با ما همراه باشید

بلاکتوپیا

وام های سریع یا وام فلش؛ (Flash Loans) چیست؟

Flash Loan (بخوانید فلش لون یا وام فلش) به معنی وام سریع و بدون نیاز به وثیقه ضمانت است. این نوع جدید وام به لطف قرارداد های هوشمند و پلتفرم های حوزه دیفای به وجود آمده است.

منتشر شده

در

همه می دانیم که برای دریافت وام، نیاز به ارائه وثیقه یا ضمانتی که بازگشت وام را برای وام دهنده تضمین کند داریم. اما وام سریع یا وام فلش (Flash Loan) به وام هایی گفته می شود که برای دریافت آن نیازی به ارائه وثیقه و ضمانت نخواهیم داشت و بلافاصله پس از درخواست آن، وام به ما اهدا خواهد شد. این مفهومی است که در دنیای سنتی نمونه‌ آن وجود ندارد. برای استفاده از این وام های لحظه ای، شما می توانید با قرارداد های هوشمند ارتباط برقرار کنید و از طریق آن ها وام خود را دریافت کنید. اما چگونه می توان وامی را بدون ارائه ضمانت و وثیقه دریافت کرد؟ ضمانت بازگشت وام در فلش لون چیست؟ شرایط دریافت وام سریع چیست؟

وام سریع (Flash Loan) چیست؟

وام سریع (Flash Loan) یا وام فلش به معنی وام سریع و بدون نیاز به وثیقه ضمانت است. این نوع جدید وام به لطف قراردادهای هوشمند و پلتفرم های حوزه‌ی دیفای بوجود آمده است. همه می دانیم که برای دریافت وام، نیاز به ارائه وثیقه یا ضمانتی که بازگشت وام را برای وام دهنده تضمین کند داریم. اما Flash Loans به وام هایی می گویند که برای دریافت آن نیازی به ارائه وثیقه و ضمانت نخواهیم داشت و بلافاصله پس از درخواست آن، وام به ما اهدا خواهد شد. این مفهومی است که در دنیای سنتی نمونه‌ آن وجود ندارد. برای استفاده از این وام های لحظه ای، شما می توانید با قراردادهای هوشمند ارتباط برقرار کنید و از طریق آن ها وام خود را دریافت کنید. اما ضمانت بازگشت وام فلش چیست؟

وام فلش (Flash Loan) وام های بدون نیاز به وثیقه با استفاده از پلتفرم های دیفای است. این وام ها کاربرد های بسیاری دارند اما در اصل برای توسعه دهندگان قرارداد های هوشمند طراحی شده اند. وام های فلش به شما اجازه می دهند تا به صورت لحظه ای و به سادگی وام بگیرید. در اینجا نیازی به وثیقه گذاری در استخرهای نقدینگی برای اطمینان از بازگشت وام نیست.

اما از کجا مطمئن شویم که وام گیرنده، این وام را باز می گرداند؟ کل فرآیند دریافت و بازگرداندن این وام در یک تراکنش انجام می شود؛ یعنی در طی یک تراکنش، وام دریافت می شود و در همان تراکنش، همراه با کارمزد، بازپرداخت خواهد شد.

اگر تراکنش کامل و به درستی انجام نشود، کل تراکنش انجام نخواهد شد و تمام کارهای انجام شده از ابتدا را خنثی خواهد کرد. این امنیت دارایی ها را در استخر مربوطه تضمین می کند.

اجازه دهید تا مفهوم تراکنش در این بخش رو بیشتر باز کنیم. زمانی که حرف از تراکنش در شبکه‌ بلاکچین می شود، ذهن ما به سمت انتقال رمز ارز از یک کیف پول به کیف پول فرد دیگر معطوف می شود. اما این مورد تعریف عام تراکنش نیست. تراکنش در یک شبکه بلاکچین، به معنی ارسال یک پیام در شبکه به هدف ذخیره سازی آن در دفتر کل توزیع شده‌ (DLT) آن شبکه است. این پیام در ساده ترین شکل خود می تواند درخواست انتقال یک کوین از کیف پول A به کیف پول B باشد و یا می تواند ترکیبی از چندین تراکنش (در دل یک تراکنش بزرگ باشد). به عنوان مثال:

من می‌خواهم ۱ واحد اتریوم را در پلتفرم کامپوند وثیقه گذاری کنم و در ازای آن ۱۰۰۰ واحد DAI وام بگیرم (تراکنش یک)، سپس این ۱۰۰۰ واحد دای را به پلتفرم کرو فایننس برده و در استخرهای آن به رمز ارز USDT تبدیل کنم (تراکنش دو)، سپس USDT دریافتی را به پلتفرم یونی سواپ برده و در آن به کوین اتریوم تبدیل کنم (تراکنش سه).

What Are Flash Loans? » Meaning and Definition
What Are Flash Loans? » Meaning and Definition

خب ما در اینجا سه تراکنش مختلف را انجام دادیم. اما به کمک قرارداد های هوشمند، می توان این سه تراکنش را در قالب یک قرارداد هوشمند نوشته و به صورت یک تراکنش (که در دل خود سه تراکنش دارد) به شبکه اتریوم ارسال کنیم. پس در بحث فلش لون، وام فلش، Flash Loan، وام سریع و هر ترجمه‌ دیگری از این نوع وام، مفهوم کلمه تراکنش همین چیزی است که در مثال بالا اشاره کردیم.

پارامتر های اساسی در وام سریع چیست؟

همانطور که مشخص است، وام فلش یک قرارداد هوشمند است که این قرارداد هوشمند سه بخش اساسی دارد.

  • بخش اول: تعیین مقدار وام و رمز ارزی که قصد داریم در این وام دریافت کنیم. مثلا، ۱۰۰۰ واحد اتر.
  • بخش دوم: کارهایی که قصد داریم با این وام انجام دهیم را باید مشخص کنیم (همان تراکنش هایی که در دل یک تراکنش بزرگ به شبکه ارسال خواهد شد) این بخش بسته به پیچیدگی وام ممکن است از یک تراکنش تا ده ها تراکنش باشد. اما نکته ای که اهمیت دارد باید در این بخش تمامی تراکنش ها به دقت تعریف شود. اتصال به استخرهای نقدینگی هر پروتکل دیفای و کاری که قرار است با این استخر انجام شود باید به صورت دقیق تعریف شود.
  • بخش سوم: بازگشت اصل + بهره یا سود وام دریافتی

این سه بخش به صورت یک قرارداد هوشمند نوشته شده و تمام آن به صورت یک تراکنش به شبکه ارسال خواهد شد. به این نکته توجه کنید که دریافت وام و باز پرداخت آن در قالب یک تراکنش به شبکه ارسال می شود. حال یا این تراکنش تایید خواهد شد یا توسط نودهای شبکه رد می شود. اگر تراکنش تایید نشود که هیچ وامی دریافت نشده و بحثی باقی نخواهد ماند. اما اگر تراکنش تایید شود، پس تمام تراکنش تایید شده، پس دریافت و بازپرداخت وام توسط وام گیرنده انجام خواهد شد. در نتیجه در صورتی که تراکنش تایید شود، صد در صد وام + سود وام بازگردانده خواهد شد. به همین دلیل Flash Loan نیازی به وثیقه یا ضمانت نخواهد داشت. قرارداد هوشمند، بازگشت وام را تضمین خواهد کرد.

