آموزش
زنجیره بلوکی، بلاکچین (Blockchain) چیست؟ همه چیز درباره فناوری بلاکچین
زنجیره بلوکی، بلاکچین (Blockchain) سیستمی برای ثبت و ضبط داده ها به حساب می آید. این داده ها می توانند برای نمونه تراکنش های بانکی باشند یا اسناد مالکیت، قرارها، پیام های شخصی یا دیگر اطلاعات. ویژگی بلاکچین این است که کار ذخیره این داده ها بدون وجود یک مدیر و صاحب اختیار مرکزی امکانپذیر است و نمی توان با تخریب یک نقطه مرکزی داده های ذخیره شده را تحریف یا نابود کرد. معروف ترین کاربرد بلاکچین، بیت کوین است.
مفهوم بلاکچین (Blockchain) با داغ تر شدن بازار رمز ارزها بیشتر بر سر زبان ها افتاد. اگرچه بلاکچین لزوما به رمزارزها ارتباطی ندارد، اما بزرگترین رمزارزها همچون بیت کوین و اتریوم از تکنولوژی بلاکچین استفاده می کنند. بلاکچین را می توان به شکلی ساده، راهی برای ثبت و ذخیره اطلاعات به شکل گسترده و توزیع شده دانست. بلاکچین از رمزنگاری به منظور ایجاد امنیت در تبادلات استفاده می کند. مرکز داده ای که بلاکچین ها در آن قرار دارند کاملا غیر متمرکز بوده و در سراسر جهان پخش هستند.
بلاکچین (Blockchain) چیست؟
بلاکچین یک نوع دیتابیس (Database) یا پایگاه داده است.دیتابیس نیز مجموعه ای از اطلاعات است که به صورت الکترونیکی در یک سیستم کامپیوتری ذخیره شده است؛ اما بلاکچین دیتا و اطلاعات را به روش جدیدی ذخیره می کند. در واقع یکی از اصلی ترین وجوه تفاوت بلاکچین با سایر دیتابیس ها در ساختار ذخیره اطلاعات در آن است.
یک زنجیره بلوکی اطلاعات را به صورت گروهی، جمع آوری می کند که به آن Blocks یا بلوک ها گفته می شود که مجموعه ای از اطلاعات را در خود جای داده است. این بلوک ها ظرفیت محدودی دارند و مقدار معینی اطلاعات را می توانند ذخیره کنند. هنگامی که ظرفیت یک بلوک تکمیل شد و آن بلوک پر شد، به بلوک پر شده قبلی اضافه می شود و به این شکل زنجیره ای از بلوک های حاوی اطلاعات را ایجاد می کند که به آن بلاکچین (Blockchain) یا زنجیره بلوکی می گویند.
Blockchain از دو کلمه بلاک (Block) و چین (Chain) تشکیل شده است که به معنی زنجیره بلاک یا زنجیره بلوک است؛ اما چرا این نام را برای این تکنولوژی انتخاب کردند؟ اطلاعات در فناوری بلاک چین داخل یک سری بلاک هایی قرار می گیرند که این بلاک ها زنجیره وار به یکدیگر متصل هستند از این رو این تکنولوژی بلاکچین نامگذاری شده است، درست مطابق با نوع کارکردی که این تکنولوژی دارد.
بلاکچین به زبان ساده یک دفتر کل توزیع شده (DLT) یا دیتابیس غیرقابل تغییری است که اطلاعات را ذخیره می کند.
در عصر تکنولوژی، دیتا و اطلاعات حرف اول را می زنند و روزانه انبوهی از داده ها و اطلاعات در دنیای تکنولوژی تولید می شود. اما نگهداری، ثبت و استفاده درست از این اطلاعات است که بشر را به سمت پیشرفت و آسایش سوق می دهد؛ فناوری بلاکچین که از آن به عنوان بزرگترین اختراع بشر بعد از اینترنت یاد می شود، نقشی بزرگ در این راه ایفا می کند. تکنولوژی بلاکچین با ظرفیت های خود نشان داده که قصد کمک به هرچه سریعتر پیمودن این راه را دارد.
تاریخچه بلاکچین (Blockchain History)
شاید یک از دلایلی که اکثرا بیت کوین (Bitcoin) را با بلاکچین یکی می دانند این باشد که تکنولوژی بلاکچین برای اولین بار در سال ۲۰۰۹ در کد برنامه ویسی بیت کوین معرفی شد. پس از آن علاوه بر بیت کوین، رمز ارزهای دیگری توانستند از این فناوری استفاده کنند و کوین خود را راه اندازی کنند، بعدها با شناخت بیشتر و بهتر نسبت به این تکنولوژی، متخصصان دریافتند که تنها استفاده و کاربرد بلاکچین ارزهای دیجیتالی نیست؛ بلکه این تکنولوژی کاربردهای فراوان دیگری دارد. در نتیجه می توان در زمینه های مختلف از آن استفاده کرد. در حال حاضر بلاک چین هایی با کاربردهای متفاوت در حال به کارگیری هستند که هر کدام از آن ها متناسب با ویژگی هایشان، استفاده های متفاوتی دارند.
بلاکچین چگونه کار می کند؟
احتمالا اگر با دنیای کامپیوتر و فناوری اطلاعات آشنا باشید، واژه پایگاه داده (Datebase) به گوشتان خورده است. اگر بخواهیم ساده بگوییم پایگاه داده، فضایی است برای ذخیره اطلاعات که طبیعتا این پایگاه داده توسط یک فرد یا مرکزیت، ایجاد و کنترل می شود. فناوری بلاکچین را می توان شبکه ای در نظر گرفت که کارکردی مانند پایگاه داده دارد اما مرکزیت خاصی ندارد و توسط نهاد یا ارگانی کنترل نمی شود، اطلاعاتی که در بلاکچین (Blockchain) ذخیره می شوند یک سری تفاوت هایی با اطلاعات ذخیره شده در پایگاه داده ها دارد.
در بلاکچین تمامی اطلاعات ثبت شده بین تمام اعضای شبکه به اشتراک گذاشته می شود و نکته جالب اینجاست که این اطلاعات به هیچ عنوان قابل تغییر یا حذف نیستند.
اطلاعات در بلاکچین داخل یک سری بلاک ها ذخیره می شوند. این اطلاعات می توانند هر چیزی باشند و تنها در تراکنش ها خلاصه نمی شوند. هر بلاک، علاوه بر اطلاعاتی که درون آن ذخیره می شود، دارای (هش – Hash) به صورت مجموعه ای از کاراکتر‌ها است که برای ساخت آن از الگوریتم های خاصی استفاده می شود. هر بلاک با توجه به اطلاعاتی که درون آن قرار دارد، هش مربوط به خودش را دارد و این هش به نوعی نماد اطلاعات درون آن بلاک هستند. جالب اینجاست حتی اگر بخش بسیار کوچکی از اطلاعات تغییر کند یا حذف شود، هش به طور کلی عوض می شود. حتی هش بلاک های دیگر هم عوض می شود! چرا؟ چون هر بلاک علاوه بر هش خودش، هش بلاک قبلی را نیز ذخیره می کند؛ بنابراین از این جهت است که به آن زنجیره بلاک ها می گویند.
خب حالا که فهمیدیم بلاکچین چیست، این سوال پیش می آید که یعنی کسی نمی تواند محتویات یک بلاک را تغییر دهد؟ بله، می تواند اما این تغییر از چشم اعضای شبکه دور نمی ماند و تمام شبکه باید این تغییر را تایید کنند؛ در غیر اینصورت هیچ اعتباری ندارد و تغییرات اعمال نمی شود. پس این دیدگاه که اطلاعات در بلاکچین غیرقابل تغییر است، درست نیست.
فرض کنید فردی یک فایل موسیقی را در یک بلاکچین قرار داده و در آن ذخیره کند؛ بنابراین همه اعضای شبکه نسخه ای از آن را دارند. حتی اگر خود فرد فایل موسیقی را حذف کند یا تغییر دهد، بقیه اعضای شبکه این اتفاق را نمی پذیرند؛ زیرا کپی نسخه اصلی آن فایل موسیقی را دارند. برای حذف این فایل راهی نیست جز اینکه کامپیوتر‌های اعضای شبکه را گرفته و آن فایل را حذف کند که عملا چنین اتفاقی امکانپذیر نیست.
ویژگی های بلاکچین (Blockchain)
در ادامه به ویژگی های منحصر به فرد تکنولوژی بلاکچین اشاره خواهیم کرد.
اطلاعات در بلاک چین رمزنگاری شده و سپس ذخیره می شوند، که این امر باعث افزایش امنیت اطلاعات می شود. مسائل مربوط به هش که بیان کردیم نیز در جهت افزایش امنیت است.
نکته قابل توجه دیگر در بلاکچین این است که اطلاعات برای همه اعضای آن قابل مشاهده است، بنابراین شفافیت در اوج خود قرار دارد (البته در بلاکچین های عمومی و به طور کلی برای اعضایی که مجوز تایید و مشاهده تراکنش ها را دارند).
قابلیت جالب دیگر بلاکچین این است که اطلاعات در بلاک چین بدون تایید اکثریت قابل تغییر یا قابل حذف نیست. در بالا دلیل این امر را ذکر کردیم. یعنی اگر اطلاعاتی ثبت شود دیگر تمام است؛ همه اعضا می توانند آن را ببینند، قابل حذف یا تغییر نیست و از امنیت فوق العاده بالایی برخوردار است.
انواع بلاکچین (Types of blockchain)
بلاکچین ها به طور کلی به دو دسته بلاکچین های بدون نیاز به مجوز (Permissionless) و بلاکچین های بامجوز (Permissioned) تقسیم می شوند.
بلاکچین عمومی (Public Blockchain) در دسته بلاکچین های بدون نیاز به مجوز و بلاکچین های خصوصی (Private Blockchain) و بلاکچین های کنسرسیومی (Consortium Blockchain) در گروه بلاکچین های بامجوز قرار می گیرند. یک نوع از بلاکچین نیز با نام بلاکچین هیبریدی (Hybrid Blockchain) وجود دارد که برخی از ویژگی های بلاکچین بدون مجوز و برخی از ویژگی های بلاکچین بامجوز را دارد.
بلاکچین عمومی (Public Blockchain) به بلاکچینی گفته می شود که دسترسی به شبکه آن برای عموم آزاد است، کاملا غیرمتمرکز است و همه می توانند یکی از اعضای آن شوند. بلاکچین های عمومی این امکان را به همه نودها (گره ها) می دهند که از حقوق برابر برای دسترسی، ایجاد بلوک جدید و اعتبارسنجی در بلاکچین برخوردار باشند.
