قرارداد هوشمند یک پروتکل بدون واسط و با اجرای خودکار است که تحت شرایط و ضوابط خاص آن اداره می شود و بندهای قرارداد را از طریق بلاکچین ذخیره و اجرا می کند.

برای انعقاد قرارداد هوشمند مبتنی بر بلاکچین، طرفین ابتدا و قبل از انعقاد شرایط به طور جزئی یا کامل که در کد قرارداد هوشمند داخل بلاکچین ذخیره شده است، در مورد توافق نامه مذاکره و با آن ها موافقت می کنند.

در واقع قراردادهای هوشمند امکان انجام معاملات قابل اعتماد بدون تعامل اشخاص ثالث را فراهم می کند. این یک روش غیرمتمرکز است، به این معنی که واسطه ها در لحظه تأیید معاملات مورد نیاز نیستند. قراردادهای هوشمند بر اساس قوانینی که برنامه ریزی شده است، در صورت تحقق شرایط و ضوابط از پیش تعیین شده، به طور خودکار اجرا می شوند.

توانایی انجام تراکنش های تجاری امن و پیچیده مانعی است که افراد زیادی را از تجارت دور می کند. علاوه بر این، هر شرکت بزرگ در جهان به دلیل کارمزدهای قانونی مربوط به تراکنش های تجاری، فرصتی برای کاهش هزینه ها پیدا می کند.

اگرچه قراردادهای سنتی پروسه خسته کننده و هزینه بری هستند، اما شرکای تجاری باید از انجام کارهای قراردادی بین یکدیگر اطمینان حاصل کنند. قراردادهای هوشمند می توانند این روند را ساده کرده و هزینه ها را کمتر کنند. اما قراردادهای هوشمند تقریبا فقط در دنیای رمز ارزها استفاده می شوند. اگرچه میلیاردها دلار از طریق اسمارت کانترکت ها جریان دارد، اما آن ها در دنیای بلاکچین قفل شده اند.

به لطف اسمارت کانترکت ها بلاکچین، قادر به ایجاد پروتکل های بدون شخص ثالث خواهیم بود. به این ترتیب دو طرف می توانند از طریق بلاکچین، بدون نیاز به شناخت هم و داشتن اعتماد به یکدیگر، تعهداتی را انجام دهند. طرفین می توانند مطمئن باشند در صورت عدم تحقق شرایط از پیش مشخص شده، قرارداد هوشمند اجرا نخواهد شد. علاوه بر آن، استفاده از اسمارت کانترکت نیاز به واسطه ها را از بین برده و به همین دلیل هزینه های عملیاتی را به میزانی قابل توجه کاهش می دهد.

نیک سابو (Nick Szabo) درباره این مفهوم قرارداد هوشمند فعالیت زیادی انجام داد و تعدادی مقاله به ثبت رساند. او در این مقالات درباره ایده ایجاد شیوه های تجاری مرتبط با قانون قرارداد از طریق طراحی پروتکل های تجارت الکترونیکی بین افراد غریبه (افرادی که نسبت به یکدیگر شناخت ندارند)، صحبت کرد.

با این حال، مفهوم پیشنهادی در حد یک ایده باقی ماند و پیاده سازی عملی آن تا سال ۲۰۰۹، زمان ظهور نخستین رمز ارز همراه با فناوری بلاکچین، به طول انجامید؛ بلاک چین محیطی مناسب برای پیاده سازی و استفاده از قراردادهای هوشمند فراهم کرد. نیک سابو در سال ۱۹۹۸ نیز، مکانیزمی برای یک رمز ارز غیر متمرکز با نام بیت گلد (Bit Gold) طراحی کرد. این طرح نیز هرگز اجرایی نشد. ایده سیستم رمز ارز غیر متمرکز این دانشمند، شامل بسیاری از ویژگی های بیت کوین است، رمز ارزی که ده سال بعد از مطرح شدن ایده وی ظهور کرد!

قراردادهای هوشمند سپس توسط خالق اتریوم، ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin)، به محبوبیت رسید و کاربردشان شدیدا گسترش یافت.

ساده ترین راه برای توضیح آنچه که یک قرارداد هوشمند انجام می دهد از طریق یک مثال است. اگر تا به حال اتومبیل خود را در نمایندگی خریداری کرده اید، می دانید که مراحل مختلفی وجود دارد و می تواند یک روند خسته کننده باشد. اگر نمی توانید هزینه ماشین را به طور کامل و نقدی پرداخت کنید، باید هزینه مالی خود را تامین کنید. این نیاز به بررسی اعتبار دارد و برای تأیید هویت خود باید چندین فرم با اطلاعات شخصی خود را پر کنید. در این راه، باید با افراد مختلفی از جمله فروشنده، کارگزار امور مالی و وام دهنده تعامل داشته باشید. برای جبران کار آن ها، کمیسیون ها و کارمزدهای مختلفی به قیمت پایه خودرو شما اضافه می شود.

آنچه قراردادهای هوشمند در بلاکچین می تواند انجام دهد ساده سازی این روند پیچیده است که چندین واسطه را درگیر می کند اما به دلیل عدم نیاز به اعتماد بین شرکت کنندگان در معامله، روند آن ساده می شود. در حالی هویت شما در یک بلاکچین ذخیره شده، وام دهندگان می توانند به سرعت در مورد اعتبار شما تصمیم بگیرند. سپس، یک قرارداد هوشمند بین بانک شما، فروشنده و وام دهنده ایجاد می شود تا پس از واریز شدن وجوه به فروشنده، وام دهنده بتواند ماشین را نگه دارد و بازپرداخت آن براساس شرایط توافق شده آغاز شود. انتقال مالکیت به صورت خودکار انجام می شود زیرا معامله در بلاکچین ثبت می شود، و در بین شرکت کنندگان در آن قرارداد به اشتراک گذاشته می شود و در هر زمان قابل بررسی است.

در چنین موقعی ­‌هایی، قرارداد هوشمند می تواند بسیار مفید واقع شود و تحول مثبتی در صنعت ایجاد کند. اسمارت کانترکت ها مشکل اعتماد را حل کرده و بر اساس اصل “If-Then” کار می کنند.

 از آنجایی که بین طرفین معامله مشکل عدم اعتماد وجود ندارد، بنابراین نیازی به واسطه نیست. تمام اقداماتی که توسط نماینده انجام می شود را می توان از قبل در قراردادهای هوشمند اعمال کرد و در عین حال، هر دو طرف قرارداد را از بسیاری از هزینه های اضافی، معاف ساخت.

این قراردادها تبادل پول، دارایی و هر چیز ارزشمند دیگری را تسهیل، شفافیت کامل را تضمین، از خدمات و هزینه های واسطه ها جلوگیری و مشکل عدم اعتماد بین طرفین معامله را برطرف می کنند. کد یک قرارداد هوشمند خاص شامل تمام نکات و شرایط توافق شده توسط طرفین و اطلاعات مربوط به معامله است که در بلاکچین (دفتر کل توزیع شده) ثبت می شود.

به زبان ساده می توان گفت که قرارداد‌های هوشمند مانند وندینگ ماشین (Vending machine) یا دستگاه فروش خودکار کار می کنند. تنها کافی است مقداری رمز ارز را وارد قرارداد مورد نظر کنید، بعد از آن مالکیت کالا مورد نظر به شما تعلق خواهد گرفت. قرارداد هوشمند نه تنها همه قوانین و ضوابط را از پیش تعیین می کند، بلکه این قوانین و ضوابط را مو به مو اجرا می کند.