وام های فلش مفهوم پیشرفته ای است که برای توسعه دهندگان طراحی شده است. برای استفاده از این وام ها، شما باید درک خوبی از اتریوم، برنامه نویسی و قرارداد های هوشمند داشته باشید.

کارکرد فلش لون (Flash Loans) چیست؟

می‌توانیم فلش لون را یک نوع “وام بدون وثیقه” در نظر بگیریم. به این دلیل که نیازی به وثیقه گذاری ندارد. اما همچنین شما نیازی به ارائه چک یا چیزی شبیه به آن نیز ندارید. تنها کاری که می‌کنید، این است که از وام دهنده بخواهید که به شما به اندازه ۵۰,۰۰۰ دلار رمز ارز اتر (ETH) وام دهد. همین! چگونه بازپرداخت می شود؟!‌ وام سریع باید در همان تراکنش باز پرداخت شود. همانطور که در بالا اشاره شد، در این وام، کدها و قرارداد هوشمند، بازگشت سرمایه را ضمانت خواهند کرد.

اگر مقداری از شبکه اتریوم اطلاعات داشته باشید، می دانید که این پلتفرم بسیار انعطاف پذیر است. برای همین، بسیاری از افراد آن را پول برنامه پذیر می نامند. در بحث وام های لحظه ای یا سریع، شما می توانید این گونه فکر کنید که تراکنش شما به سه بخش تقسیم شده است: وام را دریافت کنید، با آن کاری انجام دهید، وام را برگردانید!

این تراکنش در شبکه ثبت می شود و به طور موقت این دارایی ها را به شما قرض می دهد. شما می توانید در بخش دوم تراکنش (استفاده از وام) هر کاری که دوست دارید انجام دهید؛ به شرطی که در بخش سوم، این وام را با بهره آن پرداخت کنید. اگر این کار را نکنید، شبکه کل تراکنش را معکوس می کند؛ یعنی وام دهنده، پول خود را پس می گیرد.

وام فلش را نمی توان در یک کیف پول ذخیره کرد و به طور کلی نمی توان از پلتفرم های حوزه دیفای خارج کرد. مثلا اگر شما این وام سریع را از یک پلتفرم ارائه فلش لون روی شبکه اتریوم دریافت کنید، تنها می توانید این وام را بین پروتکل های روی شبکه اتریوم بچرخانید و راهی برای واریز وام به کیف پول و یا سایر صرافی های متمرکز وجود ندارد. محبوب ترین روش برای سود کردن از وام لحظه ای، آربیتراژ است. یعنی شما از اختلاف قیمت دارایی ها در پلتفرم های معاملاتی مختلف استفاده می کنید.

فرض کنید که یک توکن در دکس (DEX) شماره یک، ۱۰ دلار است؛ اما در دکس شماره دو، ۱۰.۵ دلار قیمت دارد. اگر کارمزد را ۰ در نظر بگیریم، خریداری ۱۰ توکن از صرافی غیرمتمرکز شماره یک و فروش آن ها در صرافی شماره دو، برای ما ۰.۵ دلار سود به ارمغان می آورد. این رقم زیاد به چشم نمی آید؛ اما فرض کنید که ۱۰ هزار توکن را با ارزش معامله ۱۰۰ هزار دلار از دکس شماره ۱ خریداری کرده اید و آن را در DEX شماره ۲ در مجموع ۱۰۵,۰۰۰ دلار فروخته اید؛ شما ۵,۰۰۰ دلار سود می کنید. برای این سود، نیاز به هیچ سرمایه اولیه ندارید.

اگر شما یک وام فلش از پروتکل Aave دریافت کنید، می توانید از فرصت های آربیتراژ در دیگر پلتفرم ها استفاده کنید. کلیت کاری که انجام می دهید، به این صورت است:

  1. مثلا به اندازه ۱۰,۰۰۰ دلار وام می گیرید.
  2. با استفاده از وام، از دکس شماره ۱ توکن می خرید.
  3. توکن ها را در دکس شماره ۲ می فروشید.
  4. وام را به همراه بهره باز می گردانید.
  5. سود را نگه می دارید.

همه این کارها در یک تراکنش انجام می شود! در واقعیت،‌ کارمزد انتقال به همراه نرخ بهره و اسلیپیج (Slippage) یا تفاوت بین قیمت مورد انتظار معامله مورد نظر و قیمت انجام معامله، جمع می شوند و این باعث کم شدن مقدار سود می شوند. شما باید راهی پیدا کنید که از اختلاف قیمت ها بیشترین سود را دریافت کنید. شما با هزاران رقیب دیگری که می خواهند همین کار را انجام دهند، رقابت می کنید. بنابراین استراتژی شما خیلی باید دقیق باشد.

در اصل، وام های فلش باید رایگان باشند و یا به بیان دقیق تر، بهره این وام باید صفر باشد. چه وام دهنده ریسکی را متحمل نخواهد شد.

Flash Loan Attacks: Risks & Prevention
Flash Loan Attacks: Risks & Prevention

امنیت وام های سریع (Flash Loans)

بر خلاف چارچوب وام های دیفای که باید مقدار وثیقه بیشتری برای گرفتن وام واریز کنیم، وام های فلش نیاز به هیچ سرمایه ای برای شروع ندارند؛ این موانع را برای وام گیری کاهش می دهد و آن را تبدیل به ابزاری کارآمد برای همه می کند.

توسط وام های سریع می توان بخش قابل توجهی از نقدینگی موجود در یک پروژه دیفای را تخلیه کرد. ۲ دلیل اصلی جذابیت وام های فلش برای مهاجمان به صورت زیر است.