بلاکچین ها عمومی مانند بلاکچین بیت کوین (Bitcoin)، بلاکچین اتریوم (Ethereum) و سایر رمزارزها که بیشتر در پروژه رمزارزها به کار گرفته و برای استخراج و تبادل آن ها استفاده می شود.
بلاکچین خصوصی (Private Blockchain) که بعضی مواقع به آن بلاک چین مدیریت شده نیز می گویند، توسط سازمان ها و نهادهای مشخص کنترل می شوند. در این نوع بلاکچین ها قدرت یا گروه بالا دستی تصمیم می گیرند که چه کسانی نود یا اپراتور شبکه باشند. بلاکچین های خصوصی تا حدی غیرمتمرکز هستند؛ زیرا دسترسی عمومی به این بلاکچین ها محدود شده است.
برخی از نمونه های بلاکچین خصوصی شامل شبکه تبادل ارز مجازی کسب و کار به کسب و کار یا B2B ریپل (Ripple) و هایپرلجر می شود.
بلاک چین کنسرسیومی (Consortium Blockchain) جزء بلاکچین های بامجوز است. این بلاکچین ها برخلاف بلاکچین های خصوصی توسط گروهی از سازمان ها و نهادها اداره می شوند؛ بنابراین، بلاکچین های کنسرسیومی نسبت به بلاک چین های خصوصی از تمرکززدایی بیشتری برخوردار هستند و در نتیجه سطوح بالاتری از امنیت را به همراه دارند.
راه اندازی بلاکچین کنسرسیومی می تواند فرآیندی دشوار باشد، زیرا به همکاری بین تعداد زیادی از سازمان ها نیاز دارد. چالش های لجستیکی از جمله فراز و نشیب های این بلاکچین است.
برخی از اعضای زنجیره های تامین ممکن است فناوری لازم یا زیرساخت لازم برای پیاده سازی بلاکچین را نداشته باشند. گروهی نیز ممکن است تصمیم بگیرند، هزینه های اولیه برای دیجیتالی کردن داده های خود و اتصال به سایر اعضای زنجیره تامین هزینه بسیار سنگینی است.
بلاکچین هیبریدی (Hybrid Blockchain) توسط یک سازمان کنترل می شوند، اما دارای سطحی از نظارت هستند (مانند بلاک چین عمومی) که برای اعتبارسنجی تراکنش های خاص مورد نیاز است. نمونه ای از بلاکچین هیبریدی IBM Food Trust است که برای بهبود کارایی در کل زنجیره تامین مواد غذایی ایجاد شده است.
لایه های بلاکچین (Blockchain Layers)
ساختار بلاکچین براساس عملکرد به لایه داده، لایه شبکه، لایه اجماع، لایه قرارداد، لایه فعال سازی و لایه اپلیکیشن تقسیم می شود.
این شش لایه از نظر ساختاری جدایی ناپذیر هستند و با یکدیگر کارکرد بلاکچین را شکل می دهند. اما اگر بخواهیم بلاکچین ها را براساس اهداف و مقیاس پذیری تقسیم بندی کنیم، شش لایه نام برده را به ۴ لایه (صفر، یک، دو و سه) تقسیم می کنیم. لایه صفر به عنوان اینترنت بلاکچین ها، لایه یک (Layer 1) بلاکچین هایی که اسم آن ها را زیاد شنیده ایم، لایه دو (Layer 2) به منظور افزایش سرعت و مقیاس پذیری و لایه سه با نام برنامه های غیرمتمرکز (DApps) و رابط کاربری شناخته می شوند.
مکانیسم اجماع در بلاکچین (Proof in blockchain)
در بلاکچین همه اطلاعات و تراکنش ها روی یک دفتر کل توزیع شده ذخیره می شوند، بنابراین باید باید بر سر صحت اطلاعات (تراکنش ها) به توافق رسید. از آنجا که شبکه بلاکچین را اعضای آن زنده نگه می دارند و مدیریت می کنند؛ بنابراین تایید یک تراکنش به چند نفر محدود نمی شود، بلکه باید اعضای آن به اجماع برسند و توافقی جمعی بر سر درستی و صحت یک تراکنش صورت پذیرد.
اجماع اشکال مختلفی دارد که هر یک، شرایط به خصوصی را می طلبد. اجماع ناکاموتو (Nakamoto Consensus) که توسط ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto)، خالق ناشناس شبکه بیت کوین، پدید آمد، یکی از انواع اجماع های به کار رفته در بلاکچین هاست. این اجماع که پاسخی به مساله «ژنرال های بیزانس» با رویکرد گواه اثبات کار (PoW) صورت گرفته است، نیازمند تایید اکثریت شرکت کنندگان در شبکه (۵۱٪ از شرکت کنندگان) است.
از دیگر مکانیسم های اجماع رایج می توان به گواه اثبات سهام (PoS) اشاره کرد. شرکت کنندگان فعال شبکه با وثیقه گذاری کوین اصلی، به نوعی در موفقیت آتی شبکه سرمایه گذاری می کنند. این چنین احتمال خراب کاری کاهش می یابد؛ چرا که سرمایه فرد خاطی به راحتی ضبط یا اسلش می شود.
مکانیسم دیگر که بیشتر در شبکه های خصوصی یا نیازمند مجوز به کار می رود، گواه اثبات اعتبار (PoA) است. در این اجماع، موجودیتی مرکزی مسئول تشخیص صلاحیت شرکت کنندگان فعال شبکه است. معمولا در این نوع از اجماع، مجموعه بسته ای مکلف به رسیدگی به تراکنش و پردازش آن ها و تشکیل بلوک هستند.
مقیاس پذیری در بلاکچین (Blockchain scalability)
از آنجا که در دید عموم، بیت کوین و بلاکچین با یکدیگر گره خورده اند، محدودیت ها شبکه بیت کوین نیز به پای بلاک چین نوشته می شود. بیت کوین که با هدف ایجاد پولی «دیجیتال، غیرمتمرکز و همتا به همتا» به وجود آمد، نتوانست تمامی سه خاصیت «امنیت»، «عدم تمرکز» و «مقیاس پذیری» را که به سه گانه بلاکچین معروف است، تواما حفظ کند.
بلاکچین به مفهوم عام آن، در حفظ مقیاس پذیری ناتوان نیست، اما ایجاد بلاک چینی جهانی، عمومی، غیرمتمرکز و قابل دسترس برای اکثریت جمعیت جهان کاری در حال حاضر ناممکن است. مقیاس پذیری به توان پردازش تراکنش شبکه (به عنوان واحد اطلاعات) در واحد زمان گفته می شود. این عدد برای شبکه اصلی بیت کوین در حال حاضر ۷ تراکنش بر ثانیه است که تفاوت بسیاری با سیستم های پرداخت مالی سنتی و متمرکز همچون ویزا (Visa) دارد.
لازم به ذکر است که این مساله تنها مشکل شبکه بیت کوین نیست، تمامی بلاکچین هایی که به راستی به اصول امنیت و غیرمتمرکز بودن وفادار بوده اند، نتوانسته اند عملکردی قابل رقابت با سیستم های متمرکز از خود نشان دهند.
از این رو مساله «مقیاس پذیری» یکی از پاشنه های آشیل شبکه های بلاک چینی شناخته می شود و راهکارهای مختلفی (از جمله الگوریتم های اجماع متفاوت، پیدایش راهکارهای لایه دو همچون لایتنینگ و شاردینگ و غیره) برای رفع آن پیشنهاد و عملی شده است. پیش بینی می شود با همه گیری این راهکارها، مقیاس پذیری بلاکچین ها به حد قابل رقابتی با رقبای متمرکز خود برسد.
کاربردهای بلاکچین (Blockchain applications)
فناوری بلاکچین منحصر به بازار رمز ارزها نیست. همانطور که در تعریف این فناوری اشاره کردیم، بلاکچین بستری برای ذخیره اطلاعات به روشی مخصوصی به خود است. هرچند حوزه رمز ارزها به دلیل ارتباط با مباحث اقتصادی و مالی و مسائل سرمایه گذاری و کسب درآمد، بیشتر مورد توجه قرار گرفته است، اما بلاک چین کاربردهای بیشتری دارد. کاربردهای تکنولوژی بلاک چین چیست و از چه استفاده هایی می شود؟
برخی از افراد معتقدند که از کاربردهای فناوری بلاکچین، محافظت از حقوق افراد است. به عبارتی، می توان از فناوری بلاکچین به خوبی در محافظت از حق امتیاز و مبارزه با جعل داده ها استفاده کرد. به دلیل شفافیت و قابلیت ردیابی اطلاعات در شبکه های بلاکچین، می توان از آن در حفظ حقوق مادی و معنوی افراد در تولید اثر استفاده کرد.
بسیاری از شرکت هایی که به تولید و عرضه تلفن های همراه مشغولند، از بلاکچین در محصولات خود استفاده می کنند. شرکت سامسونگ در گوشی های سری جدید گلکسی خود از تکنولوژی بلاکچین استفاده کرده است.
یکی دیگر از کاربردهای بلاکچین در صنعت پزشکی است. در این حوزه حتی محصولاتی کاربردی عرضه شده که مورد استفاده قرار گرفته است. برای مثال، پلتفرم ClinTex با هدف رساندن منابع دارویی به بازار با قیمت رقابتی، به صورت مستقیم به افرادی که بیشترین نیاز را به آن ها دارند مورد استفاده قرار می گیرد. فرایند به اشتراک گذاری داده ها برای آزمایش های بالینی موجب ایمن سازی انتقال اطلاعات بلاکچین، فراگیری ماشین و پروتکل های هوش مصنوعی برای تجزیه و تحلیل پیش بینانه داده می شود.
از دیگر کاربردهای بلاکچین می توان به بهبود زنجیره تامین به ویژه در بخش غذایی اشاره کرد. می توان با ثبت اطلاعات مرسوله ها و اجزای مختلف زنجیره تامین کالاها و محصولات، از اصالت، شرایط نگهداری و صحت انتقال آن ها مطلع شد و کاستی ها و ناکارآمدی های این بخش را کاهش داد.
یکی از این نوع بلاکچین ها وی چین (Vechain) است. وی چین در تلاش است با ادغام اینترنت اشیا و بلاکچین، مدیریت زنجیره تامین را متحول کند. VeChain یک پلتفرم فعال بلاکچین است که برای ارتقاء فرآیند های مدیریت زنجیره تامین، طراحی شده است. مدیریت زنجیره تامین (Supply Chain Management)، مبارزه با جعل و تقلب و محدود کردن میزان تولید کربن بخشی جزئی از کاربردهای VeChainThor هستند.
