در یک گام بزرگ و تاریخی، شبکه بلاکچینی لایت کوین (Litecoin) رسما وارد دنیای قراردادهای هوشمند (Smart Contracts) شد. این اتفاق با راه‌اندازی شبکه لایه دوم LitVM توسط شرکت لونار دیجیتال استس (Lunar Digital Assets) و با پشتیبانی بنیاد لایت‌کوین (Litecoin Foundation) رقم خورده است. LitVM شبکه‌ای نوآورانه است که با هدف گسترش نقش لایت کوین در حوزه دیفای و وب ۳ طراحی شده است و از فناوری دانش صفر بهره می‌برد.

راه‌اندازی شبکه لایه دو LitVM؛ آغاز عصری جدید برای لایت کوین!

شبکه LitVM یک راهکار لایه دو (Layer 2) مبتنی بر فناوری رول‌آپ دانش صفر (Zero-Knowledge Rollup) و سازگار با ماشین مجازی اتریوم (EVM) است که برای اولین بار در اکوسیستم لایت‌کوین پیاده‌سازی شده است. این شبکه با بهره‌گیری از فناوری‌های بیت‌کوین‌اواس (BitcoinOS) و پالیگان سی‌دی‌کی (Polygon CDK)، امکان اجرای قراردادهای هوشمند و تبادلات بین‌زنجیره‌ای (Cross-Chain) را در اکوسیستم لایت‌کوین فراهم می‌کند.

این نوآوری نه تنها قابلیت‌های لایت کوین را گسترش می‌دهد، بلکه فرصت‌های جدیدی برای توسعه‌دهندگان اتریوم فراهم می‌کند تا پروژه‌های خود را به این شبکه منتقل کنند؛ حرکتی که می‌تواند لایت کوین را به یکی از قطب‌های کلیدی در حوزه دیفای (DeFi) و نسل سوم وب (Web3) تبدیل کند.

چارلی لی (Charlie Lee)، خالق لایت‌کوین، درباره این پروژه می‌گوید:

“از زمانی که لایت کوین را در سال ۲۰۱۱ ساختم، تمرکز ما همیشه روی امنیت و اطمینان این پروژه بوده است. راه‌اندازی این راهکار لایه ۲، لایت‌کوین را وارد عصر قراردادهای هوشمند می‌کند؛ در حالیکه اصول اساسی آن حفظ شده است.”

ادان یاگو (Edan Yago)، یکی دیگر از حامیان برجسته این پروژه نیز در اجلاس لایت کوین از این ابتکار به‌عنوان گامی بزرگ یاد کرده و بازخوردهای مثبت جامعه نیز نشان‌دهنده استقبال گسترده از این نوآوری است.

یکی از ویژگی‌های مهم LitVM این است که برای نخستین‌بار، یک شبکه لایه‌دوم دانش‌صفر (ZK Layer-2) روی شبکه‌ای مبتنی بر مدل UTXO راه‌اندازی شده است. این دستاورد می‌تواند الگویی برای توسعه شبکه‌های لایه دوم بیت‌کوین (Bitcoin) در آینده باشد و نوآوری‌های بیشتری را در این حوزه رقم بزند.

انتظار می‌رود راه‌اندازی شبکه LitVM جایگاه لایت کوین را در رقابت با شبکه‌های لایه ۲ به طور چشمگیری بهبود دهد و زمینه‌ساز نوآوری‌های غیرمتمرکز بیشتری در بستر اکوسیستم این بلاکچین قدیمی شود.

شرکت بلاکچینی استارک‌ور (StarkWare) به‌تازگی از نسخه جدید ابزار اثبات دانش صفر خود با نام اس‌-تو (S-Two) رونمایی کرده است. این ابزار پیشرفته که بر پایه فناوری STARK ساخته شده، امکان ساخت و تأیید اثبات‌های رمزنگاری پیچیده را بدون نیاز به سرور یا زیرساخت‌های ابری مستقیماً روی دستگاه‌هایی مثل موبایل، لپ‌تاپ و مرورگر فراهم می‌کند.

استارک‌ور در بیانیه‌ای اعلام کرد این ابزار تازه، به کاربران اجازه می‌دهد تا از سمت کلاینت (یعنی همان دستگاه خودشان) اثبات‌های ZK تولید کنند. به این ترتیب، اپلیکیشن‌هایی با تمرکز بر حریم خصوصی می‌توانند با سرعت بالاتر و به‌صورت کاملاً خصوصی روی اینترنت اجرا شوند.