  • در سیستم های دیگر، مهاجمان نیازمند سرمایه زیادی برای حمله هستند.
  • اگر مهاجم بخواهد مثلا یک اوراکل را با ۱۰ میلیون دلار اتر (ETH) دستکاری کند (اگر این مقدار را داشته باشد)، احتمالا با پول شخصی خود چنین ریسکی نخواهد کرد. اما اگر مهاجم یک وام سریع به ارزش ۱۰ میلیون دلار بگیرد، مهم نیست! چون هیچ وثیقه ای برای این وام پرداخت نکرده و دارایی شخصی خود را به خطر نیانداخته است. همچنین با قرارداد وام فلش می توان فرآیند را پیچیده کرد، تا یافتن استراتژی مهاجم دشوار شود.

این وام ها نمی توانند در لیست سیاه صرافی ها قرار گیرند، زیرا ماهیتشان این اجازه را نمی دهد. این وام کاملا در هم پیچیده است و همین ویژگی باعث شده تا نتوان مانع آن شد.

در وایت پیپر بیت کوین، ساتوشی ناکاموتو اشاره کرده که بیت کوین در برابر حملات امن است. زیرا:

  • حمله به بیت کوین باید از طریق روشی انجام شود که برای مهاجم یا مهاجمین سودآوری لازم را داشته باشد. چون آن ها روی سرمایه خود ریسک خواهند کرد.
  • با وام های فلش، مهاجمان دیگر نیازی تحمل این ریسک ندارند. این نوع وام ها به دلیل ماهیتشان، نوع مفهوم ریسک را برای مهاجمان تغییر می دهند.

حملات پیچیده و تورم در سیستم وام های سریع

چندی پیش ۲ وام فلش بر روی پلتفرم دیفای BZX  صورت گرفت که نکات آموزنده زیادی داشت. این طرح، دو بار برای سوء استفاده و حمله به پلتفرم BZX استفاده شده است؛ یک شخص یا گروه، توانستند حدود ۹۵۴,۰۰۰ دلار در عرض ۴ روز سود دریافت کنند!

یکی از این حملات در ۱۴ فوریه و دیگری در ۱۸ فوریه ۲۰۲۰ اتفاق افتادند. این روش بسیار مورد بحث است؛ زیرا مردم قبول نمی کنند که وام های فلش مورد حمله یا هک قرار می گیرند. در واقع بسیاری معتقدند که برای چنین حملاتی نمی توان عنوان “هک کردن” را  به کار برود چون این طرح از قوانینی که قراردادهای هوشمند و سیستم های اعطای وام تعریف کرده اند، تبعیت می کنند. تعدادی از طرفداران اتریوم معتقدند که وام های سریع بسیار کاربردی هستند و مسیرهای جدیدی به روی اقتصاد غیرمتمرکز باز می کنند.

در طی حمله اول، هکر ۱۰,۰۰۰ اتر را از پلتفرم dYdX و تعداد ۱۱۲ توکن WBTC از پلتفرم کامپوند وام گرفت. سپس این شخص یا گروه، ۱,۳۰۰ اتر را به پلتفرم معاملاتی Fulcrum پروتکل BZX ارسال کرد و ۵,۶۳۷ اتر وام گرفت. پس از آن، از پلتفرم Uniswap حدود ۵۱ WBTC وام گرفت.

از اینجا به بعد، قیمت ها تغییر کرد؛ زیرا Slippage در بازار تغییر کرد. پس از آن، هکر از این ۱۱۲ WBTC که از کامپوند وام گرفته بود، حدود ۳۱۸,۰۰۰ دلار سود کرد. این تراکنش تکی، به مهاجم اجازه داد که به راحتی ۱۰,۰۰۰ اتری که از dYdX وام گرفته بود را به همراه بهره بازپرداخت کند.

این مراحل کمی گیج کننده به نظر می رسند؛ اما در کل وام های لحظه ای، قابلیت لوریج کردن سرمایه بدون نیاز به وثیقه دیفای، و برای کسب سود از طریق ترید در صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) را ارائه می دهند. این پروسه بسیار سریع و موثر اتفاق می افتد و ریسک از دست دادن سرمایه در طی اجرا را از بین می برد. این یک نمونه از این دست حملات بود.

کسی که از Flash Loan استفاده می کند، می تواند از دارایی های وام گرفته، برای ریزش قیمت ها در کل بازار استفاده کند.‌ اطلاعات قیمت گذاری در صرافی ها، اغلب با اختلافات زیادی همراه هستند؛ این قضیه، فرصت آربیتراژ را به وجود می آورد. سرعت وام های فلش بسیار زیاد است؛ زیرا وام، ترید، تسویه و سودها، همه همزمان و در یک تراکنش انجام می شوند!

برخی افراد فکر می کنند که وام های سریع باعث ایجاد تورم می شوند؛ درست شبیه به بانک های مرکزی که میزان عرضه در گردش را کاهش می دهند و نرخ ها را تنظیم می کنند. “تورم اتفاق می افتد؛ اما رکود نیز اتفاق می افتد. دولت می تواند عرضه در گردش را در هر زمانی کاهش دهد و نرخ بهره را افزایش دهد.”

دلیل اعتقاد افراد به این که وام فلش می تواند باعث تورم و رکود شود، این است که زمانی که وام سریع اجرا می شود، سود ها از جای دیگری از زنجیره اتفاقات دریافت می شوند؛ اوراکل ها به راحتی فریب می خورند و توسعه دهندگان به دنبال ایده های جدید برای جمع آوری اطلاعات معتبر قیمتی می گردند.

اکنون، Flash Loan ها برای تعداد محدودی از توکن ها موجود است؛ اما شاید در بلند مدت، تمام دارایی هایی که بر روی اتریوم وجود دارند، برای وام های فلش در دسترس باشند.

حمله وام های فلش (Flash Loans) چگونه رخ می دهد؟

حمله وام فلش نوعی از حمله در فضای دیفای است که در آن دزد سایبری با گرفتن وام فلش (نوعی وام بدون نیاز به وثیقه) از یک پروتکل وام دهی، با استفاده از آن در کنار زنجیره ای دیگر از اعمال، سعی در تغییر بازار به نفع خود می کند. چنین حملاتی می تواند تنها در طی چند ثانیه رخ دهند با وجود اینکه پای چندین پروتکل وام دهی در میان باشد.

حمله های وام های فلش (Flash Loans) چگونه کار می کنند؟

وام های فلش به کاربر اجازه می دهد تا بدون سرمایه، هرچقدر که می خواهد وام بگیرد. برای مثال، اگر بخواهید معادل ۷۰۰۰۰ دلار، اتر قرض بگیرید، یک پروتکل وام دهی به شکل آنی آن را به شما می دهد اما این بدین معنی نیست که این مبلغ متعلق به شماست. شما باید با این دارایی کاری کنید تا شاید بتوانید ماحصلی کسب کنید و علاوه بر پرداخت اصل وام، سود کسب کنید.