چرا به بلاکچین نیاز داریم؟
یکی از مفاهیمی که بسیاری از کسب و کارها در حال تحقیق و توسعه درباره آن هستند، نسل سوم وب (Web 3.0) است. اگر بخواهیم خیلی مختصر و مفید به این مفهوم اشاره کنیم، باید بگوییم بیشتر اموری که در حال حاضر به صورت متمرکز وجود دارند و اداره می شوند، در آینده به حالت غیرمتمرکز درخواهند آمد. برای مثال در حال حاضر پلتفرم هایی مانند توییتر، اینستاگرام، مدیوم و غیره توان تسلط بر اطلاعات افراد و استفاده از آن را دارند؛ اما کارشناسان معتقدند که باید چنین پلتفرم هایی در فضای شفاف تر فعالیت کنند.
تکنولوژی بلاکچین ابزاریست که می تواند به محقق شدن این هدف کمک کند. امکان ذخیره و رصد اطلاعات، توزیع شده و غیرمتمرکز بودن، حذف واسطه ها و ویژگی های دیگر آن، بلاکچین را به یکی از گزینه های الزامی تبدیل کرده است.
شاید بسیاری از افراد با نام بلاکچین از زمان معرفی بیت کوین در سال ۲۰۰۹ شنیده و با آن آشنا شده باشند؛ اما پیشینه بلاکچین به قبل تر از داستان رمزارزها مربوط می شود. یکی از دیگر از پاسخ هایی که می توان به سوال “چرا به بلاکچین نیاز داریم؟”، همین اقتصادی دیجیتالی و توکن محور است. مراودات مالی، تسویه حساب ها و امور مالی سنتی را می توان با استفاده از تکنولوژی بلاکچین یا به طور کلی، دفتر کل توزیع شده به شکل غیرمتمرکز پیاده سازی کرد.
نقش بلاکچین در حوزه رمز ارزها (Cryptocurrencies)
شاید بتوان گفت بیشترین کاربرد فناوری بلاکچین تاکنون در حوزه رمز ارزها بوده است. بسیاری از پروژه ها برای ارائه بستری برای انتقال ارزش از بلاک چین استفاده می کنند. تمامی اطلاعات مربوط به یک دارایی دیجیتال در بلاکچین آن ذخیره می شود. برای مثال، بیت کوین از شبکه بلاکچین Bitcoin برای ذخیره اطلاعات کوین ها، تراکنش بین افراد، مالکیت هر رمز ارز و موارد دیگر استفاده می کند. بسیاری از رمز ارزهایی که بعد از بیت کوین معرفی شدند نیز از همین تکنولوژی استفاده می کنند. البته ارائه یک رمز ارز محدود به استفاده از بلاکچین نمی شود و می توان از طریق سایر فناوری ها نیز یک رمز ارز را ایجاد کرد. اما می توان گفت در حال حاضر بزرگترین و مطرح ترین رمز ارزهای جهان، از تکنولوژی بلاکچین استفاده می کنند.
آینده و بلاکچین
همانطور که می دانید فناوری بلاکچین به تازگی پا در عرصه تکنولوژی گذاشته است و همچنان در حال پیشرفت و تکامل است. با توجه به قابلیت هایی که تکنولوژی بلاکچین دارد می توان متصور شد که در آینده نقش بیشتری را در بُعد‌های مختلف زندگیمان ایفا کند. قابلیت هایی مانند تمرکز زدایی، شفافیت، امنیت، سرعت و غیره ویژگی هایی است که امروزه بسیار حائز اهمیت است.
آیا تا به حال فکر کرده اید که چرا رمز ارزها تا این حد محبوب شده اند؟ پاسخ بدیهی است؛ چون دیگر لازم نیست مردم دارایی های خود را در بانک ها نگهداری کنند و تمامی فعالیت های مالی مردم توسط خودشان انجام می شود. به نوعی می‌توان گفت واسطه حذف شده است. از طرفی، دیگر تعاملات سیاسی و اقتصادی روی دارایی های مردم تاثیر نمی گذارد، یا اگر بگذارد بسیار کم است. بعنوان مثال تحریم های مالی ابرقدرت ها دیگر در کاهش ارزش دارایی مردم تاثیر چندانی نخواهد داشت. تازه این تنها کاربرد بلاکچین در زمینه امور مالی است، در بسیاری دیگر از زمینه ها می توان از قابلیت های بلاکچین بهره برد. به نحوی که بسیاری معتقدند بلاکچین بزرگترین اختراع بشر پس از اینترنت است.
در انتها
بلاکچین (Blockchain) به زبان ساده پایگاهی برای ثبت و ضبط و دسترسی به داده‌‌ها به شکل غیرقابل تغییر و توزیع شده است. در بلاکچین تراکنش ها (یا هر نوع اطلاعات دیگر) در تناوب های زمانی مشخص گردآوری، دسته بندی، پردازش و تایید می شوند. این داده ها پس از تایید، هش شده و به اطلاعات پیشین افزوده می شوند. بنابراین بلاکچین شامل زنجیره‌ای از داده هاست که به هر یک از اجزای این زنجیر، یک بلوک (Block) گفته می شود. زبان برنامه نویسی در بلاکچین بسته به نوع شبکه می تواند متفاوت باشد. برای مثال برای کدنویسی در شبکه اتریوم، از زبان سالیدیتی (Solidity) استفاده می شود. همچنین زبان های راست (Rust)، گو (Go) و پایتون (Python) از دیگر گزینه های محبوب هستند.
بلاکچین بر دو حوزه رمزنگاری و سیستم های توزیع شده استوار است. اگر چه این دو حوزه دهه ها تحقیق و تجربه نظری و عملی را به خود دیده اند، اما شاید هیچ اتفاقی مانند پیدایش شبکه بیت کوین در سال ۲۰۰۹ نتوانست منجر به رشد و همه گیری آن ها شود. پس از بیت کوین، تلاش های زیادی برای استفاده از فناوری بلاکچین در دیگر حوزه ها و یا بهبود معایب این شبکه همچون مقیاس پذیری صورت گرفته است. کمی بیش از یک دهه پس از پیدایش بیت کوین، امروزه با گسترش ابزارهای فنی و زیرساخت های لازم، می توان به آسانی نوشتن چند خط کد، بلاکچین خصوصی خود را ایجاد کرد.
آموزش
متاتریدر ۵ (MetaTrader 5) نصب، راه اندازی و نحوه کار
متاتریدر (Meta Trader)، MT4 یا MT5، یک سکوی معامله الکترونیک است که به طور گسترده توسط سرویس های کارگزاری و معامله گران بازار فارکس، بازارهای آتی و سی اف دی استفاده می شود. این نرم افزار به وسیله شرکت MetaQuotes تهیه و در سال ۲۰۰۵ منتشر شد. متاتریدر به این دلیل محبوب شد که به کاربران اجازه نوشتن اسکریپت و ساخت ربات را می داد، این قابلیت باعث خودکارسازی معاملات و آسان سازی کار معامله گران می شد. از ژوئن ۲۰۱۶، نسخه چهارم این پلتفرم به همراه نسخه پنجم آن به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرد، نسخه های اول، دوم و سوم دیگر استفاده و پشتیبانی نمی شوند.
یکی از معروفترین نرم افزارهای معاملاتی دنیای فارکس، متاتریدر است. متاتریدر یکی از قدرتمندترین و همه فن حریف ترین نرم افزارهای ترید در کل دنیا به شمار می رود. تقریبا می توان گفت ۲۰ میلیون تریدر در کل دنیا از متاتریدر در بازار فارکس، رمز ارزها، سهام، شاخص ها، فلزات گران بها و… استفاده می کنند.
نسخه ای از این برنامه که در سال ۲۰۱۰ توسط شرکت روسی MetaQuotes ارایه شد متاتریدر ۵ است. در واقع متاتریدر ۵ بستری حرفه ای و مناسب برای ترید کردن در فارکس است. یک پلتفرم چند دارایی است که امکان تجارت فارکس، سهام و معاملات فیوچرز را فراهم می کند. ابزارهای برتر را برای تجزیه و تحلیل جامع قیمت، استفاده از برنامه های معاملاتی الگوریتمی (رباتهای معامله گر، مشاور متخصص) و تجارت کپی ارائه می دهد.
آخرین و بروزترین نسخه نرم افزار متاتریدر، یعنی متاتریدر ۵ (MT5) از ویژگی های منحصر به فردی برخوردار است. شما به عنوان یک تریدر حرفه ای باید نحوه کار با متاتریدر ۵ را بلد باشید تا تریدهای خود را به درستی ثبت و مدیریت کنید. در این مطلب از اینوستورنت، با آموزش متاتریدر ۵ از نحوه نصب تا معرفی منوها و اجرای معاملات، همراه شما هستیم.
پلتفرم معاملاتی متاتریدر ۵ چیست؟
متاتریدر ۵ آخرین نسخه از نرم افزار قدرتمند متاتریدر است که در سال ۲۰۱۰ توسط شرکت MetaQuotes رونمایی شد و پس از آن هر ساله برای آن آپدیت های گوناگونی منتشر می شود.
به طور کلی، متاتریدر را به جرات می توان بهترین نرم افزار معاملاتی فارکس و سهام در کل دنیا به شمار آورد که انقلابی بزرگ برای تمام معامله گران جهانی ایجاد کرد. این نرم افزار ترید فارکس، امکاناتی همچون ابزارهای پیشرفته مدیریت چارت، اندیکاتورهای قدرتمند با قابلیت شخصی سازی و یک محیط یکپارچه برای ایجاد تجربه لذت بخش ترید ایجاد کرد.
در پلتفرم معاملاتی متاتریدر ۵ شما می توانید همه دارایی های بازارهای جهانی مانند فارکس (Forex)، سهام، کالاها، فلزات گران بها، رمز ارزها (Cryptocurrencies)، سی اف دی ها (CFDs)، شاخص ها و… را معامله کنید. علاوه بر این، الگوریتم های قدرتمند این اپلیکیشن این امکان را به شما می دهد که استراتژی های خود را برنامه نویسی کنید تا تریدهای شما به صورت اتوماتیک یا الگوریتمی اجرا و بسته شوند. همچنین داده های عمیق متاتریدر ۵ از بازار به شما کمک می کند فضای بازاری که در آن ترید می کنید را به طور کامل درک کنید و تصمیمات صحیحی بگیرید.
آموزش متاتریدر ۵ با توجه به محیط کاری بسیار روان، ساده و کاربرپسند آن، کار راحتی است. شما می توانید با سرعت بسیار بالا معاملات خود را اجرا کنید یا ببندید و تقریبا هیچ تاخیری در اجرای این دستورات وجود ندارد. این ویژگی راندمان معاملاتی شما را در مقابل نرم افزارهای ترید دیگر به شدت بالا می برد.
