزدیک به ۷ میلیارد دلار (تقریبا ۳۰ درصد) کاهش یافت. در نتیجه، این دانشگاه مجبور شد صدها موقعیت شغلی را تعدیل کند و پروژه های ساختمانی جدید را به تأخیر انداخت. داستان در دانشگاه هاروارد نیز به همین منوال بود که در طول سقوط، نزدیک به یک سوم دارایی آن کاهش یافت. اما از سال ۱۹۹۱ تا ۲۰۰۸، موقوفات ییل و پورتفوی هاروارد به صورت میانگین، سود سالانه ۱۶ و ۱۴.۷ درصدی را تجربه کرده بودند.
در حالیکه هاروارد و ییل پس از گذراندن دوره ای درخشان در سال ۲۰۰۸ رکود را پیش روی خود می دیدند، صندوق های بازنشستگی بزرگ مانند سیستم بازنشستگی کارکنان عمومی کالیفرنیا (CalPERS)، پس از یک دوره رشد کمتر با سقوط مواجه شدند. بین سال های ۲۰۰۰ و ۲۰۰۹ پورتفوی CalPERS سالانه کمتر از ۲.۵ درصد سود ایجاد کرد که بسیار کمتر از نرخ بازده مورد انتظار ۷.۷۵ تا ۸.۲۵ درصدی بود.
“مدیریت پول نیاز به بازنگری دارد، زیرا روش های قدیمی شکست خورده اند.”
روند نزولی بازار در سال های ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹، این تجربه گران بها را برای بسیاری از افراد در مورد اصول اولیه مدیریت پرتفولیو ارائه کرد: هر چقدر هم که ریسک غیرمحتمل باشد، مدیران نباید خطر نوسانات و سقوط را نادیده بگیرند و حتی زمانی که شرایط آرام به نظر می رسد، آن ها باید توجه ویژه ای به میزان نقدینگی داشته باشند.
پول نقد، ابزار مهمی برای صندوق های پوشش ریسک
وجوه موقوفی و سرمایه های مرتبط با طرح های بازنشستگی به طور کامل در دوره های رونق اقتصادی سرمایه گذاری می شوند. “مدل وقف” سرمایه گذاری، تمام دلارهای موجود را به کار می گیرد، اما از آنجایی که این صندوق ها به دنبال دارایی های مشابه هستند، این مدل نیز نوسانات را تشدید می کند.
سرمایه گذاری با بازده مطلق می تواند رویکرد متفاوتی را ایجاد کند؛ بدین صورت که نگهداری وجه نقد به افراد این امکان را می دهد که از فرصت های سرمایه گذاری به محض پدید آمدن آن ها بهره ببرند. جیم لایتنر، مدیر صندوق یک دفتر خانوادگی، گزارش می دهد که به طور متوسط ۲۵ درصد از پرتفوی خود را به پول نقد اختصاص می دهد و در برخی مواقع، ۹۰ درصد دارایی خود را به پول نقد تبدیل می کند.
“اجرای مدل وقف، حرکت اساسی به سمت خرید دارایی های خیلی ارزان را دشوار می کند، زیرا پول نقد در دسترس نیست.”
در طول بحران سال ۲۰۰۸، نگه داشتن ذخایر پول نقد، به لایتنر اجازه داد تا در قیمت های مقرون به صرفه خرید کند.
به عنوان مثال، اوراق قرضه یورو غنا (Ghanaian Eurobonds)، حتی با وجود اینکه به مقدار کمی ریسک نکول وجود داشت، تنها با ۵۹ درصد ارزش اسمی خود معامله می شد. لایتنر از این فرصت استفاده کرد و به سود کلانی دست یافت. او پیش بینی بازار را به پیش بینی آب و هوا تشبیه می کند؛ به طوری که او نمی تواند تعیین کند که دمای هوا در ماه ژانویه آینده قرار است دقیقا چقدر کاهش یابد، اما مطمئن است ژانویه سردتر از آگوست خواهد بود. به همین ترتیب، یک سرمایه گذار می تواند با اطمینان پیش بینی کند که سهام در دهه آینده بالاتر از آنچه در حال حاضر است، معامله خواهد شد.
حتی پول هوشمند نیز می تواند سرمایه گذاری های غیرمنطقی انجام دهد
یک مدیر سوئدی گرداننده دارایی هایی با درآمد ثابت به اهمیت تمایز بین اشتباه و ضرر اشاره می کند. او اظهار می دارد که سرمایه گذاران حتی اگر همه کارها را به درستی انجام دهند، می توانند ضرر کنند و علیرغم اینکه بازار را نادرست خوانده اند، می توانند معامله ای سود ده داشته باشند.
علاوه بر این، سرمایه گذاران حرفه ای ممکن است همچنان مرتکب اشتباهات ابتدایی شوند؛ به عنوان مثال آنقدر شیفته یک معامله شوند که زیان های احتمالی را دست کم بگیرند و یا وقتی شرایط بنیادی تغییر می کند، از ارزیابی مجدد سرمایه گذاری خودداری می کنند.
“دانستن تئوری های اولیه مالی و محدودیت های آن می تواند از تفکر آشفته جلوگیری کند.”
با این حال، اشتباهات ناشی از بی دقتی ممکن است رخ بدهند. این مدیر سوئدی به مثال یکی از صندوق های بازنشستگی اشاره می کند که در مدل سازی پورتفوی خود، بازدهی ۴ درصدی اوراق قرضه دولتی تحت پوشش تورم را در نظر گرفته بود، زیرا این بازده تاریخی آن ها بوده است. اما در کمال تاسف، اوراق خریداری شده تنها ۲ درصد بازده برای صندوق به ارمغان آورد.
سرمایه گذاران زبردست، فرضیه هایی را در مورد بازار مطرح می کنند و سپس به طور منظم آن ها را مورد آزمایش قرار می دهند
جورج سوروس (George Soros) سرمایه گذار، در کتاب کیمیاگری مالی توضیح می دهد که چگونه فرضیه هایی را درباره مسیر بازار شکل می دهد و به دنبال فرصت های سرمایه گذاری متناسب با آن پیش بینی ها می گردد. یک سرمایه گذار ناشناس تحت نام «فیلسوف» رویکردی مشابه دارد، رویکردی که نظرات متفاوت اما معقول در مورد بازار را در نظر می گیرد.
به عنوان مثال، پس از رکود بزرگ، دو فرضیه معقول در مورد جهت آتی تورم مطرح شد؛ یکی معتقد بود که تورم برای یک دهه پایین خواهد ماند، در حالی که مکتب فکری دیگر بر این باور بود که یک موج محرک توسط بانک های مرکزی، باعث افزایش قیمت ها خواهد شد. فیلسوف اهمیتی نمی داد که کدام استدلال درست است، بلکه او بر چگونگی تفسیر نادرست سرمایه گذاران و قیمت گذاری نادرست نتایج احتمالی تمرکز می کرد.
“مقایسه بین گلف بازی کردن و معامله گری فراتر از اجرای آن هاست. در گلف، شما فقط می توانید کنترل بازی خود را در دست داشته باشید، نه نتیجه را.”
فرضیه های بازار می توانند بر موضوعات مختلفی مانند سیاست پولی، شکل منحنی بازده یا نوسانات ارز متمرکز شوند.
وقتی فیلسوف بر اساس یک فرضیه سرمایه گذاری می کند، باور اصلی خود را بر اساس نظم و قاعده مورد آزمایش قرار می دهد. اگر آزمایش نشان دهد ایده او اشتباه بوده است، معامله را پایان می دهد.
آزمون فرضیه، بیشتر در مورد کاهش ضررها در زمان اثبات یک نظریه نادرست صدق می کند تا پیش بینی های درست همیشگی.
رویکرد آزمون فرضیه با رویکردی که توسط سرمایه گذاران سازمانی استفاده می شود، متفاوت است (رویکرد سرمایه گذاران سازمانی به شدت به معیارها متکی هستند). این مدیران همیشه برای سرمایه گذاری مشتاق هستند، حتی زمانی که ریسک از کنترل خارج می شود. اگر مدیران خیلی زود از سرمایه گذاری خارج شوند، بازده آن ها از معیار تعیین شده عقب خواهد ماند و در چنین شرایطی ممکن است آن ها در خطر از دست دادن شغل خود قرار بگیرند.
فیلسوف، تجارت را با گلف مقایسه می کند؛ یک گلف باز می تواند یک ضربه عالی به توپ بزند، اما اگر توپ در مسیر صحیح حرکت نکند، نتیجه حاصل ضعیف خواهد بود. به همین ترتیب، یک معامله خوب انجام شده می تواند به دلایلی خارج از کنترل معامله گر، به سمت ضرر حرکت کند.
معامله گران باید نسبت به باز کردن معامله هایی با حجم بالا، محتاط باشند
یک معامله گر کالا (Commodity Trader) بیان می دارد که فقط ۵۰ درصد معاملات او درست هستند، اما او با بستن سریع معاملات زیان ده و حفظ معاملات سود ده، سود سالانه بالای ده درصد به دست می آورد. معامله گران اغلب آنقدر برای اجرای معاملات اشتیاق دارند که با حجم بالا وارد معامله می شوند، اما اگر بازار تغییر غیرمنتظره ای پیدا کند، معامله گر ممکن است مجبور شود تقریباً بلافاصله معامله خود را ببندد.
معامله گر کالا رویکرد سنجیده تری را اتخاذ می کند، چراکه می داند زمینه های سرمایه گذاری اغلب در طول ماه ها یا سال ها شکل می گیرند؛ بنابراین او یاد گرفته است که عجله ای برای باز کردن معامله با حجم بالا نداشته باشد.
“البته، بازارها عادت دارند که شما را به شدت تحقیر کنند!”
معامله گر کالا یکی دیگر از درس های مهم و گران قیمت مدیریت ریسک را در اواخر دهه ۱۹۹۰ آموخت. با توجه به متورم شدن حباب دات کام، معامله گر کالا بر روی شاخص نزدک (NASDAQ)، موقعیت فروش باز کرد. در آن زمان ارزش فزاینده سهام های فناوری کاملا غیر واقعی بود، اما این اهمیتی نداشت. هنگامی که بازار با شتاب زیاد در حال رشد کردن است، اقدام به فروش تقریبا همیشه یک اشتباه است؛ حتی اگر فکر کنید بازار به شیوه ای کاملا غیرمنطقی رفتار می کند.
تجربه هایی که با سختی به دست می آیند، به معامله گران مزیت مهمی می دهند
معامله گر بر اهمیت کسب تجربه، به ویژه در زمان های سخت تاکید دارد. از آنجایی که معامله گران با انواع مختلف بازار مواجه می شوند، شرایطی برای آن ها به وجود می آید که معامله گر آن را سرمایه رو نشناختی (Psychological Capital) می نامد.
در واقع سرمایه روانشناختی است که به معامله گران کمک می کند تا بتوانند در شرایط ناپایدار، هم از نظر مالی و هم از نظر عاطفی جان سالم به در ببرند. اطلاعات می تواند یک مزیت حیاتی را ایجاد کند و برای تصمیم گیری در مورد معاملات، معامله گر کالا به تحقیقات میدانی تکیه می کند. او یک متخصص کشاورزی را استخدام می کند که به طور گسترده سفر می کند؛ برای مثال دو هفته را در برزیل سپری می کند تا نگاهی مستقیم به محصولات داشته باشد و با کشاورزان صحبت کند.
“یکسان سازی اطلاعات قیمتی، چه کیفی و چه کمی، یکی از چالش برانگیزترین جنبه های کاری است که انجام می دهیم.”
معامله گر کالا معتقد است که داده های رسمی همیشه قابل اعتماد نیستند.
به عنوان مثال در سال ۲۰۰۷، وزارت کشاورزی ایالات متحده (USDA) برداشت بزرگ محصول ذرت را پیش بینی می کرد، اما این برآورد با تحقیقات خود معامله گر کالا مطابقت نداشت. پیش بینی USDA باعث کاهش شدید قیمت ها شد. با این حال شش هفته بعد، USDA پیش بینی اولیه خود را مطابق با پیش بینی معامله گر کالا تغییر داد و قیمت ذرت افزایش یافت.
الگوهای تاریخی همیشه آینده را پیش بینی نمی کنند
یک هجر کالا (Commodity Hedger – پوشش دهنده ریسک) که به عنوان مدیر یک صندوق تامینی فعالیت می کند، تا حدی با کم اهمیت جلوه دادن تحقیقات کمی که بر اساس داده های تاریخی تهیه می شوند، به دنبال ایده های سرمایه گذاری است که نادیده گرفته شده اند. او ادعا می کند که این تحلیل لزوماً بهترین جهت را ارائه نمی کند: “علم تجارت به گذشته اهمیت می دهد، اما هنر تجارت بر آینده متمرکز است”.
رویکرد آینده نگر هجر کالا، پس از آن به وجود آمد که او از طریق یک معامله بد، به سختی آموخت که اقدامات گذشته، واقعیت ها را تغییر نمی دهند.
“هر چیز کمی، هر چیز مربوط به اقتصاد، هر چیز محاسبه ای که می توان اعداد را در آن لحاظ کرد و به طور گسترده در دسترس است، همه بازتابی از گذشته هستند.”
هجر کالا متوجه شده است که تجربیاتش به او کمک می کنند تا فرصت های تجاری خوب را شناسایی کند.
به عنوان مثال، او در طول سفر خود به هنگ کنگ متوجه شد که خدمتکاران و پرستاران فیلیپینی به طور معمول به خانه پول ارسال می کنند. تحقیقات بیشتر تأیید کرد که جمعیت پراکنده فیلیپینی، تقاضای زیادی برای پزو فیلیپین ایجاد کرده است. این بینش، هجر کالا را تشویق کرد تا ترس از تورم را نادیده بگیرد و ارز را نگه دارد. این تصمیم که بر خلاف روند بازار بود، او را به سود خوبی رساند.
گاهی اوقات سنتیمنت حاکم بر بازار و سرمایه گذاران، بر اصول بنیادین غلبه می کند
یک معامله گر سهام (Equity Trader) در اوایل کار خود، ضرر زیادی را متحمل می شد، به طوری که طی دوران دانشگاه و پس از آن به طور مداوم در حال از دست دادن پول بود. سپس این معامله گر به شرکتی پیوست که قانونی را تحمیل می کرد و آن قانون شامل تعیین سطح حد ضرر برای هر معامله می شد. این شرکت همچنین معامله گران با تجربه را برای راهنمایی کارآموزان مبتدی به کار می گرفت. با گذشت زمان معامله گر سهام یک درس مهم را آموخت؛ روانشناسی، به اندازه اصول بنیادی که اساس یک تصمیم معاملاتی را تشکیل می دهند، در معاملات اهمیت دارد.
“حتی معامله گران مجرب نیز زمانی که نا امید شده و یا در ضرر هستند، تمایل به تعقیب حرکت قیمت دارند.”
اهمیت روانشناسی و ماهیت غیرقابل پیش بینی بازارهای حبابی، زمانی مطرح شد که معامله گر سهام تلاش کرد تا طی دوره حباب دات کام، سهام یاهو را بفروشد. سهام یاهو به جای سقوط، ۵۰ واحد افزایش یافت. معامله گر سهام، موقعیت فروش خود را بست و یک معامله خرید را باز کرد و سهام ۵۰ واحد دیگر افزایش یافت. تا پایان روز، معامله گر سهام، ضرر خود را در معامله فروش جبران کرد و تجربه چشمگیری بدست آورد که تقاضای سرمایه گذاران می تواند بر تحلیل های هوشیارانه چشم انداز یک معامله غلبه کند.
خرید در قیمت های کف بازار همیشه جواب می دهد تا زمانی که خلاف آن ثابت شود
شکارچی (Predator) در تابستان ۲۰۰۷ به یک دیدگاه نزولی رسید. او در آن سال با فروش سهام شرکت های وام مسکن و بهره برداری از سرمایه گذاران بلند مدت که فکر می کردند سقوط بازار فقط یک کف قیمتی موقت است و قیمت ها دوباره افزایش خواهند یافت، پول زیادی به دست آورد. حتی زمانی که یکی از مدیران صندوق های سرمایه گذاری مشترک، مدام به موقعیت های خرید خود در شرکت محکوم به فنای Countrywide Financial می افزود، شکارچی سهام این شرکت را می فروخت.
“پول نقد یا اوراق قرضه دولتی تنها مواردی هستند که شما را در بحران نقدینگی نجات می دهند، راه دیگری وجود ندارد.”
شکارچی، خود را با عنوان ” یک فرد متفاوت در هر شش ماه ” توصیف می کند، چراکه رویکرد و دیدگاه او به طور مداوم بر اساس تحولات بازار تغییر می کند.
در سال ۲۰۰۷ و بهار ۲۰۰۸، شکارچی به شدت به بازار بدبین بود؛ به طوری که در یک کنفرانس مدتی قبل از بحران به مخاطبان خود هشدار داد که یک شرایط بحرانی در راه است. او در طول دوره رکود، استراتژی های خود را تغییر داد؛ ابتدا بر پول نقد، سپس اوراق قرضه شرکتی و در نهایت با خوش بینانه تر شدن چشم اندازش، بر روی سهام کمتر از ارزش واقعی تمرکز کرد.
در پایین ترین میزان ارزش بازار در سال ۲۰۰۹، در حالی که صندوق های بازنشستگی و سایر سرمایه گذاران نهادی در حال فروش بودند، شکارچی، تمام سهامی را که می توانست خرید و جمع آوری کرد. شکارچی زمانی برنده می شود که کسانی که در طرف دیگر معاملات او هستند، شکست بخورند. گاهی اوقات، او مقدار کمی از سهام را می خرد تا رقبای خود را گمراه کند.
شکارچی واقعا نمی خواهد بازار بداند که او در مورد هر یک از دارایی های خود چه برنامه ای دارد.
یکی از مدیران صندوق بازنشستگی پیشنهاد می کند که سرمایه گذاران بخش بیشتری از پرتفوی خود را به اوراق قرضه اختصاص دهند
یک مدیر صندوق بازنشستگی که نامش فاش نشده استدلال می کند که بحران سال ۲۰۰۸ فرصتی عالی برای سرمایه گذاران ایجاد کرد تا در رویکرد خود نسبت به ریسک و تخصیص دارایی، تجدید نظر کنند.
این مدیر ادعا می کند که نوسان سهام، پنج برابر بیشتر از اوراق قرضه است. در حالی که اوراق قرضه تاثیر کمی بر عملکرد کلی یک سبد مالی دارند، هنگامی که نوسانات از کنترل خارج می شود، به عنوان یک ضربه گیر مهم عمل می کنند. به جای تخصیص معمول ۶۰ درصد سهام و ۴۰ درصد اوراق، او معتقد است که سرمایه گذاران باید فقط ۲۰ درصد به سهام و ۸۰ درصد سبد خود را به اوراق قرضه اختصاص دهند. این نسبت، بیشتر با ریسک نسبی سهام و اوراق قرضه مطابقت دارد.
“پرتفوی ۴۰-۶۰ در زمانی که دستیابی به اهرم پرهزینه بود، محبوب شد.”
قانون کلی ۴۰-۶۰ در دهه های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ به طور گسترده پذیرفته شد؛ یعنی زمانی که بازار سهام عملکرد بسیار خوبی داشت و سرمایه گذاران برجسته اغلب از مزایای پرتفوی های مملو از سهام، تمجید می کنند. با این حال، اوراق قرضه تعدیل شده با ریسک از دهه ۱۹۸۰ تاکنون، به طور قابل توجهی از سهام بهتر عمل کرده اند.
شاید دوست داشته باشید
استارک ور (StarkWare) تأیید کل تاریخچه بلاکچین با ۱ مگابایت حجم ممکن ساخت!
ارتقای آلپنگلو (Alpenglow) در سولانا تأیید شد؛ تراکنشها بزودی با سرعت اینترنت نهایی میشوند
۹ عادت مالی که افراد منظم را به ثبات و آزادی مالی میرساند
کاناری کپیتال برای ETF اینجکتیو (INJ) ثبتنام کرد
کاردینال؛ اولین پروتکل دیفای بیت کوین بر بستر کاردانو
هر اونس چند گرم طلای ۱۸ عیار است؟ تبدیل ساده انس به گرم طلا
اخبار
استارک ور (StarkWare) تأیید کل تاریخچه بلاکچین با ۱ مگابایت حجم ممکن ساخت!
شرکت StarkWare فناوری جدیدی اعلام کرده که «تصدیق بلوکهای بلاکچین بیتکوین از ابتدای پیدایش تا حال» را در قالب یک پرُف (proof) تقریباً ۱ مگابایتی ممکن میکند، البته نه به معنی دانلود کل تاریخچه تراکنشها، بلکه فقط هِدِر بلوکها.