یک قرارداد هوشمند به عنوان یک برنامه قطعی (Deterministic Program) کار می کند. اسمارت کانترکت، هنگام و در صورت تحقق یک سری شرایط، عملی مشخص انجام خواهد داد. به همین دلیل می توان یک سیستم قرارداد اسمارت را دنبال کننده عبارت شرطی “…if… then” دانست. این عبارت، چارچوبی کلی و کاملا ثابت در دنیای کامپیوتر است و تمامی زبان های برنامه نویسی از آن پشتیبانی می کنند. اگر شروط مشخص شده رو به روی قسمت if برآورده شوند، کد بعد از قسمت then اجرا خواهد شد.

با وجود معروف شدن این دسته برنامه های کامپیوتری قطعی به قرارداد هوشمند آن ها در عمل قراردادهایی حقوقی و حتی هوشمند محسوب نمی شوند! اسمارت کانترکت ها تنها قطعه ای کد بوده و در حال حاضر روی یک سیستم توزیع شده (بلاکچین) اجرا می شوند.

در شبکه اتریوم، قراردادهای هوشمند مسئول اجرا و مدیریت عملیات های بلاکچین هستند که در زمان تعامل کاربران با یکدیگر رخ می دهند. هر آدرسی که یک اسمارت کانترکت نباشد، یک حساب متعلق به خارج (EOA –> Externally Owned Account) نام دارد. بنابر این، قراردادهای این چنینی توسط کد کامپیوتری و EOA ها توسط کاربران کنترل می شوند.

اساسا اسمارت کانترکت های اتریوم، از یک کد قرارداد و دو کلید عمومی ساخته می شوند. اولین کلید عمومی، توسط سازنده قرارداد ارائه شده است. دومین مورد خود کانترکت را نشان داده و به عنوان یک شناسه دیجیتالی منحصر به فرد برای هر قرارداد عمل می کند. استقرار هر قرارداد هوشمند از طریق یک بلاکچین صورت گرفته و تنها در زمان صدا شدن توسط یک EOA (یا سایر قراردادهای هوشمند) فعال خواهد شد. با این حال، اولین راه اندازی همیشه توسط یک EOA (یک کاربر) صورت می گیرد.

همانطور که گفتیم نحوه کار آن ها بسیار شبیه یک ماشین وندینگ است؛ مقدار مشخصی رمز ارز به یک قرارداد هوشمند واریز کرده و مالکیت یک خانه، یک خودرو، یا هر چیز دیگری را در عوض به دست آورید. کلیه قوانین و مجازات ها نه تنها توسط قراردادهای هوشمند از قبل تعیین شده اند، بلکه توسط آن ها حتما اجرا و اعمال خواهند شد. به عبارتی اسمارت کانترکت از برآورده شدن شرایط و اجرای اعمال، اطمینان حاصل می کند.

یک قرارداد هوشمند می تواند به خودی خود کار کند. از طرفی اجرا همراه با هر تعداد دیگر اسمارت کانترکت نیز امکان پذیر است. می توان آن ها را به گونه ای تنظیم کرد که به یکدیگر وابسته باشند. به عنوان مثال، اجرا و به پایان رسیدن موفقیت آمیز یک قرارداد هوشمند می تواند یکی دیگر را راه اندازی کرده و این روال همینطور به صورت زنجیره ای ادامه پیدا کند.

به صورت تئوری، کل سیستم ها و سازمان ها می توانند کاملا مبتنی بر یک اسمارت کانترکت کار کنند. تا حدی، این روال اکنون در سیستم های کریپتوکارنسی مختلف پیاده سازی شده و آن ها به طور کامل بر پایه قراردادهای هوشمند کار می کنند. در اینجا همه قوانین از قبل تعریف شده اند، به همین دلیل، شبکه قادر است خود مختار و مستقل عمل کند.

اشیای قراردادهای هوشمند

اساسا سه قسمت یکپارچه وجود دارند. آن ها را اشیای اسمارت کانترکت نیز خطاب می کنند. اولین مورد امضا‌کنندگان محسوب می شوند. آن ها، دو یا چند طرف درگیر با قرارداد اسمارت هستند. این افراد از طریق امضاهای دیجیتالی، با شرایط توافق نامه موافقت یا مخالفت می کنند.

دومین مورد موضوع کانترکت است. این شی ممکن است تنها در محیط قرارداد وجود داشته باشد و فقط در اینجا معنی پیدا کند. از سوی دیگر، قراردادهای هوشمند باید بدون مانع و مستقیم به شی دسترسی داشته باشند. اگرچه اولین مرتبه، مبحث قراردادهای هوشمند در سال ۱۹۹۶ مطرح شد، اما این شی خاص بود که پیشرفت آن ها را متوقف کرد. بخشی از این مشکل بعد از ظهور نخستین رمز ارز در سال ۲۰۰۹ رفع شد.

سومین مورد، اصطلاحات رمز ارزها محسوب می شوند. این اصطلاحات باید به صورت کامل و از نظر ریاضی، با استفاده از یک زبان برنامه نویسی متناسب با شرایط خاص قرارداد هوشمند، شرح داده شوند. این شامل الزاماتی است که از همه طرف های شرکت کننده انتظار می رود. علاوه بر آن باید به قوانین، پاداش ها و مجازات های مرتبط با شرایط گفته شده اشاره کرد.

محیط

قراردادهای هوشمند برای وجود و داشتن عملکرد صحیح، باید در یک محیط مناسب خاص کار کنند. ابتدا محیط می بایست استفاده از رمزنگاری کلید عمومی را پشتیبانی کند. به لطف آن کاربران قادر به تایید تراکنش ها با استفاده از کدهای رمزنگاری منحصر‌ به فرد و خاص خود خواهند بود. این دقیقا همان سیستمی است که بیشتر رمز ارزهای کنونی استفاده می کنند.

مورد دوم، نیاز آن ها به یک دیتابیس باز و غیر متمرکز است که همه طرف های قرارداد می‌ وانند به آن به طور کامل اعتماد کنند. علاوه بر آن، سرتاسر خود محیط نیز به منظور پیاده سازی قرارداد هوشمند باید غیر متمرکز باشد.

در نهایت، منبع دیتای دیجیتال مورد استفاد توسط قرارداد هوشمند باید به طور کامل قابل اطمینان باشد. این مستلزم استفاده از گواهینامه های امنیتی SSL (پروتکل HTTPS) و دیگر پروتکل های ضروری برقراری اتصال های ایمن است که هم اکنون به شکلی گسترده کاربرد داشته و به طور خودکار روی بیشتر نرم افزارهای مدرن پیاده سازی می شوند.

اسمارت کانترکت ها نیاز به کشاندن اختلاف نظرها به دادگاه را به صورت بالقوه از بین برده و باعث صرفه جوی در وقت و زمان طرفین می شوند. این نوع امنیت بیشتر به خاطر کدنویسی در قراردادهای هوشمند است که ایجاد می شود.

مثلا در بلاکچین اتریوم، قراردادها با زبان برنامه نویسی سالیدیتی (Solidity) نوشته می شوند که یک زبان تورینگ کامل است. یعنی قوانین و محدودیت های یک قرارداد هوشمند درون کدهای شبکه نوشته می شود و هیچ فرد سوء استفاده گری قادر به دستکاری آن ها نیست. در حالت ایده‌ آل، این محدودیت ها به کاهش کلاهبرداری ها یا تکرارهای پنهان در قراردادها کمک می کنند. اسمارت کانترکت های رمز ارزی تنها در صورت توافق تمام طرفین قادر به اجرا شدن هستند.