MetaTrader 5 — Forex, Stocks
A powerful platform for Forex and Exchange markets
برخی از ویژگی های متاتریدر ۵
- پلتفرم چند دارایی متاتریدر ۵ از روش پوشش دهی پشتیبانی می کند، که امکان باز کردن موقعیت های متعدد از یک ابزار مالی مشابه، مخالف یا یک جهت را فراهم می کند. این ویژگی به طور گسترده در معاملات فارکس استفاده می شود.
- متاتریدر۵ همچنین از عمق بازار پیشرفته و سیستم شبکه ای پشتیبانی می کند که در بازارهای مبادله ای به کار گرفته شده است.
- عملیات معاملاتی را می توان از طریق ۲ نوع سفارش بازار، ۶ نوع سفارش در حال انتظار، ۲ دستور توقف و توقف پایانی انجام داد.
- ۳۸ اندیکاتور داخلی برای تجزیه و تحلیل فنی حرفه ای موجود است.
- ۴۴ شیء تحلیلی داخلی تجزیه و تحلیل جامعی از قیمت ارز و سهام ارائه می دهند.
- مستقیماً از پلتفرم در سیگنال های معامله گران موفق مشترک شوید و معاملات آن ها را کپی کنید.
- تقویم اقتصادی به پیش بینی حرکت بازار کمک می کند.
- انتشار اخبار مالی بر نقل قول های امنیت مالی تأثیر می گذارد. می توانید اخبار را مستقیماً از پلتفرم خود بخوانید.
- بزرگترین بازار ربات های تجاری و شاخص های فنی متاتریدر ۵ مستقیماً از پلتفرم در دسترس است.
- می توانید ربات های معامله گر را در حالت بصری آزمایش کنید تا الگوریت مهای معاملاتی آن ها را بهتر درک کنید.
- متاتریدر۵ کاملاً با پلتفرم های تلفن همراه برای دستگاه های Android و iOS ادغام شده است. شناسه MetaQuotes خود را مشخص کنید و اعلان ها را از ربات های تجاری به گوشی هوشمند خود دریافت کنید.
متاتریدر۵ یک سیستم معاملاتی قدرتمند با عمق بازار و یک سیستم حسابداری جداگانه سفارشات و معاملات را ارائه می دهد. این سیستم از هر دو سیستم حسابداری سفارش پشتیبانی می کند. سیستم سنتی خالص سازی و سیستم اختیار پوشش ریسک.
چهار حالت اجرای سفارش برای دستیابی به اهداف مختلف معاملاتی موجود است: اجرای فوری، درخواست، بازار و صرافی. این پلتفرم از انواع سفارشات تجاری، از جمله سفارشات بازار، در حال انتظار و توقف، و همچنین توقف پایانی پشتیبانی می کند.
علاوه بر این، منابع تحلیلی ترمینال به ابزارهای داخلی محدود نمی شود. معامله گران می توانند از بین هزاران اندیکاتور رایگان از Code Base یکی را انتخاب کنند، برنامه های کاربردی را از بازار بیش از ۲۵۰۰ برنامه الگوریتمی آماده خریداری یا اجاره کنند و همچنین از طریق سرویس Freelance از برنامه نویسان حرفه ای اندیکاتورهای سفارشی سفارش دهند. با کارایی بالای زبان برنامه نویسی MQL5 می توانید اندیکاتور خود را با ویژگی های منحصر به فرد خود ایجاد کنید. همه این ویژگی ها ظرفیت تحلیلی پلتفرم شما و توانایی شما برای دستیابی به دقیقترین تحلیل فنی را افزایش می دهد.
- تحلیل بنیادی (Fundamental)
تحلیل بنیادی ابزار دیگری است که می تواند برای پیش بینی پویایی قیمت ابزارهای مالی مورد استفاده قرار گیرد. هدف تحلیل بنیادی، پایش مداوم شاخص های مختلف اقتصادی و صنعتی منبع باز است. داده های اصلی مستقیماً از متاتریدر ۵ در دسترس است.
گزارش های خبری از خبرگزاری های بین المللی به طور مستقیم در پلتفرم پخش می شود و اطلاعات مالی ضروری را در اختیار شما قرار می دهد. تقویم اقتصادی شاخص های اصلی اقتصاد کلان کشورهای مختلف را نشان می دهد و به معامله گران اجازه می دهد تا تأثیر آن ها را بر ابزارهای مالی مختلف تجزیه و تحلیل کنند.
- سیگنال های ترید و کپی تریدینگ (Trading signals and copy trading)
زمانی برای تجارت دستی یا تجزیه و تحلیل بازارها ندارید؟ مشکلی نیست؛ در سیگنال یک معامله گر موفق مشترک شوید و MetaTrader 5 به طور خودکار تمام معاملات او را در حساب شما بازتولید می کند. از میان صدها سیگنال رایگان و پولی موجود برای حساب های آزمایشی یا زنده با سطح ریسک و سود مطلوب انتخاب کنید. تنها با چند کلیک در ارائه دهنده سیگنال انتخابی مشترک شوید و پلتفرم شما به طور خودکار برای شما معامله می کند. می توانید انتخاب کنید که نتایج معاملات را زیر نظر داشته باشید یا کاملاً بر رفتار سیگنال تکیه کنید.
آموزش نصب متاتریدر ۵ (MT5)، نسخه ویندوز
پس از اجرای متاتریدر، مطابق تصویر زیر بر روی دکمه Next کلیک کنید.
سپس مطابق تصویر زیر اجازه دهید نرم افزار به طور کامل دانلود و نصب شود. در این مرحله به هیچ وجه اتصال خود از اینترنت را قطع نکنید. این مرحله کمی زمان بر است.
پس از اتمام دانلود و نصب، روی دکمه Finish کلیک کنید. پلتفرم متاتریدر ۵ اکنون برای شما قابل اجراست.
افتتاح حساب در متاتریدر ۵ (MT5)
پس از اجرای نرم فزار، متاتریدر ۵ به صورت خودکار یک حساب دمو (آزمایشی) ۱۰,۰۰۰ دلاری برای شما در سرور MetaQuotes Software Corp ایجاد می کند که می توانید با آن به ترید آزمایشی بپردازید؛ اما اگر تمایل داشتید یک حساب جدید برای خود بسازید، در ادامه آموزش متاتریدر ۵ به آن می پردازیم.
ابتدا به منوی File رفته و گزینه Open an Account را کلیک کنید.
سپس عبارت MetaQuotes را جستجو کرده و گزینه MetaQuotes Software Corp را انتخاب و روی Next کلیک کنید.
در پنجره باز شده گزینه اول را انتخاب و روی Next کلیک کنید.
در پنجره بعدی مشخصات زیر را وارد کرده و مابقی گزینه ها را مطابق تصویر تنظیم کنید. در انتها روی دکمه Next کلیک کنید.
- First Name: نام خود را به انگلیسی وارد کنید.
- Second Name: نام خانوادگی خود را به انگلیسی وارد کنید.
- Email: آدرس ایمیل معتبر خود را وارد کنید.
- Mobile Phone: شماره موبایل خود را با پیش شماره +۹۸ برای کشور ایران وارد کنید.
- Deposit: مقدار موجودی حساب دموی خود را وارد کنید. سعی کنید عددی را وارد کنید که بعدا در حساب واقعی نیز قرار است با همین مقدار دپوزیت معامله کنید و از وارد کردن اعداد غیر واقعی به عنوان دپوزیت در معامله بپرهیزید.
- Leverage: لوریج در متاتریدر را اگر تازه کار هستید، نهایتا تا عدد ۲۰۰ تنظیم کنید. لوریج بالاتر به شما امکان باز کردن چند پوزیشن سنگین همزمان را می دهد.
پس از این مرحله، حساب شما با مشخصات زیر ساخته شده و به صورت اتوماتیک فعال می شود. از افشای اطلاعات کاربری خود به افراد دیگر خودداری کنید.
ورود به حساب بروکر فارکس خود در متاتریدر ۵ (MT5)
اگر از قبل در یک بروکر فارکس (Forex Broker) ثبت نام و احراز هویت کرده و یک حساب دمو یا واقعی ساخته اید و می خواهید حساب خود را به متاتریدر ۵ متصل کنید، در این بخش از آموزش متاتریدر ۵، به این موضوع می پردازیم.
ابتدا به منوی File رفته و گزینه Open an Account را کلیک کنید.
سپس نام بروکر فارکس خود را جستجو کرده و از بین گزینه های نمایش داده شده، گزینه مورد نظر خود را انتخاب و روی Next کلیک کنید.
در پنجره باز شده اطلاعات حساب خود را وارد کرده و در انتها روی دکمه Finish کلیک کنید. در این مرحله حساب شما باید به متاتریدر ۵ متصل شود.
نصب و افتتاح حساب متاتریدر ۵ در موبایل
برای نصب متاتریدر ۵ (Metatrader5)، این بار با مرورگر گوشی موبایل خود به همان آدرس که معرفی کردیم، مراجعه کنید و روی یکی از نسخه های اندروید یا iOS کلیک کنید تا وارد Google Play یا App Store شوید. سپس نرم افزار را دانلود کنید. پس از اتمام دانلود، نرم افزار به صورت اتوماتیک نصب می شود.
سپس اپلیکیشن را اجرا کرده و در تصویر زیر بر روی دکمه Accept کلیک کنید.
سپس در صفحه ای که باز می شود، روی دکمه منو کلیک کنید. سپس روی Manage Accounts کلیک کنید و در انتها روی علامت + کلیک کنید.
در این مرحله توجه داشته باشید که اگر قبلا در یک بروکر فارکس ثبت نام و احراز هویت کرده اید و یک اکانت فعال دارید، نام آن بروکر را در پنجره زیر جستجو کرده و با کلیک روی آیکون آن، مشخصات اکانت خود را وارد کنید تا وارد شوید. اگر این طور نیست، روی گزینه MetaQuotes Software Corp کلیک کرده و سپس روی گزینه Open a Demo Account کلیک کنید.
سپس مشخصات خود را همانطور که قبلا گفتیم، وارد کرده و باقی تنظیمات را مطابق شکل اعمال کنید و روی گزینه Register کلیک کنید.
کار با منوها و معرفی قابلیت ها متا تریدر ۵ (Metatrader 5)
به تصویر زیر نگاه کنید؛ ما اجزای مختلف متاتریدر ۵ را علامت گذاری کرده ایم و در ادامه به معرفی و کاربرد هر کدام می پردازیم.
بخش های اصلی نرم افزار MT5 عبارتند از:
- Main Menu: منوی اصلی شامل تمام تنظیمات و عملکردهای مختلف متاتریدر ۵ است.
- Toolbar: نوار ابزار شامل ابزارهای ضروری است که شما در حین انجام معامله به آن ها احتیاج دارید.
- Chart: چارت همان نمودار لحظه ای قیمت یک دارایی است که قرار است آن را معامله کنید.
