بلاکتوپیا
راهکار لایه دو (Layer 2) بلاکچین چیست؟
بلاکچین های لایه ۲ پروتکل هایی هستند که روی بلاکچین های لایه ۱ (مثل بیت کوین و اتریوم) قرار می گیرند. این پروتکل ها به منظور بهبود مقیاس پذیری، امنیت و سایر ضعف های بلاکچین های زیربنایی طراحی شده اند.
بلاکچین به عنوان یکی از کاربردی ترین فناوری های عصر حاضر مزایای بسیاری دارد. با این حال یکی از مشکلات آن، مقیاس پذیری و سرعت پایین تراکنش در اکثر بلاکچین های لایه ۱ است. راهکارهای لایه دو یا Layer 2 به دنبال رفع این مشکل هستند. بلاکچین های لایه ۲ پروتکل هایی هستند که روی بلاکچین های لایه ۱ (مثل بیت کوین و اتریوم) قرار می گیرند. این پروتکل ها به منظور بهبود مقیاس پذیری، امنیت و سایر ضعف های بلاکچین های زیربنایی طراحی شده اند.
راهکارهای لایه دو (L2) بلاکچین چیست؟
تکنولوژی بلاکچین خدمات فوق العاده ای ارائه می کند؛ تمرکززدایی (Decentralization)، مبادله بدون نیاز به اعتماد، سطوح بالای امنیت و ثبت پیام های غیر قابل تغییر. با این حال، یکی از اساسی ترین مشکلات بسیاری از شبکه های بلاکچینی، مقیاس پذیری آن ها است. مشکلات مقیاس پذیری زمانی به وجود می آیند که میزان داده هایی که از طریق بلاک چین عبور می کنند، به دلیل ظرفیت های ناکافی شبکه با محدودیت مواجه می شوند.
در یک حالت ایده آل، یک بلاکچین می تواند تعداد بی نهایت تراکنش در ثانیه را انجام دهد که به آن توان عملیاتی یا به اختصار TPS گفته می شود. با این وجود، هم اکنون TPS بیت کوین (Bitcoin)، ۵.۳۰ و اتریوم (Ethereum) ۱۱.۱ است. این در حالی است که شبکه پرداخت الکترونیکی ویزا (VISA) که متمرکز است، حدودا می تواند ۲۰۰۰ تراکنش را در هر ثانیه پردازش کند. تفاوت در سطح تمرکززدایی و حفظ حریم خصوصی است که بیت کوین و سایر بلاک چین ها را از شبکه های متمرکز متمایز می کند.
برای جایگزینی یک سیستم متمرکز مانند ویزا، به زمان و قدرت پردازش زیادی نیاز است. در شبکه های غیر متمرکز هر تراکنش باید توسط شبکه ای از کامپیوترها تایید، استخراج، توزیع و اعتبارسنجی شود. همین مسئله باعث می شود که زمان و سرعت پردازش کمتر از شبکه های متمرکز شود.
برای حل این مشکلات، توسعه دهندگان بلاکچین در تلاش هستند تا دامنه آنچه که یک شبکه بلاکچینی می تواند انجام دهد را بهینه کنند. این بدان معناست که جا برای تراکنش های بیشتر باز می شود و زمان پردازش تراکنش ها سریع تر می شود. یکی از راهکارهای مقیاس پذیری، بلاکچین های لایه ۲ یا آنچه با نام راهکارهای لایه ۲ (Layer 2) می شناسیم، هستند.
بلاکچین های لایه ۲ پروتکل هایی هستند که روی بلاکچین های لایه ۱ (مثل بیت کوین و اتریوم) قرار می گیرند. این پروتکل ها به منظور بهبود مقیاس پذیری، امنیت و سایر ضعف های بلاکچین های زیربنایی طراحی شده اند.
لایه ۲ بلاکچین مجموعه ای از راهکارهای ایجاد شده در خارج از شبکه بلاکچین اصلی به منظور افزایش مقیاس پذیری و کارایی یک شبکه است. ویژگی یکسان راه حل های لایه ۲ این است که این راه حل ها، بیشتر کارها را از زنجیره خارج می کند. این راهکارها در پی رفع چالش هایی هستند که در حال حاضر شبکه های فعلی با آن ها مواجه است؛ یعنی سرعت، مقیاس پذیری و مصرف بالای انرژی.
به کارگیری راهکارهای لایه دو (L2) باعث می شود حجم زیادی از بار شبکه اصلی یا همان لایه اول به لایه دوم منتقل شود. با این کار لایه اول کماکان امنیت شبکه را تامین می کند و لایه دوم سرعت و مقیاس پذیری شبکه را بهبود می دهد.
نحوه کارکرد راهکارهای لایه ۲ (L2)
لایه دوم به فریم ورک (Framework) یا پروتکل ثانویه ای اشاره دارد که در بستر بلاکچین اصلی قرار می گیرد. این بلاکچین های لایه دوم در واقع یک فریم ورک ثانویه ایجاد می کنند تا تراکنش ها و پردازش ها، مستقل و خارج از زنجیره اصلی پردازش شود. به همین دلیل، به این تکنیک ها راهکارهای خارج از زنجیره (Off-chain solutions) هم گفته می شود.
مهمترین مزیت استفاده از راهکارهای آفچین این است که نیازی به تغییر ساختار در زنجیره اصلی نیست؛ چون لایه دوم به صورت یک لایه خارجی در بستر لایه اصلی قرار می گیرد. به عبارت دیگر، بخش بزرگی از کاری که باید توسط شبکه اصلی انجام شود به لایه دوم منتقل می شود. بنابراین در حالیکه زنجیره اصلی امنیت را تامین می کند، لایه دوم توان عملیاتی بالایی را ارائه می دهد که امکان پردازش تراکنش های بیشتری را فراهم می کند.
به صورت کلی پروتکل های لایه دوم از دو جزء تشکیل شده اند؛ شبکه + قرارداد هوشمند. شبکه مسئول پردازش تراکنش ها است. قرارداد روی بلاکچین اصلی قرار دارد و پیوندی را بین لایه یک و لایه دوم برقرار می کند. این قرارداد مسئول حل اختلافات است و وضعیت اجماع را منتقل می کند.
پروتکل لایه دوم محلی است که تراکنش ها و محاسبات در آن سریع تر اجرا می شوند. ممکن است نحوه دستیابی به این عملکرد در هر نوع راهکار متفاوت باشد. با این حال، یک مخرج مشترک بین هر پروتکل لایه ۲ وجود دارد؛ وقتی به دنبال تسویه در زنجیره پایه هستید، لایه ۲ باید نوعی اثبات رمزنگاری و قابل تایید را برای زنجیره بلوکی در مورد درستی تغییر حالت پیشنهادی، به صورت پیشاپیش (مثل رولاپ های اثبات دانش صفر – ZKP) یا برگشت پذیر (مانند رولاپ های آپتیمیستیک) ارائه کند.
به همین ترتیب، نحوه پیاده سازی قرارداد هوشمند لایه اصلی در پروتکل های مختلف متفاوت است، اما عملکرد اصلی آن ها همیشه به صورت زیر است.
- نگهداری و آزادسازی دارایی های منتقل شده به لایه ۲
- دریافت نوعی اثبات از سمت لایه ۲، اعتبارسنجی آن، حل اختلافات و سپس نهایی سازی تراکنش
مفهوم اثبات در لایه دوم ها، برای تامین امنیت زنجیره اصلی حیاتی است. در دنیای واقعی اثبات شکل های مختلفی دارد؛ مثلا اثر انگشت روی اشیاء یا ثبت تصویر هنگام ارتکاب جرم نمونه هایی از مدارک اثبات کننده هستند. اثبات رمزنگاری شده هم به شکلی مشابه عمل می کند. اثبات چیزی با رمزنگاری، ضمانتی عینی، قابل تایید و ضد دستکاری می دهد و به ما می گوید که یک چیز مشخص، درست است؛ بنابراین اگر اثبات درست کار کند، تضمین می کند که صحیح است.
مثلا در مورد کانال های پرداخت، امضاهای رمزنگاری روی تراکنش ها قطعیت مورد نیاز برای حل هر گونه اختلافی را به ارمغان می آورند. هر راهکار لایه دومی از نوعی اثبات رمزنگاری شده برای حل اختلافات در زنجیره اصلی استفاده می کند. شناخته شده ترین و پرکاربردترین روش اثبات در راهکارهای لایه دوم، تکنیک اثبات با دانش صفر (Zero-knowledge Proof) است.