منتشر شده
17 ساعت پیشدر
شهریور 21, 1404توسط
روکو (Rocco)
شرکت استارکور (StarkWare) که در زمینه فناوری پیشرفته دانش صفر (Zero-Knowledge یا ZK) تخصص دارد، از یک دستاورد بزرگ رونمایی کرده است که میتواند اساس تعامل کاربران با شبکه بیتکوین را دگرگون کند. این شرکت موفق به ساخت یک اثبات تأیید (Verification Proof) مبتنی بر دانش صفر از کل بلاکچین بیتکوین شده است که به طرز شگفتانگیزی سبک بوده و به راحتی بر روی دستگاههای موبایل قابل اجراست. این نوآوری به هر کاربری اجازه میدهد تا به طور مستقل و بدون نیاز به سختافزارهای گرانقیمت، تاریخچه بیتکوین را اعتبارسنجی کند.
این اثبات که توسط استارکور توسعه داده شده، تنها ۱ مگابایت حجم دارد. این در حالی است که حجم کامل بلاکچین بیتکوین (Bitcoin) در حال حاضر از مرز ۶۸۰ گیگابایت فراتر رفته است. به گفته عبدالحمید بختا (Abdelhamid Bakhta)، مدیر اکوسیستم در استارکور، این تکنولوژی به کاربران امکان میدهد تا تراکنشها را در کمتر از ۱۰۰ میلیثانیه تأیید کنند. این پیشرفت، تحقق مدرن ایدهای است که برای اولین بار توسط ساتوشی ناکاموتو در وایتپیپر بیتکوین تحت عنوان تأیید پرداخت ساده شده (SPV) مطرح شد و اکنون موانع فنی و مالی را برای میلیونها کاربر از میان برمیدارد.