- Market Watch: ناظر بازار شامل لیست تمام دارایی ها، سهام، جفت ارزها (Currency Pairs) و… است که می توانید روی آن ها معامله انجام دهید.
- Navigator: فایل‌ها و فولدرهای نصب اندیکاتورها و اکسپرت های معاملاتی در این بخش قرار دارند.
- Terminal: در ترمینال، معاملات یا پوزیشن های باز شما و میزان موجودی حساب و مارجین و… نمایش داده می شود تا بتوانید تریدهای خود را مدیریت کنید.
بخش Toolbar (نوار ابزار) در متاتریدر ۵
نوار ابزار از دو بخش مهم تشکیل شده است؛ ابزارهای ترسیم و تایم فریم ها.
در ابزارهای ترسیم، شما می توانید خط و خطوط و محاسبات ریاضی و تحلیل های خود را روی چارت قیمت رسم کنید تا با استفاده از آن ها بازار را تحلیل و بررسی کرده و موقعیت های معاملاتی مناسب را پیدا کنید.
در تایم فریم ها، می توانید چهارچوب زمانی نمودار را تغییر دهید؛ مثلا اگر در تایم فریم H1 باشید، هر کندل در نمودار نمایان گر تغییرات قیمت در ۱ ساعت است. معانی نمادهای تایم فریم به شرح زیر است.
- MN: در این تایم فریم، هر کندل نمایان گر تغییرات قیمت در ۱ ماه است.
- W1: در این تایم فریم، هر کندل نمایان گر تغییرات قیمت در ۱ هفته است.
- D1: در این تایم فریم، هر کندل نمایان گر تغییرات قیمت در ۱ روز است.
- H4: در این تایم فریم، هر کندل نمایان گر تغییرات قیمت در ۴ ساعت است.
- H1: در این تایم فریم، هر کندل نمایان گر تغییرات قیمت در ۱ ساعت است.
- M30: در این تایم فریم، هر کندل نمایان گر تغییرات قیمت در ۳۰ دقیقه است.
- M15: در این تایم فریم، هر کندل نمایان گر تغییرات قیمت در ۱۵ دقیقه است.
- M5: در این تایم فریم، هر کندل نمایان گر تغییرات قیمت در ۵ دقیقه است.
- M1: در این تایم فریم، هر کندل نمایان گر تغییرات قیمت در ۱ دقیقه است.
شکل زیر تایم فریم ۱ ساعته را در مقایسه با تایم فریم ۵ دقیقه نشان می دهد. تایم فریم ۵ دقیقه، ۱۲ بار بیشتر جزئیات تغییرات قیمت را نشان می دهد.
ناظر بازار (Market Watch) در متاتریدر ۵
در ناظر بازار تمام دارایی های معاملاتی که بروکر شما پشتیبانی می کند را می توانید اضافه کنید و در صورت تمایل به معامله بپردازید.
برای اضافه کردن نماد معاملاتی، روی ناظر بازار راست کلیک کرده و گزینه Symbols را کلیک کنید. در پنجره باز شده می توانید تمام نمادهای ممکن را ببینید. با دو بار کلیک روی هر نماد می توانید آن را به لیست ناظر بازار اضافه کنید. اگر نماد یک جفت ارز زرد باشد، یعنی در لیست ناظر بازار موجود است و اگر خاکستری باشد، یعنی موجود نیست.
پس از انتخاب ارزها، با راست کلیک کردن روی نماد آن ارز در ناظر بازار و انتخاب گزینه Chart Window می توانید چارت جفت ارز را باز کنید.
نویگیتور (Navigator) و آموزش اضافه کردن اکسپرت در متاتریدر ۵
نویگیتور محل نمایش اکسپرت های معاملاتی یا ربات های برنامه نویسی شده برای ترید است. ربات فارکس به برنامه نویسان این امکان را می دهد تا با الگوریتم های ریاضی و تحلیلی، یک استراتژی معاملاتی (Trading Strategy) را به ربات تبدیل کرده تا به صورت اتوماتیک معامله کند و دیگر نیاز به حضور معامله گر نباشد.
شاید استفاده از این بخش برای معامله گران تازه کار ضروری نباشد؛ اما اگر علاقه مندید یک اکسپرت اضافه کنید، ابتدا فایل اکسپرت را دانلود کرده و سپس از طریق منوی File و انتخاب Open Data Folder به پوشه اصلی نرم افزار بروید. حال در پوشه MQL5 و سپس در Scripts رفته و فایل اکسپرت خود را در آنجا کپی پیست کنید.
سپس در نرم افزار متاتریدر ۵ از قسمت Navigator و پوشه Scripts، فایل اکسپرت مورد نظر را راست کلیک کرده و Modify را بزنید. اکنون در پنجره باز شده دکمه Compile را زده و صبر کنید تا اکسپرت نصب شود. مجددا از داخل نرم افزار، از قسمت Navigator و پوشه Scripts، فایل اکسپرت مورد نظر را راست کلیک کرده و این بار Attach to Chart را بزنید تا تغییرات در برنامه اعمال شود.
Auto Trading در متاتریدر ۵
اگر شما اکسپرت معاملاتی را به متاتریدر خود اضافه کرده اید و قصد معامله با ربات را دارید، باید این گزینه را از قسمت نوار ابزار فعال کنید. در غیر این صورت اکسپرت شما به درستی کار نخواهد کرد. برای این کار از نوار ابزار، دکمه Algo Trading را فعال کنید تا از حالت قرمز به حالت سبز تغییر رنگ دهد.
نحوه باز کردن معامله جدید در MT5
در صفحه متاتریدر ۵ ابتدا چارت جفت ارز مورد نظر را از قسمت ناظر بازار با راست کلیک و انتخاب Chart Window باز کرده تا نمودار قیمت نمایش داده شود. سپس از نوار ابزار، گزینه New Order را کلیک کنید تا یک پنجره باز شود. در قسمت Volume حجم مورد نظر معامله، در قسمت Stop Loss قیمت حد ضرر و در قسمت Take Profit قیمت حد سود خود را وارد کرده و در انتها روی یکی از گزینه های Buy یا Sell کلیک کنید تا معامله بلافاصله اجرا شود.
اصلاح و بستن پوزیشن های معاملاتی در متاتریدر ۵
حال که یک پوزیشن باز دارید، برای مدیریت آن روش های زیر را پیش رو دارید.
اگر می خواهید حد سود (TP) و حد ضرر (SL) خود را تغییر دهید (دو خط نقطه چین قرمز در بالا و پایین قیمت)، می توانید با کشیدن و رها کردن آن ها در نقطه دلخواه این کار را انجام دهید. پس از کشیدن و رها کردن یک پنجره تایید باز می شود که با کلیک روی Modify تغییرات اعمال می شود.
اگر قصد دارید پوزیشن معاملاتی خود را به صورت دستی ببندید نیز می توانید روی علامت ضربدر در سمت راست پنجره ترمینال کلیک کرده، سپس روی گزینه Close کلیک کنید.
شخصی سازی نمودارها در متاتریدر ۵
اگر از شکل و شمایل فعلی نمودارها خوشتان نمی آید، می توانید از طریق تنظیمات متاتریدر ۵ آن را تغییر دهید. برای این کار روی نمودار راست کلیک کرده و گزینه Properties را انتخاب کنید. در پنجره باز شده می توانید از رنگ کندل ها و پس زمینه تا تمام جزئیات بصری را به دلخواه خود تغییر دهید. در انتها روی گزینه Ok کلیک کنید تا تغییرات اعمال شوند.
اضافه کردن اندیکاتور در متاتریدر ۵
در اینجا برای اضافه کردن انواع اندیکاتور، به منوی Insert رفته و Indicators را انتخاب کنید. در لیست باز شده تعداد بسیار زیادی از انواع اندیکاتورهای کمکی از جمله مکدی (MACD)، آر اس آی (RSI) و… قرار دارند که می توانید انتخاب کنید.
پس از آن، پنجره تنظیمات متاتریدر ۵ مخصوص به هر اندیکاتور باز می شود که می توانید آن ها را تغییر داده یا به طور پیش فرض باقی بگذارید. پس از کلیک بر OK، اندیکاتور به چارت شما اضافه می شود.
کار با متاتریدر ۵؛ نحوه معامله سهام و CFD
معامله سهام و CFD ها تفاوتی با آنچه تا الان درباره نحوه معامله در متاتریدر ۵ گفته ایم، ندارد. فقط لازم است نماد سهام مورد نظر خود را از قسمت ناظر بازار و Symbols و Stocks یا CFDs انتخاب کرده و اضافه کنید. وجود این نمادهای معاملاتی در لیست MT5 شما مستلزم این است که بروکر شما معاملات این دارایی ها را پشتیبانی کند. در غیر این صورت امکان دسترسی و نمایش آن برای شما مقدور نخواهد بود.
در انتها
در این مطلب درباره پلتفرم معاملاتی متاتریدر ۵ و آموزش بخش های مختلف آن صحبت کردیم. از آموزش دانلود و نصب گرفته تا افتتاح حساب و کار با این پلتفرم برای معاملات مختلف از جمله سهام، CFD، فلزات گران بها و… را پوشش دادیم. با مرور مجدد سرفصل ها و مطالب آموزش متاتریدر ۵، می توانید در نحوه استفاده از این پلتفرم مسلط شوید و مهارت های لازم برای کار در این پلتفرم را بیاموزید.
آموزش
عبارات بازیابی (Mnemonic Phrase) چیست؟
عبارات بازیابی، یادآور (Mnemonic Phrase) یا سید (Seed) یا کلمات پشتیبانی مجموعه ای از کلماتی است که به عنوان راهی برای بازگرداندن اطلاعات کیف پول استفاده می شوند. این عبارات با توجه به کیف پول انتخابی کاربران معمولا از حداقل ۱۲ تا ۲۴ کلمه تصادفی تشکیل شده است.
اگر شما هم به تازگی وارد دنیای ارزهای دیجیتال شده اید و قصد فعالیت در این زمینه را داشته باشید، قبل از هر کاری به یک کیف پول نیاز دارید. یکی از موارد مهمی که به هنگام استفاده از یک کیف پول رمز ارزی باید مورد توجه قرار بگیرد، Seed Phrase یا عبارات بازیابی (Recovery Phrase) است. تقریبا تمامی والت های مطرح در هنگام ساخت یک کیف پول توسط کاربر، یک رشته از کلمات را به کاربر نشان می دهند که داشتن آن ها برای دسترسی به ولت، الزامی است.
عبارات بازیابی چیست؟ چه کاربردی دارد؟ آیا با کلید خصوصی متفاوت است؟ در این مطلب می‌خواهیم به این سوالات پاسخ دهیم. با اینوستورنت همراه باشید.