پیاده سازی راهکارهای لایه دوم هنوز در مراحل ابتدایی خود است و بسیاری از المان های پروتکل های لایه ۲ هنوز در حال آزمایش هستند و کارایی آن ها مشخص نیست. پس بخشی از اطلاعات ما صرفا داده هایی تئوری هستند.
راهکارهای لایه ۲ در شبکه بیت کوین
اساسا شبکه بیت کوین به دلیل محدودیت هایی که دارد کمتر از هر شبکه دیگری دستخوش تغییر و تحولات شده است. بیت کوین برخلاف شبکه اتریوم کار پردازش دیتا را انجام نمی دهد و صرفا به ذخیره دیتا می پردازد؛ در نتیجه در این سال ها نیاز کمتری برای استفاده از راهکارهای لایه ۲ در آن احساس شده است.
یکی از معدود راهکارهای لایه دومی که برای بیت کوین ارائه شد با نام شبکه لایتنینگ (Lightning Network) شناخته می شود. شبکه لایتنینگ بر اساس کانال های وضعیت یا State channels کار می کند. در این شبکه، عملیات بلاکچین در خارج از شبکه اصلی انجام می شود و در انتها به زنجیره اصلی یا همان لایه اول ارسال می شوند. شبکه لایتنینگ در واقع راهکار لایه دومی است که بالای شبکه بیت کوین قرار می گیرد. این لایه با اجرای سریع تراکنش ها بین گره ها، به فرآیند پرداخت شبکه بیت کوین سرعت بیشتری می دهد.
راهکارهای لایه دو در شبکه اتریوم
شبکه اتریوم در سال ۲۰۱۳ توسط ویتالیک بوترین ایجاد شد. مشکل اصلی اتریوم مقیاس پذیری پایین آن است که باعث شده تراکنش های کمی در ثانیه انجام شود و هزینه گس (Gas) شبکه به شدت بالا برود. اتریوم با بروز رسانی مرج (Merge) و مهاجرت از گواه اثبات کار (PoW) به گواه اثبات سهام (PoS) در تلاش است در درجه اول مقیاس پذیری، توان عملیاتی و امنیت شبکه عمومی اتریوم را بهبود خواهد بخشد.
این موضوع همچنین به معنای این است که مصرف انرژی توسط شبکه اتریوم را تقریبا ۹۹.۹۵٪ کاهش می دهد! اما تا زمانی که نقشه راه اتریوم تکمیل شود و به مقیاس پذیری مد نظر برسد، می توان از راهکارهای لایه ۲ بهره برد.
راهکارهای لایه ۱ یا ON-CHAIN برای استقرار در شبکه لایه ۱ اتریوم پیاده سازی شده اند. این راهکارها در خود زنجیره بلوکی کار می کنند. از راهکارهای اصلی لایه ۱ می توان به شاردینگ (Sharding) و اثبات سهام (که طی بروز رسانی مرج انجام شد) اشاره کرد. در واقع اتریوم مقیاس پذیری را از طریق این راهکارهای لایه ۱ انجام می دهد.
از سوی دیگر، لایه دوم ها راهکارهایی هستند که در خارج از زنجیره اصلی و بالای آن کار می کنند. به آن ها راهکارهای لایه دو یا OFF-CHAIN گفته می شود. با افزایش محبوبیت اتریوم، اپلیکیشن های غیرمتمرکز (dApps) و کاربران بیشتری به اکوسیستم اتریوم پیوستند. این موضوع باعث ازدحام شبکه شد؛ زیرا نودها نمی توانند تراکنش های بسیار زیاد را پردازش کنند، که منجر به هزینه های غیرعادی و بالای گس فی شد. به همین دلیل است که به راهکارهای لایه ۲ نیاز داریم.
آینده اتریوم در دستان راه حل های لایه ۲: رهایی از کندی و کارمزدهای بالا!
ون اک (VanEck)، یک موسسه مالی بزرگ مستقر در نیویورک، دیدگاه هایی را درباره راه حل های لایه ۲ (L2) اتریوم (Ethereum) به اشتراک گذاشته است. این شرکت ارزشی یک تریلیون دلاری را برای L2 ها پیش بینی می کند و توان آن ها برای عملکرد بهتر از اتریوم را عنوان می نماید.
فناوری های L2 مانند زد کی رول آپ ZK rollups (Zero-knowledge rollups) و رول آپ های آپتیمیستیک (Optimistic rollups) با پردازش تراکنش ها خارج از بلاکچین اصلی، مشکل مقیاس پذیری را حل می کنند. این امر می تواند آن ها را قادر سازد تا با توجه به محدودیت های تراکنش بلاکچین اصلی، از نظر درآمدزایی از اتریوم پیشی بگیرند.
با وجود چشم انداز مثبت برای راه حل های لایه ۲، ون اک همچنان نسبت به اکثر توکن های L2 محتاط است. ون اک استدلال می کند این توکن ها به عنوان ارز اصلی در اکوسیستم خود کاربرد ندارند. با این حال، ظهور رول آپ هایی که به برنامه های کاربردی خاص مانند شبکه های اجتماعی خدمات می دهند را مناسب می خواند. ون اک، آپتیمیزم (OP)، آربیتروم (ARB) و چند مورد دیگر را به عنوان L2 های پیشرو معرفی می کند و موفقیت آن ها را به اکوسیستم های پویا و توزیع های راهبردی توکن های اصلی خود نسبت می دهد.
ون اک بر نقش ایردراپ ها در موفقیت L2 ها تاکید زیادی دارد
بر اساس گزارش ون اک، آربیتروم و آپتیمیزم (Optimism) به عنوان برترین ها در فضای L2 ها ظهور کرده اند. در واقع، توسعه اکوسیستم های جذاب برای موفقیت آن ها بسیار مهم بوده است. این دستاوردها با استفاده موثر از ایردراپ ها که توجه زیادی را از جامعه رمزارزها به خود جلب کرده است، همسو هستند. داده های دیفای لاما (DefiLlama) نشان می دهد آربیتروم (Arbitrum) با $۳.۳۲۵b میلیارد دلار در رتبه پنجم کل ارزش قفل شده (TVL) قرار دارد و آپتیمیزم (Optimism) با $۱.۰۰۶b میلیارد دلار در جایگاه ششم قرار دارد.
ون اک موفقیت L2 ها را با استفاده از معیارهای مختلف از جمله هزینه تراکنش و تجربه کاربری، ارزیابی می کند. ون اک همچنین مفروضات اعتماد، اندازه اکوسیستم و تجربه توسعه دهنده را در نظر می گیرد. این معیارها به ارزیابی رشد و پذیرش L2 ها کمک می کنند.
ETF های اتریوم چه تأثیری می گذارند؟
تشدید یا تسهیل فشارهای نظارتی همچنان بر بازار ارزهای دیجیتال تأثیر می گذارد. اخیراً، کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC) تصمیم خود را در مورد درخواست صندوق قابل معامله در بورس (ETF) اتریوم ون اک به تعویق انداخت. این تاخیر که مهلت صدور حکم را تا ۲۳ مه ۲۰۲۴ تمدید می کند، نشان دهنده تشدید فشارهای نظارتی است. در واقع، تردید SEC به ما می گوید نا امنی های زیادی در مورد درخواست های ETF مبتنی بر اتریوم است.
در همین حال، ویتالیک بوترین، هم بنیانگذار اتریوم، دوباره به مفهوم راه حل های لایه ۳ (L3) پرداخت. او تاکید کرد برای کارآمد بودن رویکرد لایه بندی، لایه های مختلف باید اهداف متمایز داشته باشند.
راهکارهای لایه ۲ اتریوم کدامند؟
راهکارهای لایه ۲ در یک دسته بندی کلی به موارد زیر تقسیم بندی می شوند.
- رول آپ ها (Rollups)
- رول آپ های آپتیمیستیک (Optimistic rollups)
- زد کی رول آپ ZK rollups (Zero-knowledge rollups)
- پلاسما (Plasma)
- کانال های وضعیت (State Channels)
- ساید چین ها (Sidechains)
- ولیدیوم (Validium)
- راهکارهای ترکیبی (Hybrid solutions)
رول آپ ها (Rollups)
رول آپ ها را می توان جدیدترین راهکارهای لایه ۲ (L2) دانست. رول آپ ها چندین تراکنش های را جمع آوری میک نند و پس از فشرده کردن این تراکنش ها آن ها را درون یک بلاک قرار می دهند. دو نوع رول آپ وجود دارد؛ Zk rollups و Optimistic.