مزایای قرارداد هوشمند چیست؟

از آنجا که قرارداد های هوشمند بر اساس فناوری بلاکچین عمل می کنند، امنیت و سرعت بالایی دارند، مقرون به صرفه بوده و در عین حال، تنوع زیادی را نیز در اختیار کاربران قرار می دهند.

• سرعت و دقت

قراردادهای هوشمند دیجیتال و خودکار هستند، بنابراین مجبور نخواهید بود وقت خود را برای پردازش مدارک یا اصلاح خطاهایی که اغلب در اسنادی به صورت دستی پر شده اند، بگذارید. همچنین کد‌های رایانه بسیار دقیق تر از قراردادهای سنتی با واژه های حقوقی گنگ، عمل می کند.

• اعتماد

قراردادهای هوشمند به طور خودکار معاملات را طبق قوانین از پیش تعیین شده انجام می دهند و سوابق رمزگذاری شده آن معاملات، در بین شرکت کنندگان به اشتراک گذاشته می شود. بنابراین، لزومی برای اعتماد داشتن به شخص دیگری در آن نیست. این قرارداد ها به صورت خودکار اجرا می شوند و نیاز به واسطه و شخص ثالث میانجی را از بین می برند.

• امنیت

سوابق تراکنش ها بلاکچین رمزگذاری شده اند و اینکار هک کردن آن ها را بسیار سخت می کند. از آنجا که هر تراکنش به سوابق قبلی و بعدی در دفتر توزیع شده (DLT) متصل است، برای تغییر یک تراکنش واحد باید کل زنجیره تغییر کند.

قرارداد هوشمند به صورت هوشمند در میان همه گره های موجود در شبکه توزیع می شود. به این ترتیب امکان گم شدن و یا تغییر غیر مجاز آن از بین می رود.

• مقرون به صرفه

قراردادهای هوشمند نیاز به واسطه ها را برطرف می کند زیرا شرکت کنندگان می توانند به داده های قابل مشاهده و فناوری برای انجام صحیح معامله اعتماد کنند. شخص دیگری به اعتبارسنجی و تأیید شرایط توافق نامه نیازی ندارد زیرا این توافق نامه در کد موجود است. پس سبب کاهش هزینه ها در یک معامله می شود.

معایب قرارداد هوشمند چیست؟

اما قرارداد های هوشمند درست همانند هر فناوری دیگر، خالی از عیب نیستند و معایبی دارند.

• عامل انسانی

کدها در قرارداد هوشمند توسط انسان نوشته می شود و انسان نیز ممکن است اشتباه کند! اگر قرارداد هوشمند بر روی بلاکچین قرار گیرد، دیگر نمی توان آن را تغییر داد. یکی از معروف ترین اشتباهات انسانی درباره قرارداد های هوشمند برای The DAO روی داد. اشتباه برنامه نویسان در نوشتن این کد برای کاربران گران تمام شد و برخی هکرها توانستند از اشتباه موجود در آن سوء استفاده کرده و حدود ۶۰ میلیون دلار را سرقت کنند.

• وضعیت قانونی نامطمئن

هنوز هیچ کشوری تاکنون به وضع قوانین برای قرارداد های هوشمند نپرداخته است. در نتیجه، این امکان وجود دارد که برخی کشور ها به زودی یک سری مقررات در این زمینه تهیه کنند که این موجب تغییر وضعیت حقوقی این نوع قرارداد خواهد شد.

• هزینه نگارش

قراردادهای هوشمند را نمی توان بدون برنامه نویسی پیاده کرد. لازم است حتما از یک یا چند برنامه نویس خبره برای نوشتن این نوع قرارداد استفاده کرد و البته ساختار داخلی شرکت های طرف قرارداد نیز باید با فناوری بلاکچین سازگار باشد. قرارداد هوشمند نیاز به واسطه انسانی را از بین می برد.

ذاتا هیچ چیز هوشمندی در زمینه اسمارت کانترکت ها وجود ندارد. مانند SpaceX و Chumbawamba، در نامگذاری قراردادهای هوشمند سلیقه به کار نرفته است. ساده ترین راه برای درک قراردادهای هوشمند این است که آن ها را به عنوان برنامه های رایانه ای در نظر بگیرید. مانند هر قراردادی، این برنامه ها دو یا چند طرف را در یک توافقنامه گرد هم می آورد. توافق نامه های قراردادی عادی، کاغذی هستند، کلمات رسمی دارند و توافق در آن ها آهسته انجام می شود؛ اما قراردادهای هوشمند نسبتا سبک، سریع و انعطاف پذیر هستند.

قراردادهای هوشمند نتیجه طبیعی بلاکچین ها و فناوری های دفتر کل توزیع شده مرتبط است. قراردادهای هوشمند به دلیل شفافیت و ماهیت تغییر ناپذیر DLT ها، از طریق امنیت و اعتماد طرفین قرارداد را گرد هم می آورد. قبل از بلاکچین ایده قراردادهای دیجیتال غیر قابل تصور بود؛ زیرا طرفین راهی برای اطمینان از اعتبار و امنیت دیجیتال نداشتند.

تخصص حقوقی و بررسی دقیق برای قرارداد، با کد و اتوماسیون در اسمارت کانترکت جایگزین می شود. هنگامی که دو یا چند طرف، یک قرارداد هوشمند منعقد می کنند، قرارداد به طور خودکار در شرایط ایده آل و ایمن ذخیره می شود. این به کسب و کارها کمک می کند تا در وقت و هزینه خود صرفه جویی کرده و در عین حال فرصت های بیشتری را نیز فراهم کنند.

کاربردهای قراردادهای هوشمند بی شمار است. به عنوان نمونه می توان به ساخت دارایی های توکن شده، سیستم های رای گیری، کیف پول های رمز ارزی، صرافی های غیر متمرکز، بازی ها و اپلیکیشن های موبایل اشاره کرد. همچنین می توان آن ها را همراه با سایر راه‌ حل های مورد استفاده در زمینه های مختلف، به کار گرفت. به عنوان نمونه‌ باید به مراقبت های بهداشتی، خیریه، زنجیره تامین، اداره و حکومت و مخصوصا سیستم مالی غیر متمرکز یا دیفای اشاره کرد.

به عنوان یک کد قابل برنامه ریزی، قراردادهای هوشمند قابل سفارشی سازی بوده و امکان طراحی‌ آ‌ن ها به روش های مختلف میسر است. این نوع برنامه های قطعی برای ارائه سرویس ها و راه حل های گوناگون کاربرد دارند.

به عنوان برنامه هایی غیر متمرکز و خود-اجرا، قراردادهای هوشمند قادرند شفافیت بیشتری در فعالیت ها ارائه کرده و هزینه های عملیاتی را کاهش بدهند. بسته به نحوه پیاده سازی، افزایش کارایی و بهره وری و کاهش هزینه های امور اداری نیز امکان پذیر است. قراردادهای هوشمند مخصوصا در شرایطی شامل انتقال یا مبادله وجه بین دو یا چند طرف، بسیار مفید هستند.

به طور مثال یک شرکت می تواند فرآیند پرداخت حقوق کارکنانش را به لطف ایجاد یک سری قرارداد هوشمند خودکار کند. به این ترتیب بعد از فرا رسیدن تاریخی مشخص، مقدار معینی رمز ارز مخصوصا در قالب استیبل کوین، به والت کارکنان واریز خواهد شد.