عبارات بازیابی (Seed Phrase) چیست؟
عبارات بازیابی، یادآور (Mnemonic Phrase) یا سید (Seed) یا کلمات پشتیبانی مجموعه ای از کلماتی است که به عنوان راهی برای بازگرداندن اطلاعات کیف پول استفاده می شوند. این عبارات با توجه به کیف پول انتخابی کاربران معمولا از حداقل ۱۲ تا ۲۴ کلمه تصادفی تشکیل شده است. در اولین قدم از نصب کیف پول، این برنامه از کاربر می خواهد کلمات یادآوری را یادداشت کند. برخی از کیف پول های سخت افزاری مانند سیف پل (Safe Pal)، صفحات فلزی را در اختیار مشتریانشان قرار می دهند که بتوانند عبارات بازیابی را به صورت ایمن نگهداری کنند.
این رشته واژگان، تقریباً شبیه به یک رمز عبور عمل می کنند و وظیفه اصلی آن ها بازسازی کلیدهای خصوصی (Private Key) برای دسترسی به کیف پول و تراکنش های رمزنگاری شده است.
کلمات بازیابی معمولاً توسط نرم افزار یک کیف پول ارز دیجیتال تولید می شود و پس از راه اندازی اولیه کیف پول، در اختیار کاربر قرار می گیرد. در این زمان کاربران وظیفه دارند واژگان نمایش داده شده در کیف پول ارز دیجیتال را به ترتیب در جایی امن یادداشت و نگهداری کنند. هنگامی که دسترسی به کیف پول از دست می رود یا کلید خصوصی فراموش می شود، عبارت بازیابی به افراد کمک می کند تا دوباره بتوانند به کیف پول و دارایی های درون آن دسترسی پیدا کنند.
“کلید خصوصی و عبارات بازیابی دو مفهوم مستقل از یکدیگر هستند و در این موضوع در ادامه بیشتر صحبت خواهیم کرد. البته باید متذکر شد اگر یک هکر بتواند به هر‌کدام از این دو دسترسی پیدا کند، دارایی های درون کیف پول با خطر مواجه خواهند شد.”
کلمات یادآور یا Mnemonic Phrase اهمیت بسیار زیادی دارد؛ زیرا اگر به هر دلیل دسترسی به کیف پولتان را از دست بدهید و علاوه بر آن عبارات یادآورتان را نیز فراموش کرده باشید، باید برای همیشه با دارایی های کیف پولتان خداحافظی کنید. کلمات زیر عبارات بازیابی ۱۲ کلمه ای است. همانطور که مشاهده می کنید، این کلمات هیچ ارتباطی با یکدیگر ندارند و در کنار هم معنی خاصی ندارند؛ اما هر به‌خاطر سپردن هر کدام از آن ها بسیار راحت تر از یک رشته عدد و حرف است.
کلماتی که در عبارات بازیابی استفاده می شوند، به نوعی ترجمه زبان باینری کامپیوتر است. این برگردان برای سهولت در فهم، تشخیص و از همه مهم تر یادآوری کلمات انجام شده است.
برای اینکه کاربران زمان کار با کیف پول های خود در کنار ایمنی، راحتی نیز داشته باشند، علاوه بر کلید خصوصی، عبارات بازیابی نیز اضافه شده است. با توجه به جنبه های ریاضیاتی بیت کوین (Bitcoin)، تصور کنید برای جا به جایی دارایی تان بین کیف پول های مختلف، مجبور بودید یک رشته عدد ۲۵۶ تایی از صفر و یک را بخوانید یا کپی کنید. به این خاطر از بیت کوین نام بردیم، زیرا اولین بار استفاده از عبارات بازیابی در طرح توسعه BIP39 این ارز دیجیتال مطرح شد.
تفاوت عبارات بازیابی و کلید خصوصی چیست؟
همه ما می دانیم که کلید خصوصی، مهمترین ابزار برای مدیریت و کنترل دارایی در کیف پول ارز دیجیتال است. کلید خصوصی حکم سند مالکیت ارزهای دیجیتال موجود در کیف پول را دارد. افراد تنها زمانی می توانند تسلط کامل بر دارایی هایی دیجیتال خود داشته باشد که کلید خصوصی خود را در اختیار دارند.
کلید خصوصی یک رشته عدد و حرف هگزا دسیمال ۶۴ بیتی است. ساخت آن به صورت تصادفی و با الگوریتم های رمزنگاری انجام می شود. عبارات زیر یک نمونه از کلید خصوصی است.
هر کیف پول کلیدهای خصوصی خود را دارد. کلیدهای خصوصی قابل تغییر نیستند و امکان مشابه بودن دو کلید خصوصی تقریبا صفر است. از آنجایی که به خاطر سپردن رشته کاراکترهای بالا کار دشواری است، عبارات بازیابی یا سید فریز یا Mnemonic Phrase به عنوان جانشین آن ها مطرح شدند.
عبارات بازیابی (یادآور) شکل دیگری از کلید خصوصی است. یک کلید خصوصی ۶۴ بیتی به ۱۲ یا ۲۴ کلمه رایج تبدیل می شود. البته هر کلمه ای در این فرایند مورد استفاده قرار نمی گیرد. در پروپوزال ۳۹ بیت کوین، لیستی از ۲۰۴۸ کلمه به زبان های انگلیسی، فرانسوی، ایتالیایی، ژاپنی، کره‌ای، پرتغالی، اسپانیایی و چکی قرار داده شده است. برای مشاهده این کلمات می توانید از این لینک، وارد صفحه گیت هاب آن شوید.
نکته جالب در فهرست کلمات این است، کلمات به گونه ای انتخاب شده اند که هیچگونه شباهتی به یکدیگر نداشته باشند. چهار حرف ابتدایی هر کلمه یکتا بوده و تکراری نیست؛ زیرا باید این امکان برای کاربر فراهم باشد که با نگاه کردن به چهار حرف ابتدایی، کلمه را به خاطر بیاورد.
“در این میان ممکن است برای برخی سوال باشد که Seed Phrase چیست؟ باید بگوییم نام دیگر کلمات یادآور، سید (Seed) است که هر دوی آن ها در میان کاربران فضای کریپتو رایج و متداول است.”
عبارات بازیابی (Recovery Phrase) چگونه ساخته می شود؟
بعد از اینکه متوجه شدیم عبارات بازیابی چیست، به سراغ نحوه ساخته شدن آن می رویم. همانطور که گفتیم، عبارات بازیابی در یکی از طرح های توسعه ای بیت کوین (Bitcoin Improvement Proposal) تحت عنوان BIP39 مطرح شد. برای اینکه نحوه ساخته شدن عبارات یادآور را متوجه شویم، خوب است این طرح را مورد بررسی قرار دهیم.
طرح BIP39 مراحل تبدیل شدن سیدهای کیف پول به سیدهای یادآوری را توضیح داده است. این فرایندها و در نهایت استاندارد‌سازی، قابلیت استفاده در پروژه های دیگر را نیز دارد. این طرح اهمیت زیادی دارد و فعالان سرشناس این حوزه در کتاب های خود به آن پرداخته اند. آندرس آنتونوپولوس یکی از این افراد است که در کتاب “Mastering Bitcoin” درباره کیف پول ها و عبارات بازیابی صحبت کرده است.
طرح توسعه شماره ۳۹ بیت کوین به کاربران کمک می کند به وسیله کلمات مشخص و واضح که همان Mnemonic Phrase هستند، کلید اصلی و مخفی کیف پول خود را ایمن کنند.
ساخت عبارات بازبابی یا سید فریزها با ایجاد آنتروپی اولیه شروع می شود. تعاریف مختلفی از آنتروپی وجود دارد؛ اما در مبحث ما، به جمع آوری تصادفی اطلاعات توسط کامپیوتر آنتروپی می گویند. در اصل، این یک دنباله تصادفی از بیت ها (صفر و یک) است که با هدف استفاده برای رمزنگاری تولید می شود. هرچه آنتروپی بیشتر باشد، امنیت نیز بیشتر است.
برای ایجاد عبارات بازیابی یا Mnemonic Phrase به حداقل ۱۲۸ بیت و حداکثر ۲۵۶ آنتروپی نیاز است. با توجه به طول آنتروپی اولیه، سید فریز ۱۲ یا ۲۴ کلمه خواهد بود. فرض کنید می خواهیم عبارات ۱۲ کلمه ای ایجاد کنیم؛ بنابراین با تولید یک آنتروپی ۱۲۸ بیتی شروع می کنیم. عبارات بازیابی ۱۲ کلمه ای از رمزنگاری ۲۰۴۸ به توان ۱۲ بدست می آید. به عبارت دیگر، برای جایگشت هر کدام از ۱۲ کلمه، ۲۰۴۸ احتمال وجود دارد.
در قدم بعدی طول اولین آنتروپی را بر ۳۲ تقسیم کرده و با توجه به تابع SHA-256 آن را محاسبه می کنیم. در مثال ما ۱۲۸ تقسیم بر ۳۲ برابر با ۴ می شود. خروجی آن با تابع گفته شده ۰۱۰۰ خواهد بود. این چک سام (Checksum) عبارات یادآوری ما است. سپس چک سام را به آنتروپی خود اضافه می کنیم. با توجه به آنتروپی ۱۲۸، حاصل ۱۳۲ می شود. یک رشته عدد ۱۳۲ بیتی که صفر و یک است بدست می آید.