- رول آپ های آپتیمیستیک (Optimistic rollups)
رولاپ های آپتیمیستیک اجرای قرارداد هوشمند خارج از زنجیره را امکانپذیر می کنند، بدون اینکه نیاز باشد هر تراکنش در کل شبکه منتشر شود. رول آپ های آپتیمیستیک، امنیت خود را از لایه اول اتریوم می گیرند، اما همه تراکنش ها در نهایت در اتریوم تسویه می شوند. رول آپ های آپتیمیستیک یک ماشین مجازی سازگار با EVM به نام (Optimistic Virtual Machine) را اجرا می کنند که امکان اجرای قراردادهای هوشمند را به همان شکلی که در اتریوم است فراهم می کند. این موضوع برای قراردادهای هوشمند بسیار مهم است؛ زیرا باعث می شود قابلیت ترکیب پذیری و سازگاری آن ها حفظ شود. از مهمترین پروژه هایی که در حال کار روی رول آپ های آپتیمیستیک است، می توان به آربیتروم (Arbitrum) و اوپی مین نت (OP Mainnet) اشاره کرد.
- رول آپ های ZK (Zero-Knowledge Rollups)
رول آپ های دانش صفر از تکنولوژی اثبات با دانش صفر (ZK-proofs) برای تایید اعتبار چندین دسته تراکنش استفاده می کنند و سپس خلاصه ای از تاییدیه را برای زنجیره اصلی می فرستند. اثبات با دانش صفر امکان می دهد که یک طرف (اثبات کننده) به طرف دیگر (تایید کننده) اثبات کند که یک گزاره درست است، بدون اینکه اطلاعاتی در مورد اجزای گزاره فاش کند.
این راهکار می تواند برای بهبود حریم خصوصی در یک بلاکچین استفاده شود؛ زیرا اجازه می دهد تا تراکنش ها بدون افشای اطلاعات حساس تراکنش تایید شوند. از پروژه های ZK-rollups باید به استارک ویر استارک نت (Starkware StarkNet)، پالیگان هرمز (Polygon Hermez)، زد کی سینک (ZKSync) اشاه کرد.
پلاسما (Plasma)
پلاسما یک راه حل لایه ۲ است که توسط جوزف پون و ویتالیک بوترین ارائه شده است. این راهکار با استفاده از قدرت درخت مرکل (Merkle Tree) و قراردادهای هوشمند، نسخه های کوچکتری از زنجیره اتریوم را می سازد و ارتباط این زنجیره را با زنجیره اصلی میسر می کند. به این زنجیره های کوچکتر، زنجیر کودک یا زنجیره پلاسما گفته می شود و زنجیره اتریوم زنجیره مادر نامیده می شود.
زنجیرهای کوچکتر خود نیز می توانند زنجیره های کوچکتری بسازند و ساختاری شبیه درخت ایجاد کنند. ارسال معاملات از زنجیره مادر به زنجیره های کودک باعث می شود بار زیادی از روی دوش زنجیره مادر برداشته شود؛ در نتیجه معاملات سریع و ارزان تر انجام شوند.
این زنجیرهای کوچک به طور دوره ای با زنجیره اصلی تعامل دارند؛ یعنی در بازه های زمانی مشخص، اطلاعات تراکنش ها را به زنجیره اصلی منتقل می کنند. همچنین اختلافات را حل می کنند و نودهای متقلب را از طریق فرایند Fraud Proofs معرفی می کنند.
اگرچه راهکار پلاسما هزینه و مقدار داده های موجود در زنجیره اصلی را کاهش می دهد و با سایر راه حل‌های مقیاس پذیری لایه یک مانند شاردینگ سازگار است، اما ممکن است برای انتقال دارایی شما زمانی بیش از دو هفته لازم داشته باشد و در کل تجربه کاربری ضعیفی ارائه می دهد. این راهکار توسط پروژه های پالیگان (Polygon)، Gazelle ،Leap DAO و شبکه OMG اجرا می شود.
کانال‌های وضعیت (State Channels)
از کانال های وضعیت به عنوان یکی از اولین راهکارهای لایه دوم نام می برند. ایده کانال های وضعیت را می توان برگرفته از کانال های پرداخت دانست که سال هاست وجود دارند. این کانال ها تراکنش های متعددی را در خارج از زنجیره انجام می دهند، در حالی که فقط دو تراکنش ابتدایی و انتهایی را به زنجیره اصلی ارسال می کنند.
به عنوان مثال در نظر بگیرید که آلیس سرویس اینترنت خود را به باب می فروشد و قرار است از او به ازای هر مگابایت ۱۰ سنت پول بگیرد. آن ها می توانند به جای ایجاد یک تراکنش در زنجیره اصلی برای هر پرداخت، از یک استیت چنل (State Channels) استفاده کنند.
در ابتدا، باب مقداری اتریوم را در یک قرارداد هوشمند قفل می کند تا این معامله شروع شود. سپس او یک پیام خارج از زنجیره ای را تایید می کند که می گوید او ۱۰ سنت به آلیس پرداخت کرده است. باب بعدا پیام دیگری را امضا می کند که می گوید او ۲۰ سنت پرداخت کرده است. این فرایند می تواند تا زمانی که آن ها معامله خود را قطع کنند، ادامه یابد.
به طور مثال وقتی مقدار پرداختی به ۱ دلار رسید، آلیس تصمیم می گیرد پول را نقد کند. در آن زمان او پیام خود را این بار به زنجیره اصلی می فرستد. قرارداد هوشمند پس از دیدن تایید هردوی آن ها، مبلغ ۱۱ دلار به آلیس پرداخت می کند و باقیمانده پول را به باب برمی گرداند. به این ترتیب تنها دو تراکنش در زنجیره اصلی ثبت می شود. از مثال های این راهکار هم باید به شبکه لایتنینگ بیت کوین و Connext، Celer و Perun اشاره کرد.
زنجیره های جانبی (Sidechains)
زنجیره های جانبی یا سایدچین ها در واقع بلاکچین مستقلی هستند که به بلاکچین اصلی وصل شده اند. تراکنش ها در این بلاکچین موازی، اما مستقل انجام می شوند و به شکل یک تراکنش به بلاکچین اصلی افزوده می شوند. سایدچین ها در کنار زنجیره اصلی قرار دارند و با آن ارتباط برقرار می کنند. همچنین قابلیت همکاری، از طریق ماشین مجازی اتریوم (EVM) انجام می شود.
سایدچین ها بیشتر ترکیبی از راهکارهای لایه های دو (L2) و لایه یک (L1) به حساب می آیند. راهکارهای لایه دو برای برقراری امنیت به زنجیره اصلی متکی هستند اما سایدچین ها اینگونه نیستند؛ زیرا دارای ویژگی های امنیتی خاص خود هستند. همچنین از مکانیزم های اجماع خاص خود برای پردازش تراکنش ها استفاده می کند. به همین دلیل برخی از افراد می گویند سایدچین ها راهکار لایه ۲ محسوب نمی شوند. در واقع سایدچین ها به عنوان یک بلاکچین جداگانه فعالیت می کنند و ساز و کارهای اجماع خاص خود را دارند.
اگر می خواهید دارایی خود را بین زنجیره ها جابجا کنید، به یک قرارداد هوشمند در اتریوم نیاز دارید. شما دارایی های خود را در یک قرارداد هوشمند می گذارید و آن ها را در زنجیره جانبی قرار می دهید و اگر لازم باشد دارایی ها را از زنجیره جانبی به زنجیره اصلی منتقل کنید، باید عکس این عمل را انجام می دهید.
در حالی که این زنجیره ها به طور قابل توجهی هزینه معاملات را کاهش می دهند، اما به مکانیزم اجماع و نودهای خود اعتماد می کنند. این امر نگرانی های امنیتی را ایجاد می کند؛ زیرا آن ها امتحان خود را پس نداده اند و به اندازه اتریوم غیرمتمرکز نیستند.
از آنجایی که اپراتورهای سایدچین ها قدرت ایجاد بلوک های جدید را دارند، اگر بخواهند می توانند تولید بلوک جدید را نیز متوقف کنند و این یکی از معایب این راهکارها است. علاوه بر این، سایدچین ها به اپراتورها این قدرت را می دهند تا از برداشت وجوه کاربران جلوگیری کنند. از برجسته ترین نمونه های زنجیره های جانبی xDai، پالیگان، POA Network و Skale هستند.