الی بن‌ساسون (Eli Ben-Sasson)، هم‌بنیان‌گذار و مدیرعامل استارک‌ور در رابطه با این فناوری جدید می‌گوید:

“اس-تو فناوری STARK را وارد زندگی روزمره می‌کند و راه را برای کاربردهای واقعی‌تر و ملموس‌تر این نوع اثبات باز می‌سازد. این ابزار می‌تواند نسل جدیدی از اپلیکیشن‌های مبتنی بر دانش صفر را متحول کند.”

به گفته استارک‌ور، نسخه آلفای عمومی اس-تو هم‌اکنون در دسترس است و قرار است تا پایان سال جاری میلادی روی شبکه استارک نت (StarkNet) نیز راه‌اندازی شود.

جهشی بزرگ در سرعت؛ ۳۹ برابر سریع‌تر از قبل!

استارک‌ور اعلام کرده که طبق تست‌های بنچمارک انجام‌شده، سرعت نسخه جدید اس‌-تو نسبت به ابزارهای قبلی تا ۳۹ برابر بیشتر است. این افزایش چشمگیر در عملکرد، اجرای روان‌تر اپلیکیشن‌های حریم‌خصوصی‌محور را ممکن می‌سازد.

علاوه بر این، ابزار اس‌-تو می‌تواند در حوزه‌هایی مثل تراکنش‌های خصوصی، هویت مبتنی بر دانش صفر و هوش مصنوعی قابل‌اثبات (Verifiable AI) نیز کاربرد داشته باشد. این ابزار روی پردازنده‌های معمولی (CPU)، کارت‌های گرافیکی (GPU) و به‌زودی در مرورگرها قابل استفاده خواهد بود.

بن‌ساسون در این رابطه می‌گوید:

“ما سال‌ها از این ابزار به‌عنوان عصای جادویی خود یاد می‌کردیم؛ ابزاری که محاسبات پیچیده را به یک اثبات ساده تبدیل می‌کند. حالا این عصای جادویی تبدیل به شمشیری نوری در جیب شما شده؛ چیزی که هرکسی می‌تواند فوراً و از روی دستگاه خودش از آن استفاده کند.”

طبق گفته شرکت استارک‌ور، توسعه‌دهندگان هم‌اکنون می‌توانند از ابزار اس-تو استفاده کنند. نسخه آلفای این ابزار از سخت‌افزارهای مختلفی پشتیبانی می‌کند و در حال حاضر شرکت‌های فعال در اکوسیستم دانش صفر، از جمله کاکاروت (Kakarot)، نکسوس (Nexus)، زَن (ZAN) و انت‌چین اوپن‌لبز (AntChain OpenLabs)، استفاده از این فناوری را آغاز کرده‌اند.

کاربردهای متنوع اس‌-تو؛ از حریم خصوصی تا بازی‌های آفلاین

اورن کاتز (Oren Katz)، مدیر ارشد عملیاتی استارک‌ور معتقد است ابزار اس-تو این شرکت تحولی نوین در کاربردهای روزمره گواه‌های دانش‌صفر ایجاد می‌کند. به گفته او، امکان ساخت گواه‌های اعتبارسنجی روی خود دستگاه باعث می‌شود تا ویژگی‌های مرتبط با حفظ حریم خصوصی در پیام‌رسانی، پرداخت و هویت دیجیتال به راحتی قابل پیاده‌سازی باشند.

وی افزود:

“با این فناوری می‌توان ثابت کرد که یک پرداخت معتبر بوده، بدون آنکه موجودی کیف پول نمایش داده شود، یا هویت فرد تأیید شود، بدون آنکه اطلاعات شخصی‌اش فاش شود.”

کاتز همچنین می‌گوید با این فناوری می‌توان روند پرداخت حقوق را هم بدون آنکه اطلاعات حساسی مثل مبلغ دریافتی فاش شود به صورت آنچین انجام داد که «گامی بزرگ در مسیر پذیرش فناوری دانش صفر» محسوب می‌شود.

علاوه بر این وی می‌گوید امکان تولید اثبات دانش صفر روی خود دستگاه کاربردهایی فراتر از حریم خصوصی دارد. به عنوان مثال گیمرها می‌توانند آفلاین بازی کنند و بعدها اثبات رمزنگاری‌شده‌ای از دستاورد خود را ارائه دهند:

“اپراتورها به‌جای آنکه تمام منطق بازی یا برنامه را روی بلاکچین اجرا کنند تا صحت عملکرد آن تأیید شود، می‌توانند این منطق را روی سرورهای خود اجرا کرده و فقط اثباتی ارائه دهند که نشان دهد همه‌چیز به‌درستی انجام شده است.”