۱۱۱۱۱۰۱۱۰۰۰۱۱۱۱۱۰۱۱۰۰۰۰۰۰۰۰۱۱۱۱۰۰۱۰۰۰۱۰۰۰۰۰۱۱۰۱۱۱۰۱۱۰۱۰۰۰۰۱۱۰۰۰۱۰۱۰۰۰۰۰۰۰۱۱۱۱۰۱۰۰۱۰۱۰۱۱۱۱۱۱۰۱۰۱۱۱۰۰۰۰۱۱۱۱۱۱۱۱۰۱۰۰۰۰۱۱۱۱۱۱۱۰۱۱۱۱۰۰۱۰۰
در قدم بعد رشته ۱۳۲ بیتی را به گروه های ۱۱ بیتی تقسیم می کنیم. هر کدام از سلول ها، یک رشته عدد ۱۱ کاراکتری است.
| ۱۱۱۱۱۰۱۱۰۰۰ |
| ۱۰۱۰۱۱۱۱۱۱۱ |
| ۰۰۰۰۰۱۱۱۱۰۰ |
| ۱۰۰۰۱۰۰۰۰۰۱ |
| ۱۰۱۱۱۰۱۱۰۱۰ |
| ۰۰۰۱۱۰۰۰۱۰۱ |
| ۰۰۰۰۰۰۰۱۱۱۱ |
| ۰۱۰۰۱۰۱۰۱۱۱ |
| ۱۱۱۰۱۰۱۱۱۰۰ |
| ۰۰۱۱۱۱۱۱۱۱۰ |
| ۱۰۰۰۰۱۱۱۱۱۱ |
| ۱۰۱۱۱۱۰۰۱۰۰ |
برای اینکه اعداد باینری بر مبنای دو را به اعداد اعشاری بر مبنای ۱۰ تبدیل کنیم، می تواینم از ابزارهای موجود در اینترنت استفاده کنیم. اعداد باینری برای ماشین ها و کامپیوتر و اعداد اعشاری یا دهگان برای زبان انسان است. پس از تبدیل اعداد باینری به اعداد بر مبنای ۱۰، هر کدام از رشته اعداد صفر و یک جدول بالا، برابر با یک عدد طبیعی می شود.
| ۲۰۰۸ | ۱۱۱۱۱۰۱۱۰۰۰ |
| ۱۴۰۷ | ۱۰۱۰۱۱۱۱۱۱۱ |
| ۶۰ | ۰۰۰۰۰۱۱۱۱۰۰ |
| ۱۰۸۹ | ۱۰۰۰۱۰۰۰۰۰۱ |
| ۱۴۹۸ | ۱۰۱۱۱۰۱۱۰۱۰ |
| ۱۹۷ | ۰۰۰۱۱۰۰۰۱۰۱ |
| ۱۵ | ۰۰۰۰۰۰۰۱۱۱۱ |
| ۵۹۹ | ۰۱۰۰۱۰۱۰۱۱۱ |
| ۱۸۸۴ | ۱۱۱۰۱۰۱۱۱۰۰ |
| ۵۱۰ | ۰۰۱۱۱۱۱۱۱۱۰ |
| ۱۰۸۷ | ۱۰۰۰۰۱۱۱۱۱۱ |
| ۱۵۰۸ | ۱۰۱۱۱۱۰۰۱۰۰ |
با توجه به فهرست کلماتی که گفتیم، اعداد بدست آمده معادل یک کلمه می شوند. در این مثال، ما از فهرست انگلیسی استفاده می کنیم. معادل هر کدام از اعداد ستون دوم در جدول بالا را یادداشت می کنیم.
| wild | ۲۰۰۸ | ۱۱۱۱۱۰۱۱۰۰۰ |
| quiz | ۱۴۰۷ | ۱۰۱۰۱۱۱۱۱۱۱ |
| always | ۶۰ | ۰۰۰۰۰۱۱۱۱۰۰ |
| market | ۱۰۸۹ | ۱۰۰۰۱۰۰۰۰۰۱ |
| robust | ۱۴۹۸ | ۱۰۱۱۱۰۱۱۰۱۰ |
| board | ۱۹۷ | ۰۰۰۱۱۰۰۰۱۰۱ |
| acid | ۱۵ | ۰۰۰۰۰۰۰۱۱۱۱ |
| enough | ۵۹۹ | ۰۱۰۰۱۰۱۰۱۱۱ |
| twist | ۱۸۸۴ | ۱۱۱۰۱۰۱۱۱۰۰ |
| divert | ۵۱۰ | ۰۰۱۱۱۱۱۱۱۱۰ |
| margin | ۱۰۸۷ | ۱۰۰۰۰۱۱۱۱۱۱ |
| route | ۱۵۰۸ | ۱۰۱۱۱۱۰۰۱۰۰ |
ستون سوم در جدول بالا، عبارات بازیابی یا Mnemonic Phrase ما را نشان می دهند. این کلمات با توجه به شماره ستون دوم از لیست پروپوزال شماره ۳۹ بیت کوین بدست می آیند.
نمونه‌هایی از عبارت بازیابی (Seed Phrase)
کلمات بازیابی یک کیف پول ارز دیجیتال از واژگان تصادفی تشکیل شده است. باید توجه داشت که عبارت Seed در کیف پول نرم افزاری و کیف پول سخت افزاری وجود دارد. برای نمونه ممکن است در کیف پول تراست ولت (Trust Wallet) عبارت هایی نظیر «Dog»، «Look»، «Car»، «Time»، «Bag» و «Lizard» را به عنوان بخشی از عبارت بازیابی کیف پول ارز دیجیتال مشاهده کنید. در تصویر زیر نیز نمونه ای از چگونگی نمایش عبارت بازیابی یا Recovery Phrase را در این کیف پول مشاهده می کنید.
کاربران اغلب برای محافظت از ارزهای دیجیتال خود مجبورند، از کیف پول ارز دیجیتال استفاده کنند و کلید خصوصی خود را به بهترین شیوه ممکن از هکرها پنهان کنند. فرقی ندارد از کیف پول نرم افزاری یا سخت افزاری استفاده می کنید، زمانی که صحبت از عبارت بازیابی به میان می آید، در واقع کلید اصلی به کیف پول و تمامی دارایی های درون آن مورد بحث است. از دست دادن عبارت Seed ممکن است مرگبار تمام شود. در نتیجه، ذخیره و نگهداری Seed Phrase به صورت ایمن، امری بسیار حساس و ضروری محسوب می شود.
در اینجا به برخی از بهترین توص ه‌ها برای محافظت از عبارت بازیابی اشاره می کنیم.
- عبارت بازیابی را به صورت آنلاین ذخیره نکنید
یکی از مهمترین اقدامات برای محافظت از عبارت بازیابی ذخیره نکردن آن در دستگاهی است که به اینترنت وصل می شود و یا کیف پول ارز دیجیتال شما نیز در آن دستگاه قرار دارد. احتمال هک شدن و یافتن عبارت Seed در چنین مواردی وجود دارد. بنابراین نگهداری آفلاین عبارت بازیابی می تواند شما را از هرگونه حمله سایبری محافظت کند. برای نمونه، عکس گرفتن یا ذخیره عبارت بازیابی در سرویس های ابری از جمله مواردی است که به هیچ عنوان توصیه نمی شود.
- عبارت بازیابی را به صورت کاغذی یادداشت کنید
استفاده از قلم و کاغذ سنتی شاید بهترین رویکرد برای به جلوگیری از لو رفتن عبارت بازیابی باشد. با این حال، باید توجه داشت که این کاغذ ارزشمند را در مکانی نگهداری کنید که در اثر عناصر طبیعی دچار آسیب یا تغییر نشود. برخی ترجیح می دهند که چند نسخه کاغذی از عبارت بازیابی کیف پول ارز دیجیتال خود تهیه کنند و آن ها را در مکان های مختلفی نگهداری کنند تا میزان ریسک از دست رفتن عبارت بازیابی کیف پول خود را به حداقل برسانند.
- عبارت بازیابی را از دید عموم پنهان کنید
خیلی طبیعی است که محل نگهداری عبارت Seed شما پنهان باشد و تنها خودتان از محل نگهداری عبارت بازیابی باخبر باشید. از آنجایی که شما نیازی به استفاده از عبارت بازیابی برای انجام تراکنش ها ندارید و کلید خصوصی کیف پول شما به صورت ایمن این کار را انجام می دهد، پس دلیلی ندارد که عبارت بازیابی شما در دسترس فردی غیر از شما قرار داشته باشد.
متفاوت بودن تعداد کلمات در عبارات بازیابی (Mnemonic Phrase)
بر اساس مستندات BIP39، یک Seed Phrase می تواند متشکل از ۱۲، ۱۵، ۱۸، ۲۱ یا ۲۴ کلمه باشد. در حال حاضر، عبارت بازیابی در برخی از کیف پول ها مانند تراست والت متشکل از ۱۲ کلمه است. برخی دیگر، مانند کیف پول کوینومی، از مدل ۲۴ کلمه ای استفاده می کنند که البته بیشتر در کیف پول های سخت افزاری رایج است.
شایان ذکر است که فارغ از تعداد کلمات، یک Seed Phrase را می توان در هر کیف پولی که از این استاندارد پشتیبانی می کند وارد نمود و به دارایی ها دست پیدا کرد. به عنوان مثال، اگرچه تراست ولت هنگام ساخت یک کیف پول عبارات ۱۲ کلمه ای تولید می کند، اما امکان ایمپورت کردن یک عبارت بازیابی ۲۴ کلمه ای تولید شده توسط کوینومی در کیف پول تراست و دسترسی به دارایی ها وجود دارد.
تعداد کلمات محدود و اهمیت ترتیب آن ها در عبارات بازیابی کیف پول
لیست تعداد کلماتی که برای تولید Seed Phrase استفاده می شوند، نامحدود نیست، بلکه عبارت بازیابی کیف پول (با هر تعداد کلمه، مثلا ۱۲ یا ۲۴ کلمه ای) از ۲۰۴۸ کلمه انتخاب می شود. لیست این کلمات را می توانید از طریق این لینک مشاهده کنید. به عنوان مثال، Spatial یکی از این ۲۰۴۸ کلمه است و در عبارت های بازیابی مورد استفاده قرار می گیرد، اما کلمه Vanilla جزئی از این کلمات نیست و در هیچ Seed Phrase وجود نخواهد داشت.
همچنین لازم به ذکر است که ترتیب کلمات وارد شده برای بازیابی کیف پول ارز دیجیتال از طریق Recovery Phrase مهم است. اگر یکی از کلمات با دیگری جا به جا شود، امکان دسترسی به دارایی ها وجود نخواهد داشت.
ارزیابی احتمال هک شدن عبارت بازیابی
از دست دادن ارزهای دیجیتال، کابوس شب های سرمایه گذاران در این بازار است. افتادن عبارت بازیابی کیف پول خود در اختیار یک هکر مساوی از دست دادن تمام رمز ارزهای ذخیره در آن است. مدتی است تبهکاران سایبری تمرکز ویژه ای روی رمز ارزها دارند، چرا که می دانند بعد از سرقت مقداری دارایی، احتمال ردیابی آن ها بسیار پایین است. اما آیا امکان چنین اتفاقی وجود دارد؟ آیا هکرها می توانند یک عبارت بازیابی را هک کنند؟
با توجه به تعدد و جایگاه کلماتی که می توان با آن ها یک سید فریز درست کرد، امکان حدس زدن عملا وجود ندارد. اصلی ترین روش هکرها برای دست پیدا کردن به مجموعه کلماتی که ترکیب آن ها یک سری کلید خصوصی حاوی مقداری ارز دیجیتال را ایجاد می کند، فیشینگ (Phishing) است. فیشینگ به زبان ساده، دست پیدا کردن به اطلاعات حساس کاربران با فریب دادن آن ها است. کاربران اغلب با تصور هکر به عنوان یک موجودیت رسمی مربوط به وب سایت، پروژه، پلتفرم یا اپلیکیشن مورد نظر خود، اطلاعاتشان را دو دستی تقدیم آن می کنند.