ولیدیوم (Validium)
ولیدیوم یک راه حل لایه ۲ است که در آن اعتبار تمام معاملات با استفاده از تکنولوژی اثبات با دانش صفر و به صورت خارج زنجیره بررسی می شود. این موضوع مانع از سرقت وجوه موجود می شود؛ زیرا مجوز هر تراکنش از یک حساب کاربری خاص باید توسط همان کاربر داده شود. البته برخلاف پلاسما برای جلوگیری از تقلب از اثبات دانش صفر استفاده می کند.
در واقع ساز و کار Validium شباهت زیادی به zkRollup دارد، تنها تفاوت در این است که در دسترس بودن داده ها در zkRollup روی زنجیره است، در حالی که Validium آن را خارج از زنجیره نگه می دارد. این به Validium اجازه می دهد تا توان عملیاتی خود را به میزان قابل توجهی افزایش دهد، اما این کار می تواند یک نقطه ضعف بزرگ باشد؛ زیرا در این صورت اپراتورهای پروژه های اجرا شده با ولیدیوم می توانند سرمایه کاربران را مسدود کنند. در حال حاضر StarkWare، لوپرینگ و Matterlabs یکی از پروژه های معروفی است که با استفاده از راهکار ولیدیوم اجرایی شده است.
راه حل های ترکیبی (Hybrid solutions)
وقتی پروژه ای از ترکیبی از راهکارهای لایه دوم استفاده می کند، به آن راهکار Hybrid گفته می شود. معروف ترین پروژه ای که این راه را در پیش گرفته سلر (Celer) است. سلر رویکردی کاملا متفاوتی نسبت به دیگر پروژه ها دارد. این پروژه از ترکیبی از کانال های وضعیت، سایدچین و رول آپ استفاده می کند.
در انتها
بلاکچین های لایه ۲ پروتکل هایی هستند که روی بلاکچین های لایه ۱ (مثل بیت کوین و اتریوم) قرار می گیرند و هدفشان بهبود مقیاس پذیری، امنیت و سایر ضعف های بلاکچین های زیربنایی است. از راهکارهای لایه دوم می توان به ولیدیوم، ساید چین ها، کانال های وضعیت، پلاسما و رول آپ ها اشاره کرد. اتریوم، میزبان تعداد زیادی پروژه و کاربر در اکوسیستم خود است که به دلیل شلوغی و سرعت پایین، نیازمند راهکارهایی برای تخلیه بار شبکه اصلی است. راه حلی موسوم به راهکارهای لایه ۲ اتریوم به همین منظور پدید آمده اند. لایه دوم های اتریوم را می توان به چند نوع با رویکردهای مختلف دسته بندی کرد. آربیتروم، آپتیمیزم، ZKsync، لوپرینگ (Loopring)، پالیگان و استارک نت از معروف ترین پروتکل های لایه دوم اتریوم هستند و شبکه لایتینگ معروفترین پروتکل لایه دوم برای بیت کوین است.
بلاکتوپیا
صرافی کراکن؛ DCA محبوبترین استراتژی سرمایه گذاری در بازار رمزارزها
نظرسنجی اخیر صرافی کراکن نشان می‌دهد اکثر سرمایه گذاران کریپتو، در هنگام خرید یک دارایی دیجیتال به استفاده از استراتژی DCA (Dollar-Cost Averaging) تمایل دارند. استراتژی میانگین هزینه دلاری، به معنای خرید یک دارایی در فواصل منظم، مانند یک بار در ماه، صرف نظر از قیمت آن است.
طبق نظرسنجی اخیر صرافی کراکن (Kraken)، استراتژی میانگین هزینه دلاری (DCA) به عنوان یکی از محبوبترین روش های سرمایه گذاری در میان معامله گران کریپتو شناخته شده است. حدود ۷۶٪ از شرکت کنندگان این نظرسنجی برای کاهش ریسک معاملات از این روش استفاده می کنند.
این استراتژی به سرمایه گذاران اجازه می دهد تا به طور منظم مقدار مشخصی از یک رمز ارز را خریداری کنند و به این ترتیب، میانگین هزینه خرید خود را کاهش دهند. این رویکرد به خصوص در بازارهای ناپایدار مانند بازار کریپتو می تواند به حفظ سرمایه و کاهش تأثیر نوسانات کمک کند.
نتایج نظرسنجی صرافی کراکن (Kraken)
نظرسنجی اخیر صرافی کراکن نشان می دهد اکثر سرمایه گذاران کریپتو، در هنگام خرید یک دارایی دیجیتال به استفاده از استراتژی DCA (Dollar-Cost Averaging) تمایل دارند.
در این نظرسنجی ۱,۱۰۹ سرمایه گذار کریپتو شرکت کردند و نتایج آن در تاریخ ۷ اکتبر (۱۶ مهر) منتشر شد. حدود ۸۳.۵٪ از شرکت کنندگان اعلام کردند تا به حال از این استراتژی (DCA) استفاده کردند و ۵۹٪ آن ها نیز همچنان آن را به عنوان استراتژی اصلی خود برای خرید در نظر می گیرند.
استراتژی میانگین هزینه دلاری، به معنای خرید یک دارایی در فواصل منظم، مانند یک بار در ماه، صرف نظر از قیمت آن است. محققان کراکن ادعا کردند این روش می تواند تأثیر نوسانات کوتاه مدت قیمت را کاهش دهد و احساساتی که ممکن است قضاوت را تحت تأثیر قرار دهند را از بین ببرد.
بیش از ۴۶٪ از پاسخ دهندگان معتقد بودند بزرگترین مزیت استراتژی DCA، پوشش ریسک در برابر نوسانات بازار است. در حالی که حدود یک سوم بر این باور بودند که این روش به عادت های سرمایه گذاری منظم کمک می کند؛ حدود ۱۲٪ نیز گفتند که DCA احساسات را از معاملات حذف می کند.
مزایای استفاده از استراتژی DCA بسته به سطح درآمد متفاوت است. افرادی که کمتر از ۵۰,۰۰۰ دلار درآمد دارند، بزرگترین مزیت این استراتژی را تشویق به عادت های سرمایه گذاری منظم می دانند، در حالیکه افرادی با درآمد بیش از ۵۰,۰۰۰ دلار، کاهش تأثیر نوسانات بازار را به عنوان مزیت اصلی مطرح کردند.
تقریباً ۷۰٪ از شرکت کنندگانی که درآمدی بین ۱۷۵,۰۰۰ تا ۱۹۹,۰۰۰ دلار داشتند، بر این باور بودند که کاهش تأثیر نوسانات بازار، بزرگترین مزیت DCA است. با این حال، فقط بیش از ۸٪ از پاسخ دهندگان استراتژی خود را در مواجهه با زیان ها حفظ کردند و محققان افزودند کسانی که از استراتژی های سرمایه گذاری دیگری استفاده می کنند، بیشتر احتمال دارد در زمان نوسانات بازار به مسیر خود ادامه دهند.
محققان اظهار داشتند هر چه یک سرمایه گذار درآمد بیشتری داشته باشد، اعتماد بیشتری به پای بندی به استراتژی سرمایه گذاری خود دارد. تقریباً ۶۳٪ از افرادی که درآمد بالای ۱۰۰,۰۰۰ دلار داشتند، اظهار داشتند که توانایی بسیار قوی برای پای بندی به برنامه معاملاتی خود در زمان نوسانات بازار دارند. همچنین، این نظرسنجی نشان داد سرمایه گذاران با درآمد بالای ۱۰۰,۰۰۰ دلار تمایل بیشتری به استفاده از روش DCA دارند، در حالی که سرمایه گذاران با درآمد کمتر از ۱۰۰,۰۰۰ دلار بیشتر تمایل به تلاش برای امتحان کردن بازار دارند.
سرمایه گذاران بین ۱۸ تا ۲۹ سال نیز به استراتژی های پرریسک تری تمایل داشتند و نیمی از آن ها تمایل به امتحان کردن بازار دارند. کراکن خاطر نشان کرد سرمایه گذاران بالای ۴۵ سال بیشتر به بازارهای کریپتو توجه می کنند؛ به طوریکه دو سوم آن ها این بازار را بیشتر از سرمایه گذاری های سنتی بررسی می کنند. در حالی که تنها یک سوم از افراد ۱۸ تا ۲۹ ساله همین کار را انجام می دهند.
تیم کراکن اظهار داشت استراتژی DCA بی نقص نیست، اما می تواند استرس بازار را کاهش دهد و تصمیم گیری های احساسی را جبران کند.