چگونه ۶۸۰ گیگابایت داده در ۱ مگابایت فشرده میشود؟
راز این فشردهسازی خارقالعاده در محتوای اثبات نهفته است. این فایل ۱ مگابایتی، تاریخچه کامل و جزئیات تمام تراکنشها را در خود جای نداده است؛ بلکه شامل تمام هدرهای بلاک (Block Headers) از اولین بلاک شبکه (بلاک جنسیس) تا به امروز است. هر هدر بلاک مانند یک شناسنامه برای آن بلاک عمل میکند و حاوی اطلاعات کلیدی زیر است:
- شماره نسخه (Version Number): نسخه نرمافزار بیتکوین که برای استخراج بلاک استفاده شده است.
- ارجاع به بلاک قبلی (Previous Block Reference): پیوندی رمزنگاریشده که زنجیره بلاکها را به هم متصل میکند.
- برچسب زمانی (Timestamp): زمان تقریبی ایجاد بلاک.
- اندازه بلاک (Block Size): حجم بلاک.
- نانس (Nonce): عدد تصادفی که ماینرها برای حل معمای محاسباتی و افزودن بلاک به دفتر کل، آن را پیدا میکنند.
با در اختیار داشتن زنجیرهای از این هدرها، یک کاربر میتواند به طور مستقل و با اطمینان بالا، صحت و اعتبار کل تاریخچه شبکه را بدون نیاز به دانلود صدها گیگابایت داده، بررسی کند.