به جزء کاربرد اسمارت کانترکت ها در حوزه پرداخت، پیاده سازی های بالقوه و مختلفی از این نوع قراردادها وجود دارد که می تواند باعث خودکار شدن دنیا و راحت تر شدن زندگی ما شود.

اگرچه موضع دولت ها، رگولاتوری های مالی و بانک های واقع در سراسر دنیا درباره رمز ارزها، از بسیار محتاط تا پذیرش با دقت زیاد، متفاوت است، اما همه درباره انقلابی و قابل اجرا بودن فناوری بلاکچین در تمام سطوح، اتفاق نظر دارند؛ بلاک چین، حقیقتا یک فناوری متفاوت و بسیار کاربردی است و روز به روز موارد استفاده بیشتری در صنایع مختلف برای آن مطرح می شود.

به عنوان نمونه اخیرا شرکت خدمات مالی آمریکایی DTCC به همراه چهار بانک مهم این کشور (BofA Securities ،Citi ،Credit Suisse و J.P. Morgan)، از طریق قرارداد هوشمند با موفقیت اقدام به ترید اعتبار پیش فرض مبادل روی بلاکچین توسعه یافته به دست Axoni کردند. اسمارت کانترکت مورد استفاده آن ها شامل اطلاعاتی نظیر جزئیات تجارت هر فرد و معیارهای ریسک همتایان بود. به لطف دستاورد این گروه، سطح جدیدی از شفافیت برای شرکا و نهادهای نظارتی حاصل شد.

مواردی مشابه در دیگر نقاط دنیا در حال پیاده سازی و استفاده هستند. مدتی قبل، یک کنسرسیوم ۶۱ بانک ژاپنی و کره جنوبی، بلاکچین ریپل (Ripple) و قراردادهای هوشمند را به منظور بررسی امکان انتقال وجه فرامرزی سریع بین دو کشور، تست کردند.

در اینترنت، اطلاعات ارز رایج محسوب می شود. شرکت ها نیز از دانستن علاقه افراد بهره می برند و مردم هم نه همیشه کنترل داده های خود را در اختیار دارند، و نه از آن کسب سود می کنند. اما با وجود قراردادهای هوشمند مردم در راس قدرت هستند.

در آینده مبتنی بر بلاکچین، هویت ها قادر به توکنیزه شدن هستند. از نظر ایده آل، این یعنی هویت هر نفر روی یک بلاکچین غیر متمرکز، امن و ایمن از دست خرابکاران قرار دارد. در حال حاضر، اگر کاربری خواهان مشارکت در رسانه های اجتماعی یا ثبت یک سند با هدف دریافت وام از بانک باشد، می تواند این کار را انجام داده و تراکنش مورد نظر را کنترل کند.

در حوزه رسانه های اجتماعی، هیچ واسطی کنترل یک شبکه را در اختیار ندارد. بلکه در عوض، کاربران عمومی یا خصوصی بودن اطلاعاتشان را مشخص می کنند. اگر افراد مایل به تبادل اطلاعات باشند، می توانند یک اسمارت کانترکت ساخته و اطلاعات مورد نظر برای ارسال را انتخاب نمایند. بنابراین، یک شخص ثالث برای دریافت کمیسیون یا حتی ذخیره پنهانی و فروش داده ها وجود ندارد.

همین اتفاق در بانک ها و دیگر موسسات مالی هم می افتد. با استفاده از قرارداد هوشمند در این بخش، ارتباطات تنها شامل ارسال سندهای لازم و اطلاعات مهم هستند. در این حالت، هیچ ریسکی در خصوص ذخیره آدرس ایمیل شما و فروش آن به شرکت های اعتباری توسط گروه های وام دهی وجود ندارد. این یعنی اطلاعات کاملا تحت کنترل کاربر هستند.

در دنیای سنتی، کارگزاران املاک یک نیروی لازم هستند. با توجه به اینکه فروش خانه یک فرآیند سخت و طاقت فرساست، مالکان برای مدیریت بخش های گمراه کننده مانند کاغذ بازی ها و یافتن خریدار، به استخدام یک کارگزار یا یک وکیل می پردازند. با اینکه این کار برای فروشنده ایده آل به نظر می رسد، اما باید کمیسیون بالای وی از خرید خانه را هم در نظر بگیرید.

به لطف قراردادهای هوشمند به پول بیشتری دست پیدا خواهید کرد. به طور معمول، اگر می خواهید آپارتمان خود را به فردی دیگر اجاره بدهید، باید برای تبلیغ، به یک واسط هزینه پرداخت کنید. هزینه بعدی مربوط به فرد تاییدکننده و پیگیری کننده پرداخت های اجاره بها است. بلاکچین و به ویژه اسمارت کانترکت ها، هزینه های اضافی را از بین خواهند برد. کافی است پرداختتان را به واسطه بیت کوین یا هر رمز ارز دیگر انجام داده و قراردادتان را روی دفتر کل (DLT) رمزنگاری کنید. آگهی توسط همه دیده خواهد شد.

به شیوه ای مشابه، می توان برای انواع دیگر دارایی، محصول و سرویس مشتری پیدا کرد، بدون این که به واسطه ها نیازی باشد. قطع شدن دست واسطه ها، سبب صرفه جویی زیادی در هزینه ها خواهد شد.

اما قرارداد هوشمند می تواند جای کارگزار را گرفته و فرآیند انتقال مالکیت خانه را تسهیل کند. این همان جایی است که عبارت «بدون نیاز به اعتماد» خودش را نشان می دهد. فرض کنید سند خانه شما به صورت توکن روی بلاکچین اتریوم ثبت شده باشد. حالا هر گاه که آماده فروش باشید، یک اسمارت کانترکت با خریدار می سازید.

این قرارداد تا زمان ثبت درست مبلغ پرداختی خریدار، سند را در خزانه خود نگه می دارد و تنها پس از آن است که سند از گرو قرارداد آزاد خواهد شد. در اینجا هر دو طرف معامله برنده هستند؛ فروشنده به خاطر عدم پرداخت کمسیون بالا به یک واسط پولش را ذخیره کرده و خریدار بسیار سریع تر از حالت معمول خانه را دریافت می کند.

سیاست های بیمه به راحتی قادر به استفاده از قراردادهای هوشمند هستند. اساسا، ثبت نام برای خرید بیمه کاربر را وارد یک اسمارت کانترکت با یک تامین کننده می کند. تمام الزامات سیاستی درون این قرارداد نوشته خواهد شد و سپس کاربر با خواندن و در صورت توافق با آن ها، آن را امضا می کند.

این قرارداد تا زمان نیاز طرفین قرارداد باز خواهد ماند. سپس، کاربران با آپلود فرم های لازم که ثابت کننده نیازشان به پرداخت بیمه است، وجوه برایشان آزاد می شود. این نوع قرارداد لزوم برقراری ارتباط با افراد و گروه های بیمه را از بین می برد. با اینکه کاربر برای اثبات الزامات خود همچنان نیازمند یک سری کاغذ بازی هاست، اما فرآیند تسلیم و تامین مالی تقریبا فوری خواهد بود. از جنبه هویتی اتفاقات، تمام رانندگان باید سابقه گزارش تصادفات و دیگر اطلاعات مهم بیمه خود را داشته باشند.