بلاکتوپیا
زتاچین (Zetachain) و توکن ZETA
زتاچین (ZetaChain) یک بلاکچین لایه یک (Layer 1) بر اساس Cosmos SDK است که از CometBFT، یک نوع اجماع تحمل خطای بیزانسی (BFT) استفاده می کند که به تعامل یکپارچه میان زنجیره های مختلف بدون نیاز به پل های زنجیره ای سنتی کمک می کند. برنامه های غیرمتمرکز (DApps) ساخته شده بر بستر پلتفرم زتاچین از قراردادهای هوشمند اومنی چین استفاده می کنند که می توانند داده ها را در زنجیره های مختلف بخوانند و بنویسند.
شبکه های بلاکچینی مثل بیت کوین (Bitcoin)، اتریوم (Ethereum) و… هر کدام پروتکل اجماع، زبان برنامه نویسی و قوانین خود را دارند. در نتیجه، دارایی بومی هر کدام از این شبکه ها قابل انتقال به زنجیره دیگر نیست. بنابراین، اغلب با چالش هایی در تبادل داده های بین زنجیره ای مواجه می شوند. یکی از جدیدترین راه حل هایی که برای ناکارآمدی ارتباطات بین بلاکچینی معرفی شده، پروژه زتاچین (Zetachain) است که اخیراً سر و صدای زیادی به پا کرده است.
در دنیای پیچیده و چندلایه بلاکچین، زتاچین به عنوان پلی قدرتمند برای ارتباط و تعامل بی وقفه میان زنجیره های مختلف ظهور کرده است. زتاچین قصد دارد با استفاده از فناوری های نوین آینده ای ساده و یکپارچه برای توسعه دهندگان و کاربران بلاکچین رقم بزند. در این مطلب از اینوستورنت، به معرفی بلاکچین زتاچین خواهیم پرداخت.
زتاچین (ZetaChain) یک بلاکچین لایه یک (Layer 1) بر اساس Cosmos SDK است که از CometBFT، یک نوع اجماع تحمل خطای بیزانسی (BFT) استفاده می کند. زتاچین می تواند قراردادهای هوشمند تمام زنجیره ای (Full-chain) را برای ارائه یک تجربه کاربری یکپارچه برای اپلیکیشن ها مستقر کند. این کار ارزش اصلی زتاچین را مشخص می کند. توسعه دهندگان فقط باید یک قرارداد واحد را مستقر کرده و زتاچین تعاملات میان زنجیره ای (Cross-Chain) را ترتیب می دهد.
این قابلیت به شبکه زتاچین اجازه می دهد تا دارایی ها، داده ها و نقدینگی را در شبکه های مختلف مدیریت کند؛ بدون توجه به اینکه آیا آن ها به صورت بومی از قراردادهای هوشمند پشتیبانی می کنند یا خیر. در قلب نوآوری زتاچین، قراردادهای هوشمند اومنی چین (Omni-Chain) آن قرار دارند. این قراردادها برای تعامل در چندین زنجیره طراحی شده اند و یک رابط یکپارچه و ایمن را برای کل اکوسیستم رمزارزی فراهم می کنند.
برنامه های غیرمتمرکز (DApps) ساخته شده بر بستر پلتفرم زتاچین از قراردادهای هوشمند اومنی چین استفاده می کنند که می توانند داده ها را در زنجیره های مختلف بخوانند و بنویسند. این موضوع به برنامه های غیرمتمرکز اجازه می دهد تا از ویژگی های چندین بلاکچین مختلف استفاده نمایند، اما گویی در یک بلاکچین واحد کار می کنند.
قراردادهای هوشمند اومنی چین زتاچین نه تنها برای پشتیبانی از پلتفرم های مبتنی بر قراردادهای هوشمند، مانند اتریوم (Ethereum) یا پالیگان (Polygon) طراحی شده، بلکه از شبکه هایی که به طور بومی عملکرد قراردادهای هوشمند را ندارند، مانند بیت کوین (Bitcoin) یا دوج کوین (Dogecoin) هم پشتیبانی می کند و به این ترتیب، امکان استفاده از دارایی های این شبکه ها را هم فراهم می کند.
تفاوت اصلی بین برنامه های وب ۳ و وب ۲ در سهولت استفاده است. کاربران وب ۲ نیاز به درک فناوری های پیچیده پشت برنامه ها ندارند، مثل ارسال ایمیل یا سفارش غذا از طریق UberEats که فرآیندهای پیچیده ای در پس زمینه رخ می دهند اما ما از آن ها اطلاعی نداریم.
برنامه های وب ۲ میلیاردها کاربر را به خود جذب کرده اند. اما برنامه های وب ۳ اگر می خواهند موفق شوند باید آسان تر از برنامه های وب ۲ باشند. اما آن طور که به نظر می رسد وب ۳ فقط برای افرادی با IQ بالا قابل استفاده است! برای کاربران عادی، انتخاب برنامه های وب ۳ بسیار دشوار است و مراحل استفاده از آن ها حتی پیچیده تر است. کاربران وب ۳ با تعدد بلاکچین ها، پل های میان زنجیره ای (Cross-Chain) و مدیریت کیف پول ها مواجه هستند که استفاده از آن را برای کاربران عادی دشوار می کند. مدیریت کیف پول های مختلف، یادداشت های حفاظتی و غیره حتی پیچیده تر هستند.
پروژه هایی مثل زتاچین برای حل این مشکلات، راه حل های چند لایه ای ارائه داده اند تا تعاملات کاربران با اپلیکشن های نسل سوم وب (Web 3.0) آسان تر شود.
زتاچین بر اساس الگوریتم اثبات سهام (PoS) با عملکرد قراردادهای هوشمند است. قراردادهای هوشمند (Smart Contracts) زتاچین می توانند داده ها را در هر زنجیره ای که با آن ارتباط برقرار کرده اند، بخوانند و بنویسند که این امر، انتقال یکپارچه دارایی ها و اجرای قراردادهای هوشمند را در چندین زنجیره ممکن می سازد.
به لطف قابلیت اومنی چین، برنامه های غیرمتمرکز مبتنی بر شبکه ZetaChain می توانند از دارایی های زنجیره های دیگر بدون نیاز به پل یا بریج (Blockchain Bridge) آن دارایی استفاده کنند؛ از جمله زنجیره هایی مانند بیت کوین که فاقد عملکرد قراردادهای هوشمند هستند. معماری شبکه زتاچین همچنین شامل ZetaEVM یا به اختصار zEVM است؛ یک موتور سازگار با ماشین مجازی اتریوم (Ethereum Virtual Machine) که به قراردادهای هوشمند اومنی چین نیرو می دهد.
انتزاع زنجیره در زتاچین (ZetaChain) شامل سه لایه است.
- لایه مجوز (Permission layer)
این لایه مسئولیت مدیریت حساب ها و مجوزها را بر عهده دارد که شامل کیف پول قراردادهای هوشمند و خدمات پروکسی است و هدف آن انتزاعی کردن تعاملات کاربر و حفظ تعادل بین سهولت استفاده و کنترل کاربر است.
- لایه حل کننده (Solver layer)
این لایه بر بازار Solver و رقابت تمرکز دارد. مشکل مسیریابی با یافتن بهترین راه حل بر اساس ترجیحات کاربر برای سرعت، هزینه و کارایی حل می شود. بازار Solver به طور مداوم در حال بهینه سازی در رقابت برای یافتن بهترین مسیر معامله است. این فناوری ها کل فرآیند تصمیم گیری را خودکار می کنند، بار شناختی کاربران را هنگام تصمیم گیری کاهش می دهند و تجربه کلی کاربر را بهبود می بخشند.
- لایه تسویه (Settlement layer)
آخرین لایه عمدتا فعل و انفعالات تسویه را حل می کند. این لایه از پل های کراس چین، اوراکل ها (Oracles) و دیگر راهکارهای کراس چین برای اطمینان از تکمیل دقیق و کارآمد تراکنش های مختلف استفاده می کند. هدف این لایه رفع پیچیدگی تعاملات کراس چین است.
در ادامه راه حل های مختلف را به تفصیل مقایسه خواهیم کرد. در واقع، زتاچین (ZetaChain) بیش از یک مشکل را حل می کند.
زتاچین، معماری آینده برای اپلیکیشن های جهانی، به عنوان یکی از مهمترین پروژه های بلاکچینی با قابلیت تعامل پذیری بین زنجیره ای، در گزارش تحقیقاتی دلفی دیجیتال (Delphi Digital) به تفصیل بررسی شده است. این شبکه با ایجاد امکان ساخت اپلیکیشن هایی که بتوانند به صورت کامل در شبکه های مختلف عمل کنند، به دنبال ایجاد تحولی بزرگ در دنیای بلاکچین (Blockchain) است. معماری زتاچین شامل اجزا و قابلیت های متعددی است که در ادامه توضیح داده شده اند.