این دستاورد در زمانی ارائه میشود که جامعه بیتکوین درگیر یکی از مهمترین بحثهای داخلی خود، یعنی چالش حفظ تمرکززدایی (Decentralization) در مقابل رشد روزافزون حجم بلاکچین است. یکی از ارزشهای بنیادین بیتکوین این است که اجرای یک نود کامل (Full Node) برای هر کسی با یک کامپیوتر شخصی معمولی امکانپذیر باشد. این دسترسی آسان، تضمینکننده امنیت و مکانیزم اجماع شبکه است که توسط هزاران اپراتور نود مستقل در سراسر جهان اجرا میشود.
با این حال، ظهور پدیدههایی مانند اُردینالز و اینسکریپشنها که امکان ذخیرهسازی دادههای غیرپولی (مانند تصاویر و متن) را روی بلاکچین (Blockchain) فراهم میکنند، این اصل را به چالش کشیدهاند. منتقدان معتقدند این روند باعث «پفکردن» بلاکچین شده و با افزایش سرسامآور حجم دفتر کل توزیع شده (DLT)، نیازمندیهای سختافزاری برای اجرای نود را بالا میبرد. اگر اجرای نود بیش از حد گران شود، شبکه به سمت تمرکزگرایی پیش خواهد رفت و تنها شرکتهای بزرگ و مراکز داده توانایی مشارکت در آن را خواهند داشت که این امر کاملاً با فلسفه وجودی بیتکوین در تضاد است.