برای اینکه چنین چیزی محقق شود، نیاز است که فرایند بسیار سریع انجام شود و قرض در زمان معین به پروتکل پرداخت شود در غیر این صورت تراکنش به حالت اولیه باز می گردد. تنها دلیلی که وام دهنده غیرمتمرکز از شما ضمانت طلب نمی کند این است که فرایند دریافت و پرداخت وام توسط  قرادادهای هوشمند در بلاکچین کنترل و اجرا می شود. رمز موفقیت مهاجمان وام فلش در پیدا کردن راه هایی برای دستکاری بازار در عین پایبندی به قوانین است.

چرا حمله های وام فلش در دیفای رایج هستند؟

وام های فلش کم ریسک، کم هزینه و پر‌سود هستند و این مساله آن را به هدفی جذاب برای تبهکاران تبدیل می کند.

  • وام های فلش ارزانند

بر خلاف حمله ۵۱ درصدی که احتیاج به منابع عظیمی برای انجام دارد، حمله وام فلش تنها به سه چیز احتیاج دارد: یک دستگاه رایانه، یک ارتباط اینترنت و مهم تر از همه، ذکاوت. هکرها باید نقشه حمله را به دقت بچینند اما مرحله اجرا تنها چند دقیقه طول می کشد. در نتیجه حتی از نظر هزینه زمان هم جذابیت ویژه ای دارد.

  • وام های فلش کم ریسک هستند

انجام هر فعالیت مجرمانه با خود ریسک و خطر به همراه دارد اما تصور کنید بتوانید از بانکی سرقت کنید بدون اینکه لازم باشد در بانک حضور داشته باشید. تجربه های سال های گذشته به خوبی ثابت کرده است که چقدر آسان می توان پس از دزدی از پروتکل های دیفای، قسر در رفت.

در واقع، تاکنون هیچکس در جرایم مربوط به وام های سریع دستگیر نشده است. این به خاطر ذات شبکه های بدون نیاز به اجازه و ابزارهای در دسترس برای پاک کردن ردپای هویت همانند تورنادو کش (Tornado Cash) و سهولت استفاده از آن است.

در انتها

فلش لون یا Flash Loans گونه‌ جدیدی از ارائه وام در حوزه امور مالی غیر متمرکز (DeFi) است. این وام که با فارسی وام سریع، وام لحظه ای و وام بدون وثیقه ترجمه شده به کمک قرارداد های هوشمند ایجاد شده و بستری را فراهم کرده تا افراد بدون نیاز به وثیقه، تا میلیون ها دلار وام دریافت کرده تا بتوانند از حوزه دیفای کسب سود کنند.

وام فلش یا Flash Loan برای افرادی مناسب است که امکان فراهم کردن وثیقه برای دریافت وام کریپتویی ندارند و در همین حال، نیاز دارند بدون سپری کردن زمان زیاد وام دریافت کنند. مفهوم وام فلش یکی از مفاهیم نسبتا جدید و تخصصی حوزه کریپتو است. بسیاری از فعالان حوزه کریپتو در حال حاضر از فلش لون برای کسب درآمد و همچنین ایجاد امنیت مالی در برابر خطرات لیکوئید شدن استفاده می کنند. اما بازیگران بد نیز در این بازار حضور دارند و با استفاده از فلش لون دنبال پیدا کردن حفره های امنیتی در قرارداد هوشمند و تخلیه مالی آن هستند.

بلاکتوپیا

رشد ۱۰۰ برابری درآمد دپین (DePIN) در سال ۲۰۲۴! گزارش مساری (Messari)

شرکت اطلاعات بلاکچین مساری، تعداد پروژه‌های فعال دپین در سال گذشته تقریباً ۲ برابر شده است. توکن‌های DePIN اکنون ۵٪ از مارکت‌ کپ بازار ارزهای دیجیتال را تشکیل می‌دهند. روزانه بیش از ۱۳ میلیون دستگاه در سراسر جهان در عملیات DePIN مشارکت دارند.

منتشر شده

در

رشد ۱۰۰ برابری درآمد دپین (DePIN) در سال ۲۰۲۴! گزارش مساری (Messari)

درآمد پروژه‌های دپین (DePIN) شبکه زیرساخت فیزیکی غیرمتمرکز، در سال ۲۰۲۴ به‌طور انفجاری رشد کرده و به بیش از ۵۰۰ میلیون دلار رسیده؛ یعنی نسبت به سال ۲۰۲۲ حدوداً ۱۰۰ برابر شده است. این آمار، بر اساس یک گزارش از شرکت تحقیقاتی مساری (Messari) منتشر شده است.

بیشترین درآمد‌های دپین مربوط به پروژه‌های مبتنی بر هوش مصنوعی (AI) است و پروژه‌های آفچین (Off-chain)، در رتبه بعد از آن‌ها قرار می‌گیرد. این روند، تغییر بزرگی را نسبت به ۲ سال گذشته به نمایش می‌گذارد؛ یعنی زمانی که تقریباً تمام درآمدهای دپین از پروژه‌های آنچین (On-Chain) تامین می‌شده است.

رشد چشمگیر صنعت DePIN

شرکت اطلاعات بلاکچین مساری در گزارش جامع خود، به نکات جدیدی در صنعت دپین اشاره کرده است.

بر اساس این گزارش، تعداد پروژه‌های فعال دپین در سال گذشته تقریباً ۲ برابر شده است. توکن‌های DePIN اکنون ۵٪ از مارکت‌ کپ بازار ارزهای دیجیتال را تشکیل می‌دهند. روزانه بیش از ۱۳ میلیون دستگاه در سراسر جهان در عملیات DePIN مشارکت دارند.

در سال ۲۰۲۴، ۲۰ پروژه دپین بیش از ۱۰۰,۰۰۰ نود فعال داشتند و پنج مورد از آن‌ها توانستند از مرز ۱ میلیون نود عبور کنند.

State of DePIN in 2024. Source: Messari
State of DePIN in 2024. Source: Messari

میزان سرمایه‌گذاری در این پروژه‌ها و به‌ویژه در مراحل ابتدایی (Seed Phases) آن افزایش یافته است. میزان سرمایه جمع‌آوری شده در مراحل Pre-Seed و Seed بیشتر از مراحل سری A بوده است. در بازارهای نقدشونده، ارزش‌گذاری‌ کاملاً رقیق‌شده (FDV) پایین در زمان لیست شدن، یکی از عوامل کلیدی سودآوری بالاست.

از میان ۲۲ توکن برتر بخش DePIN، تنها قیمت ۴ توکن از زمان عرضه اولیه کاهش یافته است. پروتکل ویرچوالز (Virtuals) رشد چشمگیری را تجربه کرده و از زمان عرضه اولیه خود، بیش از ۳۰,۰۰۰٪ افزایش یافته است. پروژه‌هایی مانند نیورال (NEURAL) و نود‌ ای‌آی (NodeAI) نیز بیش از ۲,۰۰۰٪ افزایش یافته‌اند.