ماشین مجازی اتریوم عمومی شده (Universal EVM)
زتاچین یک نسخه بهبود یافته از ماشین مجازی اتریوم (EVM) را ارائه می دهد که امکان ساخت اپلیکیشن های تمام زنجیره ای (Full-Chain) را فراهم می سازد. این نسخه به توسعه دهندگان این امکان را می دهد تا قراردادهای هوشمند و اپلیکیشن های خود را فراتر از مرزهای یک شبکه بلاکچین پیاده سازی کنند.
مکانیزم ارتباطی
- اومنی چین (Omnichain)
این لایه تعامل پذیری را میان زنجیره های متصل ممکن می سازد و توسعه دهندگان می توانند اپلیکیشن هایی بسازند که به طور کامل در تمامی زنجیره ها قابل فراخوانی (Call) باشند.
- اتصال دهنده API
این رابط به انتقال پیام های کراس چین نقطه به قطه (Point-to-point) می پردازد و امکان انتقال داده ها و ارزش های دلخواه را فراهم می کند.
- استاندارد ZRC-20
استاندارد ZRC-20 برای توکن های همگن در تمامی زنجیره هاست. توکن های Native Gas و با استاندارد ERC-20 پشتیبانی شده را می توان از هر شبکه متصل به اپلیکیشن های فول چین ارسال و به عنوان توکن های ZRC-20 استفاده کرد. توکن های ZRC-20 را می توان به شبکه متصل بازگرداند.
امضا کننده TSS
یک اعتبارسنج (Validator) با مسئولیت های بیشتر، از جمله امضا و نظارت بر تراکنش های خارج از زنجیره (Out of Chain) است. TSS مخفف (Threshold Signature Scheme) یا همان مکانیزم امضاهای آستانه ای است.
آدرس TSS
یک آدرس خاص که برای واریز توکن ها و شروع تعاملات کراس چین استفاده می شود.
زتاچین از امضاهای آستانه ای (TSS) مشابه با نیر پروتکل (Near Protocol) استفاده می کند. در این مکانیزم رمزنگاری، چندین مشارکت کننده به طور مشترک یک امضا را تولید می کنند. امضای معتبر تنها زمانی تولید می شود که تعداد مشخصی از مشارکت کنندگان به حداقل مقدار آستانه (مثلاً ۳ نفر از ۵ نفر) برسند و هر مشارکت کننده بخشی از کلید خصوصی (Private Key) را در اختیار داشته باشد. این شیوه توزیع کلید خصوصی به چندین نفر، امنیت بیشتری را فراهم کرده و از خرابی در یک نقطه واحد جلوگیری کرده و به تحمل خطا کمک می کند.
اعتبارسنج های ناظر-امضاکننده
این اعتبارسنج ها دو بخش نرم افزار را در زتاچین اجرا می کنند.
- نود زتاچین (Zetachain Node)
کار نود بلاکچین، پردازش تراکنش های کراس چین، مدیریت ضرب (Mint) توکن های ZRC-20 و فراخوانی اپلیکیشن های فول چین است.
- کلاینت زتاچین (ZetaClient)
یک برنامه آفچین که توسط ناظر-امضا کننده اجرا می شود و به نظارت بر تراکنش ها در شبکه های متصل، امضا به نمایندگی از زتاچین، همه پخشی و مخابره تراکنش ها در زنجیره متصل می پردازد.
امضاکنندگان TSS آدرس های واریزی را در تمامی شبکه های پشتیبانی شده به طور مستمر نظارت می کنند تا اطمینان حاصل شود که در صورت موفقیت آمیز بودن تراکنش، اطلاعات منتقل شده و فعالیت روی زتاچین آغاز می شود. این امضا کنندگان همچنین مسئول امضای تراکنش های خارج از زنجیره و ارسال آن ها به دیگر زنجیره ها برای پردازش هستند.
این معماری به قراردادهایی که روی ماشین مجازی عمومی توسعه داده می شوند، امکان می دهد تا خارج از زتاچین ایجاد شده و همچنین از زنجیره های متصل قابل فراخوانی باشند.
ارتباط ورودی (Inbound Flow)
کاربران می توانند با اپلیکیشن های غیرمتمرکزی (DApps) که روی زتاچین ساخته شده اند از طریق هر زنجیره خارجی تعامل داشته باشند. ناظر TSS یک آدرس واریزی مخصوص برای توکن های گس (GAS) بومی و یک قرارداد امانی ERC-20 را برای دارایی های ERC-20 نظارت می کند. تراکنش های ارسال شده به آدرس واریزی یا قرارداد امانی ERC-20 اطلاعات مربوط به فراخوانی تابع را در خود دارند. ناظر TSS این اطلاعات را تأیید کرده و به قرارداد سیستمی ارسال می کند که تابع OnCrossChainCall را در قرارداد مربوطه فراخوانی می کند تا اجرا شود.
ارتباط خروجی (Outbound Flow)
قراردادهای روی زتاچین می توانند از API برای فراخوانی به زنجیره های متصل استفاده کنند. هنگامی که یک قرارداد به یک قرارداد اتصال فراخوانی می دهد، اطلاعاتی مانند شناسه زنجیره، آدرس قرارداد و پیام را فراهم می کند. زتاچین این جزئیات را پردازش کرده و به زنجیره مقصد ارسال می کند. سپس، تابع onZetaMessage قرارداد دریافت کننده در زنجیره مقصد فراخوانی می شود.
این مکانیزم ها اطمینان می دهند که قراردادهای زتاچین می توانند درخواست ها را به زنجیره های دیگر ارسال کرده و به آن ها پاسخ دهند و عملیات را برای توسعه دهندگان dApp و کاربران به طور چشمگیری ساده سازی کنند. کاربران تنها ارتباطات ورودی و خروجی بین زتاچین و دیگر زنجیره ها را در بخش فرانت سیستم آغاز می کنند که یعنی بدون نیاز به درک مکانیزم های زیرساختی، می توانند به طور مستقیم از طریق رابط کاربری تعامل داشته باشند.
این، معماری پایه زتاچین (ZetaChain) است. در ادامه به معرفی نسخه جدید زتاچین ۲.۰ و قابلیت های گسترش یافته آن می پردازیم.
نسخه جدید «زتاچین ۲.۰» با بهبود تجربه کاربری و امکانات جدید، پشتیبانی گسترده تری از آدرس های بیت کوین و ارتقای اتصال دهنده API ارائه می دهد. این نسخه باعث تقویت قابلیت های فول چین و ارائه حساب های فول چین به کاربران می شود که تجربه کاربری را ساده تر می کند.
اپلکیشن های جهانی می توانند مستقیما قراردادهایی را در شبکه های بلاکیچن متصل فراخوانی کنند و اپلیکیشن های فول چین را امکان پذیر کنند. اپلیکیشن ها اکنون می توانند تراکنش های پیچیده شامل چندین دارایی و چندین کراس چین را در یک مرحله انجام دهند. به عنوان مثال، یک کاربر بیت کوین می تواند یک قرارداد ZetaChain را راه اندازی کند که می تواند بدون در دسر، قراردادها را روی شبکه اتریوم، زنجیره بی ان بی ( BNB Chain) و دیگر شبکه ها اجرا کند.
اپلیکیشن های عمومی (Universal Application)
یکی از ویژگی های جدید «زتاچین ۲.۰»، اپلیکیشن های عمومی است. در نسخه قبلی (ZetaChain 1.0)، دو ویژگی جداگانه یعنی انتقال پیام های کراس چین و اپلیکیشن های فول چین وجود داشت. هنگام انتقال پیام ها بین زنجیره ها با استفاده از رابط API، کاربران می توانند از ZetaChain به عنوان یک رله برای ارسال پیام های دلخواه بین زنجیره های متصل استفاده کنند. اپلیکیشن های عمومی می توانند با استفاده از عملکرد فول چین، قراردادهای زنجیره های متصل را فراخوانی کرده و مدیریت توکن های همگن در زنجیره های متصل را به عهده بگیرند.
«زتاچین ۲.۰» با جایگزینی اتصال دهنده API با قابلیت فول چین ارتقا یافته، امکان فراخوانی قراردادهای زنجیره متصل را برای اپلیکیشن های عمومی فراهم می کند.