زنجیره تامین دربردارنده بخش های مختلف و مهمی است. هر بخش باید از بخش قبلی خود تائیدیه بگیرد تا مفاد قرارداد همکاریش قابل اجرا شود. قرارداد های هوشمند همچنین امکان شفافیت بیشتر در بند های قرارداد و نیز جلوگیری از کلاهبرداری را نیز فراهم می سازند. قرارداد های هوشمند در حوزه های دیگری نظیر مدیریت، نظام بانکی، املاک، اینترنت اشیاء (IOT) و … نیز کاربرد دارند.

یکی از محبوبترین کاربردهای فناوری بلاکچین و اسمارت کانترکت ها، در حوزه زنجیره تامین بوده است.

فروشگاه های مواد غذایی، انبارها، کشاورزان و موارد دیگر، همگی جایگاه خودشان را در زنجیره تامین دارند. اما با افزایش پیچیدگی این شبکه ها، ردیابی محصولات و پیگیری پرداخت ها برای شرکت ها دشوارتر شده است. قراردادهای هوشمند با هدف افزایش مسئولیت پذیری، قادر به خودکارسازی و انگیزه بخشی به تمام بخش های زنجیره تامین هستند.

مثلا، فرض کنید یک فروشگاه مواد غذایی منتظر رسیدن بار سیب از یک قاره دیگر است. این فروشگاه هزینه مقدار مشخصی سیب را پرداخت کرده و منتظر رسیدن تعداد یا وزن دقیق بر اساس آن است. با این وجود، خطای انسانی می تواند در این روند تاثیرگذار باشد. در بین راه، کارگران ممکن است جای سیب ها را تغییر بدهند، از بار بدزدند یا به دروغ بگویند بار به درستی به مقصد رسیده است. چنین مشکلی باعث به هم ریختگی کل زنجیره می شود و تا زمانی که فروشگاه محموله را دریافت نکند، هیچکس نمی داند این مشکل در کجای زنجیره ایجاد شده است.

اما با استفاده از قراردادهای هوشمند، فروشگاه مواد غذایی قادر به ایجاد یک فرآیند بررسی خودکار در هر مرحله از فرآیند تحویل است. با اینکه این بررسی ها هم اکنون در زنجیره های تامین عادی وجود دارند، اما باید به صورت دستی انجام شوند. در این حالت، یک نفر باید به شمارش محموله پرداخته و ورودی را ثبت کند. حال ممکن است این فرد با دروغگویی بخشی از بار را برداشته و ادعای گم شدن آن در راه را بکند. سرقت در زنجیره تامین یک مشکل بزرگ است که سالانه ۳۵ میلیارد دلار برای شرکت های آمریکایی خسارت به بار می آورد.

در اسمارت کانترکت ها جنبه عدم نیاز به اعتماد متمایز است. فروشگاه مذکور می تواند قرارداد را به گونه ای تنظیم کند که تا زمان تامین سیب ها، هزینه آن پرداخت نشود. در این صورت، هیچ راهی برای گمراه کردن سیستم وجود ندارد. بنابراین طرفین قرارداد باید در فرایند تامین مسئولیت پذیرتر باشند. به علاوه اینکه ارسال فوری وجوه به تامین کننده مشوقی بزرگ است.

بخش های سلامت محور می توانند برای ثبت و ارسال امن داده ها از قراردادهای هوشمند استفاده کنند. در حال حاضر نمونه هایی از به کارگیری اسمارت کانترکت ها در صنعت پزشکی نظیر EncrypGen را شاهد هستیم. انکریپ ژن برنامه ای است که برای ارسال داده های بیمار به صورتی امن و عدم ارائه دسترسی به آن ها به اشخاص ثالث، از قراردادهای هوشمند استفاده می کند.

در این حالت، بیماران کنترل داده های خود را در اختیار دارند. اگر محققان خواهان استفاده از اطلاعات یک بیمار باشند، باید هزینه آن را پرداخت کنند. نه تنها این مورد، بلکه خود بیمار هم می تواند نسبت به فروش یا عدم فروش اطلاعات تصمیم گیری کند.

نمونه دیگری در بخش سلامت برای ثبت سوابق سلامت و بهداشت شخصی را می توان با یک کلید خصوصی روی بلاکچین ذخیره کرد. به این ترتیب تنها افراد دارای کلید خصوصی به این اطلاعات دسترسی خواهند داشت. می توان از یک استراتژی مشابه به منظور کسب اطمینان از انجام تحقیق توسط HIPAA (به روشی امن و محرمانه) استفاده کرد. این یک قانون فدرال است که ایجاد استانداردهای ملی را برای محافظت از اطلاعات حساس بهداشت بیمار، بدون موافقت یا آگاهی وی، الزامی می کند.

یکی دیگر از کاربردها، ذخیره سازی رسید‌های مربوط به جراحی است تا به طور خودکار برای شرکت بیمه، به عنوان اثبات، ارسال شوند. از کاربرد یک دفتر کل توزیع شده در مدیریت عمومی سیستم های مراقبت های بهداشتی نباید غافل شد. نظارت بر داروها، انطباق با مقررات، نتایج آزمایش و مدیریت لوازم بهداشتی نمونه های خوبی محسوب می شوند.

نتایج آراء را می توان بر روی بلاکچین قرار داد و بر روی گره های شبکه توزیع کرد. این داده ها محرمانه می ماند و امکان هر نوع دستکاری در آراء و نتیجه انتخابات نیز از بین می رود.

برای دولت ها، قراردادهای هوشمند در حال اجرا روی بلاک چین می توانند کاملا باعث عدم نیاز به اعتماد و امن تر شدن سیستم های رای گیری شوند. اپلیکیشن هایی مانند FollowMyVote برای حفاظت از رای ها در برابر تقلب، از اسمارت کانترکت و تکنولوژی بلاکچین استفاده می کنند. در هنگام ثبت تراکنش رای دهی در بلاکچین، نمی توان آن را تغییر داد. با اتمام رای گیری نیز قرارداد هوشمند مربوطه توکنی را به آدرس نماینده برنده رقابت ارسال می کند. در این حالت، رای دهی همیشه عادلانه است و برنده درست انتخاب می شود.

به عقیده دولت مردان، احتمال بروز تقلب در سیستم های رای گیری کنونی پایین است، اما با استفاده از قراردادهای هوشمند، همین میزان کم نگرانی نیز برطرف خواهد شد، چرا که می توانند سیستمی بی نهایت ایمن به این منظور ارائه کنند. رای های محافظت شده داخل دفتر کل، باید رمزگشایی شده و دسترسی به آن ها، نیازمند صرف قدرت پردازشی فراوانی است، به طوری که هیچ فردی، چنین قدرت پردازشی در اختیار ندارد.

یکی دیگر از مزیت ها و کاربردهای اسمارت کانترکت ها در این زمینه، توانایی افزایش میزان مشارکت در رای گیری است. از جمله دلایل عدم رغبت بسیاری به منظور شرکت در رویدادهای انتخاباتی، نیاز به ایستادن در صف های طولانی، احراز هویت شدن و پر کردن یک سری فرم است. از طریق قرارداد هوشمند افراد رای دهنده قادر خواهند بود به صورت کاملا آنلاین نظرشان را اعلام کنند. مثلا یکی ازاین نمونه ها، توسعه سیستم رای گیری الکترونیکی مبتنی بر بلاکچین توسط شرکت ژاپنی Layer X Labs است.