DePIN Crypto Projects Returns since TGE. Source: Messari
DePIN Crypto Projects Returns since TGE. Source: Messari

بیشتر سرمایه‌ جذب شده در مراحل پایانی تامین مالی، عمدتاً به سمت چند پروژه برجسته جریان یافت. این پروژه‌هایی که توسط شرکت‌های بزرگ سرمایه‌گذاری حمایت شده‌اند معمولاً توکن‌هایی با ارزش ۵۰ تا ۱۰۰ برابر ارزش دفتری خود عرضه می‌کردند و اغلب به FDV‌ های چند میلیارد دلاری دست یافتند.

سطح مشارکت جامعه نقش مهمی در رشد این صنعت ایفا کرده است. در سال ۲۰۲۴ از طریق فروش نودها، تامین مالی جمعی و استخر‌های نقدینگی تحت مالکیت پروتکل‌ها، نزدیک به ۲۳۰ میلیون دلار جمع‌آوری شد.

در همین حال، سولانا (Solana) و بیس (Base) به عنوان پیشتازان در زیرساخت‌های شبکه و برنامه‌های متمرکز بر مصرف‌کننده ظاهر شده‌اند. طراحی خاص سولانا همچنان نوآوران حوزه DePIN را جذب می‌کند، در حالی که شبکه Base از برند شناخته‌شده صرافی CoinBase و دسترسی گسترده به کاربران بهره‌مند است.

به طور کلی، پروژه‌های DePIN با قدرت به سمت سال ۲۰۲۵ حرکت می‌کنند. پروژه Sui DePIN – که اولین لایه دپین در شبکه سویی (SUI) است – به‌تازگی عرضه اولیه در صرافی غیرمتمرکز (IDO) را اعلام کرده است.

در ماه دسامبر، Chirp بازی کیج (Kage) را به‌عنوان اولین بازی کسب درآمدی (P2E) شبکه سویی راه‌اندازی کرده است. بازی کیج از ترکیب گیمینگ و ابزار‌های اینترنت اشیا (IoT) طراحی شده و با الهام از بازی پوکمون گو (Pokémon Go) هدایایی را در قالب دارایی‌های دیجیتال به بازیکنان ارائه می‌دهد.

ادامه مطلب

بلاکتوپیا

۵ کاربرد مهم میم‌ کوین‌های (Memecoins) بی‌فایده‌!

میم‌ کوین‌ها (Memecoins)، علیرغم ماهیت به‌ظاهر بی‌هدف، کاربردهای شگفت‌انگیزی را در حوزه‌های مختلف از جمله دور زدن مقررات اوراق بهادار، تأمین مالی پروژه‌های خیریه و توسعه ایجنت‌های هوش مصنوعی به نمایش گذاشته‌اند!

منتشر شده

در

۵ کاربرد مهم میم‌ کوین‌های (Memecoins) بی‌فایده‌!

میم‌ کوین‌ها (Memecoins)، ذات ناب کریپتو را به نمایش می‌گذارند؛ ترندهای اجتماعی، طنز کنایه‌آمیز و وسوسه‌ سودهای هنگفت، همه در قالب توکنی که عملاً هیچ کاربردی ندارد. این پدیده شاید برای وارن بافت جذابیتی نداشته باشد، اما برای طیف وسیعی از مردم عادی که به دنبال سرگرمی، حس تعلق به یک جامعه و بلیط بخت‌آزمایی برای خروج از زندگی یکنواخت خود هستند، جذابیت دارد.

آیا میم‌ کوین‌ها واقعاً بی‌فایده‌اند؟ بررسی ۵ کاربرد مهم این توکن‌ها

دنی یانگ (Danny Yang)، بنیان‌گذارآنچین مانکی (OnChainMonkey)، با اشاره به بازدهی خیره‌کننده میم‌کوین‌ها در مقایسه با سایر معیارها، می‌گوید:

“میم، آلفاست.”

میم‌کوین‌ها، فرآیند سرمایه‌گذاری را به یک بازی تبدیل می‌کنند؛ چرا که سرمایه‌گذاران برای دنبال کردن روندهای ناملموس از نتایج انتخابات هجوم می‌آورند یا سوار بر موج آخرین توکن ضرب شده (Minted)، می‌شوند. پدیده‌ای که بسیار یادآور فضای فورچان (4Chan) است. فورچان یک انجمن اینترنتی مشهور بوده که به داشتن محتوای خاص، طنزهای تند، میم‌های اینترنتی و گاهی محتوای بحث‌برانگیز یا غیرعادی شهرت دارد.

ساختن جوامع، پیوندهای اجتماعی و سرگرمی، همگی بخشی از جذابیت میم‌کوین‌ها هستند. یانگ می‌گوید:

“انسان‌ها موجوداتی اجتماعی بوده و میم‌ها درباره افرادی هستند که در یک چیز مشترک، سرگرمی پیدا می‌کنند.”

خود میم بی‌ربط است. این یک بازی اجتماعی بوده که به تعداد زیادی بازیکن نیاز دارد تا میم را بر اساس تعداد افرادی که ممکن است بخواهند آن بازی را انجام دهند، قضاوت کنند.

اما جدا از سرگرمی و شانس کسب درآمد، کاربرد واقعی برای میم‌کوین‌های بی‌فایده چیست؟

۱- دور زدن قوانین اوراق بهادار ایالات متحده

اول از همه، باید مسئله‌ای را روشن کنیم؛ بی‌فایده بودن میم‌کوین‌ها خود یک کاربرد خاص است. آن ها به راحتی قوانین اوراق بهادار ایالات متحده را که باعث توقف عرضه اولیه کوین (ICO) شد، دور می‌زنند. علاوه بر این، میم‌کوین‌ها تحت پوشش اختیارات پیشنهادی کمیسیون اوراق بهادار و سرمایه‌گذاری استرالیا قرار نمی‌گیرند. چطور ممکن است؟ چون آن ها هیچ کارکرد مشخصی ندارند.

کریس دیکسون (Chris Dixon)، شریک مدیریتی a16z، می‌نویسد:

“در واقع، عرضه یک میم‌کوین بدون هیچ کاربردی، ایمن‌تر از راه‌اندازی یک توکن کاربردی مفید است.”