به عنوان مثال، یک کاربر می تواند با تنها یک تعامل، فرایندهایی مانند استیکینگ (Staking) بیت کوین، انتقال توکن به «بی ان بی»، وام گرفتن در پالیگان و… را انجام دهد. در واقع، اپلیکیشن از حالت فول چین و به یک اپلیکیشن عمومی تبدیل می شود که قادر به انجام فرآیندهای چند مرحله ای است.
ارتقای مکانیزم
نسخه جدید با معرفی قرارداد درگاه (Gateway Contract) به عنوان نقطه ورود واحد، فرایند تعامل با اپلیکیشن های عمومی را ساده تر می کند. این مکانیزم، به جای روش قبلی که شامل تعاملات نقطه به نقطه و هزینه های بالاتر بود، مدل هاب و اسپوک (Hub-and-Spoke) را پیاده سازی می کند که مراحل و هزینه های کمتری دارد. برنامه های عمومی نیز می توانند از توکن های ZRC-20 استفاده کرده و بدون نیاز به برداشت، قراردادهای زنجیره متصل را فراخوانی کنند.
حساب فول چین (Omnichain Accounts)
در «زتاچین ۲.۰» کاربران می توانند به سادگی دارایی های کراس چین خود را مدیریت کنند. تابع «WithdrawAndCall» به کاربران این امکان را می دهد تا عملیات برداشت و فراخوانی قراردادها را در یک تراکنش واحد انجام دهند. در این فرآیند، ابتدا کارمزد گس قفل می شود، سپس توکن ها از حساب کاربر حذف و عملیات لازم در زنجیره هدف انجام خواهد شد.
بهبود تجربه کاربران بیت کوین
زتاچین ۲.۰ (Zetachain 2.0) با پشتیبانی از انواع بیشتری از آدرس های بیت کوین شامل P2P KH، P2SH، P2WSH و P2TR، تجربه کاربری بیت کوین را بهبود می بخشد. این نسخه با معرفی آدرس های تپ روت (Taproot) و ادامه پشتیبانی از آدرس های مبتنی بر سگویت (SegWit)، به بهبود امنیت و کاهش کارمزد تراکنش ها کمک می کند.
این ویژگی های جدید، قدرت بیشتری به کاربران و توسعه دهندگان برای مدیریت تراکنش های کراس چین و بهبود کارایی اپلیکیشن های فول چین می دهد.
عملکردهای جدید پشتیبانی مرتبط با زنجیره ها
زتاچین در به روز رسانی اخیر خود، پس از یک فرایند حاکمیتی دقیق، چندین زنجیره جدید را اضافه کرده و شبکه کلی را توسعه داده است. در حال حاضر، اضافه کردن زنجیره هایی مانند پالیگان (Polygon)، بیس (Base)، سولانا (Solana) و زنجیره های مبتنی بر IBC در حال بررسی است. زنجیره های EVM مانند «اتریوم» به دلیل مکانیزم امضای گسترده خود، راحت تر اضافه می شوند. در مقابل، زنجیره هایی مانند نیر (Near) و تن (TON) که از EdDSA استفاده می کنند، چالش هایی برای اتصال ایجاد می کنند. خوشبختانه، این زنجیره ها معمولاً از قراردادهای هوشمندی پشتیبانی می کنند که عملیات ECDSA را تسهیل می کنند. همچنین، نودهای اعتبارسنج ناظر در شبکه «زتاچین» برای اجرای گره ها برای تمام زنجیره های پشتیبانی شده مورد نیاز هستند تا تراکنش های زنجیره های مختلف تأیید شوند.
اپلیکیشن های عمومی روی زتاچین (General Applications on ZetaChain)
زتاچین ۲.۰ امکان فراخوانی قراردادها از زنجیره های خارجی را فراهم کرده و امنیت را با مکانیزم هایی مانند «قرارداد درگاه» تضمین می کند. کاربران تنها لازم است یک تراکنش در زنجیره مبدا انجام دهند و نتیجه در زنجیره مقصد دریافت می شود. این در حالی است که تمامی جزئیات پیچیده در پشت صحنه مدیریت می شود.
اپلیکیشن های خاص (Specific Applications)
- سوآپ بومی (Native Swaps) کاربران می توانند از طریق قراردادهای عمومی زتاچین، توکن های ZRC-20 را تبدیل و به زنجیره هدف منتقل کنند.
- استیکینگ (Staking) با افزودن قابلیت استیکینگ توکن ZETA، توسعه دهندگان می توانند برنامه های استیکینگ غیرمتمرکز و منعطف ایجاد کنند.
- برنامه های توکن های غیرمثلی (NFT Applications) توسعه دهندگان می توانند از زتاچین برای ایجاد اپلیکیشن های نوآورانه توکن های غیر مثلی (NFT) استفاده کنند که قابلیت انتقال NFT میان زتاچین و زنجیره های متصل را فراهم می کند.
توکن ZETA
توکن ZETA، رمز ارز بومی اکوسیستم زتاچین است که از آن برای پرداخت پاداش های بلاک، کارمزدهای گس (Gas) و تسهیل انتقال ارزش بین بلاکچین های مختلف استفاده می شود. از این توکن همچنین می توان برای تأمین نقدینگی و پاداش دهی به ارائه دهندگان نقدینگی (Liquidity Provider) استفاده کرد. علاوه بر این، توکن زتا (ZETA) به عنوان یک توکن حاکمیتی (Governance Token) هم عمل می کند. به این صورت که دارندگان توکن ZETA می توانند در مورد تغییرات مهم این شبکه رأی دهند.
کل عرضه توکن زتا (ZETA) برابر با ۲,۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰ میلیارد تعیین شده و از این تعداد ۱۰٪ از کل عرضه توکن ها معادل ۲۱۰٬۰۰۰٬۰۰۰ میلیون توکن ZETA برای پاداش به کاربران و اعضای جامعه زتاچین اختصاص داده شده است. در فاز اول، ۱.۵٪ معادل ۳۱٬۵۰۰٬۰۰۰ میلیون توکن (ZETA) به کسانی تعلق گرفته است که قبل از راه اندازی شبکه اصلی زتاچین از آن استفاده کرده و در آن مشارکت داشته اند، اما در فاز دوم ۶٪ توزیع خواهد شد که مقدار آن از فاز اول بیشتر است.
همچنین ۲.۵٪ از توکن ها نیز به افرادی اختصاص داده شده که در شبکه های اجتماعی زتاچین و کمپین هایی مثل Glaxe و Zealy شرکت داشته اند.
ZETA Initial Distribution
در طول چهار سال اول، کل عرضه توکن ZETA در ۲,۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰ میلیارد ثابت باقی خواهد ماند. پس از آن، تورم عرضه سالانه حدود ۲٫۵ درصد خواهد بود. مقدار دقیق تورم این توکن، به عرضه در گردش توکن ZETA در آن زمان بستگی دارد. توکنومیکس (Tokenomics) رمزارز ZETA بدین صورت است.
ZETA Token Unlock Schedule
همانطور که ملاحظه می کنید ۱۰ درصد (۲۱۰ میلیون واحد) برای رشد پایگاه کاربری، ۱۲ درصد (۲۵۲ میلیون واحد) برای صندوق رشد اکوسیستم، ۱۰ درصد (۲۱۰ میلیون واحد) برای پاداش اعتبارسنج ها، ۵٫۵ درصد (۱۱۵٫۵ میلیون واحد) برای مشوق های نقدینگی، ۲۴ درصد (۵۰۴ میلیون واحد) برای خزانه پروتکل، ۲۲٫۵ درصد (۴۷۲٫۵ میلیون واحد) برای مشارکت کنندگان اصلی و ۱۶ درصد (۳۳۶ میلیون واحد) برای خریداران و مشاوران، اختصاص داده شده است که طی ۴ سال به طور کامل در دسترس قرار خواهد گرفت.
در تاریخ ۱۶ مهر ۱۴۰۳ قیمت هر توکن ZETA برابر با ۰.۶۲۸۳ دلار و ارزش کل بازار این توکن حدود $۲۸۴,۳۱۲,۷۱۴ میلیون دلار و حجم معاملات ۲۴ ساعت گذشته آن نیز برابر با $۳۵,۲۳۰,۵۷۳ میلیون دلار بوده است که از این لحاظ در رتبه (Rank #228) بازار رمز ارزها قرار گرفته است. عرضه کل این توکن ۲,۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰ واحد است که از این تعداد تا همین تاریخ تعداد ۴۵۹,۵۹۳,۷۵۰ واحد در گردش بازار قرار گرفته است.