یکی از ترفندهای هکرها برای هک کردن عبارت بازیابی کیف پول ارز دیجیتال، ارسال ایمیل به کاربران با معرفی خود به عنوان بخش پشتیبانی والت است. آن ها ممکن است از آدرس ایمیلی مشابه دامین اصلی توسعه دهنده استفاده کنند، در حالی که با کمی دقت متوجه تفاوت آن ها خواهید شد. احتمالا در این ایمیل، دارایی های شما به خاطر بروز یک رخنه امنیتی در معرض خطر اعلام می شود که راهکار رفع دردسر، فرستادن عبارت بازیابی به سازنده برنامه است!
یک روش بسیار متداول دیگر، توسعه بد افزارهایی مشابه و هم نام کیف پول های رسمی است. مشابه این اتفاق به دفعات طی سال های اخیر رخ داده که جنجالی ترین آن ها مربوط به گسترش نسخه جعلی اتمیک ولت (Atomic Wallet) بود، اتفاقی که به سرقت سرمایه بیش از هزار کاربر منجر شد. ممکن است یک هکر، اپلیکیشنی تقریبا یا حتی کاملا مشابه با تراست والت، اتمیک والت یا هر کیف پول معروف دیگر بسازد و آن را در اینترنت منتشر کند. به محض نصب نرم افزار (یا به عبارت بهتر بدافزار) و وارد کردن عبارت بازیابی ولت رمز ارز خود در آن، در اصل کلمه ها را برای هکر فرستاده اید. آن ها شما را داخل اپلیکیشن جعلی خود مشغول نگه می دارند، در حالیکه در پس پرده داخل نرم افزار اورجینال مشغول انتقال دادن ارزهای شما هستند.
به همین دلیل همیشه توصیه می کنیم لینک دانلود کیف پول های ارز دیجیتال را فقط و فقط از وب سایت رسمی توسعه دهنده دریافت کنید. البته این کار نیز چالش خود را دارد، به طوری که ممکن است یک هکر با طراحی یک وب سایت فیشینگ مشابه وب سایت رسمی یک والت، بدافزار خود را به خورد شما بدهد! راه دیگر، جستجوی برنامه کیف پول دلخواه در فروشگاه نرم افزاری اپل استور و گوگل پلی استور است، اما باید قبل از نصب برنامه روی گوشی یا کامپیوتر، به تعداد نصب، اطلاعات توسعه دهنده و دیگر اطلاعات مربوط به آن توجه کنید. فراموش نکنید نسخه جعلی اتمیک والت داخل فروشگاه رسمی نرم افزارهای اندروید بارگذاری و توسط کاربران نصب شده بود!
آیا عبارت بازیابی (Seed Phrase) قابل برگشت است؟
عبارت بازیابی فقط در یک کیف پول غیر حضانتی (Non Custodial) در اختیار کاربر قرار می گیرد. در ولت های حضانتی، کلیدهای خصوصی در اختیار مجری پروژه قرار داشته و به کاربر داده نمی شود، در نتیجه خبری از عبارت بازیابی و ۱۲ کلمه هم نخواهد بود. از طرفی می دانیم در یک والت غیر حضانتی، مسئولیت نگهداری از دارایی بر عهده کاربر است. این نحوه کار، کنترل کامل دارایی را در اختیار کاربر قرار می دهد و قدرت وی را افزایش می دهد، اما مسئولیتش را نیز همزمان افزایش می دهد.
در این جا دیگر خبری از یک سیستم متمرکز نظیر یک بانک نیست تا با مراجعه به یکی از شعب آن و ارائه کارت شناسایی، دوباره رمز ورود به حساب و دسترسی مجدد به پولتان را بدست آورید. در بانکداری سنتی این کار به خاطر قبول حضانت سرمایه شما توسط یک نهاد مشخص امکانپذیر است. اما در ارتباط با راهکارهای غیر حضانتی چنین چیزی وجود ندارد. اگر عبارت بازیابی یا به زبان بهتر چکیده کلیدهای خصوصی تان را از دست بدهید، کار تمام است؛ در این صورت راهی برای برگشت وجود ندارد. حتما باید دوازده کلمه بازیابی را داشته باشید. بدانید افراد زیادی با وجود داشتن میلیون ها دلار در یک آدرس متعلق به خود، به خاطر گم کردن سید فریز دیگر قادر به استفاده از این سرمایه نیستند، و شبانه روز حسرت می خورند.
آیا بازیابی تراست ولت بدون کلمات امکانپذیر است؟
این سوال توسط کاربران تراست ولت، محبوب ترین و پر استفاده ترین کیف پول ارز دیجیتال در دنیا، به کرات پرسیده می شود. با توجه به توضیحی که در بالا دادیم، متاسفانه چنین کاری امکانپذیر نیست. برای برگرداندن ارزهای دیجیتال ذخیره در یک کیف پول Trust Wallet حتما باید Seed Phrase آن را داشته باشید. در نظر داشته باشید بعد از گم کردن کلمه ها، در صورت دسترسی به اپلیکیشن، مجددا می توانید کلمات بازیابی تراست والت را مشاهده و یادداشت کنید. شرط این کار، عدم فراموشی رمز ورود به برنامه است.
تکنولوژی قوانین خاص خود را دارد، وگرنه پایدار نخواهد بود. این فناوری ها، به طور مثال بلاکچین (Blockchain)، بر اساس یک سری پروتکل مشخص کار می کنند، و فاقد احساسات هستند. در بلاکچین اهمیتی ندارد که شما تنها چند صد هزار تومان یا شاید چند میلیارد تومان (دار و ندارتان) را در یک والت ارز دیجیتال غیر حضانتی نگه می دارید. اگر کلیدهای خصوصی که در سید فریز خلاصه می شوند را نداشته باشید، رمز ارزهایتان برای همیشه از دست رفته اند. بدون عبارت بازیابی ۱۲ کلمه ای نمی توان دارایی ها را برگرداند، و این موضوع درباره تراست والت یا هر کیف پول دیگر صادق است.
در انتها
اهمیت حفظ امنیت دارایی های رمزنگاری شده، یکی از مباحثی است که همواره مورد توجه کاربران و فعالان این حوزه قرار دارد. یکی از مواردی که امنیت کیف پول ارز دیجیتال را تامین می کند، عبارت بازیابی یا Mnemonic Phrase است. درصورتی که هر کدام از کیف پول های شما دچار مشکل شود، می توانید با استفاده از کلمات یادآور، دارایی های خود را به یک کیف پول جدید انتقال دهید.
توصیه می کنیم برای اینکه بتوانید امنیت کیف پول خود را همواره حفظ کنید، عبارت یادآوری را روی کاغذ و به صورت آفلاین نگهداری کنید. همچنین اگر می خواهید از ابزارهایی مانند صفحات فلزی برای این کار استفاده کنید، آن را در محیط های امن و به دور از خطرات محیطی نگه دارید.
در پایان لازم است اشاره کنیم که موارد فنی ساده اما با اهمیت همواره از کانون توجه افراد خارج می شود و باعث می شود که دارایی های آن ها در معرض خطر قرار گیرد. بنابراین توصیه ما این است همواره اطلاعات کافی از فناوری هایی که استفاده می کنید کسب کنید و موارد ایمنی را در دنیای کریپتوکارنسی بیش از پیش جدی بگیرید.
سید فریز (Seed Phrase) یا عبارات بازیابی چیست؟
عبارات بازیابی (Recovery phrase) چیست؟
از عبارات بازیابی یادآوری برای بازگرداندن یا بازیابی دارایی های دیجیتال در کیف پول های دیگر استفاده می شود. از این رو به کلمات یادآوری، عبارت بازیابی یا Recovery phrase نیز می گویند.
تفاوت میان عبارت بازیابی و کلید خصوصی چیست؟
عبارت بازیابی (Seed Phrase) به عنوان یک پشتیبان برای کلید خصوصی کیف پول ارز دیجیتال شما عمل می کند و در صورتی که کلید خصوصی خود را اشتباه وارد کنید یا فراموش کنید، عبارت بازیابی امکان بازیابی دسترسی به کیف پول را فراهم می کند. کلید خصوصی (Private Key)، به عنوان یک توالی رمزنگاری مجزا، توسط نرم افزار کیف پول ایجاد می شود و برای امضای تراکنش ها و دسترسی مستقیم به دارایی ها استفاده می شود.
چطور از عبارت بازیابی محافظت کنیم؟
برای محافظت از عبارت بازیابی خود، می توانید از روش هایی مانند ذخیره سازی آفلاین، یادداشت به صورت کاغذی و نگهداری آن در مکانی امن استفاده کنید. این اقدامات کمک می کنند تا عبارت بازیابی شما کمتر در معرض خطر قرار بگیرند و از دسترسی غیرمجاز به دارایی هایتان جلوگیری شود.
چگونه می توانیم عبارت بازیابی را از دید عموم پنهان کنیم؟
برای محافظت از عبارت بازیابی، می توانید محل نگهداری آن را از دید عموم پنهان کنید و تنها خودتان از محل نگهداری اسناد مربوط به آن اطلاع داشته باشند. همچنین به هیچ عنوان اطلاعات مربوط به عبارت بازیابی را به شکل عکس یا متن در موبایل یا رایانه خود نگهداری نکنید. این اقدامات کمک می کند تا از دسترسی غیرمجاز به دارایی هایتان جلوگیری شود و امنیت عبارت بازیابی شما تضمین شود.
آیا ممکن است عبارت بازیابی هک شود؟
امکان هک عبارت بازیابی به صورت مستقیم کم است، اما ممکن است اشتباهات انسانی مانند سهل انگاری، مهندسی اجتماعی و مواردی از این نوع منجر به لو رفتن و در نتیجه هک عبارت بازیابی شود. بنابراین، مراقبت و مدیریت صحیح عبارت بازیابی توسط کاربران امری بسیار مهم است تا از هرگونه دسترسی غیرمجاز به دارایی های دیجیتال جلوگیری شود.
ایا عبارت بازیابی همه کیف پول ها ۱۲ کلمه ای است؟
خیر، برخی کیف پول های نرم افزاری نظیر کوینومی (Coinomi) یا تن کییپر (TonKeeper) عبارت بازیابی ۲۴ کلمه ای ایجاد می کنند.
آیا امکان تغییر عبارت بازیابی یک کیف پول وجود دارد؟
خیر، بعد از ایجاد عبارت بازیابی دیگر نمی توان آن را عوض کرد. در صورت هک شدن Seed Phrase باید خیلی سریع یک کیف پول جدید، با عبارت بازیابی متفاوت، ایجاد کنید و دارایی های خود را از کیف پول هک شده به آن انتقال بدهید.
برای ارسال نظر باید وارد شوید ورود