اختراع جدید شرکت Layer X Labs امنیت و تغییرناپذیری بلاکچین را به سیستم های رای گیری هوشمند اضافه می کند. این دستاورد به عنوان بخشی از پروژه بزرگتر شهر هوشمند تسوکوبا محسوب می شود. محصول جدید این شرکت ژاپنی، نیازهای فنی یک سیستم رای گیری الکترونیکی را برآورده کرده می کند. به عنوان نمونه می توان به جلوگیری از چند چند مرتبه رای دادن توسط یک فرد، ذخیره سازی دقیق آرای جمع آوری شده، حفظ اطلاعات افراد شرکت کننده و مدیریت سوابق عملیات اشاره کرد.

این سیستم به مردم اجازه می دهد نتیجه رای های خود را مشاهده کنند. به لطف رمزنگاری، شرکت کنندگان از صحت فرآیندهای ثبت و تجمیع آرا در شبکه بلاکچین اطمینان پیدا خواهند کرد.

بلاکچین نه تنها یک دفتر کل (پایگاه داده) به عنوان منبع اعتماد ارائه می کند، بلکه گره های احتمالی آزاردهنده در ارتباطات و گردش کار را نیز به واسطه سرعت، شفافیت و سیستم خودمختار خود از بین خواهد برد. به طور معمول‌، اعمال تجاری شامل یک رفت و برگشت رهایی ناپذیر در کنار انتظار برای مصوبات و همچنین مسائل داخلی و خارجی است. پایگاه داده یا همان دفتر کل توزیع شده این موضوع را ساده می کند.

با استفاده از قراردادهای هوشمند اختلافاتی که معمولا حین پردازش مستقل رخ می دهند، کاهش پیدا خواهد کرد. این دسته اختلافات می توانند دادخواست های پرهزینه و تاخیر در تسویه حساب را منجر شوند. کسب و کارها می توانند استفاده گسترده ای از قرارداد هوشمند (Smart Contract) ها داشته باشند. مثلا به جای پرداخت دستی حقوق، می توان از اسمارت کانترکت ها برای این کار استفاده کرد. در این روش، مثلا مدیر می گوید «هرگاه تاریخ برابر با ۱۴۰۰/۱۲/۰۱ بود، دو واحد اتر برای علی ارسال شود». این یعنی علی همیشه سر وقت حقوقش را دریافت می کند. کسب و کار نیز به خاطر خودکار بودن این فرآیند وقت و زمان زیادی صرفه جویی می کند.

به آینده ای فکر کنید که در آن همه چیز خودکار شده است. گوگل به عنوان یکی از شرکت های پیشرو در دنیای فناوری، در حال رسیدن به این خواسته از طریق گوشی های هوشمند، عینک های هوشمند و حتی خودروهای هوشمند است. قراردادهای هوشمند در اینجا کمک می کنند.

اتومبیل های خودران یا حداقل اتومبیل های با توانایی پارک خودکار را در نظر بگیرید. اسمارت کانترکت ها می توانند در اینجا نقش ویژه ای ایفا کرده و فرد مقصر در بروز یک سانحه رانندگی را تشخیص بدهند. مقصر ممکن است سنسور یا خود راننده بوده باشد. عوامل متعددی در بروز یک تصادف دخیل هستند، اما بسیاری از آن ها از قلم افتاده و هرگز لحاظ نمی شوند. به همین دلیل احتمال تشخیص اشتباه مقصر، وجود دارد. یک قرارداد هوشمند به شرکت های بیمه اجازه می دهد به واسطه در اختیار داشتن اطلاعات کافی نظیر زمان، مکان و شرایط محل حادثه، به طور دقیق مبلغ خسارت را محاسبه و پرداخت کند.

اگر می خواهید پروژه مبتنی بر بلاکچین خود را آغاز کنید، یکی از بهترین راهکارها، ساخت پروژه بر بستر بلاکچین اتریوم است. البته به این منظور، حتما به پول نیاز خواهید داشت، مگر از قبل سرمایه کافی در اختیار داشته باشید. برای کسب سرمایه اولیه به منظور پیاده سازی و اجرایی کردن ایده خود، یک عرضه اولیه سکه راه اندازی کنید. این متداول ترین استراتژی نزد استارتاپ های بلاکچینی است. البته باید توجه داشته باشید که عرضه اولیه سکه و عرضه اولیه سهام را با یکدیگر اشتباه نگیرید.

یک ICO، یک سیستم سرمایه گذاری جمعی برای اپلیکیشن های جدید بر اساس فناوری بلاکچین است. شما یک قرارداد هوشمند و یک توکن برای آن ایجاد خواهید کرد. نام توکن شما، ABC است.

خواسته شما، به دست آوردن ۱۰ میلیون دلار بودجه برای عملی کردن ایده و شروع پیاده سازی پروژه است. تصور کنید ۱۰ میلیون دلار برابر ۱۰ هزار توکن اتر (رمز ارز شبکه اتریوم) است. تصمیم، قرار دادن ۱۰۰ هزار توکن ABC داخل قرارداد هوشمند است. هر توکن ABC برابر ۰.۱ اتر ارزش دارد. به این روش، اگر ۱۰۰ هزار ABC در عرضه اولیه سکه به فروش برسانید، به ۱۰ هزار اتر (۱۰ میلیون دلار) مورد نیاز برای اجرایی کردن ایده دست پیدا خواهید کرد.

اکنون، در اسمارت کانترکت، شما چیزی شبیه «اگر ۰.۱ اتر به قرارداد ارسال شد، سپس یک واحد ABC به آدرس واریزکننده آن انتقال داده شود» خواهید نوشت. به این ترتیب افراد شرکت کننده در عرضه اولیه سکه شما، طبق وعده، توکن های شبکه آتی را دریافت خواهند کرد، به این امید که پروژه تان در آینده موفق شده و قیمت رمز ارز اختصاصی آن چند برابر شود.

توکن های ایجاد شده روی بلاکچین اتریوم باید استاندارد ERC-20 را دنبال کنند. این استاندارد، توابع اصلی همه توکن های مبتنی بر اتریوم را تشریح می کند. قدرت برتر اتریوم در زمینه اسمارت کانترکت ها سبب شده امروز، بخش قابل توجهی از رمز ارزهای موجود در بازار کریپتوکارنسی، در واقع یک توکن (مبتنی بر) ERC-20 باشند.

قرارداد هوشمند ترکیبی (Hybrid Smart Contract) با ایجاد انقلابی در سیستم حقوقی که امروز وجود دارد، جهان را تغییر خواهند داد. دوران قراردادهای نامفهوم که توسط وکلا نوشته می شود، به پایان رسیده است. قراردادهای قرن آینده قراردادهای هوشمند هیبریدی خواهند بود که توسط برنامه نویسان به صورت کد نوشته شده اند.

قراردادهای هوشمند قراردادهایی خود اجرا هستند که به صورت کد شده نوشته شده توسط بلاکچین اجرا می شوند. این قراردادهای هوشمند در ارسال و دریافت پول و انجام محاسبات ساده بسیار عالی هستند، اما به تنهایی نمی توانند به داده های خارج از زنجیره دسترسی پیدا کنند، محاسبات پیچیده را انجام دهند یا اعداد تصادفی تولید کنند.

این محدودیت ها قبلا قراردادهای هوشمند را از ایفای بسیاری از نقش هایی که در حال حاضر قراردادهای حقوقی سنتی بر عهده دارند، منع می کرد. اکنون، معرفی شبکه های اوراکل (Oracles) بر روی بلاکچین نوید حل این مشکل را می دهد. شبکه های اوراکل می توانند تصادفی قابل تایید باشند و داده های خارج از زنجیره و منابع محاسباتی اضافی را برای قراردادهای هوشمند فراهم کنند.