قانون اوراق بهادار ایالات متحده بر آزمون هاوی (Howey) برای تعیین اینکه چه چیزی یک قرارداد سرمایه‌گذاری را تشکیل می‌دهد، تمرکز دارد. میم‌کوین‌ها که چیزی بیش از یک ایده را نشان نمی‌دهند و هیچ بازدهی ناشی از تلاش دیگران را وعده نمی‌دهند، تحت پوشش این آزمون قرار نمی‌گیرند. همین موضع دوستانه نهادهای قانون‌گذار باعث شده است که میم‌کوین‌ها در دوران جنگ بزرگ کریپتو (۲۰۲۲-۲۰۲۴) مانند ویروس گسترش یابند.

میم‌کوین‌ها در سال ۲۰۲۴ به بزرگترین روایت کریپتو تبدیل شدند و ۱۴.۳٪ از سهم بازار در وب سایت کوین گکو (CoinGecko) را در سه‌ماهه دوم به خود اختصاص دادند. آیا با روی کار آمدن دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهور و انتصاب پال اتکینز (Paul Atkins) به عنوان رئیس جدید SEC و احتمالاً اجازه جمع‌آوری مجدد سرمایه از طریق طرح‌هایی مانند پیشنهاد «بندر امن» هستر پیرس (Hester Peirce) در سال ۲۰۲۰، شاهد محو شدن میم‌کوین‌ها خواهیم بود؟ مشخص نیست.

۲- گمانه‌زنی در مورد سیاست

در دنیای امروز که کاربران از فناوری برای ایجاد پیوندهای اجتماعی که قبلا به صورت حضوری تجربه می‌کردند، استفاده می‌کنند، میم‌کوین‌ها به افراد اجازه می‌دهند تا در روحیه سیاسی زمانه سهیم باشند و آن را به تصویر بکشند. میم‌کوین‌ها در حمایت و مخالفت با هر دو نامزد انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده ایجاد شده‌اند.

خاویر میلی (Javier Milei)، رئیس جمهور لیبرتارین آرژانتین نیز یک میم‌کوین به اصلاحات خود اختصاص داده است. کاربرد اجتماعی میم در امکان بیان دیدگاه‌های سیاسی از طریق کمک‌های مالی را می‌توان مشابه تلاش‌های ارسال پیامک برای کمک مالی که توسط کمپین‌های بزرگ اجرا می‌شود، در نظر گرفت.

Memecoins are for everyone, even Gary Gensler. (X)
Memecoins are for everyone, even Gary Gensler. (X)

با این حال، دنیل درشر (Daniel Drescher)، معاون توسعه کسب‌وکار Sal’Ad Labs (یک آژانس استخدام اینفلوئنسر)، معتقد است تعامل یا سودمندی اجتماعی میم‌کوین‌ها را باید به عنوان به تصویر کشیدن «روحیه زمانه» درک کرد. او می‌گوید که ایلان ماسک، نمونه بارز این موضوع است.

وی اظهار داشت:

“چگونه دوج کوین (Dogecoin) در قلمروی نامشخص نسل سوم وب (WEB3.0) به استاندارد طلا تبدیل شد؟ شاید چون قدرتمندترین اینفلوئنسر تاریخ، ثروتمندترین مرد شکست ناپذیر جهان یعنی ایلان ماسک را دارد. او الهام‌بخش شخصیت مرد آهنی (Iron Man) است. برای علاقه‌مندان به آثار آین رند (Ayn Rand)، او همچون شخصیت خداگونه جان گالت (John Galt) است که موتوری اختراع کرد تا نیروی کافی برای روشنایی کل جهان فراهم کند.”

درشر میم‌کوین‌ها را «برند کوین» می‌نامد و معتقد است آن ها برای قدرتمند شدن، به یک اینفلوئنسر یا یک شخصیت کاریزماتیک نیاز دارند. به گفته او، تمام میم‌کوین‌های موفق «طرفداران دوآتشه‌ای دارند که با آن زندگی می‌کنند و می‌میرند. این انگیزه‌بخش آن هاست».

این قیاس با روحیه زمانه همخوانی دارد. برای مثال، میم‌های کامالا هریس زمانی افزایش یافتند که جو بایدن، نامزد ریاست‌جمهوری وقت، روی پله‌ها زمین خورد و کمی بعد توسط حزب دموکرات از فهرست نامزدی ریاست جمهوری حذف شد.

Political memecoins poll well. (CoinMarketCap)
Political memecoins poll well. (CoinMarketCap)

۳- اسب‌های تروجان خیریه

میم‌کوین‌ها می‌توانند به عنوان ابزاری برای تامین مالی پروژه‌های معنادارتر، مانند جمع‌آوری پول برای خیریه، راه‌اندازی یک پلتفرم مانند مادرلند (Motherland) ایگی آزلیا (Iggy Azalea)، یا راه‌اندازی یک صرافی مانند شیباسواپ (ShibaSwap) مورد استفاده قرار گیرند.

ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin)، خالق اتریوم (Ethereum) و فردی که به دلیل اهدای میم‌کوین به خیریه شناخته شده است، می‌نویسد:

“در میان کوین‌های جالب توجهی که من دیده‌ام، کوین‌هایی هستند که بخش بزرگی از عرضه توکن (یا نوعی مکانیسم کارمزد مداوم) به نوعی خیریه اختصاص داده شده است. به نظر می‌رسد فرصتی برای تلاش برای ایجاد چیزی مثبت‌تر و ماندگارتر وجود دارد.”

میم‌کوین بنیاد نیرو (Neiro) در تلاش است تا با ترکیب سودمندی و پتانسیل سودآوری، به دوج کوین بعدی تبدیل شود. سوال این است که اسب تروجان کدام است؟ سودمندی خیریه یا پتانسیل سودآوری؟

این میم‌کوین، یک سگ شیبا اینوی نجات‌یافته است که توسط آتسوکو ساتو (Atsuko Sato)، صاحب کابوسو، دوج اصلی، نامگذاری شد.

Doge vs. Neiro. (X)
Doge vs. Neiro. (X)

بنیاد نیرو در تلاش است تا با جمع‌آوری پول، به پناهگاه‌های سگ و موسسات خیریه حامی سگ‌های شیبا اینو کمک کند. این نژاد سگ مستعد ابتلا به چندین مشکل شایع سلامتی، از جمله دیسپلازی مفصل ران، بیماری‌های چشمی مانند گلوکوم و آب مروارید و همچنین آتروفی پیشرونده شبکیه است.

اسلام‌دوج میلیونر (SlumDOGE Millionaire) پس از اینکه ۱۸۰,۰۰۰ دلار را به بیش از ۳ میلیون دلار در دوج تبدیل کرد که در مستند «This Not Financial Advice» نیز به تصویر کشیده شده است، به شهرت رسید. او اکنون چهره این کوین است و می‌گوید:

در حالی که محبوبیت روزافزون میم‌کوین‌ها شک و تردید زیادی را به همراه داشته است، بسیاری از منتقدان این واقعیت را نادیده می‌گیرند که برخی از این میم‌کوین‌ها دارای ماموریت‌های روشن و مثبتی هستند.