بهروزرسانی Bitcoin Core و طغیان جامعه
این تنش با اعلام برنامههای مربوط به بهروزرسانی آینده نرمافزار Bitcoin Core 30 که برای انتشار در ماه اکتبر برنامهریزی شده، به نقطه جوش خود رسیده است. توسعهدهندگان Bitcoin Core (که نرمافزار مورد استفاده حدود ۸۰٪ از نودهای شبکه است) قصد دارند محدودیت OP_Return را حذف کنند. این قابلیت در حال حاضر حجم دادههای غیرپولی قابل جاسازی در تراکنشها را به ۸۰ بایت محدود میکند که برای ذخیره اکثر محتواهای چندرسانهای امروزی بسیار ناچیز است.
این تصمیم پیشنهادی، موجی از مخالفت را برانگیخته و باعث یک جهش تاریخی در استفاده از Bitcoin Knots شده است. Bitcoin Knots یک نرمافزار جایگزین برای نود بیتکوین است که قابلیتهای شخصیسازی بیشتری را به اپراتورها میدهد؛ از جمله این امکان که خودشان برای میزان دادههای OP_Return که مایل به ذخیره و بازنشر آن هستند، محدودیت تعیین کنند. آمارها نشان میدهد سهم بازار نودهای Knots از حدود ۱٪ در پایان سال ۲۰۲۴، با یک رشد تقریباً عمودی، به نزدیک ۲۰٪ در سال ۲۰۲۵ رسیده است که نشاندهنده واکنش شدید بخشی از جامعه به مسیر پیش روی توسعه بیتکوین است. در این میان، راهکار استارکور میتواند فارغ از این جدالها، قدرت تأیید مستقل را به دست تکتک کاربران بازگرداند.
آموزش
تقویم اقتصادی (Economic Calendar) چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟
تقویم اقتصادی مثل یک “برنامهریزی خبری” برای بازار است. اگر به آن توجه نکنید، ممکن است در لحظه انتشار اخبار مهم با حرکتهای ناگهانی و شدید قیمت غافلگیر شوید. استفاده درست از آن کمک میکند ریسک معاملات را مدیریت کنید و حتی فرصتهای سودآور پیدا کنید.

منتشر شده
18 ساعت پیشدر
شهریور 21, 1404توسط
روکو (Rocco)
اگر معاملهگر یا فعال بازارهای مالی باشید، حتما تجربه کردهاید که یک خبر اقتصادی میتواند ظرف چند دقیقه بازار را زیر و رو کند. مثلا اعلام نرخ بیکاری آمریکا یا تصمیم فدرال رزرو درباره نرخ بهره کافی است تا قیمت دلار، طلا یا حتی بیت کوین نوسان شدیدی پیدا کند. در چنین شرایطی، دانستن زمان دقیق این رویدادها میتواند مرز میان یک معامله سودآور یا پشیمانکننده باشد.
اینجاست که تقویم اقتصادی به عنوان یک ابزار به کمک شما میآید. ابزاری که تمام اتفاقات مهم اقتصادی و مالی جهان را در یک جدول زمانی مشخص نمایش میدهد و به شما کمک میکند همیشه چند قدم جلوتر از بازار باشید. اگر میخواهید بدانید تقویم اقتصادی دقیقا چیست، چه اجزایی دارد و چطور باید از آن استفاده کنید، این مطلب را از دست ندهید.
تقویم اقتصادی (Economic Calendar) چیست؟
یک لیست زمانبندیشده از اعلامیههای اقتصادی، دادههای کلان، سخنرانیهای مقامات مالی و انتشار شاخصهای اقتصادی مثل نرخ بهره، تورم، بیکاری، تولید ناخالص داخلی و … است. علاوه بر این معمولاً زمان بیانیه های بانک مرکزی، سخنرانی های سیاست گذاران پولی و انتخابات را فهرست می کند.
بیشتر تقویم های اقتصادی منتشر شده شامل نوع داده مثل نرخ بیکاری، نتیجه قبلی که منتشر شده بود و انتظارات اجماع بازار برای نتیجه آتی می شوند. باید توجه داشت که نوع انتشار به طور کلی بسته به اینکه چه تاثیری می تواند داشته باشد؛ بصورت زیاد، متوسط، کم یا بدون تاثیر، کد گذاری می شود.
برای مثال، تصور کنید بانک مرکزی اروپا (ECB) قرار است درباره نرخ بهره (Interest Rate) جلسه برگزار کند. این تصمیم میتواند ارزش یورو را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. اگر شما معاملهگر بازار فارکس باشید و این تاریخ را ندانید، ممکن است در میانه یک معامله ناگهان با نوسانی شدید روبهرو شوید و فرصت مدیریت آن را از دست بدهید. اما وقتی به تقویم اقتصادی نگاه میکنید، میبینید که این رویداد دقیقا چه روز و ساعتی اتفاق میافتد و میتوانید از قبل برایش برنامهریزی کنید.
تقویم اقتصادی نه فقط برای معاملهگران حرفهای، بلکه برای هر فردی که در بازارهای مالی فعالیت میکند (از بورس و فارکس گرفته تا ارزهای دیجیتال) یک ابزار ضروری است. حتی سرمایهگذاران بلندمدت هم با نگاه به این تقویم میتوانند تصمیمهای دقیقتری برای مدیریت پرتفوی خود بگیرند.
اگر انتشار داده اقتصادی تأثیر کمی داشته باشد، آنگاه جفت ارز حرکتی نداشته و یا واکنشی جزیی نسبت به نتیجه از خود نشان خواهد داد. اما اگر در رویدادی با تأثیر متوسط، نتیجه نهایی با چیزی که انتظار می رفت خیلی تفاوت داشته باشد، باعث می شود جفت ارز به میزان بیشتری تغییر کند. زمانی که انتشار داده ها به طور قابل توجهی بیشتر یا کمتر از نتیجه مورد انتظار بازار باشند، به خصوص زمانی که صحبت از داده هایی با تأثیر بالا باشد، جفت ارز مرتبط تمایل بیشتری به حرکت دارد و بازار نوسانات قابل توجهی را در این فرآیند تجربه می کند.
چرا تقویم اقتصادی مهم است؟
- تقویم اقتصادی مانند یک نقشه راه است که مسیر حرکت بازارها را روشنتر میکند و شما را از غافلگیریهای ناگهانی نجات میدهد. به این ترتیب شما میتوانید تصمیمات معاملاتی خودتان را بر پایه اطلاعات موثق بگیرید.
- انتشار دادههای اقتصادی میتواند باعث نوسانات شدید در بازارهای مالی شود. برای مثال، اگر نرخ تورم بالاتر از حد انتظار اعلام شود، سرمایهگذاران انتظار افزایش نرخ بهره خواهند داشت و همین موضوع میتواند بازار سهام یا ارزهای دیجیتال را تحت تاثیر قرار دهد.
- بدون تقویم اقتصادی، بسیاری از تصمیمها بر اساس حدس و گمان گرفته میشود. معاملهگرانی که فقط با تحلیل تکنیکال کار میکنند، ممکن است در لحظه انتشار یک خبر بزرگ، گرفتار نوسانات غیرمنتظره بازار شوند. در حالیکه کسی که تقویم اقتصادی را دنبال میکند، میداند چه زمانی باید محتاطتر باشد یا حتی برای شکار فرصتهای جدید آماده شود.
- یکی از مهمترین مزیتهای تقویم اقتصادی، مدیریت ریسک است. اگر قبل از انتشار یک داده مهم پوزیشن باز دارید، میتوانید حجم معاملات خود را کاهش دهید، حد ضرر تنظیم کنید یا حتی معامله را ببندید تا از ضررهای سنگین جلوگیری شود.
- استفاده از تقویم اقتصادی به شما امکان میدهد استراتژیهای کوتاهمدت و بلندمدت خود را بر اساس دادههای واقعی طراحی کنید. به این ترتیب، معاملات شما نظم بیشتری پیدا میکند و احتمال موفقیت بالاتر میرود.
- بسیاری از ضررها به دلیل تصمیمات عجولانه و احساسی اتفاق میافتد. وقتی بدانید چه چیزی در راه است، آرامش بیشتری خواهید داشت و کمتر اسیر ترس یا طمع میشوید.
اجزای اصلی یک تقویم اقتصادی
وقتی وارد یک تقویم اقتصادی مثل Trading Economics یا Investing.com میشوید، در نگاه اول ممکن است جدول شلوغی ببینید که پر از عدد و کلمه است. اما اگر بدانید هر ستون چه معنایی دارد، کار با آن بسیار ساده خواهد شد. در ادامه تکتک اجزای اصلی این جدول که از وبسایت تریدینگ اکونومیکس آورده شده را توضیح میدهیم.