شبکه های اوراکل از اعتبارسنج هایی تشکیل شده اند که داده ها را روی بلاکچین می نویسند. اوراکل ورودی های چندین اعتبارسنج را جمع می کند تا هیچ یک از اعتبارسنج ها کنترل ورودی اوراکل را نداشته باشند. همچنین اعتبارسنج ها ممکن است از مکانیزم های مختلفی برای دستیابی به داده هایی که می نویسند استفاده کنند تا قدرت را بیشتر افزایش دهند. به عنوان مثال، شبکه های اوراکل که ویژگی تصادفی قابل تایید را ارائه می دهند ممکن است بخواهند که هر اعتبارسنج از تولید کننده شبه تصادفی اعداد استفاده کنند.

هنگامی که قراردادهای هوشمند ترکیبی از طریق شبکه اوراکل به داده های خارج از زنجیره دسترسی پیدا کنند، می توانند جایگزین قراردادهای سنتی شوند.

به عنوان مثال، بیمه آب و هوا، نوعی بیمه که در صورت شرایط جوی شدید پرداخت می شود، در حال حاضر توسط قراردادهای سنتی پشتیبانی می شود. اگر یک شبکه اطلاعات مربوط به حوادث شدید آب و هوایی را فراهم کند، در عوض بیمه آب و هوا با قراردادهای هوشمند ترکیبی به راحتی قابل اجرا است. به طور کلی، هر قراردادی که براساس رویدادهای دنیای واقعی پرداخت شود، می تواند در بلاکچین اجرا شود، به شرطی که یک شبکه وجود داشته باشد که بتواند داده های خارج از زنجیره را ارائه دهد.

قراردادهای هوشمند هیبریدی همچنین می توانند ساز و کارهایی را اجرا کنند که از پیچیدگی محاسباتی بالاتری نسبت به نمونه های غیر ترکیبی خود برخوردار باشند. به عنوان مثال، الگوریتم Vickrey-Clarke-Groves یک مکانیزم مزایده مهر و موم شده است. گوگل و فیس بوک از VCG برای اجرای حراج های تبلیغاتی خود استفاده می کنند.

تنها مشکل VCG این است که محاسبه آن دشوار است. اجرای یک مکانیزم VCG روی بلاکچین بسیار گران خواهد بود. اما، اگر محاسبه با استفاده از یک قرارداد هوشمند ترکیبی به محاسبات خارج از زنجیره واگذار شود، VCG می تواند مقرون به صرفه باشد و در بلاکچین پیاده سازی شود.

شبکه های اوراکل که به عنوان مولد اعداد تصادفی عمل می کنند، می توانند از چندین مسابقه بازی و قمار درون زنجیره پشتیبانی کنند، همچنین می توانند از الگوریتم ها و مکانیزم های تصادفی پشتیبانی کنند و برخی از آن ها کارآمدتر از نمونه های غیر تصادفی خود هستند.

یک مثال مکانیسم حراج موسوم به حراج کندل استیک است که معادل حراج استاندارد است با این تفاوت که به جای اینکه پس از یک دوره زمانی مشخص پایان یابد، حراج در یک زمان تصادفی پایان می یابد. کاربران EBay ممکن است با مشکل اسکالپینگ آشنا باشند که تقریبا تمام پیشنهادات خرید دقیقا قبل از پایان حراج انجام می شود.

این می تواند برای خریداران ناامید کننده باشد، زیرا آن ها اطلاعات کمی در مورد قیمت واقعی حراج قبل از پایان حراج دارند. حراج کندل استیک با تشویق پیشنهاد دهندگان برای قرار دادن پیشنهادات زود هنگام، این مشکل را حل می کند. بدون تولید کننده اعداد تصادفی، اجرای حراج کندل استیک یا هر مکانیزم یا الگوریتم تصادفی دیگر بر روی بلاکچین غیرممکن است.

برخلاف قراردادهای سنتی، قراردادهای هوشمند توسط بلاکچین اجرا می شوند، بدین معنی که دیگر نیازی به سیستم دادگاه خارجی برای اجرای قراردادها نیست. بدون سیستم دادرسی پرهزینه، قراردادها ارزا‌ن تر هستند، بنابراین تراکنش های همتا به همتا را می توان به جای اعتماد به شخص ثالث با قراردادهای هوشمند اداره کرد.

قرارداد بین شرکت های مستقر در کشورهای مختلف اغلب چالش برانگیز است، زیرا پیمایش در سیستم های مختلف دادرسی گران است و معمولا سیستم های قضایی یک کشور قدرت محدودی را بر شرکت های دیگر کشورها دارند. قراردادهای هوشمند ترکیبی این ضعف را ندارند. آن ها اصلا مبتنی بر ملیت نیستند.

اجرای قراردادهای سنتی از طریق دادگاه ها نه تنها گران است بلکه سبب عدم اطمینان می شود. همیشه این احتمال وجود خواهد داشت که وکلا یک سند در زیر زمین یک خانه مسکونی که قرارداد را کاملا باطل می کند، کشف کنند. طرفین قرارداد برای اطمینان از اجرای قرارداد به حسن نیت مستمر دولت خود اعتماد می کنند.

تصویب مهلت قانونی اضافه برای تخلیه به خاطر شیوع کرونا در بسیاری از ایالت های ایالات متحده آمریکا و کشورهای جهان نمونه ای از این موارد است. اجاره دهنده و مستاجر توافق نامه ای را امضا کردند که اگر اجاره پرداخت نشود، اجاره دهنده در برابر تخلیه مستاجر حق قانونی خواهد داشت. بر سر درستی این قانون بحث نمی کنیم بلکه بحث سر آن است که این اقدام دولت های سراسر جهان به طور موثر هر توافق نامه ای را که در آن زمان وجود داشت را ملغی کرد.

واضح است که قراردادهایی که می توانند در هر زمان توسط قوانین دولتی باطل شوند، در مقایسه با قراردادهای هوشمند ترکیبی مطلوب نیستند.

در سال های آینده، قراردادهای هوشمند ترکیبی جایگزین قراردادهای حقوقی سنتی می شوند، زیرا این قراردادها سریعتر، کارآمدتر و در برابر مجاری قانونی آسیب پذیر نیستند. قیمت آن ها کمتر است و وابسته به مرز و کشور خاصی نیستند. حال باید دید اولین راهکارهای عملی این حوزه، چه زمان به یاری نظام قضایی خواهند شتافت.

تکنیک Master-Slave یکی از اساسی ترین و آسان ترین تکنیک ها برای ارتقای قراردادهای هوشمند است. در این تکنیک یک قرارداد اصلی (Main Contract) به همراه تمام قراردادهای دیگر که به آن ها قراردادهای فرعی گفته می شود، ایجاد و در قرارداد هوشمند مستقر می شوند.

 قرارداد اصلی آدرس تمام قراردادهای دیگر را در خود ذخیره می کند و هر زمان که نیاز باشد، از آن ها استفاده می کند. قراردادهای فرعی در این تکنیک به عنوان قراردادهای قابل تغییر عمل می کنند و هر زمان که نیاز به برقراری ارتباط با سایر قراردادها داشته باشند، آخرین آدرس سایر قراردادها را از قرارداد اصلی دریافت می کنند. برای ارتقای قرارداد هوشمند در تکنیک Master-Slave ویژگی های مورد نظر به قراردادهای فرعی اضافه می شوند و آدرس قرارداد جدید، در قرارداد اصلی اضافه می شود.