کمترین قیمت ثبت شده برای توکن ZETA در تاریخ ۱۵ مرداد ۱۴۰۳ (Aug 05, 2024) برابر با $۰.۳۴۴۸ دلار و بیشترین قیمت ثبت شده برای این توکن نیز در تاریخ ۲۷ بهمن ۱۴۰۲ (Feb 16, 2024) برابر با $۲.۸۵ دلار بوده است.
Zetahub در شبکه اصلی راه اندازی خواهد شد و شامل برنامه XP است؛ جایی که کاربران بر اساس فعالیت آنچین خود XP جمع آوری کرده و سطح کاربری خود را ارتقا می دهند. اولین برنامه XP در این پروژه ۳۰ روز طول خواهد کشید. پس اکنون کمتر از ۳۰ روز فرصت برای شرکت در این کمپین خواهیم داشت. قبل از شروع، نیاز به توکن ZETA روی شبکه زتاچین داریم. افرادی که ایردراپ فاز اول را دریافت کرده اند می توانند از همان توکن ها استفاده کنند. در غیر این صورت، می توانید آن را از صرافی هایی مثل بینگ ایکس (BingX) و مکسی (MEXC) خریداری کرده و دقت کنید که فقط روی شبکه زتاچین به کیف پول خود انتقال دهید. برای افزودن شبکه زتاچین به کیف پول نیز می توانید از وب سایت چین لیست (Chainlist) استفاده کنید.
برای جمع آوری XP ها به طریق زیر عمل کنید:
۱. وارد این لینکشوید.
۲. کیف پول خود را متصل کرده و با کلیک روی گزینه Enroll در همان ابتدای کار ۱۰۰۰XP دریافت کنید. توجه داشته باشید که مقدار کمی کارمزد در قالب توکن ZETA کسر خواهد شد.
۳. سپس، از کادر پایین، بخش Activities تسک های مربوطه را انجام داده و XP دریافت کنید. این تسک ها شامل انتقال توکن ها به یک کیف پول دیگر، بریج زدن توکن ها از شبکه های مختلف به زتاچین، ایجاد جفت ارز یا استفاده از لینک ریفرال است. هر کدام از تسک ها شامل مقدار جزئی کارمزد هستند.
برای بریج از شبکه بیت کوین نیاز به نصب کیف پول XDEFI خواهید داشت. برای دریافت لینک ریفرال نیز روی گزینه Invite Friends کلیک کنید.
۴. بعد از انجام هر تسک با کلیک روی گزینه Referesh activity، مقدار XP ها نمایش داده می شود که می توانید روی Claim XP کلیک کرده و آن ها را دریافت کنید.
۵. تسک ها به صورت هفتگی خواهند بود که پس از اتمام هر هفته، یا تسک های جدید اضافه شده یا اینکه تسک های قبلی قابل تکرار هستند.
احتمالا در آینده کمپین های دیگری نیز اضافه می شوند که متعاقبا در مورد آن ها اطلاع رسانی خواهد شد.
نگاهی به آینده تجربه کاربری و نقش زتاچین
زیرساخت هایی مانند زتاچین (ZetaChain) به شکل چشمگیری تجربه کاربری را در آینده بلاکچین بهبود خواهند داد. اما نقش های مختلفی که زتاچین در این فرآیند ایفا می کند چه هستند؟
- تعامل یکپارچه: جهت توسعه تجربه کاربری به سوی ساده سازی و یکپارچگی است. کاربران نباید پیچیدگی های تکنولوژی زیرساختی را احساس کنند. فناوری انتزاع زنجیره زتاچین یکی از عناصر مهم برای دستیابی به این هدف است. تعاملات در بلاکچین می توانند به سادگی برنامه های وب ۲ شوند.
- رابط کاربری یکپارچه: پس از فراهم کردن قابلیت های بنیادین تعامل میان زنجیره ای، برنامه ها می توانند به کاربران یک رابط کاربری یکپارچه ارائه دهند تا دارایی ها را در چندین زنجیره مدیریت کنند، تراکنش ها را اجرا کنند و سایر تعاملات زنجیره ای را از یک پلتفرم انجام دهند. این موضوع تجربه کلی کاربر را بهبود می بخشد.
- گسترش اکوسیستم برنامه ها: زتاچین از قابلیت های پیچیده تر کراس چین پشتیبانی می کند که به غنی تر شدن و توسعه اکوسیستم برنامه ها کمک می کند. این سیستم ها خدماتی با یکپارچگی و قابلیت عملیاتی بیشتر ارائه می دهند و ابزارها و امکانات کاملی را برای کاربران فراهم می کنند.
- تبدیل شدن به یک فناوری اصلی: ساده سازی تجربه کاربری کلید پذیرش بیشتر فناوری بلاکچین در میان کاربران عمومی است. زتاچین با کاهش چشمگیر پیچیدگی های فنی برای کاربران، کارایی برنامه ها را بهبود بخشیده و نقش مهمی در معرفی کاربران غیر فنی به دنیای بلاکچین ایفا می کند.
- موارد استفاده نوآورانه: با امکان انجام عملیات پیچیده روی بستر چندین شبکه بلاکچین، موارد استفاده نوآورانه بیشتری ظهور خواهند کرد. توسعه دهندگان اکنون می توانند با استفاده از این ابزارها، برنامه هایی را ایجاد کنند که پیش تر امکان پذیر نبودند و به نوآوری در این حوزه کمک کنند.
در انتها
زتاچین (ZetaChain) یک زیرساخت بلاکچین است که به تعامل یکپارچه میان زنجیره های مختلف بدون نیاز به پل های زنجیره ای سنتی کمک می کند. با استفاده از تکنولوژی هایی مانند TSS و Chain Signatures، زتاچین قابلیت هایی برای مدیریت دارایی ها و اجرای تراکنش ها در چندین زنجیره به صورت همزمان فراهم می آورد. زتاچین با استفاده از فناوری TSS و Chain Signatures، به کاربران این امکان را می دهد که از حساب های موجود خود در زنجیره های دیگر استفاده کنند و نیازی به ایجاد حساب جدید در زتاچین نیست. این در مقایسه با دیگر فناوری های کراس چین که ممکن است نیاز به ایجاد حساب های جدید و پل های اضافی داشته باشند، مزیت بزرگی است.
راه اندازی شبکه اصلی زتاچین گامی مهم در تکامل فناوری بلاکچین است؛ زیرا قراردادهای هوشمند اومنی چین منحصر به فرد زتاچین، عملیات مرتبط به دارایی های بومی بلاکچین های مختلف را به یک تجربه یکپارچه تبدیل می کند. مزیت منحصر به فرد زتاچین، توانایی آن برای پر کردن شکاف بین اکوسیستم های بلاکچینی و پیشبرد چشم انداز یک اینترنت مبتنی بر بلاکچین به هم پیوسته تر و در دسترس تر است.
توکن ZETA را می توان در صرافی های رمزارزی مانند تبدیل، والکس، بیت برگ و … خرید و فروش کرد. از طرفی، همانطور که گفته شد، شبکه ZetaChain یک بلاکچین مبتنی بر کیت توسعه نرم افزار کازماس (Cosmos) و سازگار با ماشین مجازی اتریوم (EVM) است که قابلیت همکاری با بیت کوین را نیز دارد. این بدان معنی است که بسیاری از کیف پول های سازگار با ماشین مجازی اتریوم و کازماس می توانند برای امضای تراکنش ها و تعامل با زتاچین استفاده شوند؛ کیف پول هایی نظیر متامسک (MetaMask)، کوین بیس والت (Coinbase Wallet) و… را می توان برای نگهداری توکن ZETA استفاده کرد.
اطلاعات
بازارهای معاملاتی
برخی از صرافی ها دارای کد معرف (Referral) می باشد. می توانید در صورتی که نمی خواهید از کد معرف استفاده کنید آن را حذف کنید. (در صورت استفاده از کد رفرال صرفا درصدی از هزینه های خرید و فروشی که صرافی از شما اخذ می نماید به ما تعلق می گیرد و می تواند به رشد و ارائه خدمات رایگان ما کمک کند)
برخی از صرافی ها دارای کد معرف (Referral) می باشد. می توانید در صورتی که نمی خواهید از کد معرف استفاده کنید آن را حذف کنید. (در صورت استفاده از کد رفرال صرفا درصدی از هزینه های خرید و فروشی که صرافی از شما اخذ می نماید به ما تعلق می گیرد و می تواند به رشد و ارائه خدمات رایگان ما کمک کند)
چارت تریدینگ ویو
امتیازهای امنیتی
اولین نفری باشید که نقد و بررسی می کند.
Project Start Date: 2021 Sep
برای ارسال نظر باید وارد شوید ورود