در قسمت بالای جدول بخشی برای فیلتر کردن نتایج آورده شده است. گزینه «Recent» فیلتری برای نشان دادن رویدادهای اخیر است و فقط موارد نزدیک به زمان فعلی را نشان میدهد. اگر میخواهید مثلا رویدادهای اقتصادی چند ماه دیگر را ببینید کافی است این فیلتر را تغییر دهید.
با استفاده از گزینه «Impact» شما میتوانید این رویدادهای اقتصادی را بر اساس سطح اهمیت آن ها دستهبندی کنید. تریدینگ اکونومیکس سه دستهبندی دارد. رویدادهای یک ستاره، دو ستاره و سه ستاره که طبیعتا اهمیت آن ها بر اساس تعداد ستاره افزایش مییابد.
قسمت «Countries» امکان فیلتر کردن بر اساس کشور یا اقتصاد موردنظر را فراهم میکند. مثلا اگر قصد دارید فقط شاخصهای اقصتادی کلان آمریکا را ببینید، کافی است روی این گزینه کلیک کرده و «United States» را انتخاب کنید.
فیلتر «Category» دستهبندی رویدادها را نمایش میدهد. مثلا شما میتوانید در این فیلتر گزینه «Prices & Inflation» را انتخاب کرده و فقط دادههای تورمی را مشاهده کنید.
بخش «UTC +3:30» نیز برای تعیین منطقه زمانی است. شما میتوانید منطقه زمانی خودتان (تهران-ایران) را تنظیم کنید تا ببینید دقیقا رویداد موردنظرتان در چه ساعتی به وقت ایران رخ میدهد.
- تاریخ و ساعت
اولین چیزی که در تقویم اقتصادی به چشم میآید، ستون زمان انتشار است. در این بخش دقیقا مشخص میشود که هر رویداد چه روز و ساعتی منتشر خواهد شد. اهمیت این قسمت بسیار بالاست، چون بازارها معمولا درست در همان لحظه انتشار خبر واکنش نشان میدهند. مثلا اگر در ساعت ۴:۰۰ صبح «شاخص اعتماد مصرفکننده استرالیا» منتشر شود، معاملهگران بازار فارکس در همان دقیقه باید آماده واکنش باشند.
همانطور که گفتیم، ساعت تقویم معمولا بر اساس منطقه زمانی قابل تغییر است. مثلا شما میتوانید آن را روی «تهران (UTC+3:30)» تنظیم کنید تا دقیقاً با ساعت محلی خودتان هماهنگ باشد.
- کشور
در ستون بعدی، پرچم و کد کشور (مثلاً GB = بریتانیا، AU = استرالیا، MX = مکزیک) قرار دارد که نشان میدهد داده متعلق به کدام اقتصاد است. گاهی اوقات هم رویدادها مربوط به یک بلوک منطقهای خاص مثلا اروپا (EA = Euro Area) هستند. در این صورت آن داده را باید به عنوان یک شاخص منطقهای و نه مربوط به یک کشور واحد تفسیر کرد.
- عنوان رویداد
این ستون عنوان خبر یا شاخص اقتصادی را نشان میدهد. گاهی هم کنار این عنوان، مخفف ماه میلادی (مثل AUG، SEP) دیده میشود که نشان میدهد داده مربوط به کدام ماه است. شناخت هر شاخص اهمیت زیادی دارد، چون هرکدام اثر متفاوتی روی بازار میگذارند.
اما نکته مهم اینجاست که همه رویدادها عددی و آماری نیستند. بعضی از آن ها بیشتر کیفی هستند و باید با توجه به ماهیتشان تفسیر شوند. برای درک بهتر، به چند نمونه نگاه کنیم:
- شاخصهای آماری (عددمحور)
مثل نرخ بیکاری (Unemployment Rate)، شاخص قیمت مصرف کننده (CPI)، یا تولید ناخالص داخلی (GDP). اینها همیشه یک عدد مشخص دارند که میتوان آن را با مقدار قبلی و پیشبینی بازار مقایسه کرد.
- سخنرانیها (Speech)
مثلا «سخنرانی رئیس فدرال رزرو». این نوع رویداد عدد ندارد، بلکه مهم محتوای صحبتهاست. اگر لحن سخنران به سمت سیاست انقباضی (افزایش نرخ بهره) باشد، بازار واکنش منفی به داراییهای پرریسک نشان میدهد. اگر لحن انبساطی باشد، میتواند باعث رشد بازار سهام یا ارزهای دیجیتال شود.
- حراج اوراق (Auction)
مثل «حراج اوراق ۱۰ ساله آمریکا» یا «حراج اوراق خزانه ژاپن». اینجا اعداد مربوط به بازده (Yield) یا حجم اوراق فروختهشده اهمیت دارند. بالا رفتن بازده معمولا نشانه افزایش هزینه استقراض دولت و احتمال بالا رفتن نرخ بهره است.
- شاخصهای نظرسنجی و اعتماد (Survey/Confidence Index)
مثل «شاخص اعتماد مصرفکننده» یا «شاخص مدیران خرید (PMI)». اینها با پرسشنامه از فعالان اقتصادی یا مصرفکنندگان تهیه میشوند و بازتابدهنده چشمانداز آینده هستند.
ستون Previous نشاندهنده نتیجه گزارش قبلی است. مثلا اگر شاخص بیکاری ماه گذشته ۸٪ بوده، این عدد در ستون Previous نمایش داده میشود. این بخش برای مقایسه روند بسیار مهم است، چون بازار همیشه تغییرات نسبت به گذشته را در نظر میگیرد.
در قسمت (Consensus / Forecast) دو ستون پیشبینی تحلیلگران و اقتصاددانان درباره آن شاخص یا داده اقتصادی آورده میشود. اما چه تفاوتی با هم دارند؟
Consensus یا اجماع در واقع میانگین پیشبینی جمعی تحلیلگران، اقتصاددانها و موسسات مالی است. یعنی چندین منبع معتبر پیشبینی خود را درباره یک شاخص اعلام میکنند و تقویم اقتصادی میانگین یا اجماع آنها را نمایش میدهد.
Forecast گاهی به همان معنی Consensus به کار میرود، اما در بعضی تقویمها (مثل Trading Economics) یک تفاوت کوچک دارد:
- Forecast معمولاً پیشبینی اختصاصی خود سایت یا موسسه منتشرکننده تقویم است.
- در حالی که Consensus نماینده پیشبینی کلی بازار و تحلیلگران مختلف است.
در ستون (Actual) مقدار واقعی در لحظه انتشار خبر بهروزرسانی میشود و عدد واقعی گزارش را نشان میدهد. در حقیقت، مهمترین بخش برای معاملهگران همین ستون است، چون مستقیما رفتار بازار را شکل میدهد.
بعضی تقویمها مثل Trading Economics در کنار هر شاخص نمودارهای کوچکی نمایش میدهند. این نمودار روند تاریخی آن شاخص را نشان میدهد (مثلا تغییرات نرخ بیکاری در چند ماه گذشته). با نگاه سریع به این بخش میتوانید متوجه شوید وضعیت در حال بهبود یا بدتر شدن است.