به عبارت ساده تر در روش Master-Slave یک قرارداد هوشمند اصلی با یک سری از قراردادهای هوشمند فرعی در ارتباط است. در این روش قرارداد اصلی قابل تغییر نیست و فقط می توان قراردادهای فرعی که با آن در ارتباطند را تغییر داد و ویژگی ها و بروز‌ رسانی های مختلف را از تغییر آن ها در قرارداد اصلی اعمال کرد.

اگرچه این تکنیک بهترین راه برای توسعه قراردادهای قابل ارتقا نیست، اما ساده ترین راه است. یکی از محدودیت های این روش این است که نمی توان داده ها یا دارایی های قرارداد را به راحتی به یک قرارداد جدید منتقل کرد.

در این تکنیک قراردادهای اصلی (Logic Contract) و قراردادهایی که داده ها در آن ها ذخیره می شوند (Data Contract) را از یکدیگر جدا می کنیم. Data Contract قراردادی دائمی، غیر قابل ارتقا و تغییر است؛ اما Logic Contract را می توان به تعداد دفعات مورد نیاز ارتقا داد و این تغییرات در Data Contract نیز قابل مشاهده است. به همین دلیل هنگامی که تغییراتی در Logic Contract اعمال می شود، کاربران نیز از این تغییرات مطلع می شوند.

تکنیک Eternal Storage contracts یک تکنیک نسبتا اساسی است، اما یک نقص آشکار دارد.

از آنجایی که Data Contract غیر قابل ارتقا است، هر تغییری که در ساختار این قرارداد مورد نیاز باشد یا یک اشکال یا باگ در آن وجود داشته باشد، غیر قابل تغییر است و به همین دلیل وجود یک اشکال در این نوع قراردادها می تواند کل قرارداد هوشمند را به خطر انداخته و باعث از بین رفتن آن شود؛ به طور مثال با پیدا شدن یک ایراد در این نوع قراردادها هکر می تواند موجودی کل آن ها را به سرقت ببرد و هیچ راهی برای جلوگیری یا مسدود‌سازی دارایی های به سرقت رفته وجود نخواهد داشت.

مشکل دیگر این تکنیک این است که برای آپدیت Logic Contract نیاز به برقراری ارتباط با بلاکچین اصلی و پرداخت کارمزد است. این تکنیک معمولا با تکنیک Master-Slave ترکیب می شود تا ارتباطات بین قراردادی را تسهیل کند.

یکی دیگر از روش های تغییر دادن قراردادهای هوشمند (Upgradable Storage Proxy Contracts) نام دارد، که یکی از رایج ترین روش های پیاده سازی پراکسی کانترکت ها است. در این نوع از اسمارت کانترکت ها می توان با قرار دادن قراردادهای ذخیره سازی (Storage contracts) همیشگی به عنوان پروکسی برای قرارداد اصلی (Logic Contract)، از پرداخت هزینه کارمزد اضافی جلوگیری کرد.

در این نوع از قراردادهای هوشمند، پراکسی کانترکت و قرارداد اصلی هر دو از یک (Storage contracts) استفاده می کنند. قرارداد پروکسی یک تابع بازگشتی دارد که آن را از قرارداد اصلی فراخوانی می کند، تا قرارداد اصلی بتواند تغییراتی در ذخیره سازی پروکسی ایجاد کند. به عبارت ساده تر در Upgradable Storage Proxy Contracts کاربران با پراکسی کانترکت ها در ارتباط هستند.

پراکسی کانترکت ها قابل تغییر و بروز‌ رسانی نبوده و تغییرات و آپدیت ها همگی در قرارداد اصلی اعمال می شوند و تغییرات حاصله در حافظه قرارداد (Storage contracts) ذخیره می شوند. این نوع از قراردادها دارای مزایا و معایبی هستند که می تواند منجر به ایجاد قابلیت های فراوان و یا سو استفاده توسط توسعه دهندگان قراردادهای هوشمند شود.

یکی از بزرگترین مزایای پراکسی کانترکت ها امکان بروز‌ رسانی و اعمال تغییرات بدون نیاز به پرداخت کارمزد اضافه و از بین بردن مشکلات و باگ های قرارداد هوشمند اصلی در مواقع ضروری است. همچنین یکی از اصلی ترین معایب آن امکان ایجاد تغییرات مخرب توسط توسعه دهندگان در این قراردادها بدون اعلام به کاربران آن است.

این موضوع می تواند باعث شود در صورتی که تیم توسعه دهنده قرارداد هوشمند افرادی سود‌جو باشند، بدون اعلام قبلی به کاربران خود دارایی آن ها را در اختیار گرفته و یا به سرقت ببرند.

برای تشخیص پراکسی کانترکت ها دو راه پیش روی کاربران قرار دارد. در روش اول کاربران می توانند از سایت اتراسکن (Etherscan) استفاده کنند و در روش دوم می توانند اطلاعات مورد نیاز خود را از کدهای قرارداد هوشمند، بیابند.

• سایت اتر اسکن

کاربران می توانند آدرس قرارداد هوشمند مورد نظر خود را از سایت هایی مثل کوین مارکت کپ (CoinMarketcap) کپی کرده و به سایت اتر اسکن مراجعه کنند. ابتدا از سایت کوین مارکت کپ آدرس قرارداد هوشمندی که قصد بررسی آن را دارید کپی کنید. در اینجا ما قرارداد هوشمند پلتفرم وام دهی آوه (Aave) را که از پراکسی کانترکت استفاده می کند، مورد بررسی قرار می دهیم.

ابتدا به سایت کوین مارکت کپ مراجعه کرده و آدرس قرارداد هوشمند آوه را کپی می کنیم. سپس به سایت اتراسکن مراجعه کرده و آدرس قرارداد هوشمند مورد نظر را جستجو کنید. پس از جستجو قرارداد هوشمند بر روی Contract کلیک کنید.

پس از کلیک روی Contract، در صورتی که با عبارت Read as Proxy روبرو شوید، یعنی قرارداد هوشمند مورد نظر شما از نوع پراکسی کانترکت ها بوده و قابلیت تغییر و بروز‌ رسانی توسط توسعه دهندگان آن وجود دارد.

ساده ترین راه برای دریافتن نوع قرارداد هوشمند، مطالعه و بررسی کدهای استفاده شده در ساختار اسمارت کانترکت است.

کاربران می توانند با مراجعه به سایت های مثل اتراسکن (Etherscan) و یافتن قرارداد هوشمند پروژه مدنظرشان، با بررسی کدهای آن متوجه شوند که کد‌های استفاده شده در اسمارت کانترکت پروژه از نوع پراکسی است یا خیر.

در پراکسی کانترکت ها کاربران با کدهای اصلی در ارتباط نیستند و در واقع کدهای Proxy Contract کد پروژه نبوده و توسعه دهندگان می توانند کد اصلی پروژه را تغییر دهند. کد زیر مربوط به پلتفرم Aave است که در ساختار این کد نوع قرارداد هوشمند این پلتفرم که از نوع پراکسی کانترکت ها است، قابل مشاهده است.

فقط تیم توسعه دهنده یک پلتفرم یا یک توکن به کدهای آن دسترسی داشته و فقط این افراد هستند که می توانند تغییرات و بروز‌ رسانی ها را در قراردادهای هوشمند قابل تغییر، اعمال کنند.