فراتر از طنز ویروسی، برخی از میم‌کوین‌ها از ابتکارات خیریه حمایت می‌کنند و در نتیجه، حمایت شدید جامعه را دارند. بهترین میم‌کوین‌ها با روایت‌های قوی که با نسل رو به رشدی از کاربران وب ۳ آگاه به مسائل اجتماعی طنین‌انداز می‌شود، حمایت شده و در عین حال پتانسیل عظیم دیفای (DeFi) را برای هدایت امور خیریه نشان می‌دهند.

۴- تامین مالی راه‌اندازی ایجنت هوش مصنوعی

ایجنت‌های هوش مصنوعی (AI agents) پتانسیل فوق‌العاده مفیدی دارند. یک ایجنت هوش مصنوعی را در نظر بگیرید که می‌تواند به طور خودکار سبد کریپتوی شما را دوباره متعادل سازد تا سود به طور خودکار به کوین‌های باکیفیت مانند بیت‌کوین (BTC)، اتر (ETH) و سولانا (SOL) منتقل شود. بنابراین، شما در نهایت یک کیف پر از ۹۰٪ شت‌کوین نخواهید داشت.

به نظر می‌رسد روزی، ایجنت‌های هوش مصنوعی ممکن است در واقع منجر به سازمان های خود مختار غیر متمرکز (DAO) مستقل شوند. اما در حال حاضر، آن ها به شدت روی معاملات رباتیک میم‌کوین متمرکز شده‌اند. ربات‌هایی مانند تروث ترمینال (Truth Terminal) با کاربران در پلتفرم‌هایی مانند X تعامل دارند، هیاهوی مصنوعی ایجاد کرده و برای مشارکت جامعه و خرید میم‌کوین‌ها تبلیغ می‌کنند.

Sometimes it’s hard to tell the difference between bots and humans. (X)
Sometimes it’s hard to tell the difference between bots and humans. (X)

فارت کوین (Fartcoin)، میم‌کوین الهام گرفته از هوش مصنوعی را در نظر بگیرید که با تکیه بر قانون کمدی تغییرناپذیر «هوای گرم بالا می‌رود» به ارزش بازار ۹۰۰ میلیون دلار رسیده است. این میم‌کوین به سرعت در حال رسیدن به یک میم‌کوین دیگر به نام GOAT است که تروث ترمینال برای آن تبلیغ می‌کند.

کل ایده ایجنت‌های هوش مصنوعی مستقل که میم‌کوین‌ها را راه‌اندازی می‌کنند، خود کمی میم است؛ زیرا بسیاری از «ایجنت‌های هوش مصنوعی» صرفا انسان‌هایی با لباس مبدل هستند و GOAT ساخته دست بشر است. با این حال، تعداد رو به رشد ایجنت‌های واقعی، پتانسیل این فناوری را برجسته می‌کند.

کالانتیا می (Calanthia Mei)، یکی از بنیان‌گذاران ماسا (Masa)، می‌گوید که بین «میم‌کوین‌های ایجنت هوش مصنوعی هوشمند و میم‌کوین‌های گنگ و مبهم» تمایز زیادی وجود دارد. می که قبلاً یکی از اعضای موسس بازوی سرمایه‌گذاری خطرپذیر پی‌پال بود، در مورد «هوشیاری میم‌کوین» صحبت می‌کند؛ منظور او تلاقی بین هوش مصنوعی و میم‌کوین‌ها است که ایجنت‌های هوش مصنوعی وظایفی مانند انجام تراکنش را انجام می‌دهند. وی اظهار داشت:

“فراتر از کسب درآمد، اثر جانبی میم‌کوین‌ها این است که فناوری را جذاب کنند. آن ها توجه را به فناوری‌هایی معطوف می‌کنند که فقط گروه کوچکی از مردم به آن ها اهمیت می‌دهند.”

Mei is convinced AI agents are an unstoppable use case for trading. (X)
Mei is convinced AI agents are an unstoppable use case for trading. (X)

میم‌کوین‌ها به تامین مالی و راه‌اندازی ایجنت‌ها در ویرچوالز پروتکل (Virtuals Protocol) کمک می‌کنند که از طریق آن ایجنت‌های هوش مصنوعی را می‌توان برای تعامل با طرح‌های توکنومیک برنامه‌ریزی کرد. همچنین، امکان ساخت، توکن‌سازی و دیپلوی ایجنت هوش مصنوعی بدون کد، همراه با طرح‌های پیچیده‌تر را فراهم می‌کند.

شرکت کالانتیا می، که یک شبکه غیرمتمرکز از داده‌کاوی‌هاست که داده‌های لحظه‌ای را برای تقویت ایجنت‌های هوش مصنوعی آگاه به موضوع با استفاده از تولید افزوده بازیابی (RAG) و اتکا به «هوش هیجانی» بر اساس درخواست‌های از پیش برنامه‌ریزی شده ارائه می‌دهد. او می‌گوید که ایجنت‌ها می‌توانند چیزهای جدیدی یاد بگیرند و خاطرات جدید لحظه‌ای به دست آورند.

بنابراین، در این زمینه، ایجنت‌های هوش مصنوعی مجهز به RAG به بازیابی پویای داده‌ها، هوش هیجانی و قابلیت‌های حافظه مجهز هستند که آن ها را از نظر زمینه‌ای آگاه و لحظه‌ای سازگار می‌کند.

می مطمئن است که میم‌ها پیوند تجربی بین هوش مصنوعی و کریپتو را تسریع خواهند کرد. از زمانی که داستان GOAT پدیدار شد، او در چند هفته گذشته «سه برابر درخواست‌های ورودی بیشتری برای توسعه ایجنت‌های هوش مصنوعی» دریافت کرده است.

۵- عرضه منصفانه توکن‌ها و جلوگیری از ضرر سرمایه‌گذاران خرد توسط سرمایه‌گذاران خطرپذیر

سال‌هاست که سرمایه‌گذاران خرد در حوزه کریپتو توسط سرمایه‌گذاران خطرپذیر (VC) متضرر می‌شوند. این سرمایه‌گذاران با ورود زودهنگام، بخش بزرگی از عرضه توکن‌ها را با قیمتی بسیار پایین‌تر از قیمت بازار خریداری می‌کنند. این امر منجر به ارزش کاملا رقیق شده (Fully Diluted Valuation) بسیار بالا می‌شود و با فروش توکن‌ها توسط سرمایه‌گذاران خطرپذیر، سرمایه‌گذاران خرد متضرر می‌شوند.