طبق ستون اول متوجه میشویم که شاخص قیمت تولیدکننده (PPI) آمریکا ساعت ۴ بعد از ظهر به وقت محلی منتشر میشود. به طور کلی، شاخصهای اقتصادی را میتوان در بازه زمانیهای مختلفی ارزیابی کرد. منظور از MoM بازه زمانی ماهانه است و YoY تغییرات کل یک سال نسبت به سال قبل را نشان میدهد.
در سطر اول که مربوط به شاخص PPI اصلی در بازه ماهانه است، میبینیم که مقدار قبلی ۰.۹٪ ثبت شده است. این یعنی در ماه گذشته قیمت تولیدکنندهها نسبت به ماه ماقبلش ۰.۹٪ افزایش داشته است. در ستون Forecast پیشبینی تریدینگ اکونومیکس برای این ماه ۰.۳٪ است و Consensus که میانگین پیشبینی اقتصاددانان و تحلیلگران مختلف را نشان میدهد ۰.۴٪ ثبت شده است. مقدار Actual یا واقعی هم هنوز منتشر نشده و به همین دلیل این ستون خالی مانده و در لحظه انتشار شاخص پر میشود.
چطور از تقویم اقتصادی استفاده کنیم؟
این بخش مهمترین قسمت مقاله است، چون فقط دانستن اینکه رویدادها چه زمانی هستند کافی نیست؛ باید بدانید چطور از این اطلاعات استفاده کنید.
- برنامهریزی هفتگی: در ابتدای هفته به تقویم اقتصادی نگاه کنید و رویدادهای مهم (مثل NFP یا تصمیم نرخ بهره) را علامت بزنید. این کار به شما کمک میکند از قبل آماده باشید.
- ترکیب با تحلیل تکنیکال: اگر میبینید یک خبر مهم نزدیک است، سطوح حمایت و مقاومت نمودار را بررسی کنید. مثلا اگر خبر منفی بیاید و بازار به حمایت نزدیک باشد، احتمال شکستن حمایت بیشتر میشود.
- استراتژی معاملاتی متناسب با خبر: بعضی معاملهگران قبل از انتشار خبر، از بازار خارج میشوند تا ریسک نکنند. برخی دیگر ترجیح میدهند منتظر بمانند و پس از انتشار داده و مشخص شدن جهت بازار وارد معامله شوند.
- مدیریت حجم و حد ضرر: در زمانهایی که احتمال نوسان شدید وجود دارد، بهتر است حجم معامله کمتر شود یا حد ضرر نزدیکتر قرار بگیرد.
- ثبت تجربهها: بهترین راه برای یادگیری استفاده از تقویم اقتصادی، تجربه شخصی است. بعد از هر رویداد مهم یادداشت کنید بازار چگونه واکنش نشان داد و استراتژی شما چقدر موفق بود.
تقویم اقتصادی را از کجا ببینیم؟
امروزه دهها وبسایت معتبر وجود دارد که تقویم اقتصادی رایگان و بهروزی ارائه میدهند. برخی از بهترین منابع عبارتاند از:
- Trading Economics: همه رویدادها، نرخ بهره، قیمتها و تورم، بازار کار، رشد تولید ناخالص داخلی، تجارت خارجی، دولت، اعتماد تجاری، احساسات مصرفکننده، بازار مسکن.
- Investing.com: تقویم اقتصادی همزمان با اعلام رویدادهای اقتصادی، شاخصها را دریافت کنید و تأثیر فوری آنها بر بازار جهانی را مشاهده کنید – از جمله رویدادهای قبلی، …
- Forex Factory: با تقویم اقتصادی فارکس محور، رویدادهای تأثیرگذار بر بازار را خیلی قبل از وقوع پیشبینی کنید.
- TradingView: تقویم اقتصادی آخرین و رویدادهای اقتصادی آینده را نشان میدهد که میتوانند بر داراییها، مناطق و بازارهای جهانی خاصی تأثیر بگذارند.
- FXStreet: تقویم اقتصادی لحظهای، رویدادها و شاخصهای اقتصادی سراسر جهان را پوشش میدهد.
- MyFxBook: تقویم اقتصادی به صورت آنی که تمام رویدادها و اطلاعیههای اقتصادی را پوشش میدهد. مقادیر تاریخی، قبلی، اجماعی و واقعی هر شاخص را مشاهده کنید.
همچنین بروکرهای فارکس هم معمولاً تقویم اقتصادی روی سایت خود دارند.
در انتها
تقویم اقتصادی مثل یک “برنامهریزی خبری” برای بازار است. اگر به آن توجه نکنید، ممکن است در لحظه انتشار اخبار مهم با حرکتهای ناگهانی و شدید قیمت غافلگیر شوید. استفاده درست از آن کمک میکند ریسک معاملات را مدیریت کنید و حتی فرصتهای سودآور پیدا کنید. در دنیایی که ثانیهها حرف اول را میزنند، اطلاع از آنچه در راه است، برگ برنده شماست. با استفاده منظم از این ابزار، دیگر از نوسانات ناگهانی غافلگیر نخواهید شد و میتوانید با اطمینان بیشتری برای آینده سرمایهگذاری خود برنامهریزی کنید.
به یاد داشته باشید، موفقیت در بازارهای مالی تنها به تحلیل نمودارها محدود نمیشود. تسلط بر اطلاعات و درک وقایع کلان اقتصادی، مکمل تحلیل تکنیکال است و شما را در مسیری قرار میدهد که به جای دنبال کردن بازار، آن را پیشبینی کنید. به همین خاطر توصیه میکنیم که از همین امروز، استفاده از تقویم اقتصادی را به یکی از عادتهای معاملاتی خود تبدیل کنید.
سودآوری و معامله گری بصورت مداوم در بازار می تواند بسیار چالش برانگیز باشد، و واقعیت مسلم این است که اکثر معامله گران خرد معمولا پول خود را در این بازار از دست می دهند. با این وجود، با یک برنامه معاملاتی جامع، ابزارهای مناسب و دانش کافی از بازار ارز، شانس موفقیت شما به عنوان یک معامله گر به میزان قابل توجهی افزایش می یابد.

استارک ور (StarkWare) تأیید کل تاریخچه بلاکچین با ۱ مگابایت حجم ممکن ساخت!

تقویم اقتصادی (Economic Calendar) چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟

ارتقای آلپنگلو (Alpenglow) در سولانا تأیید شد؛ تراکنشها بزودی با سرعت اینترنت نهایی میشوند

تراست ولت امکان معامله سهام های توکنیزه (RWA) را برای کاربران فعال کرد

اندیکاتور ATR چیست و چه کاربردی در تحلیل تکنیکال دارد؟

۹ عادت مالی که افراد منظم را به ثبات و آزادی مالی میرساند

کاناری کپیتال برای ETF اینجکتیو (INJ) ثبتنام کرد

کاردینال؛ اولین پروتکل دیفای بیت کوین بر بستر کاردانو

هر اونس چند گرم طلای ۱۸ عیار است؟ تبدیل ساده انس به گرم طلا

آیا تحلیل تکنیکال بهتنهایی در بازار رمز ارزها سودآور است؟

کوینبیس توکن اتنا (ENA) را به رودمپ خود اضافه کرد

در ۲ ماه اخیر بیش از ۱۰٪ پروژهها ناپدید شدهاند!

ارتقای آلپنگلو (Alpenglow) در سولانا تأیید شد؛ تراکنشها بزودی با سرعت اینترنت نهایی میشوند

اندیکاتور ATR چیست و چه کاربردی در تحلیل تکنیکال دارد؟

تراست ولت امکان معامله سهام های توکنیزه (RWA) را برای کاربران فعال کرد

تقویم اقتصادی (Economic Calendar) چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟

استارک ور (StarkWare) تأیید کل تاریخچه بلاکچین با ۱ مگابایت حجم ممکن ساخت!

سریال پول به زبان ساده (Money, Explained) قسمت پنجم (آخر)

سریال پول به زبان ساده (Money, Explained) قسمت چهارم

سریال پول به زبان ساده (Money, Explained) قسمت سوم

سریال پول به زبان ساده (Money, Explained) قسمت دوم

سریال پول به زبان ساده (Money, Explained) قسمت اول

مستند دیپ وب (Deep Web) 2015

مستند شغل داخلی (Inside Job) بحران مالی

مارجین کال (Margin Call)

فیلم بازیکن شماره یک آماده (Ready Player One)

فیلم مرد آزاد (Free Guy)
![مستند کریپتوپیا [Cryptopia]، بیت کوین، بلاکچین و آینده اینترنت](https://investorent.xyz/wp-content/uploads/مستند-کریپتوپیا-Cryptopia-80x80.webp)
مستند کریپتوپیا (Cryptopia)

برای ارسال نظر باید وارد شوید ورود