جای تعجب نیست که کاربران متضرر از توکنومیکس (Tokenomics) های ناعادلانه به سمت میم کوین‌ها روی آورده‌اند که می‌توانند به طور منصفانه عرضه شوند.

می از شرکت ماسا، می‌گوید:

“میم کوین‌ها برای برخی پروژه‌ها، منابع مالی مورد نیاز برای توسعه فناوری آن ها را فراهم می‌کنند و از بازارهای سرد VC و طنین‌اندازهای وب ۳ فرار می‌کنند.”

مورات محمودوف (Murad Mahmudov)، در سخنرانی معروف خود با عنوان «ابرچرخه» در Token2049، استدلال کرد که میم کوین‌های کاملاً آزاد شده به این معنی هستند که میم توکنیزه شده، خود محصول واقعی است. در این حالت، هیچ VC و هیچ دوره قفل‌شدگی وجود ندارد. عدم توانایی در ارزش‌گذاری دارایی، به دلیل نداشتن درآمد، به یک مزیت تبدیل می‌شود.

ژن یو یونگ (Zhen Yu Yong)، مدیر عامل وب ۳ آت (Web3Auth)، یک شرکت کیف پول که کیف پول‌هایی برای تراست ولت و بسیاری از شرکت‌های Fortune 500 ساخته است و ۲۰ میلیون کاربر ماهانه از فناوری آن استفاده می‌کنند، می‌گوید:

“در نهایت، میم کوین‌ها برای نوع جدیدی از ابزار تأمین مالی مفید هستند.”

مطمئناً، اکثر میم کوین‌ها شکست می‌خورند. اما اکنون، می‌توانید یک پروژه توکنیزه شده را بدون بازارساز و بدون VC و معاملات پشت پرده سهام، راه‌اندازی کنید که شانس موفقیت داشته باشد.

این عدم حضور VCها در پشتوانه اکثر میم کوین‌ها، به وضوح بخشی از جذابیت آن برای سرمایه‌گذاران خرد است. افرادی که بیت کوین را در سال ۲۰۱۰ یا اتریوم یا هر یک از کوین‌های اصلی دیگر را از دست داده‌اند، می‌توانند بدون دخالت VCها در مرحله پیش فروش، فوراً ثروتمند شوند. این یک تز سرمایه‌گذاری ایدئولوژیک و رویای یک کاربر خطرپذیر (Degen) است.

به طور خلاصه، میم کوین‌ها مانند یک نسخه کارتونی از ICO هستند؛ بدون این تظاهر که کسی ممکن است سعی کند در آینده یک محصول را بسازد و راه‌اندازی کند.

The most accurate meme created during the ICO era. (LinkedIn)
The most accurate meme created during the ICO era. (LinkedIn)

در انتها

میم‌کوین‌ها نوعی ارز دیجیتال هستند که معمولاً بر اساس یک میم یا جوک اینترنتی ایجاد می‌شوند و اغلب فاقد پشتوانه یا کاربرد خاصی هستند. سرمایه‌گذاری در میم‌کوین‌ها به دلیل نوسانات شدید قیمت و عدم پشتوانه قوی، بسیار خطرناک است.

با وجود ماهیت طنزآمیز، میم‌کوین‌ها، پدیده‌های جذابی در دنیای کریپتو هستند که با وجود ماهیت به ظاهر بی‌هدف، کاربردهای شگفت‌انگیزی از خود نشان داده‌اند. این توکن‌ها نه تنها ابزاری برای دور زدن مقررات اوراق بهادار و تأمین مالی پروژه‌های خیریه هستند، بلکه در توسعه ایجنت‌های هوش مصنوعی و عرضه منصفانه توکن‌ها نیز نقش مهمی ایفا می‌کنند. با توجه به رشد روزافزون میم‌کوین‌ها و کاربردهای گسترده آنها، به نظر می‌رسد میم کوین‌ها به عنوان بخشی جدایی‌ناپذیر از آینده دنیای کریپتو باقی خواهند ماند.

ادامه مطلب
تبلیغات
آموزش1 هفته پیش

تفاوت بازار اسپات و فیوچرز در فارکس چیست؟

رشد ۱۰۰ برابری درآمد دپین (DePIN) در سال ۲۰۲۴! گزارش مساری (Messari)
بلاکتوپیا1 هفته پیش

رشد ۱۰۰ برابری درآمد دپین (DePIN) در سال ۲۰۲۴! گزارش مساری (Messari)

۵ کاربرد مهم میم‌ کوین‌های (Memecoins) بی‌فایده‌!
بلاکتوپیا1 هفته پیش

۵ کاربرد مهم میم‌ کوین‌های (Memecoins) بی‌فایده‌!

بلاکتوپیا3 هفته پیش

چالش‌های تتر با قوانین MiCA و کاهش ۲ میلیارد دلاری ارزش بازار USDT

بلاکتوپیا3 هفته پیش

حجم معاملات صرافی‌های غیرمتمرکز در ماه دسامبر به $۴۶۲ میلیارد دلار رسید

آدام بک: محاسبات کوانتومی در آینده بلاکچین بیت کوین را تقویت خواهند کرد
بلاکتوپیا4 هفته پیش

آدام بک: محاسبات کوانتومی در آینده بلاکچین بیت کوین را تقویت خواهند کرد

۵ تفاوت کلیدی در عادت‌های کاری افراد ثروتمند و فقیر
بلاکتوپیا2 ماه پیش

۵ تفاوت کلیدی در عادت‌های کاری افراد ثروتمند و فقیر

شبکه سلستیا (Celestia) و کوین TIA
بلاکتوپیا2 ماه پیش

شبکه سلستیا (Celestia) و کوین TIA

اپن اینترست (Open Interest) چیست؟
آموزش2 ماه پیش

اپن اینترست (Open Interest) در بازار رمز ارزها چیست؟

رله (Relayer) چیست و چه کاربردی دارد؟
آموزش2 ماه پیش

رله (Relayer) چیست و چه کاربردی دارد؟

معرفی و خلاصه کتاب دید اقتصادی (Economy Grows) از پیتر شیف (Peter Schiff)
معرفی و خلاصه کتاب2 ماه پیش

معرفی و خلاصه کتاب دید اقتصادی (Economy Grows) از پیتر شیف (Peter Schiff)

۷۶٪ میم کوین‌های تبلیغ‌شده توسط اینفلوئنسرها بی‌ارزش می‌شوند
بلاکتوپیا2 ماه پیش

۷۶٪ میم کوین‌های تبلیغ‌شده توسط اینفلوئنسرها بی‌ارزش می‌شوند!

برترین ها